Lüğətlərdə axtarış.

Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Aygün Kazımovanın aparıcılığı ilə ATVdə həftəiçi 5 gün yayımlanan əyləncəli musiqili verilişdir. Aygün Kazımovailə birlikdə Samir Piriyev, Elvin Abdullayev, Azər Axşamda aparıcılıq etmişdir. Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Aygün Kazımovanın aparıcılığı ilə ATVdə həftəiçi 5 gün yayımlanan əyləncəli musiqili verilişdir. Aygün Kazımovailə birlikdə Samir Piriyev, Elvin Abdullayev, Azər Axşamda aparıcılıq etmişdir. Veriliş 1-ci sezonda 209 dəfə canlı yayımda olmuşdur. Aygün Kazımova verilişdə 627 qonaq qəbul etmişdir. Aygün Kazımova bu sezonda 218 mahnı ifa etmişdir. Onlardan 11-i yeni mahnı idi. Bu sezonda ən gərgin anlardan biri Sərxan Kərəmoğlunun Flora Kərimovaya qarşı etdiyi hörmətsizliyə dözməyərək onu efirdən qovmuşdur.

Xeyir bəy və ya Xeyirbay (ö. 5 oktyabr 1522) — Yavuz Sultan Səlim və Sultan Süleyman Qanuni səltənətlərində müxtəlif vəzifələrdə xidmət edən Osmanlı dövlət xadimi, Misir bəylərbəyi Haydar Çelebi, Rûznâme (Feridun Bey, Münşeât içinde), I, 445, 454-455. Diyarbekrî, Nevâdirü’t-tevârîh, Millet Ktp., Ali Emîrî, Tarih, nr. 596, vr. 151b-353a. Rıdvanpaşazâde Abdullah, Târîh-i Mısr, Süleymaniye Ktp., Hamidiye, nr. 900, vr. 121a-b. Hoca Sâdeddin, Tâcü’t-tevârîh, II, 375. Süheylî, Târîh-i Mısri’l-cedîd, İstanbul 1142, vr.

Xeyir və Şər — Nizami Gəncəvinin "Yeddi gözəl" poemasından bir nağılın motivləri əsasında çəkilmiş cizgi filmi. Xeyir və Şər — Tofiq Bakıxanovun şair Nizami Gəncəvinin "Xəmsə"si əsasında yaratdığı bir pərdəli balet. Xeyir və Şər — Oqtay Rəcəbovun şair Nizami Gəncəvinin "Yeddi Gözəl" poeması motivləri əsasında yaratdığı opera.

Film müasir Bakıya, onun sakinlərinə, şəhərin qaynar həyatına həsr edilmişdir. Rejissor: Şua Şeyxov Ssenari müəllifi: Ədhəm Qulubəyov, Nazim Sadıqov Operator: Əsgər İsmayılov Musiqi Tərtibatı: Emin Mahmudov Səs operatoru: Əziz Şeyxov Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 170-179.

Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Aygün Kazımovanın aparıcılığı ilə ATVdə həftəiçi 5 gün yayımlanan əyləncəli musiqili verilişdir. Aygün Kazımovailə birlikdə Samir Piriyev, Elvin Abdullayev, Azər Axşamda aparıcılıq etmişdir. Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Aygün Kazımovanın aparıcılığı ilə ATVdə həftəiçi 5 gün yayımlanan əyləncəli musiqili verilişdir. Aygün Kazımovailə birlikdə Samir Piriyev, Elvin Abdullayev, Azər Axşamda aparıcılıq etmişdir. Veriliş 1-ci sezonda 209 dəfə canlı yayımda olmuşdur. Aygün Kazımova verilişdə 627 qonaq qəbul etmişdir. Aygün Kazımova bu sezonda 218 mahnı ifa etmişdir. Onlardan 11-i yeni mahnı idi. Bu sezonda ən gərgin anlardan biri Sərxan Kərəmoğlunun Flora Kərimovaya qarşı etdiyi hörmətsizliyə dözməyərək onu efirdən qovmuşdur.

"Xeyir və Şər" və yaxud "Ehtiras meteoriti" — bəstəkar Tofiq Bakıxanovun şair Nizami Gəncəvinin "Xəmsə"si əsasında yaratdığı birpərdəli, üçeskizli balet, rəqs draması. Bu balet dahi Azərbaycan şairi Nizaminin 850 illyinə həsr olunmuş müsabiqədə Azərbaycan bəstəkarlarının əsərləri ilə yanaşı mükafata layiq görülmüşdür. Baletin librettisti Rəşid Əhmədovundur, xoreoqrafı Tamilla Şirəliyevadır. Əsərin iştirakçıları – mərhəmətli Xeyir, qəzəbli Şər, qızlar, quşlar, simvolik güllər, onları əhatə edən reallıqda baletin dramaturji konfliktinin əsas qütblərini təşkil edir.

Xeyir və Şər — Nizami Gəncəvinin "Yeddi gözəl" poemasından bir nağılın motivləri əsasında çəkilmiş cizgi filmi. Xeyir və Şər — Tofiq Bakıxanovun şair Nizami Gəncəvinin "Xəmsə"si əsasında yaratdığı bir pərdəli balet. Xeyir və Şər — Oqtay Rəcəbovun şair Nizami Gəncəvinin "Yeddi Gözəl" poeması motivləri əsasında yaratdığı opera.

Xeyir və Şər — Bəstəkar Oqtay Rəcəbovun 1991-ci ildə Nizami Gəncəvinin "Yeddi gözəl" poeması motivləri əsasında yazdığı opera. Operanın televiziya versiyası İncəsənət Gimnaziyası şagirdlərinin iştirakı ilə çəkilib.

Sabahın xeyir, Mikki! (ing. Good morning, Mikki!) - Disney Channel kanalının ilk televiziya cizgi serialıdır. Cizgi serialının epizodları 18 aprel 1983 və 28 noyabr 1992-ci illər ərzində yayımlanmışdır. Cizgi filmdə əvvəllər sadəcə Mikki Maus iştirak edirdi. Lakin sonralar cizgi filmə Minni Maus personajı, ardınca Qufi, Donald Dak, Çip və Deyl, Pluto və digər personajlar əlavə olunmuşdur. Good Morning, Mickey!

Film müasir Bakıya, onun sakinlərinə, şəhərin qaynar həyatına həsr edilmişdir. Rejissor: Şua Şeyxov Ssenari müəllifi: Ədhəm Qulubəyov, Nazim Sadıqov Operator: Əsgər İsmayılov Musiqi Tərtibatı: Emin Mahmudov Səs operatoru: Əziz Şeyxov Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 170-179.

Sabahın xeyir, Mikki! (ing. Good morning, Mikki!) - Disney Channel kanalının ilk televiziya cizgi serialıdır. Cizgi serialının epizodları 18 aprel 1983 və 28 noyabr 1992-ci illər ərzində yayımlanmışdır. Cizgi filmdə əvvəllər sadəcə Mikki Maus iştirak edirdi. Lakin sonralar cizgi filmə Minni Maus personajı, ardınca Qufi, Donald Dak, Çip və Deyl, Pluto və digər personajlar əlavə olunmuşdur. Good Morning, Mickey!

Xeyir-dua verən Məsih (it. Cristo benedicente) — İntibah dövrü İtaliya rəssamı Rafael Santinin 1505-ci ildə yağlı boya ilə işlədiyi əsər. Əsər Rafael Santinin Florensiya dövrünə aid edilir. "Xeyir-dua verən Məsih" əsəri hal-hazırda İtaliyanın Lombardiya əyalətində, Breşia şəhərindəki Pinakoteka Tozio Martinenqoda saxlanılır. Məsihin xüsusiyyətləri Rafaelin avtoportretinə bir qədər bənzəyir.

Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Aygün Kazımovanın aparıcılığı ilə ATVdə həftəiçi 5 gün yayımlanan əyləncəli musiqili verilişdir. Aygün Kazımovailə birlikdə Samir Piriyev, Elvin Abdullayev, Azər Axşamda aparıcılıq etmişdir. Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Aygün Kazımovanın aparıcılığı ilə ATVdə həftəiçi 5 gün yayımlanan əyləncəli musiqili verilişdir. Aygün Kazımovailə birlikdə Samir Piriyev, Elvin Abdullayev, Azər Axşamda aparıcılıq etmişdir. Veriliş 1-ci sezonda 209 dəfə canlı yayımda olmuşdur. Aygün Kazımova verilişdə 627 qonaq qəbul etmişdir. Aygün Kazımova bu sezonda 218 mahnı ifa etmişdir. Onlardan 11-i yeni mahnı idi. Bu sezonda ən gərgin anlardan biri Sərxan Kərəmoğlunun Flora Kərimovaya qarşı etdiyi hörmətsizliyə dözməyərək onu efirdən qovmuşdur.

Kinolentdə susuz səhrada Xeyirin ürək genişliyi ilə xeyir iş görməsindən və buna cavab olaraq Şərin törətdiyi bədxah əməllərdən danışılır. Film-nağıl xeyirlə şərin əbədi mübarizəsindən, son nəticədə Xeyirin qələbə çalmasından, yaxşılığın, xeyirxahlığın qüdrətindən bəhs edir. Applikasiya filmidir. Film Nizami Gəncəvinin "Yeddi Gözəl" poemasından bir nağılın motivləri əsasında çəkilmişdir. Kinolent böyüklər üçün nəzərdə tutulmuşdur. Əsərin müəllifi: Nizami Gəncəvi Ssenari müəllifi: Ədhəm Qulubəyov Rejissor: Nazim Məmmədov Quruluşçu rəssam: Rafiz İsmayılov Operator: Antonina Korotnitskaya Bəstəkar: Cavanşir Quliyev Səs operatoru: Kamal Seyidov Mətni oxuyan: Həsənağa Turabov Rəssam: N.Ağayeva, Cəvahir Quliyeva, V.Bessarabova, Y.Melkumova, Lalə Məmmədova (Lalə Ağacanova kimi), Sahibə İbadova, Vaqif Məmmədov, Hüseyn Cavid İsmayılov Montaj edən: Lidiya Vyalsova Rejissor assistenti: Sima Qurbanova Rəssam assistenti: Y.Uznadze Redaktor: D.Tahirova Filmin direktoru: T.Həmidov İncimə, ey hökmdar Eşit, sənə sözüm var Dünyanın nə varında, nə pulunda gözüm var. Min-min güllər içində bircə gülüm var mənim Sənin qızın bacımdır, öz sevgilim var mənim Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm".

Ölümcül xeyir-dua (ing. Deadly Blessing) — 1981-ci ildə Qorxu filmi janrında çəkilən ABŞ filmlərindən biridir. Filmin rejissoru məşhur ABŞ rejissoru və ssenaristlərindən biri Ues Kreyvendir. Filmin ilk baxış tarixi 14 avqust 1981-ci ildə ABŞ-də baş tutmuşdur. Filmə ən çox izləyiciləri sırasına ABŞ və İspaniya kimi ölkələr daxildir. Filmin mövzusu ferma ətrafında baş verir. İki cütlük Cim və Marta ailə qurduqdan sonra fermaya köçürlər. Lakin bir gün Cimin çox qəribə ölümündən sonra fermada sakitlik pozulmağa başlayır və qəribə hadisələr baş verir. Cim Şmidt (Duqlas Barr) "Bizim xeyir-duamız" adlandırılan izolə edilmiş fermada yaşayır. Bu ferma ətrafında yaşayan əhali "Hettlər" adlandırılan ciddi dini rejimi olan cəmiyyətdə yaşayırlar.

Məmməd Bəy oğlu Xeyirov (1925, Susayqışlaq kəndi, Xaçmaz rayonu, Azərbaycan SSR – 2008, Bakı şəhəri, Azərbaycan) — görkəmli Azərbaycan alimi, geologiya-mineralogiya üzrə elmlər doktoru (1975), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (2001) müxbir üzvü. Məmməd Xeyirov 1925-ci ildə Xaçmaz rayonunda anadan olmuşdur. O, 1949-cu ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Fizika-riyaziyyat fakültəsini fizika ixtisası üzrə bitirmişdir. 1964-cü ildə fizika-riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru, 1975-ci ildə geologiya-mineralogiya üzrə elmlər doktoru elmi dərəcələrini almış, 2001-ci ildə isə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) müxbir üzvü seçilmişdir. O, 1941–1944-cü illərdə Xaçmaz rayon orta məktəbində fizika və riyaziyyat fənlərindən dərs demişdir. 1949–1951-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universietinin Rentgen-struktur analiz laboratoriyasında laborant, baş laborant və laboratoriya müdiri vəzifələrində işləmişdir. 1951–1957-ci illərdə Bakı Rabitə Elektrotexnikumunda fizika və riyaziyyat müəllimi vəzifəsində çalışmışdır. M.Xeyirov elmi fəaliyyətə 1957-ci ildə Azərbaycan Dövlət Neftçıxarma İnstitutunda böyük mühəndis vəzifəsində başlamışdır. Görkəmli alim, bu institutun Litologiya laboratoriyasının nəzdindəki Süxurların fiziki üsullarla tədqiqi bölməsində axtarış-kəşfiyyat quyularından kern nümunələrinin rentgen quruluş təhlili ilə tədqiqatlar aparmışdır. Həmçinin o, "Azəbaycan neft təsərrüfatı" jurnalının redaksiya heyətinin üzvü olmuşdur.

Xeyirbəyli — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indiki Sərdarabad (Oktemberyan) rayonunda kənd. Rayon mərkəzindən 36 km qərbdə, Araz çayının sol sahilində yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. Toponim xeyirbəyli nəsil adı əsasında əmələ gəlib «xeyirbəyli nəslinin yaşadığı kənd» mənasını ifadə edir. Patronim toponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 25.V.1967-ci ü fərmanı ilə adı dəyişdirilib Yervandaşat qoyulmuşdur. Kənddə 1831-ci ildə 301 nəfər, 1873cüildə 342 nəfər, 1886-cı ildə 379 nəfər, 1897-ci ildə 466 nəfər, 1908-ci ildə 414 nəfər, 1914-cüildə 438 nəfər, 1916-cı ildə 416 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ildəkənd erməni təcavüzünə məruz qalaraq sakinləri - azərbaycanlılar deportasiya olunmuş və kəndə ermənilər köçürülmüşdür. İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra kəndi tərk etmiş kənd sakinlərindən sağ qalanlar tarixi-etnik torpaqlarına qayıda bilmişdir.

Xeyirlə şərin rəqsi filmi rejissor Yavər Rzayev tərəfindən 2016-cı ildə ekranlaşdırılmışdır. Film Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin sifarişi ilə C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında istehsal edilmişdir. Filmin süjet xətti dünyaca məşhur xəfiyyə Dronqonun Azərbaycanın dağlıq rayonundakı bir qəsəbədə baş verən müəmmalı hadisəni araşdırması üzərində qurulub. Filmdə əsas rolları İlqar Muradov, Məbud Məhərrəmov, Qurban İsmayılov, Şükufə Yusupova və Rasim Cəfər ifa edirlər. Filmin süjet xətti dünyaca məşhur xəfiyyə Dronqonun Azərbaycanın dağlıq rayonundakı bir qəsəbədə baş verən müəmmalı hadisəni araşdırması üzərində qurulub. Film Çingiz Abdullayevin "Quba kapriççiosu" əsəri əsasında çəkilmişdir.

