I
сущ. суп, солянка, похлёбка (жидкая пища, род супа из картофеля или крупы). Şorba bişirmək варить суп, şorbanı isitmək подогреть суп, şorba tökmək kimə, nəyə налить суп кому, во что , toyuq şorbası куриный суп, düyü şorbası рисовый суп, kartof şorbası картофельный суп, ətli şorba суп с мясом, tomatlı şorba суп с томатом; kələm şorbası щи с капустой, balıq şorbası уха
II
прил. суповой (относящийся к супу, предназначенный для супа). Şorba camı суповая миска (супник, супница), şorba qazanı суповая кастрюля, şorba qaşığı суповая ложка
Şorba
Şorba — Kökü Hindistana bağlıdır. Şorba sözünün mənası "yaxşı bəslənmə" deməkdir. 10 min il əvvəl şorba hazırlandığı və yeyildiyi haqqında məlumatlar tapılıb. Çində 2400 illik şorba arxeoloqlar tərəfindən Şian antik kəndində tapılıb. İnsanın ilk dəfə şorbanı yeməsi, III yüzilliyə təsadüf edilir. O dövrün insanlarından olan Patroklus, çörəyi suya batıraraq, üzərinə duz səpərək yeyib. Patroklusun yeməyi daha sonra Avropanın bəslənmə yeməyi olacaq şorbanın ilk halı olaraq ortaya çıxır. Fransada soğan şorbası mövcuddur. Bu şorbanı alta 6 ədəd çörək qoyub, üzərinə ət suyu tökərək hazırlayırlar. Şorbanın indiki halda olması isə, François Pierre La Varenne tərəfindən yaradılıb.
Fo (şorba)
Fo (vyet. phở) — vyetnam mətbəxinin xörəyidir. Təqdim ediləndə mal və ya toyuq əti, gec-gec qızardılmış balıq əti ilə təqdim edilən, ərişdəli şorbadır. Bu təyam bir neçə ad daşıyır: birinci halda — fo bo (vyet. phở bò), ikinci halda — fo qa (vyet.phở gà), üçüncü halda isə — fo ka (vyet. phở cá).
Şorba üçün ərişdəni əsasən düyü unundan hazır edirlər. Xörəyi reyhanın aziya növü, nanə, laym və munq tumları ilə bəzəyirlər. Xörək Hanoy ilə əlaqələndirir, orda 1920-ci ildə ilk fo restoranı açılmışdı.
== Tarixi ==
Fo XX əsrin əvvəllərində Vyetnamın şimal hissəsində meydana gəlmişdi.
Soyuq şorba
Soyuq şorba (polşa. Chłodnik, beloru. Халаднік) - həmçinin soyuq borş (lit. Šaltibarščiai, lat. Aukstā zupa) - Şərqi Avropa ölkələrinin milli yeməyidir: Belarusiya, Litva, Latviya, Ukrayna, Polşa. Rusiya mətbəxində bu yemək "svekolnik" də adlanır.
Okroşkadan əsas tərkibində ət məhsullarının olmamasıdır.
Soyuq şorba adətən qatıqdan hazırlanır. Həmçinin qaymaq və süddən də hazırlana bilər. Bununla yanaşı turşuya qoyulmuş turp və təzə tərəvəzlərdən də istifadə edilir (doğranmış xiyar, soğan və s.).
Çörəkli şorba
Çörəkli şorba - Şimali Avropa mətbəxinə xas olan xörək. Çörəkli şorba Danimarka, latış, İsveç, eston, fin milli mətbəxində mühüm yer tutur.
Çörəkli şorbanın müxtəlif növləri vardır. Çörəkli şorbanı şərti olaraq meyvəli, pivəli, şokoladlı və sair şorbalara bölünür.
Köpəkbalığı üzgəclərindən şorba
Köpək balığı üzgəclərindən şorba — əsasən toy və ya ziyafətlərdə süfrəyə verilən Çin mətbəxinin yeməklərindən biri. Şorba əsrlər əvvəl Sonq xanədanında imperatorun ailəsinə və məhkəmə üzvlərinə verilən zaman ortaya çıxdı. Balıqçılıq ticarəti artdıqda şorba dünyada məşhur oldu. 2011-2013-cü illər arasında Çində istehlak 50-70 % azaldı.
