ALƏMİ-BƏRZƏX

Bərzəx aləmi (ərəb. برزخ,‎) - İslam inancına görə insanların öldükdən sonra qaldığı müvəqqəti yer. İslama görə insanlar öldükdən sonra bir başa cənnət və ya cəhənnəmə yox, Bərzəx aləminə gedirlər. Qiyamət günündən sonra insanların əməllərinə görə hara getdiyi müəyyənləşir. Bərzəx sözünün əsl mənası iki şey arasında yerləşən deməkdir. Elə ona görə də o aləm ki, dünya və axirət aləmi arasında yerləşir - Bərzəx adlanır. Bəzən bu aləmi qəbir aləmi, bəzən də ruh aləmi kimi adlandırırlar.

Bərzəx ( (ərəb.) برزخ) — Coğrafi termin olaraq iki quru parçasını birləşdirən dar, ensiz keçidə deyilir. Bərzəx bir növ boğazın əksidir. Belə ki, boğazlar iki tərəfdən quru ilə əhatələndiyi halda, bərzəx iki su sahəsi ilə əhatələnir. Boğaz iki su sahəsini birləşdirdiyi halda, bərzəx iki quru parçasını birləşdirir. Bərzəx termini dilimizə ərəb dilindən keçmişdir. Dilimizə tərcümədə Aralıq və ya Keçid anlamını verir. Bərzəxlər bir növ əlverişli kanal tikintisinə imkan verir. Belə ki, onların dar, ensiz olması praktiki və maliyyə cəhətdən bunu mümkün edir. Buna Süveyş kanalı və Panama kanalını misal çəkmək olar. Dünyada bir çox bərzəxlər vardır: Panama bərzəxi — Şimali Amerika ilə Cənubi Amerikanı birləşdirir.

Medanos bərzəği — Venesuelanın Falkon ştatı ərazisində ərazisində yerləşir. Paraguana yarımadasını Cənubi Amerika qitəsi ilə birləşdirir. Bərzəğin eni 3,72 mil, uzunluğu 16,78 mil təşkil edir. Ərazidə Medanos de Koro Milli Parkı yerləşir.

Teuantepek bərzəği (isp. Istmo de Tehuantepec) — Bərzəx Şimali Amerika ərazisində Meksika körfəzi (Atlantik okean) ilə Sakit okean arasında yerləşir. Bərzəği çox zaman Mərkəzi Amerikanın şimal sərhəddi kimi göstərilir. Bərzəx öz adını yaxınlığında yerləşən Santo-Dominqo-Teuantepek (Oaxaka ştatı) şəhərinin adından götürülmüşdür. Bu da öz növbəsində astek tecuani-tepec kəlməsindən götürmüşdürki, mənası Bəbirlər dağı anlamında işlədilir. Bərzəx Verakruz və Oaxaka ştatları və az bir qismi Tabasko və Cyapas ştatları ərazisinə düşür. Bərzəğin eni Kampeçe körfəzindən Teutepek körfəzinə qədər 215 km, Superior laqununa qədər isə 192 km təşkil edir. Qərbində Cənubi Serra-Madre silsiləsi keçir. Daxili hissədə hündürlük 650 m təşkil edir. Civela aşırından 224 m yüksəklikdə dəmiryolu keçir.

