adaptogen

Adaptogenlər – sağlamlar üçün dərmanlar - adaptasiya xassələri daşıyan təbii dərman bitkiləri: yuxunu normaya salır, həyat tonusunu canlandırır, ekstremal şəraitdə iş qabiliyyətini artırır, infeksiyaya qarşı davamlılığı yüksəldir, emosional (stres) yükün qarşısını alır.Adaptogenlərə aşağıdakılar aid edilir: uzaq şərq jenşeni, çin limonniki (şizandra), eleuterokokku və s. Amerikanın herbalayf (Nervalife) firmasının hazırladığı "Kişi faktoru"" və "şizandra"" preparatlarının hazırlanmasında bu bitkilərdən istifadə edilmişdir. "Adaptogen" termini elmi dövriyyəyə 1947-ci ildə N. V. Lazarev tərəfindən gətirilərək, fikrincə, orqanizmə mənfi ekoloji təsirlərə qarşı "qeyri-spesifik" müqaviməti, həmçinin bədənin stressə qarşı müqavimətini artıran bir maddə təyin etmək üçün təqdim edilmişdir. "Stress" terminini o, Hans Selyenin klassik tərifində təhlükə altında olan homeostaz vəziyyəti kimi istifadə etmişdir. Hal-hazırda adaptogenlər orqanizmin ətraf mühit amillərinə uyğunlaşma qabiliyyətini artıran və onlardan zərər görməmək üçün maddələr kimi müəyyən edilir. Adaptogenlər dərman aktivlərinin böyük əksəriyyəti ilə müqayisədə ən geniş təsir spektrinə malikdir və ənənəvi olaraq yorğunluq və zəiflik hissi kimi asteniya adlanan simptomlar üçün istifadə olunur. Qarışıqlığın qarşısını almaq üçün "adaptogenləri" "asteniya" üçün də istifadə olunan oxşar təsirə malik stimullaşdırıcı və tonik ənənəvi bitki mənşəli vasitələrdən ayırmaq lazımdır. Stimulyatorlardan fərqli olaraq, adaptogenlər performansı elə artırmalıdırlar ki, yüksək performans dövründən sonra azalma olmasın .