Köpək balığı üzgəclərindən şorba
Köpək balığı üzgəclərindən şorba — əsasən toy və ya ziyafətlərdə süfrəyə verilən Çin mətbəxinin yeməklərindən biri. Şorba əsrlər əvvəl Sonq xanədanında imperatorun ailəsinə və məhkəmə üzvlərinə verilən zaman ortaya çıxdı. Balıqçılıq ticarəti artdıqda şorba dünyada məşhur oldu. 2011-2013-cü illər arasında Çində istehlak 50-70 % azaldı.
Fransız soğan şorbası
Fransız soğan şorbası (fr. soupe à l'oignon) — bulyon soğan, pendirlə hazırlanır.
== Tarixi ==
Soğanlı şorba qədim zamanlardan məşhur olub. Bu yemək xüsusilə Roma erasından geniş yayılmışdır. Bu yemək xüsusilə kasıb ailələrin yeməyi olub. Buna səbəb isə soğanın ucuz olması idi. Yeməyin yeni növü Fransaya XVII yüzilliyində gəlir. Ancaq bu dövrdə onu quru çörəkdən hazırlayırdılar.
Yeməyin dadı və iyi əsas soğan verir. Soğan tez bir zamanda qırmızı-qəhvəyi rəngdə olur.
Kartof şorbası
Kartof şorbası (alm. Kartoffelsuppe) — alman və avstriya mətbəxinə məxsus, əsas inqrediyenti kartof olan ənənəvi şorba. Çox qatı olduğunda şorba kartof ayntopfu adlandırılır. Azərbaycan mətbəxində də kartof şorbası mövcuddur.
== Tərkibi ==
Kartof şorbasının tərkibi ət suyu, kartof, soğan, yağ, un, duz, bəzən isə yumurta sarısı və süd kimi ərzaqlardan istifadə olunur.
== Hazırlanması ==
Kiçik-kiçik doğranmış soğanı yağda azca qovurulduqdan sonra unla qarışdırılır. Doğranmış kartoflar və duz əlavə edilərək bişirilir.
Bişən şorbanı blender vasitəsilə püre halına gətirilir. Ayrı bir qabda hazırlanan yumurta və süd qarışığı şorbaya əlavə oluna bilər. Bir az daha qaynatdıqdan sonra kartof şorbanız servisə verilir.
Miso şorbası
Miso şorbası (yap. 味噌) — Yapon şorbası. Düyü, arpa, dəniz duzu, mərcinin birləşməsindən əmələ gələn şorba. Əslində şorbadan duz dadı gəlir ancaq bəzi məmulatlar qatıldığı üçün şorba dadını dəyişib. Yemək miso ilə hazırlanmışdır. Miso şorbası şirində ola bilər. Həmçinin dieta üçündə əlverişlidir.
Miso şorbasının yaranmasının səbəbi uzun sürən müharibələrdir.
Yaponiya tarixində Edo dövrünü incələyən alimin iddiasına görə misonun kökü Çinə qədər gedib çıxır. O dövrdə miso, hişio və kuki olaraq adlandırılırdı.
Mərcimək şorbası
Mərcimək şorbası, əsas məmulatı qırmızı, sarı və ya yaşıl mərcimək olan; un, duz, tərəyağı, ət suyu, soğan, qırmızı və ya qara bibər ilə hazırlanan şorba. Türkiyədə mərcimək şorbası düzəltmək üçün soğandan əlavə kartof, kök və iyli kərəviz də istifadə olunur. Şorba qaynadıqda buxarlanmasın deyə üstünə paltar(həli) qoyulur.
Nar şorbası
Nar şorbası (fars. آش انار āš e anār; azərb. anar aşı) — Azərbaycan və İranın milli xörəklərindən biri.
