yay, Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti. Obastan - onlayn lüğətlər və ensiklopediyalar

NBA Yay Liqası

NBA Yay Liqası həmçinin "Las-Veqas Yay Liqası" kimi tanınan bu liqa Milli Basketboll Assosasiyası komandaları tərəfindən mütəmadi olaraq yayda keçilir. 2002-ci ildən 2017-ci ilədək fəaliyyət göstərən Orlando Jazz Yay Liqası NBA komandaları da Utah Jazz Yay Liqasıda mövcuddur. Bu liqalar bəzən NBA Yay Liqası ev sahibi yerlə də danışdı. == Tarixi == Yay liqaları onilliklər ərzində mövcuddur. Uzun tarixi dövr ərzində belə bir təşkilat və ya quruluş yox idi, liqalar bəzən üst-üstə düşür və rəsmi olaraq əlaqələndirilmirdi. 2004-cü ildə Las Vegas Yay Liqasında ilk dəfə liqa keçirilir. 2017-ci ildən etibarən bu liqa 24 komanda içində keçirilən ən böyük liqadır. Orlando Pro Yay Liqası 2001-ci ildən bu yana keçirilir. Utah Jazz yay Liqasını 2015-ci ildə Rocky Mountain Revue əvəz etdi. 1984–2008-ci illərdə tamaşaçılarının sayının azalması bu liqaların həyata keçirilməsi ilə yenidən artdı.

I Pyotrun Yay sarayı

I Pyotrun Yay sarayı (rus. Летний дворец Петра I) — Peterburqun mərkəzində yerləşən Yay bağındakı günümüzə kimi qorunub saxlanılan I Pyotrun yay iqamətgahı. Bina Dövlət Rus Muzeyinin filialı kimi istifadə olunur. Hazırda saray restavrasiya işləri ilə əlaqədar bağlanılıb və turistlərin ziyarət etməsi mümkün deyil. == Saray binası == Barokko üslubunda Yay sarayı memar Domeniko Trezininin layihəsi əsasında 1710—1714-cü illərdə inşa olunmuşdu. Bu şəhərdə ən qədim tikililərdən biridir. İkimərtəbəli saray kifayət qədər sadədir və yalnız on dörd otaqdan və iki mətbəxdən ibarətdir. İqamətgah yalnız isti mövsümdə - may ayından oktyabr ayına kimi istifadə üçün nəzərdə tutulmuşdur və məhz buna görə də evin divarları nazik, pəncərələri isə bir çərçivəli idi. Daxili bəzək işləri rəssamlar A.Zaxarov, İ.Zavarzin və F.Matveyev tərəfindən yaradılmışdır. Sarayın fasadı alleqorik tərzdə Şimal müharibəsi hadisələrini 29 barelyef ilə təsvir olunmuşdu.

Yay

Yay — ilin dörd fəslindən biri. == Məzmun == Yay, ən isti mövsümdür. Şimal yarımkürəsinin ən uzun günləri yayda reallaşır. Dünya istiliyi anbar etdiyi üçün ən isti günlər ümumiyyətlə təxminən iki ay sonra ortaya çıxar. İsti günlər Şimali Yarım Kürənin 21 İyun ilə 22 Sentyabr arasında, Cənub Yarım Kürənin isə 22 Dekabr ilə 21 Mart arasındadır. Yay mövsümündə insanlar təbiətin gözəlliklərindən faydalanma imkanıları tapır. İnsan sağlamlığına böyük faydası olan və sümüklərin inkişafı üçün lazım olan D vitamini, günəş şüalarından alınır. Yazın insanlar dərisinə və bəzi xəstəliklərin yaxşı gələn dəniz suyu və dəniz qumundan faydalanılırlar. Günəş duşları romatizmalar üçün çox faydalıdır. Günəşin qüvvətli şüaları bir çox xəstəlikləri yox edir və yaxşılaşdırir.

Qadınaoxşar yay

Qadınaoxşar yay (həmçinin Marfino yayı, Şimali Amerikada Hindi yayı) — Avropa və Şimali Amerikada sentyabrın axırlarında və ya oktyabrın birinci yarısında isti və quru hava dövrü. Stabil antisiklon ilə əlaqələndirilir. Qadınaoxşar yay əhəmiyyətli dərəcədə soyuduqdan sonra baş tutur və adətən ildə bir dəfə çiçək açan bəzi bitkilərin ikincil çiçəklənməsi ilə müşayiət oluna bilər. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Бабье лето // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907. Некрылова А. Ф. Круглый год. М.: Правда. 1991.

Say Yay!

Say Yay! (azərb. Ura de!‎) — İspaniyanın 2016 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsindəki mahnısı. Barei "Say Yay!" mahnısı ilə İspaniyanı İsveçin paytaxtı Stokholmda keçirilən Avroviziya 2016-da təmsil etmişdir. Mahnı ifaçının özü və eyni zamanda Ruben Viyanueva və Viktor Pua Vivo tərəfindən bəstələnmişdir.

Yay ağçiçəyi

Yay ağçiçəyi (lat. Leucojum aestivum) - ağçiçək cinsinə aid bitki növü.

Yay buğdası

Yumşaq buğda (lat. Triticum aestivum) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin qırtıckimilər fəsiləsinin buğda cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === == Yarımnövləri == Triticum aestivum subsp. aestivum Triticum aestivum subsp. compactum (Host) H.Messik. Triticum aestivum subsp. macha (Dekapr. & Menabde) McKey Triticum aestivum subsp. spelta (L.) Thell. Triticum aestivum subsp.