Sianobiontlar aləmi və Cyanobionta — bu qrupa aid olan orqanizmlər əvvəllər "göy-yaşıl yosunlar" adlanırdı. Ancaq canlı orqanizmlərin ümumi iyerarxiyasında sianobiontlar (hüceyrənin nüvəsi yoxdur, buna görə də onlar prokariotlara — nüvəsizlərə daxil edilir) yosunlara nisbətən aşağı və mikroblara nisbətən (daha mürəkkəb struktur və fotosintez zamanı molekulyar oksigeni ayırma qabiliyyəti və rəngi şərtləndirən piqmentlərin olması) yüksək pillədə durur. Bu orqanizmlərin xüsusiləşmiş nüvəsi olmayan nisbətən sabit hüceyrə forması olur. Sianobiontlar aləmi arasında həm tək, həm də kolonial formalar rast gəlirlər. Sonuncular adətən ümumi selikli qişa ilə örtülmüş olur. Selikdə, habelə orqanizmin özündə və ya onun səthində karbonatların toplanması baş verə bilər ki, bu da qalın əhəndaşı qatlarının (stromatolitlər və b.) əmələ gəlməsinə səbəb olur. Bir neçə piqmentin (xlorofil, fikosian, fikoeritrin və karotin) olması göy-yaşıl və ya çəhrayı, sarı və ya tamamilə qara rəngi müəyyən edir. Sianobiontlar aləmi Yer tarixində sərbəst oksigen ayıran ilk orqanizmlərdir. Hazırda sianobiontlar aləmi şirinsulu və dəniz hövzələrində məskunlaşır, duzluluğun kəskin dəyişməsinə dözə bilirlər; çoxları quruda (torpağın içində və səthində, daşların üzərində, takırlarda, səhralarda və b.) yaşamağa uyğunlaşmışdır. Dənizlərdə, fotosintezlə əlaqədar olaraq, sianobiontlar aləmi əsasən dayazsulu sahələrdə yayılmışdır.

Avstraliya aləmi — biocoğrafiyada floristik rayonlaşdırma vahidi. Avstraliya qitəsini və ona yaxın adaları əhatə edir. Avstraliya aləminə üç region daxildir: Şimal-Şərqi Avstraliya, Cənub-Qərbi Avstraliya, Mərkəzi Avstraliya (Eremey).

Ruhlar aləmi (fars. ملکوت‎) — Məhəmmədrza Əhəncin rejissoru olduğu, 2010-cu ilin Ramazan ayı ərzində İRİB TV2 televiziya kanalında yayımlanmış İran teleserialı. Serial Hacı Fəttah Sultani adlı bir şəxsin həyat hekayəsindən bəhs edir. Bu serial İran istehsalıdır və əsasən paranormal hadisələr, ruhlarla ünsiyyət və metafizik hadisələrə fokuslanır. Serial müxtəlif fərqli hekayələr vasitəsilə tamaşaçıya ruhlar və onların dünyası ilə bağlı təsvirlər təqdim edir. İran mədəniyyətində ruhlar və onların dünyası ilə bağlı inanclar və folklor bu serialda öz əksini tapmışdır. Hacı Fəttah Soltani (Məhəmmədrza Şərifniya) bir qəzadan sonra beyin ölümü keçirir və yeraltı dünyasına gedir. Hacı Fəttahın kürəkəni Sərməst (Rza Ruyigiri) onun sərvətini ələ keçirməyə çalışır… Məhəmmədrza Şərifniya: Hacı Fəttah Sultani — baş rol Pərvanə Məsumi: Afaq — Hacı Fəttah Sultaninin həyat yoldaşı Rza Ruyigiri: Mənuçöhr Sərməst — Hacı Fəttahın kürəkəni Kuruş Təhami: Mələk Fəribə Mütəxəssis: Hacı Fəttahın qızı Sima İrəc Nəzəri: Xosrov — Hacı Fəttahın oğlu Tərlan Pərvanə: Ulduz — Mənuçöhr və Simanın qızı Nima Şahruxşahi: Saman — Mənuçöhr və Simanın oğlu Əhməd Nəcəfi: Kamyab — Hacı Fəttahın vəkili Gül Rəzəvi: Xosrov və Mehtacın qızı Mehtab Məhşid Əfşarzadə: Xosrovun arvadı Mehtac Əli Dehkürdi: Şərifənin oğlu Söhrab Kamand Əmir Süleymani: Rəna — Söhrabın arvadı Ahu Xordməndi: Şərifə (ortayaşlı halı) Nilufər Şəhidi: Şərifə (gənc) Fəxrəddin Siddiq Şərif: Hacı Rəsul Qulamrza Əli Əkbəri: Sadiq — Afaqın qardaşı Və b.