Bu yeməyin vətəni İran və İraqdır. Çorba, qədim Çin və Spartada miladdan əvvəl I əsrdə hazırlanmışdır. Daha sonra bu qidalandırıcı və faydalı yemək bütün dünyada yayılmış və onun müxtəlif reseptləri icad edilmişdir. Müasir növ şorba maddələr sayı, məhsullar dəsti və hətta tutarlılıq baxımından əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Bu mütləq maye şorba deyil — məsələn, Alman aintopf və ya Fin şorbası calakeutto kimi çox qalın və qidalı ola bilər. Bütün bunlar bu resepti icad edən insanların ənənələrindən asılıdır. Ən qeyri-adi, əlbəttə ki, əriştə və şokoladdan olan Yapon şorbası, Karib dənəsində hazırlanan — iguana şorbası və Afrikada bişirilən qəhvə, banan və kirdən olan şorbalardır.
Noxud şorbası
Noxud şorbası — noxudla hazırlanan şorba növü. Bir çox dünya mətbəxində noxud şorbası hazırlanır. Əsasən Pisum sativum növündən olan noxuddan hazırlanır.
Noxud şorbası qədim zamanlardan hazırlanan xörəklərdən biridir. Aristofan "Quşlar" əsərində noxud şorbasının adını çəkmişdir.
Kanadada sarı noxud şorbası Kvebek mətbəxinin ənənəvi xörəklərindən biridir. Kanadanın ingilisdilli bölgələrində noxud şorbası Conni çörəyi ilə servis edilir. Almaniyada donuz əti və ya sosiska ilə bişirilməsi geniş yayılıb, eləcə də, hazır noxud şorbası konservləri satılır. Niderlandda noxud şorbasının snert adlandırılan xüsusi çeşidi hazırlanır. İndoneziya və Surinam keçmiş Niderland müstəmləkələri olduğu üçün bu ölkələrdə də noxud şorbası geniş hazırlanan xörəklərdəndir.
Ordubad üsulu maş şorbası
Maş Şorbası Ordubad rayonunun ən məşhur yeməkərindəndir. Ordubadda quru maş lobyadan və təzə maşdan (yaşıl lobya) çox istifadə olunur. Yayda bu yeməklər təzə qoyun əti ilə bişirilir, qışda isə qovurma ilə. Qovurma öz yağında bişən qoyun ətidir. Qızardılmış qoyun əti elə öz yağındaca qazan və ya verdələrə yığılır və sərin yerdə saxlanılır. Qovurma həm sulu, həm quru yeməklərə əlavə olunur. Onun dadı qeyri-adidir, çox ləzzətli olur.
4-6 porsiya üçün nəzərdə tutulub
1 stəkan (230qr) quru maş lobya, gecədən soyuq suya qoyulmuş
2 xörək qaşığı (30ml) ərinmiş kərə yağı
500g doğranmış sümüksüz qoyun və ya mal əti (sümüklü ətdən də istifadə edə bilərsiniz)
1 ədəd doğranmış orta boy baş soğan
2 xörək qaşığı tomat
8 stəkan su
zövqə görə duz
zövqə görə istiot
4 ədəd 2 və ya 4 yerə bölünmüş orta boy karfof
4 quru gavalı
1 xörək qaşığı quru nanə
1. Maş lobyanı süzün və su doldurulmuş qazanda 15 dəqiqə ərzində qaynadın. Bu proses quru maşın tünd rənginin çıxması üçün edilir.
Tarhana şorbası
Tarhana şorbası — məşhur Türkiyə şorbası. Türkiyənin bir çox yerlərində məşhurdur.
Orta Asiya, Balkanlar, Anadolu tərəfindən yeyilən şorba. Kökü Orta Asiya ilə bağlıdır. Tarhana sözü farsca terhane sözündən götürülüb. Söz Türklərin dilinə keçib və Tarhana edilib. Əvvəllər Türklər bütün məmulatları qurudurdular. Onlar qatığı qurudub tarhana şorbasını əldə etdilər. Əsas inqridenti qatıq olan Tarhana şorbası bir neçə müddət saxlanıla bilər. Türkiyədə və Türk xalqlarında Tarhana şorbasının bir neçə növünə rast gəlinir.
Tısbağa şorbası
Tısbağa şorbası — əsasən Yaşıl tısbağa, Kaymanabənzər tısbağası, Qrifəbənzər tısbağa və Uzaqşərq tısbağası ətindən hazırlanır.
