I
сущ. чемпион, чемпионка:
1. звание, которое присуждается победителю в спортивных соревнованиях
2. лицо, команда, удостоенные звания чемпиона. Olimpiya çempionu олимпийский чемпион, üçqat dünya çempionu трёхкратный чемпион мира, dəfələrlə respublika çempionu неоднократный (многократный) чемпион республики, sərbəst güləş üzrə Avropa чемпиону чемпион Европы по вольной борьбе, mütləq çempion абсолютный чемпион
3. животное, занявшее первое место на выставке, соревнованиях
II
прил. чемпионский (относящийся к чемпиону, принадлежащий ему). Çempion adı qazanmaq завоевать чемпионский титул (чемпионское звание), çempion prizi (mükafatı) чемпионский приз, çempion medalı чемпионская медаль
Çempion
Çempion (ing. champion lat. campio) — hansısa bir yarışda, əsasən idman yarışında qalib olmuş şəxs (idmançı).
İdman növlərində ən yüksək ad — dünya çempionudur. Olimpiya oyunlarına qalib gəlmiş idmançı və ya komanda olimpiya çempionu adlanır. İkinci yeri tutanlar gümüş medalla mükafatlanırla və qeyri-rəsmi şəkildə "vitse-çempion" adlanırlar.
Brokhauz və Efronun ensiklopedik lüğətində çempion orta əsrlərdə yarışlarda şbaşqasının yerini tutanlara, imkansız insanların müdafiəsinə qalxanlara deyilir .
Con Çempion
Con Çempion (23 may 1965, Harroqit[d], Nort-Yorkşir[d]) — tanınmış ingilis futbol şərhçisi.
== Erkən illəri ==
Jonathan Martin Champion 23 may 1965-ci ildə Qərbi Yorkshire, Harrogate şəhərində anadan olmuşdur.
== Karyerası ==
=== BBC Sport ===
Çempion 1980-ci illərin sonlarında BBC Sporta qoşulmuş və 1992–1996-cı illər arasında "BBC Radio Five Live"də futbol şərhçisi kimi çalışmışdır. O, bu müddətdə Alan Qrin, Mayk İnqham, Ron Cons, Rob Hauthorn və Conatan Leqard ilə birlikdə İngiltərə Premyer Liqasını, bir sıra İngiltərə futbol matçlarını şərh etmişdir.
1995-ci ildə Çempionun BBC-dəki karyerasını yüksəltməsi üçün fürsət yarandı. Con Motson üç aylıq məzuniyyətə çıxdı və Çempion "Match of the Day"-də şərhçi kimi onu əvəz etdi. Kifayət qədər uğurlu oldu və növbəti mövsümdən etibarən o tamamilə TV-nin heyətinə keçdi.
1998 FİFA Dünya Kuboku oyunlarını şərh edib.
== Digər ==
Çempion "Pro Evolution Soccer" seriyasında 2008-ci ildən 2015-ci ilə qədər şərhçi olmuşdur. Pro Evolution Soccer 2016-da isə Piter Druri tərəfindən əvəz olunmuşdur.
Çempion (serial, 2019)
Çempion — BSK Film kinostudiyasının istehsalı olan rejissorlar Ketçe və Devrim Yalçının 2019-cu ildən çəkdiyi Türkiyə idman serialıdır.
Artvinli olan və "Qafqaz" ləqəbilə məşhur Fərat Bölükbaşı boks finalında ürək xəstəliyi olan boksyor ilə döyüşür. Boksyoru ürək xəstəliyi ola-ola rinqə çıxardırlar. Fərat Bölükbaşı xəstə boksyora qalib gəlir və çempion olur. Boksyor isə rinqdəcə ölür. Bu zaman hamilə xanımı da uşağını dünyaya gətirir və bu zaman ölür. Vəfat edən xanım ağır xəstə olduğundan bu xəstəlik uşağına da sirayət edir. Serialda anadan yetim bir uşaq və Çempionun həyatın sərt qanunları ilə mübarizəsindən danışır.
Serialda Tolgahan Sayışmanın körpə oğlu Efehan Sayışman da çəkilmişdir.
Serial Efehan Sayışmanın ilk işidir.