Yay dombalanı

Yay dombalanı (Elmi adı - Tuber aestivum) — IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar"kateqoriyasına aiddir – VU A2c + 3cd. Nadir növdür. == Qısa morfoloji təsviri == Meyvə cismi torpaq altında əmələ gələn, kök yumrusuna bənzər, ellipsoidal-dairəvi, 2,5-8 sm diametrindədir. Xarici səthi qara və ya qara-qəhvəyi rəngli, iri piramidavari ziyillidir. Göbələyin ləti zəif və şirin iyə malikdir. Yetişməmiş göbələk yarıya kəsilmiş halda ağımtıl, yetişdikdən sonra sarımtıl –qəhvəyi, ağımtıl-cizgili, mərmərə bənzər naxışlıdır. == Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri == Heterotallik növdür, cinsi çoxalması üçün populyasiyada genetik cəhətdə fərqli fərdlərin olması tələb olunur. Simbiotrofdur, Fagus, Quercus, Carpinus və Corylus cinslərinin növləri ilə mikoriza əmələ gətirir. Enliyarpaqlı meşələrdə yaz və payız aylarında rast gəlinir. Müxtəlif mexaniki tərkibli torpaqlarda əmələ gəlir.

Yay fəsli

Yay — ilin dörd fəslindən biri. == Məzmun == Yay, ən isti mövsümdür. Şimal yarımkürəsinin ən uzun günləri yayda reallaşır. Dünya istiliyi anbar etdiyi üçün ən isti günlər ümumiyyətlə təxminən iki ay sonra ortaya çıxar. İsti günlər Şimali Yarım Kürənin 21 İyun ilə 22 Sentyabr arasında, Cənub Yarım Kürənin isə 22 Dekabr ilə 21 Mart arasındadır. Yay mövsümündə insanlar təbiətin gözəlliklərindən faydalanma imkanıları tapır. İnsan sağlamlığına böyük faydası olan və sümüklərin inkişafı üçün lazım olan D vitamini, günəş şüalarından alınır. Yazın insanlar dərisinə və bəzi xəstəliklərin yaxşı gələn dəniz suyu və dəniz qumundan faydalanılırlar. Günəş duşları romatizmalar üçün çox faydalıdır. Günəşin qüvvətli şüaları bir çox xəstəlikləri yox edir və yaxşılaşdırir.

Yay palıdı

Yay palıdı (lat. Quercus robur) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin fıstıqkimilər fəsiləsinin palıd cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Quercus longaeva Salisb. Quercus robur subsp. eurobur A.Camus Quercus robur subsp. longipeduncula Ehrh. Quercus robur var. typica Beck Quercus robur var. vulgaris A.DC. == Yarımnövləri == Quercus robur subsp. brutia (Ten.) O.Schwarz Quercus robur subsp.

Yay vaxtı

Yay vaxtı və ya qış vaxtı. Hər il oktyabrın son bazar günü dünyanın bir sıra ölkələrində saatları qış vaxtına keçirirlər. Qış vaxtına keçid müsbət iqtisadi effekt verir. Belə ki, bu qanunun tətbiq olunduğu 110 ölkənin hər birində, o cümlədən Azərbaycanda elektrik enerjisinin illik istifadəsinə 2 faizədək qənaət olunur. Bu qənaət eyni zamanda ekologiyaya da müsbət təsir göstərir. Çünki elektrik enerjisinin istifadəsini azaltdıqca, ölkələr, atmosferə atılan tullantıların miqdarını da azaltmış olur. Dünyanın bir sıra ölkələrində hər il martın son bazar günü 23 saat, oktyabrın son bazar günü isə 25 saat çəkir. Avropa Birliyi ölkələri və ABŞ-nin əksər ştatları hər il bu üsuldan faydalanır. Saatlar ilk dəfə 1908-ci ildə Böyük Britaniyada çəkilib. Rusiya isə ilk dəfə 1917-ci ildə yay vaxtına keçib.

Yay xoruzgülü

Yay xoruzgülü (lat. Adonis aestivalis) — qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin xoruzgülü cinsinə aid bitki növü.

Qırmızı yay

"Qırmızı yay" (ing. Red Summer) — 1919-cu ilin yayında və payızın əvvəlində ABŞ-də baş vermiş talanlar. Amerikanın otuzdan çox şəhərində baş vermiş talanlarda əksər hallarda ağdərililər afroamerikalılara hücum etmişdir. Bəzi hallarda, qaradərililər özünümüdafiə və cavab xarakterli hücumlar həyata keçirmişdir. Xüsusən də Çikaqoda, Vaşinqtonda və Arkanzas ştatının Eleyn qəsəbəsində çoxlu ölüm halları qeydə alınmışdır. == Adlandırma == "Qırmızı yay" termini ilk dəfə fəal və yazıçı Ceyms Veldon Conson tərəfindən istifadə edilmişdir. O, 1916-cı ildən Rəngli İnsanların İnkişafı üzrə Milli Assosiasiyanın katibi vəzifəsində çalışmış və birliyin bir çox yerli bölmələrinin təşkilində iştirak etmişdir. 1919-cu ilin yayında irqi zorakılığa qarşı dinc etiraz aksiyaları təşkil etmişdir.

Yay yoldaşları

Yay yoldaşları – 1992-ci ildə çəkilən ABŞ filmidir. Filmin rejissoru Tommi Li Uollesdir. == Məzmun == Beysbol üzrə məşqçi bu idman növünü bilməyən Rusiya idmançılarına öyrətmək üçün bura gəlir. Rusiyanın necə ölkə olduğunu başa salmaq üçün Tanya adında xanım məşqçiyə kömək edir...