Hüquqi baxımdan tısbağa supunun hazırlanması qadağandır. Səbəb isə tısbağa şorbasında istifadə edilən tısbağaların böyük əksəriyyətinin qırmızı kitaba düşməsi və nəslinin kəsilmə ethimalının böyük olmasıdır.
Qatı qəhvəyi rəngdə olan şorbadır. Tısbağanın əti hissələrə bölünərək 3–4 saat yarımduzlu suda qaynadılır. Şorbaya qatılıq vermək məqsədi ilə ona kartof qatılır..
Bir çox Asiya ölkələrində, xüsusi ilə Sinqapurda çin mətbəxinin delikatesi hesab edilir. Ona çoxlu sayda ədva qatılır. Bu isə onun dadını artırır.
İngilis dilli ölkələrdə saxta tısbağa şorbası hazırlanır.
Xiyar şorbası
Xiyar şorbası (pol. zupa ogórkowa) — Polşa mətbəxində xiyar turşusundan və təzə xiyardan hazırlanan ənənəvi yemək. Xiyar şorbasına, çuğundur, cəfəri kökü və s. əlavə olunur. Ət, toyuq, tərəvəz bulyonunda bişirilən xiyar şorbası vegeterian yeməklərindən biri hesab olunur. Qaynar və soyuq halda istifadə olunur.
Magdalena Kasprzyk-Chevriaux. "Десять самых странных польских супов". Culture.pl (rus). Culture.pl.
Şiruko şorbası
Şiruko (yap. 汁粉, şorba + un) — Şəkər tozu və su qarışımında qaynadılan azduki lobyası və sonradan əlavə olunan qızardılmış moçi düyü keksləriylə hazırlanan şorba.
Şəkər tozu və su qarışımında qaynadılan azduki lobyası Çindən Yaponiyaya gəlmişdir. Aparılan arxeoloji qazıntılar nəticəsində azduki lobyasının 2000 il əvvələ aid izləri tapılıb. Yemək qutuları (yəni, bento, obento) Yaponiyada yemək ənənəsinin önəmli bir qismini təşkil edir. Çox qədim zamanlardan səyahətçilər, ovçular yola çıxarkən, təsərrüfatla məşğul olanlar və odunçular işləməyə gedərkən, balıqçılar dənizə çıxarkən yeməklərini bu şəkildə götürərdilər.
1960-cı ildən bu yana Yaponiyada düyü istehlakı azalmağa başladı. Belə ki, hal-hazırda 50 il öncəsi ilə müqayisədə düyü istehlakı yarıbayarı azalmışdır. Çünki 1868-ci ildən sonra, eləcə də, Qərblə əlaqələrin inkişafı ilə onların yemək növləri də Yaponiya mətbəxinə yol açdı. Hal-hazırda da hər bir yaponiyalı ailəsində təxminən üç ləziz yemək hazırlanır.
Şorbaçı
Yaşayış məntəqələri
Şorbaçı (Hacıqabul) — Azərbaycanın Hacıqabul rayonunda kənd.
Şorbaçı (Cəlilabad) — Azərbaycanın Cəlilabad rayonunda kənd.
Şorbaçı bələdiyyəsi — Azərbaycan Respublikasının Cəlilabad rayonunda bələdiyyə.
Şorbaçı (Cəlilabad)
Şorbaçı — Azərbaycan Respublikasının Cəlilabad rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Şorbaçı kəndi Azərbaycan Respublikasının Cəlilabad rayonun ərazisində, rayon mərkəzindən təxminən 20 km aralıda yerləşir. Şorbaçı kəndi eyni adlı ərazi icra nümayəndəliyində kənddir. Şorbaçı ərazi icra nümayəndəliyinə Şorbaçı kəndi, Məmmədrzalı kəndi, Mədətli kəndi daxildir. Kəndin ətrafında Təklə kəndi, Mədətli kəndi Babalı kəndi və Məmmədrızalı (Pornəyimdə deyilir) kəndi yerləşir. Kənd ərazisində Şorbaçı kənd tam orta məktəbi (11 illik) bələdiyə idarəsi və xəstəxana var . Şorbaçı kəndi ərazisində keçməklə yeni yolun tikintisinə başlanılmışdır. Bu yollara Şorbaçı-Məlikqasımlı yolu, Şorbaçı-Məmmədrzalı yolu aiddir. Şorbaçı kəndi ərazisində 2021-ci ildə modul tipli məktəb tikilmiş və il sonuna yaxın istifadəyə verilmişdir. Şorbaçı kəndi üzrə 15 nəfərdən çox şəxs 2-ci Qarabağ müharibəsində iştirak etmişdir.