Dünya Ralli Çempionatı
Dünya Ralli Çempionatı (ing. World Rally Championship (WRC)) — 1973-cü ildə tarixi Monte Carlo Rallisi ilə başlamışdır. Dünyanın müxtəlif ölkələrində keçirilən bir avtomobil yarışıdır. 2003, 2004, 2005 və 2006-cı illərdə Türkiyədə də təşkil edilən yarış, 2007-ci ildə təqvimdən çıxarıldılmış; lakin 2008-ci il üçün yenidən təqvimə salınmışdır. 2009-cu ildən bəri hər rallinin iki ildən bir keçirilməsinə qərar verildi. Türkiyə Rallisi sonuncu dəfə 2010-cu ildə təşkil edilmiş və ondan sonra təqvimdən çıxardılmışdır. Təşkilatçılarla aparılan danışıqlar müsbət nəticələnmiş və Türkiyə Rallisi 2018-ci ildə yenidən təqvimə salınmışdır. 2021-ci ilin əvvəlində alınan qərarla Türkiyə yenidən təqvimdən çıxarılmışdır.
Dünya saqqal və bığ çempionatı
Dünya saqqal və bığ çempionatı — qeyri-adi yarış növü. İştirakçılar bığ və saqqallarının uzunluğu, eləcə də, stili ilə yarışırlar.
== Tarixi ==
Birinci yarış 1990-cı ildə Almaniyanın Höfen-an-der-Ents qəsəbəsində baş tutmuşdur. 2025-ci ildəki yarış İngiltərənin Bristol şəhərində baş tutacaq.
== Kateqoriyalar ==
Yarışın bığ, tam saqqal, yarım saqqal kimi kateqoriyaları var.
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
2019-cu ildəki yarışın nəticələri.
Evsiz futbolçuların dünya çempionatı
Evsiz futbolçular arasında dünya çempionatı 2009-cu ildə 7-ci dəfə keçirilib. İtaliyanın Milan şəhərində başa çatan turnirdə Ukrayna yığması finalda Portuqaliya üzərində çətin qələbə qazanıb – 5:4. Dünya kubokunun yeni sahibi bununla da rəqibindən əvəz çıxıb. Məsələ ondadır ki, Ukrayna turnirdə yeganə məğlubiyyəti ikinci qrup mərhələsində məhz Portuqaliyada alıb (5:8).
Milana beş qitədən 48 komanda gəlib. Növbəti belə dünya çempionatı 2010-cu ildə Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərində keçiriləcək.
Futbol üzrə Azərbaycan çempionatı 1998/1999
Azərbaycan Premyer Liqası 1998/1999 — 1992-ci ildən bəri futbol üzrə keçirilən sayca 8-ci Azərbaycan çempionatıdır.
== Altılıq mərhələsi ==
1–6-cı yerlər uğrunda
1. "Kəpəz" 10 8 1 1 17–7 25
2. "Şəmkir" 10 5 1 4 10–10 16
3. "Neftçi" 10 4 3 3 11–7 15
5. "Qarabağ" 10 3 3 4 5–8 12
4. ANS-Pivani 10 2 3 5 5–8 9
6. "Dinamo" (B) 10 2 1 7 6–14 7
7–10-cu yerlər uğrunda
7. "Turan" 6 4 2 0 17–6 14
8. "Viləş" 6 2 3 1 16–12 9
9.
Futbol üzrə Azərbaycan çempionatı 1999/2000
Azərbaycan Premyer Liqası 1999/2000 — 1992-ci ildən bəri futbol üzrə keçirilən sayca 9-cu Azərbaycan çempionatıdır.
Futbol üzrə Azərbaycan çempionatı 2000/2001
Azərbaycan Premyer Liqası 2000/2001 — 1992-ci ildən bəri futbol üzrə keçirilən sayca 10-cu Azərbaycan çempionatıdır.
Futbol üzrə Azərbaycan çempionatı 2001/2002
Azərbaycan Premyer Liqası 2001/2002 — 1992-ci ildən bəri futbol üzrə keçirilən sayca 11-ci Azərbaycan çempionatıdır. Çempionatın 2-ci mərhələsində klublar və AFFA arasında yaranan münaqişəyə görə çempionat yarımçıq dayandırılmış və klublarımız Avropa klub turnirlərinə buraxılmamışdır.
