Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • çüy

    çüy

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ÇÜY

    ...çü. – O kötüyü çüynən yarmağ olar (Zaqatala); – Çüy olmasa, bu odun yarılmaz (Gəncə); Odunu çüynən yar (Şəki) II (Zaqatala) göyərib qalxmış soğanın u

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ÇÜY

    Üy (buğum, oynaq) kəlməsi ilə eyni kökə malikdir. Hər ikisi “birləşdirmə, bərkitmə” anlamı ilə bağlıdır. Çüy “ağacdan hazırlanan və deşiyə geydirilən

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • ÇÜY

    сущ. 1. чека: 1) стержень, вкладываемый в отверстие на конце оси, болта и т.п. для закрепления на них колёс, гаек и т.п. Ox çüyü осевая чека, bolt çüy

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇÜY

    is. Mil, çiv (təkərdə).

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ÇÜY

    сущ. гъвечӀи кӀун, спек, шпонка (чархуна).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЧӀУЬД-ЧӀУЬД

    dial. bax кӀуьд-кӀуьд.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ÇİY-ÇİY

    нареч. 1. сыро, в сыром виде. Çiy-çiy yemək есть в сыром виде 2. перен. необдуманно. Çiy-çiy danışmaq говорить необдуманно

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЧӀУК-ЧӀУК

    zərf. tikə-tikə, parça-parça, hissə-hissə; чӀук-чӀук авун tikə-tikə etmək, tikələrə bölmək, hissələrə bölmək.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ЧӀУН-ЧӀУН:

    чӀун-чӀун авун f. lif-lif etmək, tel-tel etmək, liflərə ayırmaq, tellərə ayırmaq; чӀун-чӀун хьун f. lif-lif olmaq, tel-tel olmaq, liflərə ayrılmaq, te

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • чуть-чуть

    ...вздремнуть. Чуть-чуть забылся. Носик чуть-чуть вздёрнутый. Чуть-чуть не упал. Чуть-чуть на ногах стоит (о пьяном).

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЧӀУЬД-ЧӀУЬД

    dial. bax кӀуьд-кӀуьд.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • çiy-çiy

    çiy-çiy

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • чуф-чуф

    межд.; употр. для обозначения протяжного шипящего звука, издаваемого токующим тетеревом.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чух-чух

    межд.; см. чух

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЧАЙ

    çay

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ÇİY

    сырой

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇUL

    попона, чепрак

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЧАЙ₀

    1. чай. 2. чай хъун; позвать на чай чай хъваз эверун. ♦ дать на чай уст. са чайлух, са чайдин пул гун (см. чаевые).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЧУТЬ

    bir az, azca, azacıq, ...kimi

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЧУШЬ

    cəfəngiyat, mənasız söz, axmaq söz

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ÇUL

    is. 1. Üstündə oturmaq və ya soyuqdan qorunmaq üçün atın və bəzi başqa heyvanların dalına salınan qıldan və ya yundan toxunma qalın örtük. Şirməmməd ö

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ЧАЙ₁

    разг. уст. ввод. сл. белки... жеди; ты, чай, проголодался ваз белки гишин хьана жеди.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЧЕЙ

    ...ктаб я?; чей карандаш? нин карандаш я? 2. вичин; человек, чьѐ имя всем известно вичин тIвар виридаз машгьур тир кас.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЧУБ

    мег

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЧУМ

    кума (Сибирда хамаралди кIевнавай)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЧУТЬ

    ...са жизви, лап са тIимил. 2. союз -мазди; жизви... мазди; чуть я открыл дверь за рак ахъайзамазди (ва я рак жизви ахъайзамазди...). ♦ чуть не упал а

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЧУШЬ

    ж мн. нет буш гафар, манасуз гафар, кIамаш гафар, кими гафар.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ÇİY

    I (Şəki) nəm, yaş. – Çiy olanda tay bağlı:llər tütünü, çiy olanda ovulmur II (Şəki, Tabasaran) şeh. – Gecələr çiy uladu (Tabasaran) III (Şəki) məc. –