1993 Yay əməliyyatları

1993 Yay əməliyyatları və ya 1993-cü ilin Yay hücumları — Birinci Qarabağ müharibəsi gedişində 1993-cü ilin iyun ayından oktyabr ayına qədər baş vermiş olan bir sıra döyüşlərdən sonra Azərbaycanın bir neçə rayonunun erməni hərbi birləşmələri tərəfindən ələ keçirilməsi hadisəsidir. == Hücum == 1993-cü ilin yayında Ağdam rayonu hər iki tərəfdən artilleriya mübadiləsi səhnəsinə çevrilmişdir. İyulun 4-də Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Ağdam şəhərinin artilleriyadan bombardmanına başlanılmışdır. Mülki əhali şəhəri boşaltmağa başladıqdan sonra, əsgərlər də şəhəri tərk etməyə başlamışdırlar. Rayon uğrunda küçə-küçə, ev-ev döyüşlərin getdiyi ərəfədə azərbaycanlıların sürətlə şəhəri tərk etməsi, onun müdafiəsi işində ciddi problemlərin meydana gəlməsinə səbəb olmuşdur. İyul ayının sonunda erməni qüvvələri Ağdamı ələ keçirdi və təxminən 120.000 mülki azərbaycanlı regionu tərk etmək məcburiyyətində qaldılar. İyulun 29-da BMT Təhlükəsizlik Şurasının 853 nömrəli ikinci qətnaməsi qəbul edildi və bu qətnamədə də əvvəlki qətnamədə olduğu kimi hücum pislənilmiş və əvvəlki qətnamədə mövcud olan məqamlar bir daha təsdiqlənmişdir. Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin və Qarabağ ermənilərinin irəliləyişlərini dayandırmaq çağırışlarına baxmayaraq, Ermənistan hökuməti hücumu dayandırmaq üçün anklavın hərbi rəhbərləri üzərində heç bir nəzarətlərinin olmadığını bildirmişdir. Hərbi çöküşlə üzləşən Əliyev faktiki Dağlıq Qarabağ hökuməti və Minsk Qrupunun rəsmiləri ilə vasitəçilik etməyə cəhdlər etmişdir. İyulun 26-dan başlayaraq hər iki hökumət tərəfindən üç günlük atəşkəs elan edilmişdir.

Qundaqlı yay-ox

Qundaqlı yay-ox (köhnə azərbaycanca tarixi adları: Çarx چارخ Zənbərək زنبرک Zənburək زنبورک) — mexaniki yay-ox Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə əsasən soyuq atıcı silah növüdür. Arbalet adi yay və oxdan dəqiq atış və dağıdıcı gücü ilə fərqlənir, lakin ox və yay arbaletdən daha sürətlidir. Arbaletdən atış üçün bolt, ox və ya güllədən istifadə edilir. Döyüş zamanı həm mexaniki (əl ilə istifadə edilən), həm də xüsusi avadanlığın üzərinə quraşdırılmış iri həcmli arbaletlərdən də istifadə edilirdi. Belə arbaletlərə arkbalist deyilir. == Mexanizm == Arbaletin əsas hissəsi qundaqdır və qundağın iç hissəsinə tətik quraşdırılır. Qundağın üzərində istiqamətləndirici (oxları) oyuq olur. Qundağın sonuna isə çiyinlər bərkidilir və həmin çiyinlərə ayağ üçün halqa quraşdırılır. Həmin halqaya arbaleti doldurma zamanı ayaq keçirilir. Çiyinlər elastikliyə malik polad, ağac və ya buynuzdan hazırlanır.

Qundağlı ox-yay

Qundaqlı yay-ox (köhnə azərbaycanca tarixi adları: Çarx چارخ Zənbərək زنبرک Zənburək زنبورک) — mexaniki yay-ox Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə əsasən soyuq atıcı silah növüdür. Arbalet adi yay və oxdan dəqiq atış və dağıdıcı gücü ilə fərqlənir, lakin ox və yay arbaletdən daha sürətlidir. Arbaletdən atış üçün bolt, ox və ya güllədən istifadə edilir. Döyüş zamanı həm mexaniki (əl ilə istifadə edilən), həm də xüsusi avadanlığın üzərinə quraşdırılmış iri həcmli arbaletlərdən də istifadə edilirdi. Belə arbaletlərə arkbalist deyilir. == Mexanizm == Arbaletin əsas hissəsi qundaqdır və qundağın iç hissəsinə tətik quraşdırılır. Qundağın üzərində istiqamətləndirici (oxları) oyuq olur. Qundağın sonuna isə çiyinlər bərkidilir və həmin çiyinlərə ayağ üçün halqa quraşdırılır. Həmin halqaya arbaleti doldurma zamanı ayaq keçirilir. Çiyinlər elastikliyə malik polad, ağac və ya buynuzdan hazırlanır.

Raça-Yay adası

Raça-Yay (tay เกาะราชาใหญ่) — Tailand krallığının cənubunda, Andaman dənizi akvatoriyasında yerləşən ada. Elə də böyük olmayan 32-х adalar qrupununa daxildir. Ada həmçinin "Cənnət adası" olaraq da tanınır. Turistik zona kimi ranınır. "Raça" sözü qədim pali dilindən tərcümədə "kral" mənasını verir. Bəzən adanı Raya olaraq adlandırırlar == Coğrafiya == Raça-yay adası ona yaxın olan pxuket adaları qrupuna daxil edilir. Pxuket adası ilə arasında məsafə 23 km-dir. Bəzən isə müstəqil Raça adalrı qrupuna daxil edilir. Bu qrupa isə iki ada daxildir:Raça-Yay və Raça-Noy . Bu iki ada arasında məsafə 8 km təşkil edir.

Yay Olimpiya Oyunları

Yay Olimpiya Oyunları — hər dörd ildən bir yay fəslində keçirilən bütün dünyanı əhatə edən çox növlü idman yarışı. Qədim Yunanıstanda yaranmışdır. Müasir Olimpiya Oyunları ilk dəfə 1896-cı ildə Afinada keçirilmişdir. == Olimpiya Oyunlarının yaranması == Qədim Yunanıstanda hələ 28 əsr bundan əvvəl kimin daha güclü, çevik və cəld olduğunu aşkara çıxarmaq üçün atletlərin yarışı keçirilərmiş. Ən böyük və məşhur idman yarışları Olimpiya şəhərində keçirildiyi üçün bu oyunlar Olimpiya Oyunları adlanırdı.Olimpiya Oyunları Yunanıstanda böyük bir bayram sayılırdı və 1417 gündən bir, yəni hər dörd ildən bir keçirilirmiş. Əvvəllər olimpiyaçılar yalnız qaçışın sürətinə görə yarışırmışlar. Lakin illər keçdikcə Olimpiya Oyunları yarışlarının proqramına həmçinin pentatlon (beşnövçülük: qaçmaq, nizə və disk tullamaq, uzununa tullanmaq, güləşmə), yumruq döyüşü, ikitəkərli arabalarda yürüş də daxil edilir. Olimpiya bayramlarında incəsənət müsabiqələri də keçirilərmiş, məsələn, şairlər Olimpiya Oyunlarının şərəfinə qoşduqları şeirləri və himnləri oxuyar, natiqlər qalibləri tərifləyərmişlər. == Müasir Olimpiya Oyunları == Müasir Olimpiya Oyunlarının tarixi XIX əsrin axırlarında başlanır. 1896-cı ildə Afina şəhərində antik Olimpiadaların nümunəsi əsasında çox böyük beynəlxalq idman yarışları keçirildi.