Film müdrik qoca sehrbazın yaratdığı çətinlikləri aradan qaldırıb nənəsinin arzusunu həyata keçirən balaca Zaur haqqındadır. 1)1991-ci ildə Bu filmlə yanaşı "Sehrli çıraq" və "Basatın igidliyi" filmlərinə görə rejissor Vaqif Behbudov Azərbaycan Respublikası Dövlət Mükafatına layiq görülmüşdür. Kukla filmidir.

Film müdrik qoca sehrbazın yaratdığı çətinlikləri aradan qaldırıb nənəsinin arzusunu həyata keçirən balaca Zaur haqqındadır. 1)1991-ci ildə Bu filmlə yanaşı "Sehrli çıraq" və "Basatın igidliyi" filmlərinə görə rejissor Vaqif Behbudov Azərbaycan Respublikası Dövlət Mükafatına layiq görülmüşdür. Kukla filmidir.

Şartr kafedralının Xeyirxah samariyalı vitrajı (fr. Vitrail du Bon Samaritain à Chartres) — Şartr şəhərində yerləşən Tanrı anası kilsəsinin sağ qanadında yerləşən Bibliyadan olan "Xeyirxah samariyalı haqqında pritça"nın təsvir edildiyi orta əsrlərə aid vitrajdır. "Xeyirxah samariyalı haqqında pritça"da göstərilir ki, Yerusəlimdən İerixona gedən bir nəfərə yolda hücum edərək ağır yaralayır və ölməsi üçün tərk edirlər. Keşiş və Levi sülaləsindən olan kəs ona kömək etməyərək yanından ötüb keçir, o zaman qəbul edilməyən samariyalılardan olan kəs isə, yaralıya qulluq edilməsi üçün yer tapır və qayıdıb xidmətin qarşılığını ödəyəcəyinə söz verir. Vitrajın orta hissəsində Adəm və Həvvanın günah işləməsi və qovulması təsvir edilib. Vitrajın sonuncu səhnəsinin yuxarı hissəsində Habilin qardaşı Qabil tərəfindən öldürülməsi göstərilib. Vitrajda İsanın "Kimdir mənə yaxın olan?" sualına cavab göstərilmişdir. Bu pritça, orta əsrlərdə ruhanilər tərəfindən günah və günahkarlıq anlayışlarının izah edilməsi üçün istifadə edilirdi. Belə vitrajlar XIII əsrin ikinci yarısınnda inşa edilmiş kilsələrdə məşhur olmuşdur. "Xeyirxah samariyalı haqqında pritça" əsasında yaradılmış digər məşhur vitrajlar isə Kenterberi kafedralı və Burj kafedralında yerləşir.

Ruslan Xeyirov (7 yanvar 1976) — Rusiyanı və Azərbaycanı təmsil edən boksçu. Ruslan Xeyirov 2000-ci ildə Azərbaycanı Sidney şəhərində (Avstraliya) baş tutan XXVII Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil elədi. Ruslan Xeyirov 1/8 final mərhələsində Tunis nümayəndəsi Kamel Çatera 14:8 hesabı ilə qalib gəlsə də, 1/4 final mərhələsində Rusiya nümayəndəsi Oleq Saitova 10:10+ hesabı ilə məğlub oldu. Bununla da Ruslan Xeyirov Sidney Olimpiadasını beşinci pillədə başa vurdu. Daha sonra Ruslan Xeyirov 2002-ci ildə Perm şəhərində (Rusiya) baş tutan Avropa Çempionatında mübarizə apardı. Ruslan Xeyirov turnirin 1/16 final mərhələsində Estoniya nümayəndəsi Sergey Melisa 14:8 hesabı ilə qalib gəlsə də, 1/8 final mərhələsində Bolqarıstan nümayəndəsi Spas Genova 10:14 hesabı ilə məğlub oldu və Avropa Çempionatını doqquzuncu pillədə başa vurdu. Ruslan Xeyirovun növbəti turniri 2003-cü ildə Tailandda baş tutan Dünya Çempionatı oldu. Ruslan Xeyirov turnirin 1/16 final mərhələsində Gürcüstan nümayəndəsi Robert Pliyeva, 1/8 final mərhələsində Yeni Zelandiya nümayəndəsi Kahuhura Bentsona 22:6, 1/4 final mərhələsində isə Rusiya nümayəndəsi Andrey Mişina 18:11 hesabı ilə qalib gəldi və turnirin yarım-final mərhələsinə adladı. Finala gedən yolda Ruslan Xeyirov Özbəkistan nümayəndəsi Şerzod Husanova 6:30 hesabı ilə məğlub oldu və Dünya Çempionatının bürünc medalına sahib oldu. Bir il sonra isə Ruslan Xeyirov Pula şəhərində (Xorvatiya) baş tutan Avropa Çempionatında mübarizə apardı.

Xeyirxah Filipp (fr. Philippe le Bon; nid. Filips de Goede; 31 iyul 1396, Dijon, Burqundiya hersoqluğu – 15 iyun 1467, Brügge) — Burqundiya hersoqu. == Həyatı == 31 iyul 1396-cı ildə Dijonda doğuldu. Atası Burqundiya hersoqu Cəsur Filippin oğlu Qorxusuz Con, anası isə Bavariya hersoqu I Albertin qızı Bavariyalı Marqaritadır. Babası və onun ölümündən sonra Burqundiya hersoqu olan atası eyni soydan gəldikləri Fransa kralı VI Karlın səltənətində naib olaraq krallığı idarə edirdi. Ancaq o əsnada ailənin Orlean qolu ilə naiblik uğrunda mübarizə davam edirdi və bu mübarizədə güclənmək məqsədilə 28 yanvar 1405-ci ildə Fransa kralı VI Karlın qızı Mişellə nişanlandı və 1409-cu ilin iyununda hələ 13 yaşında ikən evləndirildi. 1419-cu ildə atasının sui-qəsdlə öldürülməsinin ardından Burqundiya hersoqluğuna gətirildi. Ancaq atasının Fransa kralının varisi dofen Karl tərəfindən öldürülməsi səbəbilə Fransa ilə münasibətləri pisləşdi. 1420-ci ildə İngiltərə kralı V Henriylə Fransa əleyhinə ittifaq qurdu və beləliklə, sonlanmaq üzrə olan Yüzillik müharibə yenidən alovlandı.

Mehmet Xeyri (türk. Mehmet Hayri) (d. 1879, Konya, Osmanlı İmperiyası - ö. 1928, Ankara, Türkiyə) — Türk əsgəri. == Hərbi fəaliyyəti == 1887-ci ildə hərbi məktəbə daxil olmuş və 1895-ci ilin 26 yanvarında oranı bitirmişdir. Balkan müharibələrində və Birinci Dünya müharibəsində iştirak etmişdir. 1920-ci ildə Anadoluya gələrək Türkiyə İstiqlaliyyət Müharibəsinə qoşuldu. Müharibədən sonra “İstiqlaliyyət medalı” ilə mükafatlandırıldı. O, 18 may 1921-ci ildə öz istəyi ilə təqaüdə çıxdı. Təqaüdçü olduqdan sonra Xarici İşlər Nazirliyinə işlədi.

Mehmet Xeyri (türk. Mehmet Hayri) (d. 1879, Konya, Osmanlı İmperiyası - ö. 1928, Ankara, Türkiyə) — Türk əsgəri. 1887-ci ildə hərbi məktəbə daxil olmuş və 1895-ci ilin 26 yanvarında oranı bitirmişdir. Balkan müharibələrində və Birinci Dünya müharibəsində iştirak etmişdir. 1920-ci ildə Anadoluya gələrək Türkiyə İstiqlaliyyət Müharibəsinə qoşuldu. Müharibədən sonra “İstiqlaliyyət medalı” ilə mükafatlandırıldı. O, 18 may 1921-ci ildə öz istəyi ilə təqaüdə çıxdı. Təqaüdçü olduqdan sonra Xarici İşlər Nazirliyinə işlədi.