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ÇUL

    çul düşməx’: (Cəbrayıl, Mingəçevir, Salyan, Oğuz) yorulub əldən düşmək, taqətdən düşmək. – O qədir işdəmişəm ki, yap çul düşmüşəm (Cəbrayıl); – Gidif

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ÇUM

    (Tovuz) kökündən çıxarılmış alaq otları. – Məhəllədəki çumları qıraxlara çıxardın

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ÇUR

    (Zəngibasar) borc. – Beş aşıx da çur verdim, genə də uduzdu

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ÇÜN

    ...bax çünki. [Münəccim dedi:] Yuxunun mənasını tapsa o qoca tapar, çün belə yuxuların mənasını tapmaq bizim işimiz deyil. (Nağıl). Dezdemona dəsmalı ar

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ÇAY

    1. река; 2. чай;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇİY

    ...Bişməmiş, bişirilməmiş, qaynadılmamış. Çiy ət. Çiy süd. Çiy su.□ Çiy kərpic – palçıqdan tutulmuş, bişirilməmiş, xam kərpic. Bina çiy kərpicdən tikilm

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ÇAY₁

    is. [çin.] 1. Qurudulmuş yarpaqlarından ətirli içki hazırlanan həmişəyaşıl ağac və ya kol. Çay kolu. Çay plantasiyası. 2. Həmin bitkinin ətirli içki h

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ÇAY₂

    ...üzmək. Çay üzərində körpü. – Hindistanda Qanq çayı bizim Kür çayından çox böyükdür. C.Məmmədquluzadə. ◊ Çay gəlməmiş (çaya çatmamış) çırmanmaq (soyun

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • çaq-çuq 2021

    çaq-çuq

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ÇAQ-ÇUQ

    təql. чахъ-чухъ, чахъ-чахъ, шахъ-шахъ; ** çaq-çuq eləmək рах. чах-чух авун, куьлуь алвердал ва я куьлуь са кардал машгъул хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЧАХ-ЧУХ

    təql. çaq-çuq, çaqqıltı, çaq-çaq səsi; * чах-чух авун dan. çaq-çuq eləmək, xırda alver və ya xırda bir işlə məşğul olmaq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ÇAQ-ÇUQ

    Mənbələrdə çart sözü “кусочек” anlamında açıqlanıb, çaq-çuq yerinə çart-çurt işlədilib. Çaq-çuq “hissə-hissə qazanma” deməkdir və çart-çurt sözünün bi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • ÇAQ-ÇUQ

    звукоподр. см. çaq-çaq; çötkədə çaq-çuq eləmək (hesablamaq) щелкать на счетах (считать) ◊ çaq-çuq eləmək заниматься мелкой торговлей, мелкой спекуляци

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇAQ-ÇUQ

    ...çaqçaq səsi. Xozeyin dinməz-söyləməz çötkəni götürüb, çaq-çuq hesab elədi. S.M.Qənizadə. ◊ Çaq-çuq eləmək dan. – xırda alver və ya xırda bir işlə məş

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ÇÜYÜ

    (Daşkəsən) boyunduruğun ortasına keçirilən iki ağac. – Çüyü ağaşdan oloy; – Çüyüyü boyunduruğa vuroyrux kun, kağan ortadan qaşmasın

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • buy-buy 2021

    buy-buy

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ÇUR

    межд. чур: 1. обычно в сочет. со словами: “меня”, “нас” устар. возглас, означающий запрет касаться чего-л., совершать какое-л. действие (в заклинаниях

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇUL

    ...для лошади, а также для некоторых других домашних животных). At çulu конская попона, çulu atın belinə aşırmaq надеть на лошадь попону, çulu atın beli

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇİY

    ...сырой: 1) не подвергшийся варке, кипячению и т.п. Çiy ət сырое мясо; çiy süd сырое молоко, çiy su сырая вода, çiy yumurta сырое яйцо, çiy halda в сыр