Yay Paralimpiya Oyunları

Yay Paralimpiya Oyunları — fiziki maneəli idmançıların rəqabət apardığı beynəlxalq idman hadisəsi.

Yay vaxtına keçmək

Yay vaxtı və ya qış vaxtı. Hər il oktyabrın son bazar günü dünyanın bir sıra ölkələrində saatları qış vaxtına keçirirlər. Qış vaxtına keçid müsbət iqtisadi effekt verir. Belə ki, bu qanunun tətbiq olunduğu 110 ölkənin hər birində, o cümlədən Azərbaycanda elektrik enerjisinin illik istifadəsinə 2 faizədək qənaət olunur. Bu qənaət eyni zamanda ekologiyaya da müsbət təsir göstərir. Çünki elektrik enerjisinin istifadəsini azaltdıqca, ölkələr, atmosferə atılan tullantıların miqdarını da azaltmış olur. Dünyanın bir sıra ölkələrində hər il martın son bazar günü 23 saat, oktyabrın son bazar günü isə 25 saat çəkir. Avropa Birliyi ölkələri və ABŞ-nin əksər ştatları hər il bu üsuldan faydalanır. Saatlar ilk dəfə 1908-ci ildə Böyük Britaniyada çəkilib. Rusiya isə ilk dəfə 1917-ci ildə yay vaxtına keçib.

Yay əməliyyatları (1993)

1993 Yay əməliyyatları və ya 1993-cü ilin Yay hücumları — Birinci Qarabağ müharibəsi gedişində 1993-cü ilin iyun ayından oktyabr ayına qədər baş vermiş olan bir sıra döyüşlərdən sonra Azərbaycanın bir neçə rayonunun erməni hərbi birləşmələri tərəfindən ələ keçirilməsi hadisəsidir. == Hücum == 1993-cü ilin yayında Ağdam rayonu hər iki tərəfdən artilleriya mübadiləsi səhnəsinə çevrilmişdir. İyulun 4-də Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Ağdam şəhərinin artilleriyadan bombardmanına başlanılmışdır. Mülki əhali şəhəri boşaltmağa başladıqdan sonra, əsgərlər də şəhəri tərk etməyə başlamışdırlar. Rayon uğrunda küçə-küçə, ev-ev döyüşlərin getdiyi ərəfədə azərbaycanlıların sürətlə şəhəri tərk etməsi, onun müdafiəsi işində ciddi problemlərin meydana gəlməsinə səbəb olmuşdur. İyul ayının sonunda erməni qüvvələri Ağdamı ələ keçirdi və təxminən 120.000 mülki azərbaycanlı regionu tərk etmək məcburiyyətində qaldılar. İyulun 29-da BMT Təhlükəsizlik Şurasının 853 nömrəli ikinci qətnaməsi qəbul edildi və bu qətnamədə də əvvəlki qətnamədə olduğu kimi hücum pislənilmiş və əvvəlki qətnamədə mövcud olan məqamlar bir daha təsdiqlənmişdir. Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin və Qarabağ ermənilərinin irəliləyişlərini dayandırmaq çağırışlarına baxmayaraq, Ermənistan hökuməti hücumu dayandırmaq üçün anklavın hərbi rəhbərləri üzərində heç bir nəzarətlərinin olmadığını bildirmişdir. Hərbi çöküşlə üzləşən Əliyev faktiki Dağlıq Qarabağ hökuməti və Minsk Qrupunun rəsmiləri ilə vasitəçilik etməyə cəhdlər etmişdir. İyulun 26-dan başlayaraq hər iki hökumət tərəfindən üç günlük atəşkəs elan edilmişdir.

İxeyuan yay sarayı

İxeyuan yay sarayı—Çinin dünya əhəmiyyətli abidələrindən biri. == Tarixi == İxeyuan yay imperator sarayı Çində ən iri yaxşı saxlanılmış imperator bağıdır. O, Pekinin şimal-qərb şəhərətrafı rayonunda yerləşir. Ümumi sahəsi 290 ha-dır. İxeyuan üç hissədən ibarətdir: kompleks, Vanşouşan təpəsi (Uzunömürlük dağı) və Kunminxu gölü. Şərq qapılarından girdikdə saray kompleksinin mərkəzi olan Jenşoudyan pavilyonunu görürsən. Jenşoudyanın əvvəlki adı Tsinçjindyandır, burada imperatorlar dövlət işlərini idarə edirdilər. Hər iki tərəfdən qarovulu simvolizə edən iki qara daş qoyulmuşdur. Pavilyonun içərisində yüksəkdə taxt qurulmuşdur, o, pərdə ilə, uzun yelpiklərlə çərçivəyə alınmışdır, yaxında üçayaq və durna formasında fənərlər vardır. Pərdələrin üzərində 9 əjdaha çəkilmiş və bir-birindən fərqli 226 "uzunömürlük" heroqlifi yazılmışdır.