Santa Katalina bərzəği - Santa Katalina adasının şimal-qərb hissəsini adanın əsas hissəsi ilə birləşdirir. Bərzəğin eni 770 metr (842 yards) təşkil edir. San Pedro Harbordan cənub-qərbdə 37 aralıda yerləşir. Bərzəxdə Tu Harbors yaşayış məntəqəsi vardır.

Naxçıvan faunası — Naxçıvan Muxtar Respublikasının heyvanlar aləmi. Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisinin kiçik olmasına baxmayaraq özünəməxsus iqlim, relyef və digər fiziki coğrafi xüsusiyyətlərə malik olması burada fauna və floranın formalaşması üçün xüsusi ekoloji şərait yaratmışdır. Onun təbii şəraiti burada müxtəlif növ heyvanların, o cümlədən endemik növlərin əmələ gəlməsinə imkan verir. Naxçıvan Muxtar Respublikasında yaşayan 350 növ onurğalı heyvandan yalnız 45 növü, Naxçıvan MR Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən öyrənilərək, adları "Qırmızı kitab"a daxil edilmişdir. 18 növ nadir heyvan, quş və suda-quruda yaşayanların təsnifatı aşağıdakı kimidir; Bəbir (Qaplan) (Felis Pardus) — Pişikkimilər fəsiləsindən olan vəhşi yırtıcı heyvan, əsasən Culfa rayonu ərazilərində Araz boyu qayalıqlarda yaşayaraq dovşan, kəklik və dağ keçisi ilə qidalanır. Canavar (Canis lupus) — İtlər fəsiləsindən vəhşi yırtıcı heyvan əsasən Şahbuz, Culfa və Ordubad rayonlarındakı kolluqlarda yaşayır. Qonur ayı (Ursus arctos) — Yırtıcı məməli əyripəncə tüklü heyvan Şahbuz rayonundakı Biçənək meşə-kolluqlarında yaşayır. Meşə (çöl) donuzu (Sus scrofa) — Qaban fəsiləsindən cüt dırnaq məməli heyvan əsasən Şahbuz rayonundakı Biçənək kəndindəki meşə-kolluqlarda yaşayır. Vaşaq (Felis lynx) — Pişikkimilər fəsiləsindən olan məməli heyvandır. Əsasən Şərur, Şahbuz, Ordubad, Culfa rayonlarındakı düzənlik və kolluq ərazilərdə yayılmışlar.

Ruhlar aləmi (fars. ملکوت‎) — Məhəmmədrza Əhəncin rejissoru olduğu, 2010-cu ilin Ramazan ayı ərzində İRİB TV2 televiziya kanalında yayımlanmış İran teleserialı. Serial Hacı Fəttah Sultani adlı bir şəxsin həyat hekayəsindən bəhs edir. Bu serial İran istehsalıdır və əsasən paranormal hadisələr, ruhlarla ünsiyyət və metafizik hadisələrə fokuslanır. Serial müxtəlif fərqli hekayələr vasitəsilə tamaşaçıya ruhlar və onların dünyası ilə bağlı təsvirlər təqdim edir. İran mədəniyyətində ruhlar və onların dünyası ilə bağlı inanclar və folklor bu serialda öz əksini tapmışdır. Hacı Fəttah Soltani (Məhəmmədrza Şərifniya) bir qəzadan sonra beyin ölümü keçirir və yeraltı dünyasına gedir. Hacı Fəttahın kürəkəni Sərməst (Rza Ruyigiri) onun sərvətini ələ keçirməyə çalışır… Məhəmmədrza Şərifniya: Hacı Fəttah Sultani — baş rol Pərvanə Məsumi: Afaq — Hacı Fəttah Sultaninin həyat yoldaşı Rza Ruyigiri: Mənuçöhr Sərməst — Hacı Fəttahın kürəkəni Kuruş Təhami: Mələk Fəribə Mütəxəssis: Hacı Fəttahın qızı Sima İrəc Nəzəri: Xosrov — Hacı Fəttahın oğlu Tərlan Pərvanə: Ulduz — Mənuçöhr və Simanın qızı Nima Şahruxşahi: Saman — Mənuçöhr və Simanın oğlu Əhməd Nəcəfi: Kamyab — Hacı Fəttahın vəkili Gül Rəzəvi: Xosrov və Mehtacın qızı Mehtab Məhşid Əfşarzadə: Xosrovun arvadı Mehtac Əli Dehkürdi: Şərifənin oğlu Söhrab Kamand Əmir Süleymani: Rəna — Söhrabın arvadı Ahu Xordməndi: Şərifə (ortayaşlı halı) Nilufər Şəhidi: Şərifə (gənc) Fəxrəddin Siddiq Şərif: Hacı Rəsul Qulamrza Əli Əkbəri: Sadiq — Afaqın qardaşı Və b.