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇAY

    ...növ(-lü) çay чай высшего сорта, bir paçka çay пачка чаю (чая), çay dəmləmək заваривать чай; quru çay dənəciyi чаинка 3. ароматный напиток, настоянный

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇÜV

    (Ağdərə) təkərin oxdan çıxmaması üçün oxun ucuna keçirilən dəmir

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ÇUŞ

    (Qazax) yuxu. – Çuş dəyişiriy olar

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • CÜY

    (Oğuz) qərzəksiz. – Burda cıbrıx fındığ işdənir, Qumlaxda cüy di:llər

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • KÜY

    is. 1. Qalmaqal, səs-küy; dalaşan, vuruşan, çaxnaşmaya düşən adamların çıxardığı səs. Nə gurultu, nə küy, nə səs vardır; Bir neçə ruhsuz qəfəs vardır.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • БУЙ

    буй (гьуьлуьн ва я вацIун хаталу чка, къалурун патал цин винел акъваздайвал кутIуннавай челег ва я маса затI).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ZÜY

    втора (аккомпанирование на духовом инструменте)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞÜY

    побег, прямой отросток (на дереве)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • KÜY

    крик, шум, шумиха

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ZÜY₂

    ...meydança. 2. Xizək ilə buz meydançada sürüşmə. Züy getmək (buz üzərində sürüşmək).

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ZÜY₁

    ...alətin ahənginə uyğunlaşdırma, onun çaldığı havanı təkrar etmə. □ Zü(y) tutmaq (getmək) – 1) çalınan havanı təkrar etmək, səsi onun ahənginə uyğunlaş

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞÜY

    is. Cavan, nazik budaq, zoğ

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • MUY

    bax mu. Tənha oluram orada üryan; Muyi-sərim eylərəm pərişan. Füzuli. Qəm evində saldın küncə Vaqifi; Eylədin muyindən incə Vaqifi. M.P.Vaqif.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • BUY₂

    [fars.] klas. İy, qoxu. Bənövşə tək ənbər zülfün buy verir; Hər yuyub sərəndə havaya, Zeynəb! M.P.Vaqif. İntizar çəkərəm ta ki sübhdəm; Ol badi-səbadə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • BUY₁

    ...Heyrət, təəccüb bildirir (bəzən qoşa şəkildə işlənir). [Qəmərbanu:] Buy, niyə ay Xavər xanım, sənin kimi cavan, göyçək xanıma bu tulanbar yaraşmır. M

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ÇÜ

    (İmişli, Salyan) paz, çüy. – Baltanın başına çü vır, çıxar dəgər uşağa (İmişli) Çü qoymağ – ara qarışdırmaq, ara vurmaq. – Sən çü qoymason, olar sava

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • BURMAÇÜY

    ...qarşılığıdır. Sözün birinci hissəsi burmaq feili ilə bağlıdır, çüy isə ağacdan düzəldilmiş mıxa deyiblər. Sonra o, ağac anlayışından uzaqlaşıb və dəm

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • SİLİNDRİK

    ...silindrik naqil цилиндрический проводник, строит. silindrik çiv (çüy) цилиндрический нагель, silindrik çubuq цилиндрический стержень; гидрол. silindr

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇUYUX

    (Basarkeçər) sıyıq. – Xamır çuyuxdu, kündə təndirdə durmur

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ÇÜYÜTOTU

    бот. I сущ. вайда (род растений сем. крестоцветных) II прил. вайдовый (относящийся к вайде). Çüyütotu yarpaqları вайдовые листья, çüyütotu çiçəkləri в

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇÜYÜT

    разг. см. şüyüd

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇÜYÜTKƏ

    (Qazax) təkərin oxdan çıxmaması üçün oxun ucuna keçirilən dəmir. Dd

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ÇÜYÜT

    (Qax, Qazax) bax çiyid II. – Çüyüt olmuyan doyğa pis dader (Qazax)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ÇÜYÜDBAŞI