Şirvanşahların yay iqamətgahı

Şirvanşahların yay iqamətgahı — Şirvanşahların yay sarayı. Dəniz sahilindən 2 km. məsafədə, Nardaran kəndinin şimali-şərq kənarında, yüksək qumsallıqda mövqe tutmuş yay tikilisi həcm-məkan tutumu ilə ətraf tikililər içərisində hakim mövqeyə malikdir. Nardaranın dənizsahili əlverişli iqlimi, strateji əhəmiyyətli coğrafi məkan, XIII–XIV əsrə aid müdafiə qalasının yaxınlığı, Şirvan şahlarının məhz bu ərazini istirahət zonası üçün yararlı hesab etmişlər. Xalq arasında "Xan bağı" adı ilə tanınmış bu tikiliyə "Şah bağı" demək daha düzgün olardı. Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbi üslubunda tikilmiş yay yerləşkəsinin üzərində epiqrafik yazıların aşkarlanmaması, memarlıq-plan həllinə, tikinti texnikası və arxitektonikasına görə Şirvan şahlarının Bakının "İçəri şəhər"indəki saray kompleksinə yaxınlığı, bu tikilinin XIII–XIV əsrlərə aid etməyə imkan verir. Nəzərə alsaq ki, Şimali Azərbaycan ərazisində xanlıqların yaranması XVII–XVIII əsrlərə təsadüf edir, onda bu bağın "Şah bağı" olduğu inkaredilməzdir. Yazılı mənbələrdə "Şah bağının" komleks tikililər; onu əhatə edən üzümlüklər içərisində bir neçə kiçik köməkçi xidmət otaqlarının, hovuz və iki su quyusunun olduğundan xəbər verilir. Yəqin ki, bağın ərazisi nə vaxtsa baş tağlı girişə malik olmaqla hasarla əhatələnmişdir. Fasadın dənizə istiqamətlənmiş girişi dərin taxçalı oxvari baş tağla başlanır.

Yay Olimpiya oyunları

Yay Olimpiya Oyunları — hər dörd ildən bir yay fəslində keçirilən bütün dünyanı əhatə edən çox növlü idman yarışı. Qədim Yunanıstanda yaranmışdır. Müasir Olimpiya Oyunları ilk dəfə 1896-cı ildə Afinada keçirilmişdir. == Olimpiya Oyunlarının yaranması == Qədim Yunanıstanda hələ 28 əsr bundan əvvəl kimin daha güclü, çevik və cəld olduğunu aşkara çıxarmaq üçün atletlərin yarışı keçirilərmiş. Ən böyük və məşhur idman yarışları Olimpiya şəhərində keçirildiyi üçün bu oyunlar Olimpiya Oyunları adlanırdı.Olimpiya Oyunları Yunanıstanda böyük bir bayram sayılırdı və 1417 gündən bir, yəni hər dörd ildən bir keçirilirmiş. Əvvəllər olimpiyaçılar yalnız qaçışın sürətinə görə yarışırmışlar. Lakin illər keçdikcə Olimpiya Oyunları yarışlarının proqramına həmçinin pentatlon (beşnövçülük: qaçmaq, nizə və disk tullamaq, uzununa tullanmaq, güləşmə), yumruq döyüşü, ikitəkərli arabalarda yürüş də daxil edilir. Olimpiya bayramlarında incəsənət müsabiqələri də keçirilərmiş, məsələn, şairlər Olimpiya Oyunlarının şərəfinə qoşduqları şeirləri və himnləri oxuyar, natiqlər qalibləri tərifləyərmişlər. == Müasir Olimpiya Oyunları == Müasir Olimpiya Oyunlarının tarixi XIX əsrin axırlarında başlanır. 1896-cı ildə Afina şəhərində antik Olimpiadaların nümunəsi əsasında çox böyük beynəlxalq idman yarışları keçirildi.

Gürcüstanda yayılmış sürünənlərin siyahısı

Gürcüstanda yayılmış sürünənlərin siyahısı Gürcüstan ərazisində 3 növ Tısbağa, 29 növdən az olmayan Kərtənkələ, 24 növdən az olmayaraq İlan vardır, Timsahların və Dimdikbaşlar nümayəndələrinə rast gəlinmir.

Hababam Sinifi Yay Oyunları (film, 2020)

Hababam sinfi yay oyunları — 2020 Türk istehsalı güldürü filmidir. Hababam sinfinin ən son filmidir. Çəkimləri Şimali Kipr Türk Respublikasında tamamlanan və yeni tip COVID-19 xəstəliyinə görə təxirə salınan film 20 noyabr 2020-ci ildə vizyona girmişdir. Rejissorluğunu Doğa Can Anafartanın götürdüyü filmin baş rolları Altan Ərkəkli, Toyqan Avanoğlu və Yusuf Çim olub.

Harami yaylaqları

Harami yaylaqları — Ermənistan Respublikasının cənubunda, keçmiş Qafan rayonunda, Gığı dərəsi ərazisində yerləşən yaylaq. Yaylaqdan qədim zamanlardan Sovet dövrünə kimi Cəbrayıl, Füzuli elləri mal-qara otarılması üçün istifadə edib. Gığı dərəsində Acıbac kəndindən yuxarıda Sarıdərə çayının başında yerləşən Harami yaylaqları qədim yaylaq yerlərindən biridir. Yaylaq ərazisində eyniadlı ərazicə iri Harami qəbiristanlığı da yerləşib ki, burada yaylaq vaxtı dünyadan köçənlər dəfn ediliblər. Erməni qadağalarına baxmayaraq Azərbaycanlıların Qafan rayonu ərazisindən deportasiyasına kimi Cəbrayıl rayonunun Hovuslu, Horovlu (Horavlı), Şahvəlli (Şahvəlili), Qovşudlu (Qovşud), Mahmudlu, Çərəkən fermaları Harami yaylaqlarına gəliblər. Yaylaq yaxınlığındakı azərbaycanlı kəndləri ilə Cəbrayıl rayonunda yerləşən kəndlər arasında qohumluq münasibətləri bugünə kimi qalır.

Hydrangea yayeyamensis

Hydrangea chinensis (lat. Hydrangea chinensis) — hortenziyakimilər fəsiləsinin hortenziya cinsinə aid bitki növü.