Yarışı yarımçıq dayandıran klublar öz yaratdıqları Təşkilat Komitəsinin təşəbüsü ilə çempionatı davam etdirib. Lakin "alternativ çempionat" kimi tarixə düşən həmin hissə qeyri-rəsmi qalıb. Çünki AFFA, PFL, UEFA və FİFA bu nəticələri tanımayıb.
Futbol üzrə Azərbaycan çempionatı 2002/2003
Azərbaycan Premyer Liqası 2002/2003 — Çempionat ötən mövsümün sonlarında klublar və AFFA arasında yaranan münaqişəyə görə keçirilməmişdir. Bununla əlaqədar olaraq klublarımız Avropa klub turnirlərinə ardıcıl 2-ci il olaraq buraxılmamışdır.
Futbol üzrə Azərbaycan çempionatı 2003/2004
Azərbaycan Premyer Liqası 2003/2004 — 1992-ci ildən bəri futbol üzrə keçirilən sayca 12-ci Azərbaycan çempionatıdır.
FİFA Klublararası Dünya Çempionatı
FİFA Klublararası Dünya Kuboku — FİFA tərəfindən altı kontinental konfederasiyanın çempion klubları arasında təşkil olunan futbol turniri.
İlk FİFA Klublararası Dünya Kuboku 2000-ci ilin yanvarında Braziliyada təşkil olunub.
FİFA tərəfindən ilk dəfə 2000-ci ildə Braziliyada təşkil olunmuşdur. 2005-ci ildən etibarən isə turnir hər il təşkil olunur.
Dördillik fasilədən sonra, turnir Klublararası Dünya Kuboku adını aldı və 2005-ci ildə yenidən keçirilməyə başladı.
== Tarixi ==
2017-ci ildə FIFA Qitələrarası Kubok (futbol) bütün qaliblərini dünya çempionu olaraq rəsmən tanıyıb.
FİFA Klublararası Dünya Çempionatı 2000
2000 FİFA Klublararası Dünya Çempionatı —kişilər arasında futbol klubların yarışdığı ilk FİFA dünya çempionatı. Turnir 2000-ci il yanvarın 5-dən 14-dək Braziliyada baş tutdu. Futbolun beynəlxalq idarəedici orqanı kimi FIFA 8 iyun 1999-cu ildə dörd namizəd arasında Braziliyanı ev sahibi ölkəsi kimi seçdi. Püşkatma 14 oktyabr 1999-cu ildə Rio-de-Janeyrodakı Kopakabana Peles məkanında keçirildi. Bütün matçlar ya Rio-de-Janeyronun Marakana, ya da San Paulonun Morumbi stadionlarında keçirilirdi.
== İştirak edən komandalar ==
Turnirdə iştirak edən komandaların siyahısı:
== Yerlər ==
Aşağıdakı yerlər turnir üçün istifadə olunmuşdur:
Marakana stadionu, Rio de Janeyro
Morumbi stadionu, San Paulo
== Heyətləri ==
FİFA Klublararası Dünya Çempionatı 2000 turnirində iştirak edən komandalın heyətləri FİFA Klublararası Dünya Çempionatı heyəti 2000 səhifəsində qeyd olunub.
FİFA Klublararası Dünya Çempionatı 2001
FİFA Klublararası Dünya Çempionatı 2001 — 2001-ci ildə İspaniyada keçirilməsi planlaşdırılmış, lakin baş tutmamış ikinci turnir.
FİFA Klublararası Dünya Çempionatı 2009
Klublararası VI Dünya Çempionatı
Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri - 2009
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində təşkil olunmuş yarış dekabrın 9-dan 19-dək Abu Dabi də baş tutmuşdur. Yarışda 7 komanda mübarizə aparmışdır. Bunlar 6 qitənin ən güclü klubu və meydan sahibi idi.
Püşkatmada Avropa Çempionlar Liqasının qalibi "Barselona" ilə Libertadores kubokunun son sahibi Argentinanın "Estudiantes" klubu səpələnmiş kimi güzəşt əldə etmişdir.