    (Ağdam, Cəbrayıl) şüyüd. – Qızım, get çüyüdbaşı yığ, dolmuya tökəx’ (Cəbrayıl)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
OBASTAN VİKİ
Boyaq çüyütotu
Çüyya
Çüyya (v. e.ə. 7) — Hunların XVI şanyüsü. == Həyatı == Digər qardaşları kimi sakit həyat sürən Çüyya 4 il hakimiyyətdə olduqdan sonra vəfat etdi.
Züy
Züy — Nəfəslə çalınan musiqi alətlərində səsi əsas alətin ahənginə uyğunlaşdırma, onun çaldığı havanı təkrar etmə.
Çiy
Aphanopleura - Qırtıckimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Achnatherum və Stipa cinsi arasında bir neçə növ dəyişikliyi olmüşdur. İki yaxından əlaqəli cins arasında taksonomiya hələ də qeyri-müəyyəndir. Achnatherum hymenoides növü erli amerikalılara yemək mənbəyi kimi faydalıdır. Achnatherum brachychaetum növü isə ən zərərli ot bitkisi olaraq bilinir. == Növlər == Achnatherum acutum (Swallen) Valdés-Reyna & Barkworth Achnatherum aridum (M.E.Jones) Barkworth Achnatherum bloomeri (Boland.) Barkworth Achnatherum bromoides (L.) P. Beauv. Achnatherum brachychaetum (Godr.) Barkworth Achnatherum calamagrostis (Stipa calamagrostis) (L.) Beauv. Achnatherum capense (L.) P. Beauv. Achnatherum caragana (Trin. & Rupr.) Nevski Achnatherum caudatum (Trin.) S. L. W. Jacobs & J. Everett Achnatherum clandestinum (Hack.) Barkworth s Achnatherum contractum (B.L. Johnson) Barkworth Achnatherum coronatum (Thurb.) Barkworth Achnatherum curvifolium (Swallen) Barkworth Achnatherum diegoense (Swallen) Barkworth Achnatherum duthiei (Hook.f.) P.C. Kuo & S.L. Lu Achnatherum editorum (E. Fourn.) Valdés-Reyna & Barkworth Achnatherum eminens (Cav.) Barkworth Achnatherum hendersonii (Vasey) Barkworth Achnatherum hymenoides (Oryzopsis hymenoides) Ricker ex Piper Achnatherum latiglume (Swallen) Barkworth Achnatherum lemmonii (Vasey) Barkworth Achnatherum lettermanii (Vasey) Barkworth Achnatherum lobatum (Swallen) Barkworth Achnatherum nelsonii (Scribn.) Barkworth Achnatherum nevadense (B.L. Johnson) Barkworth Achnatherum occidentale (Thurb.) Barkworth Achnatherum parishii (Vasey) Barkworth Achnatherum perplexum Hoge & Barkworth Achnatherum pinetorum (M.E. Jones) Barkworth Achnatherum richardsonii (Link) Barkworth Achnatherum robustum (Vasey) Barkworth Achnatherum roshevitzii Mussajev Achnatherum scribneri (Vasey) Barkworth Achnatherum speciosum Trin.
Abaran (çay)
Abaran çayı- İrəvan xanlığının Abaran mahalında çay adı . Abaransu da adlanır. Alagöz dağından (bax) başlanan və Zəngiçaya qarışan hissəsi Kasax (Qazax) çayı (bax) adlanır.
Ardon (çay)