Jexe yaylası

Jexe yaylası və ya Lyoss yaylası — Çində yayla. == Ümumi məlumat == Lyoss yaylası lyoss təpələrdən ibarətdir, şərqdə Şimali Çin düzənliyi ilə, qərbdə isə səhralarla əhatə olunur. Yaylanın çox hissəsi qalınlığı 150 futla 600 fut arasında olan qalın lyoss qatı ilə örtülmüşdür. Lyoss, təbəqələşməmiş, bircinsli xırda dənəvər olmaqla, əhəng daşı qalıqları çöküntüsündən ibarət olan açıq-sarı rəngli dağ süxurudur. Şaquli yamacları saxlamağa qadirdir və rütubət qəbul etdikdə çöküntü verir. Su qovşaqlarındakı vadilərdə və yamaclarda torpaq təbəqəsi bir neçə metrdən 100–200 metrə çatır. Ona görə də lyossda münbit torpaq əmələ gəlir. Çində lyoss küləyin Asiya səhralarından gətirdiyi və dağlara, təpələrə yayılan qum qatıdır. Lyoss torpaqlar xüsusən daha çox su eroziyasına məruz qalır. Ölkənin bütün ərazisinin 1/6-i eroziyadan əziyyət çəkir, lakin əsas torpağı lyoss olan Huan Ho çayının orta axınındakı rayonlarda bu proses daha güclüdür.

Karst yaylası

Karst yaylası (rus. карстoвое плато, ing. -karst plateau) — zəif dislokasiyaya uğramış, yaxud üfqi yatan qalın karstlaşan süxurlardan təşkil olunmuş plato tipi. K.y. səth sularının zəif axması ilə əlaqədar qrunt sularının güclü şaquli hərəkət etdiyi zonalarda bol karst formalarının olması ilə səciyyələnir (mis: Yuqoslaviyanın şimal-qərbində Karst yaylası).

Kimberli yaylası

Kimberli yaylası—Avstraliyanın şimal-qərbində yerləşən yayla. Hündür nöqtəsi - Ard dağı (9363963637444427m). == Ümumi məlumat == Kimberli yaylası Avstraliyanın şimalında yerləşir. Bu, qurunun kanyonlarla parçalanmış, şəlalələrlə, yarımsəhra və yağışlı meşələrlə zəngin olan, demək olar ki, düzgün kvadrat formalı ərazidir. Arxeoloji tədqiqatlar sübut edir ki, insanlar burada hələ 18 min il bundan əvvəl yaşamışlar, lakin bu ərazidə əhalinin sıxlığı heç vaxt yüksək olmamışdır. Kimberli yaylasında yerləşən Banql-Banql silsiləsinin ərazisi Purnululu parkı tərəfindən mühafizə olunur. Ölkənin bu ərazisi Avstraliya əhalisinə təxminən XX əsrin 80-ci illərinə qədər demək olar ki, məlum deyildi. Milli park ərazisində turistlərə bir çox marşrutlar təklif olunur. Yumşaq qumdaşından əmələ gəlmiş və hündürlüyü 250 m olan dağları səyahət etmək üçün xüsusi cığırılar və çayların qurumuş dərələrindən istifadə olunur; Pikkaninni kanyonu boyu 2 günlük səyahət dərin, su ilə doldurulmuş quyu və müxtəlif qaya törəmələri boyunca davam edir. Kimberli ərazisinin bir hissəsi 350 mln.

Kraliça Annanın yay sarayı

Kraliça Annanın Yay sarayı və ya Belveder sarayı (çex. Letohrádek královny Anny, Belvedér) – İntibah dövrünə aid saray; Praqa qəsrinin yaxınlığındakı Kral bağında yerləşir. Saray 1538—1565-ci illərdə inşa olunmuşdur. == Sarayın xüsusiyyətləri == İntibah üslubundakı Yay sarayı Müqəddəs Roma imperatoru I Ferdinandın əmri ilə 1538-1565-ci illərdə inşa edilmiş və ondan daha öncə yaradılan Kral bağlarının bir hissəsinə çevrilmişdi. Saray onun həyat yoldaşı Anna Yagellonkaya hədiyyə kimi bağışlanmışdır. Lakin sevimli həyat yoldaşı 1547-ci ildə, özünün on beşinci uşağını doğarkən ölmüşdür və bu da Ferdinandın hədsiz qəm-qüssəsinə səbəb olmuşdur. İmperatorun özü isə 1541-ci ildə baş vermiş yanğın səbəbindən, Praqa şəhərini tərk etmək məcburiyyətində qalır və sarayın tamamlanmasını görə bilmir. Həmçinin, son tədqiqat araşdırmaları onun göstərir ki, binanı bəzəyən çoxsaylı relyeflər və onların mifoloji mövzusu o zaman hakim olmuş avtoritar hakimiyyəti, yəni Mərkəzi Avropada uzun illər hökm sürmüş Habsburq sülaləsininin güc və qüvvətini nümayiş etdirirdi. Bununla belə, bu cür mövzunu hökmdarın şəxsi həyat yoldaşı üçün nəzərdə tutulmuş bir tikintidə deyil, daha çox reprezentativ məqsədlərlə istifadə edildiyini təxmin etmək olar. == Tikinti xronologiyası == Sarayın tikintisi 1538-ci ilin aprel ayında, italyan memarı Covanni Spatsio və italyan bənna və heykəltəraşı Paolo della Stellanın iştirakı ilə başlamışdır.

Kərim Yaycılı

Kərim Yaycılı — azərbaycan mühacir şairi. == Həyatı == Kərim Yaycılı Naxçıvanın Yaycı kəndində anadan olmuşdur. Erməni zülmündən xilas olmaq məqsədilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918-1920) ailəsiylə birlikdə Gəncəyə gəlir, bolşeviklər hakimiyyəti ələ keçirdikdən sonra isə Türkiyəyə qaça bilir. Burada hərbi təhsil alır və bir müddət orduda xidmət edir. Sonralar Dövlət Konservatoriyasında və Dövlət teatrlarında çalışmışdır. İlk şeirləri 1934-cü ildən etibarən Məmməd Əmin Rəsulzadənin Berlində nəşr etdirdiyi "Qurtuluş" jurnalında dərc olunur. Daha sonralar şeir və hekayələri Ankarada nəşr edilən "Azərbaycan" jurnalında çıxır. Azərbaycan Milli Mərkəzinin və Müsavat partiyası Ankara təşkilatının üzvü idi. "Türk birliyi" adlı jurnal nəşr edirdi. Şeirlərinin böyük bir qismi "Azərbaycan, Qafqaz, Anadolu" adlı kitabda toplanıb.

