YENİŞ
кил. eniş.
Yenişəhərli Abdullah Əfəndi
Yenişəhərli Abdullah Əfəndi (Yenişəhər, Mersin ili – 1743, Konstantinopol) — Osmanlı alimi, müdərrisi və şeyxülislamı.
Doğum tarixi bilinmir. İlk təhsilini doğulduğu Yenişəhərdə aldıqdan sonra İstanbula gəldi və mədrəsə təhsilini burada tamamladı. Ardından müdərris olaraq fəaliyyətə başladı və ən yüksək müdərrislik dərəcəsi hesab edilən Süleymaniyyə Darülhədisinə qədər yüksəldi. Daha sonra qazı olaraq təyinat alaraq öncə Hələbə, ardından isə Bursaya təyin olundu. İstanbula qazısı olduğu illərdə Moreya səfərinə qatıldı (1715). Səfərin ardından Anadolu qazəsgəri olsa da, çox keçmədən vəzifədən alındı. Ardından Rumeli qazəsgərliyinə gətirildi və bu vəzifədə ikən şeyxülislam İsmayıl Əfəndinin yerinə sədrəzəm Nevşəhərli İbrahim Paşanın da təkidləriylə şeyxülislam təyin olundu (7 may 1718).
Uzun müddət bu vəzifədə qalan Abdullah Əfəndinin fəaliyyət illəri lalə dövrünə təsadüf etmişdir. İlk illərində dövrün Osmanlı padşahı Sultan Əhməd və sədrəzəmi Nevşəhərli İbrahim Paşayla yaxın münasibət qursa da, son illərdə sədrəzəmin fəaliyyətindən narazılığını bildirmiş, hətta ona müxalif olan bir çox dövlət adamlarıyla əlaqə quraraq tənqid etməyə başlamışdı.