FİFA Klublararası Dünya Çempionatı 2010
Klublararası VII Dünya Çempionatı
Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri — 2010
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində təşkil olunacaq yarış dekabrın 8-dən 18-dək baş tutmuşdur. Yarışda 7 komanda mübarizə aparmışdır. Bunlar 6 qitənin ən güclü klubu və meydan sahibi idi:
Sonnam (Cənubi Koreya)
TP Mazembe (Konqo DR)
Paçuka (Meksika)
Əl-Vəhdə (BƏƏ)
Hekari Yunayted (Papua-Yeni Qvineya)
İnternasyonal (Braziliya)
İnter Milan (İtaliya)
Püşkatmada Avropa Çempionlar Liqasının qalibi ilə Libertadores kubokunun son sahibi səpələnmiş kimi güzəşt əldə edib. Çempionlar Liqası ilə Libertadores Kubokunun qalibləri İtaliyanın "İnter" və Braziliyanın "İnternasyonal" klubları birbaşa yarımfinal mərhələsindən mübarizəyə qoşulmuşlar.
Onların rəqibləri isə əvvəlki mərhələlərdə müəyyənləşmişdir.
FİFA Klublararası Dünya Çempionatı 2011
FİFA Klublararası Dünya Çempionatı 2011 — FİFA-nın təşkil etdiyi klublar arasında keçirilən VIII Dünya Çempionatı.
2011-ci il dekabrın 8-də Yaponiyada start götürəcək və dekabrın 11-də yekunlaşacaq.
FİFA Klublararası Dünya Çempionatı Finalı 2000
Braziliyada təşkil olunmuş ilk FİFA Klublararası Dünya Çempionatının final matçı turnirdə iştirak edən 2 Braziliya klubunun mübarizəsilə başa çatdı. 120 dəqiqəlik qolsuz bərabərlikdən sonra oyunun taleyi penaltilərlə müəyyənləşdi. Korintians penaltilərdə 4-3 hesabı ilə qalib gələrək ilk FİFA Klublararası Dünya Kubokuna sahib çıxdı.
FİFA Klublararası Dünya Çempionatı heyəti 2000
FİFA Klublararası Dünya Çempionatı 2000 turnirində iştirak edən klubların heyəti.
FİFA Qadınlararası dünya çempionatı
FİFA Qadınlararası Dünya Kuboku — FİFA-nın himayəsi altında keçirilən rəsmi beynəlxalq qadın futbol yarışı. İlk yarış 1991-ci ildə keçirilib və o vaxtdan bəri hər 4 ildən bir, kişilərin çempionatından sonra isə həmişə növbəti il keçirilir.
Qadınlararası Dünya Kubokuna 6 ölkə ev sahibliyi edib. ABŞ və Çin - iki dəfə, Kanada, Fransa, Almaniya və İsveç isə bir dəfə turnirə ev sahibliyi edib.
FİFA U-17 Qadınlararası Dünya Çempionatı 2012
FIFA U-17 Qadınlararası Dünya Çempionatı tarixdə üçüncü dəfə keçiriləcək və 19 mart 2010-cu il FIFA İcraiyyə Komitəsinin qərarına əsasən, bu tədbirə Azərbaycan ev sahibliyi edəcək. Çempionat 22 sentyabr – 13 oktyabr 2012-ci il tarixləri arasında baş tutacaq. Çempionatda 16 ölkədən yaşı 17-dən aşağı olan futbolçu qızlar iştirak edəcək. Bu, Azərbaycanda keçiriləcək ilk FIFA tədbiridir və Avrasiyada baş tutacaq ilk U-17 qadınlararası dünya çempionatıdır.
== Çempionatın tarixi ==
FIFA U-17 Qadınlararası Dünya Çempionatı ilk dəfə olaraq 28 Oktyabr-16 Noyabr 2008-ci ildə Yeni Zelandiyada keçirilib. Yeni Zelandiyada oyunlar əsasən Ouklənd, Hamilton, Vellington, Kristçörç şəhərlərində keçirilib. Çempionatda iştirak edən 16 komandadan Şimali Koreya və Amerika Birləşmiş Ştatları finalda qarşılaşıb və Şimali Koreyanın 2:1 hesablı qələbəsi ilə başa çatıb.
Sayca ikinci FIFA U-17 Qadınlararası Dünya Çempionatı Trinidad və Tobaqoda keçirilib. Çempionat 5-25 sentyabr 2010-cu il tarixlərində keçirilib. Trinidad və Tobaqoda keçirilmiş FIFA U-17 Qadınlararası Dünya Çempionatında 16 ölkədən komandalar iştirak etmişlər.