Xeyri Osman oğlu Əmirzadə (d. 5 oktyabr 1893, Krım vilayəti, Yalta şəhəri, Dərəgöy kəndi - ö. 17 fevral, 1958, Bakı) — aktyor. Azərbaycan kino sahəsində özünəməxsus yeri olan Xeyri Osman oğlu Əmirzadə 5 oktyabr 1893-cü ildə Krım vilayətinin Yalta şəhərinin Dərəgöy kəndində baqqal Qara Osmanın ailəsində anadan olub. Milliyyətcə türkdür. Xeyri böyüdükcə onun rəssamlığa meyli görsənirdi. Atasının kənddə kiçik bir dükanı vardı. Ailəsini bu dükandan götürdüyü gəlirlə dolandırırdı. Həm də o, dindar idi. Oğlunun şəkil çəkdiyini görəndə hər dəfə aləmi bir-birinə qatır, əlindəkiləri alıb cırır, “kafir oğlu, kafir” deyib onu döyürdü.

Mustafa Xeyri (türk. Mustafa Hayri) — hücumçu mövqeyində oynamış Türkiyə futbolçusu. Futbol üzrə Azərbaycan çempionatında çıxış edən, həmçinin qol və avtoqol vuran ilk legioner futbolçu kimi tarixə düşüb. == Klub karyerası == Mustafa Xeyri 1994/1995 mövsümündə Bakının "İnşaatçı" komandasının heyətində Azərbaycan Yüksək Dəstəsində 3 oyun keçirib, 1 qol vurub. Yeganə qolunu debüt oyunundaca, səkkizinci tur çərçivəsində keçirilmiş və 1:1 hesabı ilə nəticələnmiş səfər matçında "Xəzər Lənkəran"ın qapısından keçirib. Klubun heyətində keçirdiyi üçüncü görüşdə, Buzovnanın "Xəzri" klubuna 1:2 hesabı ilə uduzduqları ev oyununda öz qapısına qol vurub. Bu matçdan sonra klubun baş məşqçisi Məmmədəli Məmmədova yaxışlaşan hücumçu, Türkiyəyə qayıtmaq və karyerasını orada davam etdirmək istədiyini söyləyib. == Şəxsi həyatı == Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində təhsil alıb. Buradan məzun olub-olmaması barəsində məlumat yoxdur.

Mehmet Xeyri Tərxan (türk. Mehmet Hayri Tarhan) (d. 1880 – ö. 11 noyabr 1934, Ankara, Türkiyə) — Türk əsgəri. == Hərbi fəaliyyəti == 1899-ci ildə hərbi məktəbə daxil olmuş və 1902-ci ildə oranı leytenant rütbəsi ilə bitirmişdir. Daha sonra isə təhsilini Hərbi Akademiyada davam etdirmiş və 1905-ci ildə kapitan rütbəsi ilə məzun olmuşdur. Balkan müharibələrində və Birinci Dünya müharibəsində iştirak etmişdir. 1920-ci ilin 21 iyununda Anadoluya gələrək Türkiyə İstiqlaliyyət Müharibəsinə qoşuldu. Müharibədən sonra “İstiqlaliyyət medalı” ilə mükafatlandırıldı. 30 avqust 1929-cu ildə general-mayor rütbəsinə yüksəlmiş və Paşa olmuşdur.

Mehmet Xeyri Tərxan (türk. Mehmet Hayri Tarhan) (d. 1880 – ö. 11 noyabr 1934, Ankara, Türkiyə) — Türk əsgəri. 1899-ci ildə hərbi məktəbə daxil olmuş və 1902-ci ildə oranı leytenant rütbəsi ilə bitirmişdir. Daha sonra isə təhsilini Hərbi Akademiyada davam etdirmiş və 1905-ci ildə kapitan rütbəsi ilə məzun olmuşdur. Balkan müharibələrində və Birinci Dünya müharibəsində iştirak etmişdir. 1920-ci ilin 21 iyununda Anadoluya gələrək Türkiyə İstiqlaliyyət Müharibəsinə qoşuldu. Müharibədən sonra “İstiqlaliyyət medalı” ilə mükafatlandırıldı. 30 avqust 1929-cu ildə general-mayor rütbəsinə yüksəlmiş və Paşa olmuşdur.

Həsən Xeyri Kanko (kürd. Hesen Xeyrî Beg, türk. Hasan Hayri Kanko; 1881 – 23 noyabr 1925, Elazığ) — Türkiyə siyasətçisi. Zazaəsillidir və ya kürdəsillidir. Məclis-i Məbusanda Dərsimi təmsil edən millət vəkili olmuşdur. 1920-ci ildə Türkiyə Böyük Millət Məclisinin birinci çağırışında Dersimdən millət vəkili olaraq vəzifə yerinə yetirmişdir. Parlamentin Səhiyyə və Sosial Yardım, petisiya, iqtisadiyyat və milli müdafiə komitələrində çalışmışdır. O, Şeyx Səid üsyanının iştirakçılarına kömək etmək ittihamı ilə saxlanılıb və Şərq İstiqlal Məhkəməsində mühakimə olunduqdan sonra edam cəzasına məhkum edilmişdir.

Zeyd əl-Xeyr (ərəb. أبو مكنف زيد بن مهلهل الطائي النبهاني‎) — Müsəlmanların sonuncu peyğəmbəri Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri. O, Nəcdin şimal hissəsində yaşayan Tayy qəbiləsindəndir. O, əvvəlcə Zeyd əl-Xeyl (ərəb. زيد الخيل‎ - "At Zeydi", cəngavərliyinə işarədir) kimi tanınırdı, lakin müsəlman olduqdan sonra Məhəmməd peyğəmbər onun adını Zeyd əl-Xeyrə (ərəb. ﺯﻳﺪ ﺍﻟﺨﻴﻞ‎ - "Xeyrxaqlıq Zeydi" və ya "alicənablıq") olaraq adlandırır. Məhəmməd peyğəmbərdən xəbər tutandan sonra Zeyd qəbiləsinin Zurr ibn Sudus, Malik ibn Cubeyr, Əmirə ibn Duveyn və digər nüfuzlu nümayəndələrinin də daxil olduğu qəbilə heyətinin başında Mədinəyə gedib onunla görüşmək qərarına gəlir. Onlar Mədinəyə çatdıqda, Məhəmməd peyğəmbər camaat qarşısında çıxış edərkən Məscidül-Nəbiyə daxil oldular. Zeyd və onun heyəti müsəlmanların diqqətinə və sözlərinin onlara olan təsirinə heyran qalır. Məhəmməd deyir: “Mən sizin üçün Uzzadan və bütün ibadət etdiklərinizdən daha xeyirliyəm.

Xəmir — çörək-bulka, qənnadı və makaron sənayesində istifadə olunan yarımfabrikat. Un, su, maya, duz və s.-nin müəyyən nisbətdə qarışığından hazırlanır. Bulka və s. məmulatların dad və ətrini yaxşılaşdırmaq üçün xəmirə yağ, şəkər, yumurta və ətirli-ədviyyəli maddələr də qatılır. Çörəkbişirmədə buğda unu xəmirini acıtmaq üçün ona quru, preslənmiş və ya duru maya, çovdar xəmirinə isə xəmrə əlavə edilir. Unlu qənnadı məmulatlarının əksəriyyətinin hazırlanmasında xəmirdə yumurta, süd, yağ, şəkər və s.-nin miqdarı çoxaldılır və ona maya vurmurlar. Azərbaycanda unlu şirniyyatının (şəkərbura, şorqoğalı, paxlava, kətə və s.) xəmiri xüsusi reseptlə və texnologiya ilə hazırlanır. Çörəkbişirmə istehsalında texnoloji prosesin birinci və əsas mərhələsi xəmirin hazırlanmasıdır. Bu mərhələ texnoloji prosesin ən uzunmüddətli mərhələsidir. Sonrakı mərhələlər (bölmə, bişirmə) və hazır məhsulun keyfiyyəti daha çox bu mərhələdən asılıdır.