Şorbaçı (Hacıqabul)
Şorbaçı — Azərbaycan Respublikasının Hacıqabul rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Kənd Pirsaat çayının sahilində, Qobustandadır. Yaşayış məntəqələri qaraqaşlı tayfasının şorbaçı tirəsinin adını daşıyır. Şorbaçılar XIX əsrin ortalarında 64 ailədən ibarət olub, Pirsaat çayı sahillərində köçəri həyat keçirirdilər. Sonralar bu ailələr özlərinin yaylaq yerlərində oturaqlaşmışlar. Keçən əsrin əvəllərində Cəlilabad r-nunda Yuxan Şorbaçı və Aşağı Şorbaçı adlı iki kənd olmuşdur.
2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 487 nəfər əhali yaşayır.
2011-ci ildə kəndə ilk dəfə təbii qaz verilməsinə başlanılıb.
Kənddə "Cümə" məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.
Şorbaçı bələdiyyəsi
Cəlilabad bələdiyyələri — Cəlilabad rayonu ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr.
Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub.
"Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.
Mərci şorbası
Mərcimək şorbası, əsas məmulatı qırmızı, sarı və ya yaşıl mərcimək olan; un, duz, tərəyağı, ət suyu, soğan, qırmızı və ya qara bibər ilə hazırlanan şorba. Türkiyədə mərcimək şorbası düzəltmək üçün soğandan əlavə kartof, kök və iyli kərəviz də istifadə olunur. Şorba qaynadıqda buxarlanmasın deyə üstünə paltar(həli) qoyulur.
Maqiriça şorbası
Маqiriça şorbası (yun. Μαγειρίτσα)- Pasxa bayramının milli şorbasıdır.
== Haqqında ==
Müqəddəs şənbə günündə yunanlar tərəfindən hazırlanır. Bu supu Pasxa bayramlarında bayram tədbirindən sonra digər milli bayram yeməkləri (pendirli salat, çurekam və kraşenka) ilə yeyilir. Kanada və ABŞ-də yaşayan yunanlar bu şorbanı elə pasxa şorbası adlandırırlar
== Hazırlanması ==
Maqiriçanı qoyunun içliyindən (ürək, böyrək, qara ciyər və s.), soğan, göyərti avqolemon sousu (şorbanı qatılaşdırmaq üçündür), hazırlayırlar. Yunanıstanın bəzi bölgələrində maqiriçanı düyü ilə göyərtisiz hazırlayırlar. Fessalidə maqiriçanı çoxlu tərəvəz ilə düyüsüz hazırlayırlar.
== Həmçinin bax ==
Yunan salatı
== Ədəbiyyat ==
Блюда пасхального стола. А. Братушева. ISBN 9785457419322
Cyprus Cuisine.
Balqabaq şorbası
Balqabaq şorbası əsas tərkib hissəsi kimi balqabaqla hazırlanan şorbadır . Hazırlanması üçün adi balqabaq və ya muskat balqabağı istifadə olunur . Şorba şirin və ya pikant ola bilər. Ən çox yayılmış konsistensiya — püre şəkilli və ya qaymaqlı şorbalardır .
== Hazırlanması ==
Balqabaq kəsilir və qaynadılır (bəzən əvvəlcədən qızardılır). Soğan və kök qızardılır. Kartof əlavə edilərsə, qaynadılır. Sonra su, süd, tərəvəz və ya ət bulyonu ilə qarışdırılır . Çox vaxt krem, nadir hallarda isə qatıq əlavə olunur. Sonra kütlə püre halına salınır, püre halına salınır və ya blenderdə əzilir.