Laqo-Naki yaylası

Laqo-Naki (Laqonaki; adıq Лэгъо-Накъ) — Adıgey Respublikası və Krasnodar diyarı sərhəddində yerləşən yayla. Yayla Qərbi Qafqaza aid olub mütləq hündürlüyü 2200 metrdir. Yaylanın orta hündürlüyü 2000 metrdir. Ümumi sahəsi 800 km²-dir. Ərazi öz alp çəmənlikləri ilə tanınır. == Ümumi məlumat == Yaylanın demək olarıki əsas hissəsi Adıgey Respublikasının Maykop rayonu ərazsisinə daxildir. Çox kiçik şimal və qərb hissəsi, Kurjips çayı vadisi və Messo dağı yamacları Krasnodar diyarının Apşeron rayonu ərazisinə aiddir. Apşeron rayonuna daxil olan ərazi istisna olmaqla bütün yayla Qafqaz qoruğuna daxildir. Yayla ərazisi 13 avqust 1992-ci ildə Adıgey hakimiyyətinin 234 nömrəli «Laqo-Naki otlaqlarının Qafqaz dövlət biosfer qoruğuna verilməsi haqqında» qərarına əsasən verilmişdir. Yayla yamacında dağ-xizək turizm bazası yerləşir.

Livan 2010 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya oyunlarında

Livan - 14-26 avqust tarixləri arasında Sinqapurun eyni adlı şəhərində keçirilən I-ci 2010 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya oyunlarında.

Madrid 2020 Yay Olimpiya Oyunları iddiaçısı

Madrid 2020 Yay Olimpiya Oyunları iddiaçısı — İspaniyanın Madrid şəhərinin 2020 Yay Olimpiya Oyunlarına iddiaçı şəhər olduğu mərhələ

Maks Hedrum pirat yayımı

Maks Hedrum pirat yayımı (ing. Max Headroom broadcast signal intrusion) — Amerika Birləşmiş Ştatlarının Çikaqo şəhərində yerləşən WGN televiziyasının yayım tezliyində baş vermiş müəmmalı pirat yayım. Hadisə XX əsrin sonlarına yaxın ABŞ və Qərbi Avropanın populyar mədəniyyətində geniş müzakirə olunmuşdur. == Hadisə == Hadisə 1987-ci ilin 22 oktyabr tarixində, Amerika Birləşmiş Ştatlarının İllinoys ştatının Çikaqo şəhərində yerləşən WGN televiziya kanalının canlı xəbərlər proqramının yayınlanması zamanı baş vermişdir. Saat 21:14-də xəbərlər proqramı qəfil kəsilmiş və ekranda üzündə "Maks Hedrum" maskası olan bir şəxs, 28 saniyə ərzində qəribə hərəkətlər edərək, anlaşılmaz sözlərdən istifadə etmişdir. Televiziya əməkdaşlarının təcili müdaxiləsindən sonra yayım dayandırılmışdır. Lakin, təxminən 2 saat sonra 23:15 radələrində bu dəfə "WTTW" kanalının yayımı oxşar səbəbdən kəsilmişdir. Yenə eyni şəkildə, üzündə maska olan şəxs ekranda göründü. Həmin şəxs anlaşılmaz sözlərdən istifadə edərək, qeyri-adi hərəkətlər edirdi. 88 saniyəlik yayım bitdikdən sonra kanalın normal yayımı davam etdi və pirat yayımı bu dəfə kəsmək mümkün olmamışdır.

Mariya Yayna

Mariya Yayna (d. 25 yanvar 1982) — Rusiyanı təmsil edən su poloçusu. == Karyerası == Mariya Yayna, Rusiya yığmasının heyətində 2004-cü ildə Yunanıstanın Afina şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXVIII Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Beşinci pillə uğrunda görüşdə Macarıstan yığmasını 12:11 hesabı ilə məğlub edən Rusiya yığması, Afina Olimpiadasını beşinci pillədə başa vurdu.

Milli Yaylaq Festivalı

Milli Yaylaq Festivalı (ing. The National Highland Festival) — Azərbaycanda yaylaq və elat ənənələrinin yaşadılması və təbliği, tarixi adət və milli ənənələrə söykənən ən böyük etnoqrafik-mədəni-idman tədbirlərindən birini həyata keçirməklə, ölkənin və regionun sosial, iqtisadi, mədəni inkişafına dəstək məqsədilə ilk dəfə 2019-cu ilin iyulun 26-da Gədəbəy rayonunda keçirilən festival. == Festival haqqında == “Milli Yaylaq Festivalı” - xalqımızın kökü min illərə söykənən zəngin yaylaq ənənələrinin və elat mədəniyyətinin yaşadılması və təbliği məqsədilə genişmiqyaslı el şənliyi formatında düşünülüb hazırlanmış orijinal layihədir. Azərbaycan xalqı olduqca zəngin və çoxşaxəli mədəniyyətə malik bir xalqdır. Zəngin şəhərsalma ənənələri ilə yanaşı, onun yüz illərlə, min illərlə formalaşan həyat tərzi və unikal mədəniyyət nümunələri sırasına yaylaq mədəniyyəti və elat ənənələrini də cəsarətlə aid etmək olar. Əzəldən əsasən əhalimizin heyvandarlıqla məşğul olan hissəsinə xas olan bu maraqlı mövsümi köçərilik ənənəsi bütün tarixi Azərbaycanın torpaqlarında geniş yayılmışdır. Bu ənənələrə uyğun olaraq, hər bir bölgənin özünün ənənəvi yaylaq əraziləri formalaşmışdır. ”Milli Yaylaq Festivalı” - bu zəngin yaylaq ənənələrinin və unikal elat mədəniyyətinin yaşadılması, tanıdılması və təbliği məqsədilə hazırlanmış layihədir. “Milli Yaylaq Festivalı” həm də geniş coğrafi məkanda yaşayan türksoylu xalqların ortaq tarixi ənənələrinin və mədəniyyətlərinin qarşılıqlı tanıdılması və bu istiqamətdə xalqlararası mədəni-etnoqrafik, elmi-praktiki əməkdaşlıq üçün uğurlu və əlverişli platformadır. Festivalın əsas hədəfləri dayanıqlı turizm məkanı olan orijinal etnoqəsəbə yaratmaqla, ölkədə müasir turizm sektoruna yenilik və unikallıq bəxş etmək, eyni zamanda hər il ənənəvi şəkildə “Milli Yaylaq Festivalı”nı təşkil etməklə, ölkəmizin turizm cazibədarlığının artırılmasına və beynəlxalq aləmdə tanıdılmasına töhfə verməkdir.