Saturn oğlunu yeyir və ya Saturn ispan rəssam Fransisko Qoyyanın Quinta del Sordo adlandırılan evinin divarına bəzək məqsədi ilə çəkdiyi 14 tablodan biri. Digər tablolar ilə birlikdə 1819-1823-cü illərdə çəkilmişdir. Rəsmdə yunan tanrısı Kronun (Roma mifologiyasında Saturn ) övladlarından biri tərəfindən deviriləcəyindən qorxaraq övladlarını doğuşdan dərhal sonra yeyərək necə öldürdüyünü təsvir edir. Qoyya oğullarından birini yeyərkən Saturnu təsvir edir. Uşağın başı və sol qolu yeyilmişdir. Tanrının uşağın sol qolunun başqa bir hissəsini dişlədiyi görülür. Açıq ağzına və gözlərin ağ rəngindəki fərqə görə bir növ dəlilik içərisindədir. Şəkildəki digər parlaq bölgələr uşağın ağ bədəni və ətrafındakı qırmızı qanla bədənin arxa tərəfində Saturn barmaqlarının birləşməsidir. Rəsmin mənasının bir çox təfsiri təklif edildi: gənclik və qocalıq arasındakı qarşıdurma, hər şeyi yeyən vaxt, tanrının qəzəbi, müharibələr və inqilablar zamanı sanki öz uşaqlarını yeyən İspaniyanın alleqoriyası. Yetkinlik yaşına qədər sağ qalan Qoyyanın yeganə övladı olan Xavier və ya bəlkə də sevgilisi, qulluqçu Leokadia Veiss ilə münasibətləri də rəsm üçün mümkün ilham mənbəyi kimi görülür.

Bəndər Xəmir — İranın Hörmüzgan ostanının şəhərlərindən və Xəmir şəhristanının mərkəzidir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 11,307 nəfər və 2,441 ailədən ibarət idi.

Dağ Cəyir – Azərbaycan Respublikasının Şəmkir rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Dağ Cəyir Şəmkir rayonunun eyniadlı inzibati ərazi vahidində kənd. Cəyir çayının (Kür çayının qolu) sahilində, dağlıq ərazidədir. Yerli əhalinin məlumatına görə, yaşayış məntəqəsini XIX əsrin əvvəllərində Ermənistan ərazisindən və Qarabağdan köçüb gəlmiş ailələr salmışlar. Yaşayış məntəqəsi adını yerləşdiyi dağlıq ərazidən və Cəyir çayının adından almışdır. 1988-ci ildə Azərbaycan Türkləri Ermənistandan kütləvi şəkildə deportasiya edilən zaman Göyçə mahalının Şişqaya kəndinin sakinləri Şəmkir rayonunun Dağ Cəyir kəndinə yerləşdirilmişdir. Hazırda kənd əhalisini Şişqayalılar təşkil edir. == İqtisadiyyatı == Əsas təsərrüfatı heyvandarlıq və əkinçilikdir. 2017-ci ildə Prezident İlham Əliyev Şəmkir-Yeni Göyçə-Dağ Cəyir avtomobil yolunun açılışını edib.

Dəllər Cəyir – Azərbaycan Respublikasının Şəmkir rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Dəllər Cəyir Şəmkir rayonunun eyniadlı inzibati ərazi vahidində kənd. Cəyir çayının sahilində, Gəncə-Qazax düzənliyindədir. Kəndi Cəyir çayının yuxarı axarı boyunda, dağlıq ərazidə yerləşən Dağ Cəyir kəndindən fərqləndirmək məqsədilə yaxınlıqdakı Dəllər kəndinin adından istifadə olunmuşdur. Oykonim "Dəllər kəndi yaxınlığındakı Cəyir kəndi" mənasındadır. == Əhalisi == === Tanınmışları === Murad Niyazlı — XX əsrdə tanınmış ustad aşıq, şair. Taleh Həmid — şair, publisit-jurnalist, == İqtisadiyyatı == Əsas təsərrüfatı heyvandarlıq və əkinçilikdir.

Xəmir şəhristanı— İranın Hörmüzgan ostanının şəhristanlarından biridir. Şəhristanın inzibati mərkəzi Bəndər Xəmir şəhəridir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhristanın əhalisi 47,545 nəfər və 10,320 ailədən ibarət idi.

Geyim — parçadan və müxtəlif materialalrdan hazırlanan, insanların bədənin müxtəlif hissələrini örtmək üçün istifadə etdiyi bədən örtüyü. Geyim adətən parçadan və ya toxuculuq materiallarından hazırlanır, lakin zaman keçdikcə heyvan dərisindən və ya digər materiallardan hazırlanmış geyimlər də yaranmağa başlanılmışdır. Geyim bütün insan cəmiyyətlərinin xüsusiyyətidir və yalnız insanla məhdudlaşır. Geyilən geyimin həcmi və növü cinsiyyət, bədən növü, sosial və coğrafi mülahizələrdən asılıdır. Geyim bir çox məqsədə xidmət edir: dəri və ətraf mühit arasında bir maneə təmin etməklə elementlərdən, kobud səthlərdən, həşərat dişləmələrindən, tikanlardan qoruyur. Paltar soyuq və ya isti hava şəraitinə qarşı müdafiə edir və yoluxucu və zəhərli materialları bədəndən uzaq tutaraq gigiyenik bir səth yarada bilir. Geyim həm də ultrabənövşəyi şüalanmadan qorunma təmin edir. Paltar geyinmək sosial bir normadır və başqalarının gözü qarşısında geyimdən məhrum olmaq utandırıcı hal yarada bilər. Dünyanın əksər yerlərində ictimai yerlərdə paltar geyinməmək ləyaqətsiz ifşa sayıla bilər. == Tarixi və mənşəyi == Arxeoloqlar 1988-ci ildə Rusiyada, Kostenki yaxınlığında tapılmış sümük və fil sümüyü tikiş iynələrini eramızdan təxminən 30 min il əvvələ aid olduğunu təyin etdilər.

Kefir — yüksək kalorili qida məhsuludur. O südün mayalanmasından əldə edilir. Adətən açıq-sarı rəngdə olur. Kеfir qarışıq spirtə və süd turşusuna qıcqırdılmış pəhriz məhsuludur. Bunun mayasının tərkibində kеfir göbələkləri, süd turşusuna qıcqırdan strеptоkоkklar və süd mayaları vardır. Süd pastеrizə еdilir, sоyudulur, üzərinə 5%-ə qədər baktеrial işçi maya əlavə еdilir. 18-24°C-də 8-16 saat saхlanılır. Turşuluğu bu dövrdə 75-80° T-yə qədər artır. Məhsul 8- 11°C-yə qədər sоyudulur. və mayaların inkişafı üçün12-36 saat saхlanılıb yеtişdirilir.

Şəmkir bələdiyyələri — Şəmkir rayonu ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. == Tarix == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Yeni Azərbaycan Partiyası == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.

Şəmkir bələdiyyələri — Şəmkir rayonu ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. == Tarix == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Yeni Azərbaycan Partiyası == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.

