1. Mənbələrdə ög (oy) “doğma”, öksüz isə “yetim” kimi verilib. Dilimizdə ögey “doğma olmayan” deməkdir (əsli: ög döy; ög deyil kimi olub). Qədim dövrlərdə ata sözünün sinonimi qan (sağır n ilə yazılır) kəlməsi olub. Anaya ög demişik. Ög-qan kəlməsi “ana-ata” kimi açıqlanıb. Ögey ata birləşməsinin yerinə, qansıq ata işlətmişik. -sıq və -sıra şəkilçiləri əksmənalı sözlər düzəldib. Qansıq “doğma olmayan”, qağansıra “xaqansız qalmaq” mənalarını əks etdirib. Bəs niyə ögey sözü məhz ög (ana) kəlməsi ilə bağlıdır? Yetimlik də, ögeylik də ana ilə əlaqələndirilib. Atasıza yetim deyilməyib, atası doğma olmayana ögey deyilməyib, yalnız anası doğma olmayan ögey adlandırılıb. Görünür, bu ya matriarx dövrünün qadınlara verdiyi üstünlüyün qalığıdır, ya da ananın daha əziz tutulması ilə bağlıdır. Bir deyim də olub: ögdaşlar (bir anadan olanlar) öpüşərlər, qandaşlar (bir atadan olanlar) döyüşərlər”. Sözün küvey variantı da mövcud olub.
2. Bəzi dillərdə “мачеха” mənasında öqə işlədilir (deməli, ögə “doğma olmayan” deməkdir). Söz ögə kimi qeydə alınıb. (-ə şəkilçisi analıq sözündəki -lıq şəkilçisinin sinonimi olub). Fars dilində gilə sözü var və bizdə onun sonuna “y” artırılıb: giley. Ögə və gilə sözlərinin sonundakı ə saitinin e saitinə keçməsi y samitinin günahıdır. Bu samit həmişə açıq saiti qapalıya çevirir (ə-yə nisbətən e qapalı hesab olunur): tərcümə sözünü tərcümeyi-hal, anaya sözünü ədəbi tələffüzdə anıya şəklinə salır. Görünür, ögey sözü də bu qəlib üzrə əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