Mən bilirəm siz keçən yay nə etmisiniz (film, 1997)

Nauru 2008 Yay Olimpiya Oyunlarında

Nauru, 2008-ci ildə Çin Xalq Respublikasının paytaxtı Pekin şəhərində keçirilmiş XXIX Yay Olimpiya Oyunlarında 1 idmançı ilə 1 idman növündə təmsil olunub. Nauru Nauru Olimpiya Komitəsini təmsil edir. Nauru 2008 Yay Olimpiya Oyunlarında iştirak edən 204 ölkə və ərazilər arasında 1 idmançı ilə təmsil olunan yeganə dövlət idi. Nauru oyunlarda medal qazana bilməyən 117 dövlətdən biri oldu. Ölkəni təmsil edən yeganə idmançı ağır atletika üzrə Okeaniya çempionu olan İtte Detenamo olmuşdur. İtte Detenamo Nauru bayrağını həm açılış mərasimində, həm də bağlanış mərasimində daşımışdır. 1996 Yay Olimpiya Oyunlarında Naurunu təmsil idmançıların sayı 3 olmuşdur. Onlardan biri də İtte Detenamo ilə eyni idman növü üzrə məşğul olan Markus Stefen olmuşdur. Daha sonralar Stefen Naurunun prezidenti elan edilmişdir. Lakin növbəti Olimpiya Oyunlarında Naurunu təmsil edən idmançıların sayında azalmalar müşahidə olundu.

Nauru 2010 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya oyunlarında

Nauru - 14-26 avqust tarixləri arasında Sinqapurun eyni adlı şəhərində keçirilən 1-ci 2010 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya oyunlarında. Nauru 4 idmançı ilə 3 idman növündəː Yüngül atletika, Boks və Ağır atletikada təmsil olunmuşdur.

Nauru 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında

Nauru — 2016-cı ildə Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında. 5-21 avqust tarixləri arasında Braziliyanın ev sahibliyində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında Nauru yığması, 2 idmançı ilə 2 idman növü üzrə təmsil olundu. Nauru yığması, XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında medal qazana bilmədi.

Niger 2010 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunlarında

Niger - 14-26 avqust tarixləri arasında Sinqapurun eyni adlı şəhərində keçirilən I 2010 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya oyunlarında.

Nüvə yayındırıcılığı

Nüvə yayındırıcılığı — Soyuq müharibə dövründə nüvə silahlarından istifadə üçün nəzərdə tutulmuş hərbi strategiyadır. Nüvə silahının yüksək dağıdıcı gücünən görə, bir nüvə silahına malik olan bir dövlət, sürpriz bir hücumla məhv olmaqdan qorunması şərti ilə daha güclü bir düşməni yayındıra bilirdi. == Xarici keçidlər == Nuclear Deterrence Theory and Nuclear Deterrence Myth, streaming video of a lecture by Professor John Vasquez, Program in Arms Control, Disarmament, and International Security (ACDIS), University of Illinois, September 17, 2009.

Orta Sibir yaylası

Orta Sibir yaylası (saxa Орто Сибиир хаптал хайалаах сирэ) — Şərqi Sibir ərazisində, Rusiyanın şərq hissəsidə, Sibir platforması üzərində yerləşən yayla. İnzibati baxımından Saxa, Krasnoyarsk diyarı və İrkutsk vilayəti ərazisinə daxildir. Cənubda Şərqi Sayan, Pribaikal və Zabaykal silsilələri, qərbdə Yenisey vadisi, şimalda Şimali Sibir ovalığı, şərqdə Lena vadisi ilə məhdudlaşır. == Relyef == Mərkəzi Sibir yaylası geniş yaylalar və silsilələrin növbələşməsi ilə xarakterizə olunur. Ərazinin ən yüksək ərazilərinə Putorana alçaq dağlığı (Kamen dağı - dəniz səviyyəsindən 1701 m yüksəklikdə yerləşir) daxildir. Yaylanın qərb kənarında dəniz səviyyəsindən orta hündürlüyü 900 m olan Yenisey silsiləsinin güclü dağılmış yüksəklikləri keçir. 700–1000 m yüksəkliklərdə olan Orta Anqara silsiləsi aydın şəkildə fərqlənir. Aşağı Tunqus, Anqara və Vilyuynin su ayrıcıları 400–600 m yüksəkliyə sahibdir. Burada qədim lakkolitlərin yerində alçaq silsilələr və qübbəli səthlər xarakterikdir. Düzənliklərin şimal-qərbində buzlaqların fəaliyyət izləri var.

Palau 2010 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunlarında

Palau - 14-26 avqust tarixləri arasında Sinqapurun eyni adlı şəhərində keçirilən I 2010 Yeniyetmələrin Yay Olimpiya oyunlarında.

YAY²

Digər lüğətlərdə

YAY¹

YAY

YAY₂

YAY

yay

YAY

YAY

YAY

YAY

YAY

YAY

yay

YAY

YAY

yay

YAY

YAY

yay

Obastana Qoşul.