Beyin — bütün onurğalı və bəzi onurğasızlarda sinir sisteminin mərkəzi vəzifəsini icra edən orqandır. Bir çox heyvanda beyin kəllə sümüyünün içində, ilkin duyğu orqanlarının və ağızın yaxınında yerləşir. == Ümumi == Kompüter və digər cihazlardan fərqli olaraq insan beyninin yaddaşı sonsuzdur və heç vaxt dola bilməz. İnsan hər dəfə müəyyən bir şeyi yaddaşına qeyd etdikdə, beyin yeni hüceyrələr və sinir bağlantıları yaratmağa başlayır. Doğru qidalanmaq beyini inkişaf etdirir. Dəniz məhsullarından olan yeməklər beyin üçün ən faydalı yeməkdir və bu, yaddaşı 15% artırır. Eyni zamanda, müntəzəm edilən idman beyinin diqqətini və xoşbəxtlik duyğusunu artırmağa kömək edir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, uşaqların beyinləri məişət zorakılığına görə ciddi şəkildə zədələnir və bu, müharibə zamanı əsgərlərə dəyən eyni zərərə bərabərdir. Yüksək səslə kitab oxumaq və uşaqla daimi şəkildə danışmaq uşağın beyninin inkişafına yardım edir. İnsan beyni 40 yaşın sonuna qədər inkişaf edərək irəliləyir və ən yaxşı anlarına çatır.

Meyer dovşanalması

Meyit, cəsəd və ya nəş ― ölən insanın bədəni. Eyni mənaya malik olan kadavra sözü ümumiyyətlə tibbi mənada işlənir. Cənazə mərasimi üçün hazırlanan meyitə cənazə deyilir. "Heyvan ölümü" mənasını verən leş sözü bəzən xüsusən mənfi konotasiya (uyğunlaşma) — insan cəsədi mənasında da istifadə edilir. Bundan əlavə, kadavra sözü tibbi məqsədlər üçün istifadə olunan heyvan ölüləri üçün də istifadə edilə bilər. Mərasimlərdə "Nəş" sözü xüsusilə seçilir. İslami cənazə mərasimlərində nəş sözünə əlavə olaraq mərhum sözü istifadə olunur. Ərəb mənşəli "rəhmətlik" sözü "Allahın rəhmətinə qovuşmuş, bağışlanmış" deməkdir. Bu mənada mərhum kəlməsi təkcə ölülərin cəsədini deyil, həm də axirətə gedəcəyinə inanılan ruh deməkdir və dəfn olunduqdan illər sonra da istifadə olunur. Kadavra sözü türkcəyə italyanca cadavere sözündən keçmişdir; cəsəd və nəş sözləri isə ərəb dili mənşəlidir.

Peyin — Torpağın münbitliyini və məhsuldarlığını artırmaq üçün torpağa verilən gübrədir. Bu gübrələr uzaq məsafələrə göndərilməyib yalnız istehsal olunduğu yerdə işlənildiyindən onlara yerli gübrələr də deyilir. Hazırkı intensiv əkinçilik sistemində peyin nəinki bitkilərin qidalanmasını yaxşılaşdırır, eyni zamanda o, torpaq əmələgəlmə prosesində münbitləşməyə təsir göstərən ən güclü ekoloji təmiz vasitədir Peyinin tərkibi bitkilərin qidalanması üçün lazım olan azot, fosfor, kalium, kalsium, maqnezium və kükürd kimi qiymətli elementlərlə zəngindir. Təzə peyində orta hesabla 75% su, 25% quru maddə, 0,5% azot, 0,25% fosfor, 0,6% kalium, 0,35% əhəng, 0,15% maqnezium olur. Göstərilən elementlərin orta hesabla miqdarı mal-qaranın növündən, yemlənməsindən və peyinin saxlanmasından asılı olaraq dəyişə bilər.Ən çox nəmliyə malik peyin qaramaldan ifraz olunur. Bu peyində bitki üçün lazım olan qida maddələrinin faizi nisbətən azdır. At və qoyun peyinin tərkibində nəmlik faizi qaramal peyininə nisbətən az olur, qidalı maddə ilə zəngindir. Burada əsasən azot və kaliumun miqdarı 0,67% −0,89%-ə qədər çatır. Donuz peyini qaramal və ata görə orta səviyyədə durur. Peyinin zənginliyi qidalı elementlərin hansı formada olmasından da çox asılıdır.

Serir və ya Sarir, yerli mənbələrdə Tavyak (qum. Тав Йак — dağ tərəfi) — VI-XII əsrlərdə dağlı Dağıstanda mövcud olmuş orta əsr dövləti. Buranın sakinləri avarlar, qumuqlar, andilər, didoylar, laklar və digər Dağıstan xalqlarının əcdadları idilər. Dövlətin adı ərəblərin yerli hökmdarlara verdikləri titula köklənir: "sahib əs-serir" — "taxt sahibi". Professor A.R. Şixsaidovun fikrinə görə, "Serir" adı fars-ərəb coğrafi ənənəsi ilə əlaqəlidir. Ərəb müəllifləri dağlıq Dağıstan ərazisini "taxt sahibi" torpağı adlandırır, yəni "Sahib əs-serir", onlar bu adı Sasanilərin son nümayəndəsinin qızıl taxtı əfsanəsi ilə əlaqələndirirlər, hansı ki güya elə bəxtsiz hökmdar tərəfindən Dağıstana göndərilmişdir. Bu termin ərəb deyil fars mənşəlidir və daha çox ehtimal olunur ki, Serir gürcülərin "mtiuleti" sözü ilə eyni məna daşıyır, yəni "dağlar ölkəsi" və ya "dağlılar ölkəsi". Bu ad ərəbcə söz olan "serir"ə (taxt) yox, farscadakı "ser" (dağ) sözü ilə eyniköklüdür. "Serır" termininin etimologiyasına dair bu fikir, əslində 1930-cu illərin sonunda sovet və erməni tarixçi S.Yeremyanın irəli sürdüyü fərziyyəni təkrarlayır, hansı ki "Serir" sözünün farscadan "dağlar ölkəsi" və ya "dağ ölkəsi" mənasını daşıdığını hesab edirdi (eynilə "Dağ" və "stan" (ölkə) olduğu kimi). Avar etnoqrafiyası üzrə tanınmış tədqiqatçı A.İ.İslamməhəmmədov da oxşar fikrə sahibdir.

Seyid (seyyid) (ərəbcə: سيد) — Ərəbistanda islamiyyətə qədər tayfa rəhbərinə deyilirdi. Müsəlman dünyasında Məhəmmədin nəslindən olub onun nəvəsi Hüseynlə bağlı adamların fəxri təxəllüsüdür. Şəriflərlə birlikdə seyidlər müsəlman cəmiyyətinin sosial strukturunda möhtərəm təbəqələrdən birini təşkil etmiş, dindarlar arasında böyük nüfuza malik olmuşlar və indi də qismən belə bir nüfuz sahibidirlər. İranda Seyyid mənşəli ailələr Mir ya da Mirzə olaraq da xatırlanar. Şərqin bir çox ölkələrində seyid termini öz xüsusi mənasını itirmişdir və sadəcə olaraq "cənab" kimi işlədilir. Cənubi Asiyada milyonlarla insan Haşimin enişini iddia edir. 1901-ci ildə Seyyid sayı İngilis Hindistan 1,339,734 olaraq sayıldı. Son təxminlər Cənubi Asiyadakı çox on beş milyon Seyyid olduğunu göstərir; səkkiz milyon Pakistanda, yeddi milyon Hindistanda, bir milyondan çox Banqladeş və yetmiş min ətrafında Nepal İslam (qısa məlumat kitabı). Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının Baş Redaksiyası. Bakı: 1989, səh.101.