Ardon (Oset. Æрыдон "dəli çay") Şimali Osetiyada, Şimali Qafqazda çay, Terek çayının sol qolu. == Coğrafiya == Çayın uzunluğu 102 km, hövzəsinin sahəsi 2700 km²-dir. Ardon çayı, Mamisondon, Nardon, Adaykom və Tsmiakomdon çaylarının axması nəticəsində yaranır ki, bu da öz növbəsində Baş Qafqaz silsiləsinin buzlaqlarından əmələ gəlir. Ardon çayı Şimali Osetiya qoruğunun ərazisindən axır. Dağətəyi Osetiya düzənliyinə girməzdən əvvəl Ardon çay dərin Alagir dərəsindən axır. Daha sonra Şimali Osetiyada Rokski aşırımı ilə cənubu birləşdirən Trans-Qafqaz magistral yolunda dərədən keçir.Digər Hərbi Osetiya yolu Mamison keçidindən Gürcüstanın Oni şəhərinə keçir. Ardon çayının dərəsində və onun qollarında, qurğuşun-sink filizlərinin Sadon yatağı və Buron, Sadon, Yuxarı Zqid, Mizur və Xolst yaşayış şəhərləri yerləşir. Aşağı Zaramaq kəndindən Baddon çayının axmasına qədər təxminən 16 km uzunluğunda çayın kənarında, mövcud və tikilməkdə olan Zaramaq Su Elektrik Stansiyası var. Alagir şəhəri yaxınlığında Ardon çay suları düzənlikdən axir və suvarma üçün istifadə olunur.
Arqun (çay)
Arqun (çeçen. Чӏаьнтий-Орг, gürc. არღუნი) - Şimali Qafqazda Gürcüstan və Rusiya ərazisindən axan çaydır. Sunja çayının sağ qoludur (Terek hövzəsi). == Coğrafiya == Arqun çayının uzunluğu 148 km, hövzəsinin sahəsi isə 3390 km²-dir. Çayın Orta yamacı 17,63 m / km təşkil edir. Su axınının orta sürəti 45,6 m³ / s-dir. Arqun çayının qidalanma mənbələri müxtəlifdir. Arqun üzərində davamlı donma müşahidə olunmur. Arqun çayı, Böyük Qafqaz dağ silsiləsinin şimal yamacındakı buzlaqlardan başlayır.
Atray (çay)
Atray çayı (benq. আত্রাই/আত্রেয়ী নদী) Qərbi Benqal və Banqladeşin şimalında çay. Qədim dövrlərdə Atreus adlanırdı və çay Mahabharata dastanında da xatırlanır. Çay Qərbi Benqaldan başlayır və sonra Dinacpurdan keçdikdən sonra Hindistan ərazisindən yenidən axır. Çay, çox vaxt mussonlar zamanı bir çox ərazidə daşqının səbəbi olsa da, çoxillik balıq ovu mənbəyi kimi xidmət edir.Çayın ümumi uzunluğu təxminən 240 mil (390 km) , maksimal dərinliyi isə 99 fut (30 m)-dir. == Tarixi == Atray əvvəllər Şimali Benqalın ən böyük çaylarından biri idi, çünki bu çay Tistanın sularının Qanqa axdığı əsas kanal idi. Bununla birlikdə 1787-ci ildə Tista qədim yatağından ayrıldı və Brahmaputra çayına axdı. O vaxtdan bəri Atray əhəmiyyətini itirmişdir. Hal-hazırda onun əvvəlki ölçüsü olduqca kiçilmişdir.
Avtoxton çay
Avtoxton çay- hövzəsi bütünlüklə bir fiziki-coğrafi regionda yerləşən çay, öz rejimi ilə ancaq bu regiona xas olan xüsusiyyətləri əks etdirir.A.ç. mənbəyini axdığı vilayətdən yox, kənardan götürən və rejimi bu vilayətin təbii şəraiti ilə uzlaşamayan, tranzit çaylara, qarşı qoyulur. Məs. Sırdərya və Amudərya çayları Orta Asiya səhraları daxilində.
Axuryan (çay)