"Muğam aləmi" Beynəlxalq Muğam Festivalı və ya "Muğam Dünyası" Beynəlxalq musiqi festivalı — Azərbaycanda bir neçə ildən bir keçirilən beynəlxalq muğam festivalı. Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə ilk dəfə 18–25 mart 2009-cu il tarixində Novruz bayramı ərəfəsində Bakıda keçirilmişdir. İlk dəfə 2009-cu ilin martın 20-də Beynəlxalq Muğam Mərkəzində festivalın rəsmi açılışı olmuşdur. Festival çərçivəsində beynəlxalq elmi simpozium, muğam ifaçılarının mübiqəsi və çoxsalyı opera tamaşaları eləcə də konsertlər təşkil olunur. İlk festival 2009-cu il martın 25-də Heydər Əliyev Sarayında təşkil olunmuş qala-konsert ilə bitmişdir. == Festivalın məqsədi == Muğam festivalının əsas məqsədi, müasir dünyada Azərbaycan muğamının tanıdılması, xalqımızın ənənəvi musiqi sənətininin dünya musiqi irsində layiq olduğu yeri tutması. == I — 2009 == === Muğama həsr olunmuş beynəlxalq elmi simpozium === 2009-cu ildə beynəlxalq musiqi festivalı çərçivəsində üç gün ərzində muğama həsr olunmuş beynəlxalq elmi simpozium keçirilmişdir. Simpoziumun nəticələrinə dair xüsusi kitab nəşr olunmuşdur. Simpoziumun işində ABŞ, Böyük Britaniya, Rusiya, Fransa, İtaliya, Almaniya, Türkiyə, Niderland, Macarıstan, Çin, Tunis, Özbəkistan, İran, Mərakeş, Hindistan, və Tacikistandan olan 30 yaxın elm adamı və musiqiçi iştrak etmişdir. Simpoziumda Nyu-York Universitetinin professoru etnik musiqi üzrə mütəxəssiz YUNESKO-nun eksperti Stiven Blam, Nyu-Yorkdakı Kolumbiya Universitetinin professoru Diter Kristensen, YUNESKO nəznində "Ənənəvi musiqi üzrə beynəlxalq şura"nın vitse prezidenti Umm van Zaten, Fransadan olan professor Jan Durinq, Berlindəki Humbold Universitetinin professoru Yurgen Elsner, Kaliforniya Universitetinin professoru Xiromi Lorreyn Sakata, BBC radiosunda "World Routes" verlişinin aparıcıları Lusi Duran və Ceyms Parkin, Pan Rekords şirkətinin sahibi Bernard Kleykamp, professor Rövşən Yonosov (Özbəkistan), Moskva konservatoriyasının professori Violetta Yunusova, Düşənbədəki "Makoma" akademiyasının direktoru Abduvali Abduraşidov kimi elm adamları və musiqi mütəxəssisləri simpoziumq qatılaraq çıxışlar etmişlər.