Temir (qaz. Темір) — Qazaxıstanın Aqtöbe vilayətinin Temir bölgəsindəki bir şəhər. Temir şəhər administrasiyasının inzibati mərkəzi. KATO kodu —155621100. Temir çayı üzərində, Temir dəmir yolu stansiyasından təqribən 20 km cənubda yerləşir. Şəhər 1870-ci ildə (orijinal adı Karakamıs), Emben postunun (1862-ci ildə Emba çayı üzərində tikilən) buraya köçürüldüyü zaman quruldu. 1896 -cı ildən bir mahal şəhəri olmuşdur. Daşkənd, Buxara, Ufa, Orenburq və Orsk tacirlərinin iştirakı ilə ildə iki dəfə yarmarkaların keçirildiyi XIX əsrin sonu — 20-ci əsrin əvvəllərindəki böyük bir ticarət mərkəzi. İlk məktəblər 1870-ci ildə Temir şəhərində açıldı. Əhməd Halfe məscidi qorunub saxlanılır və bərpa olunur.

Xeder (idiş חדר‎ xeder — ibtidai yəhudi məktəbi; ivr. ‏חֶדֶר‏‎ — otaq) — yəhudi dini ibtidai məktəbi. Xeder adı ilk dəfə XIII əsrdə işlədilmişdir. Sonradan bu növ məktəblər Aşkenazi yəhudiləri arasında geniş yayılmışdır. XVII əsrin birinci yarısında Belarusiya və Polşada xederin fəaliyyəti N.Hanoverin "İven Metzula" ("Dərin alt") kitabında təsvir edilmişdir. O, illərdə qurulan sistem Rusiya imperiyası daxilində və Avstriya-Macarıstanın bəzi bölgələrində Birinci Dünya müharibəsinə qədər qorunub saxlanılmışdır. Talmud-tora məktəblərində olduğu kimi, xederdədə yalnız oğlanlar təhsil alırdı. Bununla belə, əgər talmud-tora valideynləri təhsil haqqını ödəyə bilmədiyi üçün kasıb uşaqlara dəstək olmaq üçün yaradılmışdısa, xederdə təhsil pullu idi. Burada müəllim (melamed) keçdiyi dərs müqabilində valideynlərindən ödəniş alırdı (belə bir haqqı almaq üçün, alaha nüfuzlu şəxslərinin qanuni tövsiyələri tələb olunurdu, çünki iman qanunlarının öyrədilməsi mitsva şəklində, yəni pulsuz həyata keçirilməli olduğuna inanılırdı). Təhsil adətən müəllimlərin evinin otaqlarından birində aparılırdı.

Xenix (azərb. kseniks‎) — Intel firmasının mikroprosessorları əsasında yaradılmış kompüterlər üçün UNIX sisteminin Microsoft firması tərəfindən uyğunlaşdırılmış bir istifadəçi versiyası. Xenix, 1970-ci illərin sonlarında AT&T-dən Microsoft tərəfindən lisenziyalaşdırılmış Unix-ə bənzər əməliyyat sistemidir. İlk versiyalar DEC PDP-7 minikompüterlərində işləyirdi, daha sonra Intel 80386 platformasında işləmək imkanı təqdim edildi. Santa Cruz Operationruen (SCO) Xenix-ə eksklüziv hüquqlar əldə etdi və müəyyən vaxtdan etibarən sistemi SCO UNIX kimi yaymağa başladı. Xenix heç vaxt Unix icması [mənbə 3881 gün göstərilməyib] tərəfindən hazırlanmış Sistem V standartlarına əməl edən "real" Unix sistemi olmayıb, lakin Microsoft heç vaxt onu Unix kimi [mənbə 3881 gün göstərilməyib], yalnız Unix-ə bənzər ƏS kimi yerləşdirməyib. . Sonradan, Xenix-in gələcək inkişafı üçün heç bir səy sərf etməmək qərarına gələrək, Microsoft Xenix-in bütün hüquqlarını və mənbə kodunu ŞƏT-ə satdı. ŞƏT bir müddət Xenix-i dəstəklədi, sonra onun inkişafını və dəstəyini dayandırdı. Xenix kodunun bəziləri SCO Unix-ə (daha sonra SCO OpenServer və OpenDesktop) köçdü. Microsoft 1979-cu ildə AT&T-dən Unix Version 7-ni lisenziyalaşdırdı.

Dəmir (Fe, Ferrum) – D. İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 26-cı element, kimyəvi işarəsi Fe-dir. Çəkisi 55,85 unitdir. == Ümumi məlumat == Dəmirin kəşfi. Dəmir ilk dəfə e.ə XI əsrdə kəşf edilmişdir. Birləşmələrində dəmir əsasən +2 və +3 oksidləşmə dərəcəsi göstərir. Dəmir — (Fe) qan hemoqlobininin tərkibində və əzələlərdə rast gəlir. Ən çox heyvan mənşəli məhsulların və meyvə-tərəvəzlərin tərkibində olur. Insan orqanizmində olan dəmirin yarıdan çoxu qan hemoqlobininin tərkibindədir. Dəmir maqnit sahəsinə malik olan metaldır. O,"SULFUR" yəni kükürd ilə maqnitlə təsir etməsinə gorə heterogen qarışıqdır.

Dəyər — Qiymət, əhəmiyyət, ləyaqət, keyfiyyət. Qiymətləndirmə – ifadə şəklində verilmiş qiymətlərin müəyyən olunmasının proqram yolu ilə yerinə yetirilməsi və ya proqram deyimi ilə verilən əməllər. Kompilyasiya və ya çalışma mərhələsində baş verir. Məsələn, proqram mürəkkəb ifadəni bərabərlik şəklində qiymətləndirə və sonra bu nəticəni müəyyən dəyişənə mənimsədə bilər. Eləcə də altproqramı çağıran deyimin qiymətini hesablaya və sonra qiymətləndirmənin nəticəsindən asılı olaraq idarəetməni altproqrama verə bilər. == Riskə məruz dəyər == Riskə məruz dəyər, riskin ölçmə üsulu. Bütün dünya ədəbiyyatlarında riskə məruz dəyər "Value at Risk(VaR)" kimi qəbul edilir. Riskə məruz dəyər (RMD) modeli maliyyə institutları tərəfindən bazar riskini hesablamaq üçün geniş şəkildə istifadə olunur. RMD müəyyənləşdirilmiş çərçivədə verilmiş ehtimalla portfelin dəyərinin maksimal itkisini hesablayan modeldir. Riskə məruz dəyər üç parametrlə xarakterizə olunur.

Fəqir (ərəb. فقیر‎ — yoxsul) — Keçmiş Sufizm termini olub mənası kasıb deməkdir. == Ümumi məlumat == "Fəqr" (fəqirlik) anlayışı dini ədəbiyyatda bir neçə mənada işlədilir. Ərəb dilindən tərcüməsi "yoxsul, kasıb, möhtac" deməkdir. Mənaların birinə görə, bütün insanlar fəqirdirlər, çünki Allah-təalanın mərhəmətinə möhtacdırlar. Yalnız Allah qənidir (zəngindir, ehtiyacsızdır): "Allah zəngindir, siz isə yoxsulsunuz". Digər mənaya görə, fəqirlik – maddi yoxsulluq, kasıblıq deməkdir. Bəzi ayə və hədislərdə bu cür fəqirlik insanın imanına zərər yetirə biləcək pis bir hal kimi göstərilir: "Şeytan sizi yoxsulluqla qorxudaraq, alçaq işlərə sövq edər…". "Fəqirdənsə qəbir yaxşıdır" (İmam Əli (ə)). Fəqirliyin bu cür dəyərləndirilməsinin səbəbi budur ki, kasıb insan özünün və ailəsinin dolanışığını təmin etmək üçün başqalarına, hətta dinsiz və mənəviyyatsız şəxslərə də möhtac olar, bununla öz şəxsiyyətini, müstəqilliyini itirər, alçalar.

Gəlir — İstehsal olunan məhsulun, tikintinin və xidmətin satışından əldə olunan vəsaitlərə, məvacibə gəlir deyilir. == Növləri == Gəlir dedikdə dövlətin, təşkilatların və ya əhalinin aşağıdakı gəlirləri başa düşülür: Dövlət gəlirləri — vergilərin, rüsumların, ödənişlərin, xarici ticarət əməliyyatlarının, xarici kreditlərin, xarici yardımların yığılması yolu ilə dövlət tərəfindən əldə edilən və dövlət funksiyalarını həyata keçirmək üçün istifadə edilən gəlirlərdir. Təşkilatın gəlirləri — iştirakçıların töhfələri istisna olmaqla, bu təşkilatın kapitalının artmasına səbəb olan aktivlərin (pul vəsaitlərinin, digər əmlakın) alınması və (və ya) öhdəliklərin (əmlak sahibləri) ödənilməsi nəticəsində iqtisadi mənfəətin artmasıdır . Təşkilatın adi fəaliyyətindən əldə edilən gəlir mal və xidmətlərin satışından əldə edilən gəlirdir. Əhalinin gəlirləri — vətəndaşların, ailələrin və ev təsərrüfatlarının nağd pul formasında əldə etdikləri şəxsi gəlirləri. Bunlara aşağıdakılar daxildir: əmək haqqı, pensiya, təqaüd, müavinətlər, öz təsərrüfatlarında istehsal olunan məhsulların satışından əldə olunan gəlirlər, göstərilmiş xidmətlərə görə haqq şəklində nağd pul qəbzləri, qonorar, şəxsi əmlakın satışından, icarəyə verilməsindən əldə olunan gəlirlər. Qanuni və qeyri-qanuni gəlirlər də mövcuddur: qanuni gəlir — qanuni yolla əldə edilən gəlir; qeyri-qanuni gəlir — qanunsuz yolla əldə edilən gəlir. == Gəlirlərin ümumi anlayışı == Gəlir son dərəcə geniş tətbiqi olan bir termindir. Bu anlayış müxtəlif mənalarda istifadə olunur. Bu sözün ən ümumi mənası belədir — fəaliyyət nəticəsində vəsaitlərin, öhdəliklərin, maddi və qeyri-maddi dəyərlərin alınması.

Gəmir — Oğuz rayonunu ərazisində dağ aşırımı. == Haqqında == Gəmir Oğuz və Daşağıl çaylarının hövzələri arasındadır. Tədqiqatçılar oronimi türk dillərində "dağ başında dar yarğan, uçurum yer" mənasında işlənən kömür sözü ilə əlaqələndirirlər. Azərbaycanın şimal-qərb rayonlarında da gəm sözü "dar, kiçik" mənasında işlənir.

Gətir — lazımi məhsulları 10 dəqiqə ərzində gətirməyi hədəfləyən tətbiqetmə üzərindən işləyən onlayn bazar tətbiqidir. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa və Kocaelinin seçilmiş bölgələrində 100-dən çox anbarı ilə istifadəçilərə xidmət göstərir. Gətir ərzaq sifariş sistemi ilə yanaşı, yemək sifarişini qısa müddətdə çatdırmaq üçün müəyyən bölgələrdə Getir Yemek sistemini xidmətə gətirdi. Maykl Moritzin başçılıq etdiyi xarici investorlar bu tətbiqetməyə 38 milyon dollar sərmayə qoymuşlar.

Həsir — qurudulmuş qamış çubuğundan xüsusi şaquli və ya üfüqi dəzgahda toxunulmuş yer döşəməsi. Həsir rütubətin və nəmliyin qarşısının alınması üçün qamışdan, küləşdən və bəzi ağacların liflərindən hazırlanan yer döşəməsidir. Həsir toxuyan insanlar həsirçi, ümumilikdə bu sənət növü isə həsirçilik adlanır. Həsir dünyanın qədim tarixə malik ölkələrində əsas məişət atributlarından və xalq sənəti növlərindən biri hesab olunur. Çin, Yaponiya, Malayziya, Hindistan, Mərakeş, Tunis, İspaniya və Afrikanın cənub hissəsində yerləşən bir sıra ölkələrdə həsir tarixən məişət həyatının ən zəruri məmulatları arasında yer almışdır. Tarixi mənbələrdə Məhəmməd peyğəmbərin yaşadığı evin döşəməsində, İspaniya kralı V Ferdinandın sarayında, Əmir Teymurun alaçığında, Çingiz xanın "Toğakuk" adlı arabasında, Yaponiyada samurayların evlərində, söqunların saraylarında həsirdən istifadə olunduğu bildirilir. == Azərbaycanda həsir == Həsir (həsirçilik) Azərbaycanda da minilliklər əvvəl təşəkkül tapmış xalq sənəti növlərindən biridir. Ümumiyyətlə Azərbaycanda toxuculuq istehsalının kökləri qədim dövrlərə gedib çıxır. Azərbaycanda hələ qədim zamanlardan bəri hörmə sənətinin inkişafı üçün müxtəlif qamış və qarğının fərqli növləri, kətan, gicitkən, çətən və bu məqsədə yararlı bir çox bitkilərdən ibarət zəngin xammal bazası olmuşdur. Eneolit dövründən başlayaraq Azərbaycanda bir çox arxeoloji abidələrdə hörmə həsirlərin izləri və qalıqları aşkar edilmişdir.

Ləzir — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun Bərcan inzibati ərazi vahidində kənd. Talada yerləşir. Yerli əhalinin məlumatına görə, yaşayış məntəqəsi 1918-20-ci illərdə keçmiş binə yerində salın­mışdır. Keçən əsrin əvvəllərində Lənkəran qəzasında Ləzran adlı iki kənd və Ləzir adlı bir köçəbə qeydə alınmışdır. Tədqiqatçılara görə, ləzir və ya ləziran orand tayfasının birinci qoluna məxsus tirənin adıdır.

Məzar, qəbir, və ya başdaşı — İnsanların ölərkən basdırıldığı yer. Məzarların toplu olaraq olduğu yer isə məzarlıq və ya qəbiristanlıq adlanır. Kurqan Küp qəbir Bir çox dinlərdə qəbir ölən insanın axirətə keçidi üçün mühüm mərhələ hesab olunur.

Bəşir — , Aşıq Ələsgərin oğlu. == Həyatı == Bəşir Aşıq Ələsgərin bö­­yük oğ­lu­dur. 1867-ci ildə Göy­çə mahalının Ağ­­kil­sə kəndində anadan olmuşdur. Bəşir əvvəlcə öz kəndlə­rin­də, sonra isə Sarıyaqub kən­dindəki molla mək­tə­bin­də oxumuşdur. Saz çalıb, söz qoşmağı bacaran Bəşir aşıqlıq etməsə də, bu sənətin qə­dir-qiy­mə­tini bilirdi. O, yazdığı şeirləri nədənsə müha­fizə etmə­mişdir. At minməyi, şux geyinməyi sevən Bəşir həm də əla nişançı idi. O, ömrü boyu heç kəsdən qorxub-çəkinməmiş, bəylərə, ağalara, qlavalara, pristavlara baş əyməmişdir. 1915-ci ildə münaqişə zəmnində kəndin kovxasını güllə ilə vuran Bəşir çar hakimiyyəti yıxılana qədər qaçaq yaşamışdır. 1918-ci ildə ermənilərin törətdikləri milli vuruşma zamanı Bəşir Göyçənin müdafiəsində böyük şücaət göstər­miş, yağılara ağır zərbə vurmuşdur.