Qərbi Arpaçay (erm. Ախուրյան, osm. ارپه چاى, türk. Arpaçay) — Ermənistan yaylası ərazisində Kiçik Qafqaza doğru axan çay. Araz çayının sol qolunu təşkil edir. Şimal axarlarda Ermənistab ərazisindən axsa da aşağı axarlareda Türkiyə Ermənistan sərhəddindən axır. Ərpiliç su anbarından axan çay Baqaran kəndin yaxınlığında Araza birləşir. == Adı == Ermənilər çayı Axuryan adlandırırlar. B.e.ə VIII əsrdə Sarıqamış şəhərində aşkarlanmış Urartuya aid Axuriani şəhərinin adı çəkilir. Çayın adını bunla əlaqələndirirlər.
Ayrım (çay)
Ayrım — Kəlbəcər rayonu ərazisində çay. == Ümumi məlumat == Ayrım çayı Tərtər çayının qoludur. Etnohidronimdir. XIX əsrə qədər çayın sahilində Ayrım binəsi olmuşdur. Çay öz adını həmin binənin adından almışdır. Sonralar binənin yerində Aşağı Ayrım kəndi salınmışdır. Ayrım və ya Ayrum Kiçik Qafqazda yaşamış Azərbaycanlıların qədim etnoqrafik adıdır.
Ağ çay
Ağ çay (çin. 白茶), (Pinyin:báichá) — yüngül oksidləşdirilmiş çay çaydır və Camellia sinensis bitkisinin qönçələri və yarpaqlarının uclarından toplanılır. Yarpaqları və qönçələr oksidləşmə və ya əlavə çay emalın qarşısını almaq üçün yüngül emaldan əvvəl təbii günəş işığında qurudulur. "Ağ çay" adı çay bitkisinin açılmamış qönçələrinin üzərində olan gözəl gümüşü-ağ tüklərə görə verilib. Bu bitkiyə ağımtıl görünüş verir. İçki özü ağ və ya rəngsiz deyil, bir qədər solğun sarı rəngdədir. Ağ çay yağ yığılmasının tənzimlənməsi ilə piylənməni azaltmaq olar.
Ağvan (çay)
Ağvan — Şuşa rayonu ərazisində çay. Qarqar çayının qoludur. == Ümumi məlumat == Mənbəyini Çınqıldağın yamacından alır. Yerli əhalinin dilində Alvançay variantında işlənir. Keçmişdə Şuşa rayonunun Malıbəyli kəndi ərazisində Ağvan adlı yaşayış məntəqəsi də olmuşdur. Etnotoponimdir. Ağvanlar Azərbaycanın qədim türk mənşəli tayfalarından biri olmuşdur.
Ağçay (çay)
Ağçay — Quba və Xaçmaz rayonlarının ərazisindən axaraq Xəzər dənizinə tökülən çay. Uzunluğu 68 km, hövzəsinin sahəsi 239 km²-dir. Mənbəyi Yan silsiləsindəki Yarımyaylaq dağında, 3780 metr yüksəklikdə yerləşir. Axımı əsasən yağış, qismən də qar və yeraltı sulardan əmələ gəlir. Orta illik su sərfi 0,60 m³/san-dır. Orta illik asılı gətirmələr sərfi 0,24 kq/san, suyunun orta lillənməsi 429 q/m³-dir. Suyu hidrokabonatlı-kalsiumlu olmaqla 300-500 mq/l minerallaşmaya malikdir. Suvarma işlərində istifadə edilir. == Toponimi == Quba və Xaçmaz rayonlarında çay. Yan silsilənin Yarımyaylaq dağından (1780 m.
Babacan (çay)
Babacan çayı (erm. Մարց գետի (Мarts qeti)) — Ermənistanda çay. Ən böyük qolu (sol sahildə çaya tökülür) Sarıbulaq çayıdır.
Ağ küy
Ağ küy-ehtimal nəzəriyyəsində – spektral sıxlığı sabit olan ümumiləşdirilmiş stasionar X(t) təsadüfi proses. Korrelyasiya müddəti çox kiçik olan təsadüfi həyəcanlanmaları təsvir etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, istilik küyündə – elektronların istilik hərəkətindən yaranan keçiricilərdə cərəyan şiddətinin pulsasiyası. Bəzi stoxastik diffuziya prosesləri üçün əksər halda η(t) (X(t)=η΄(t)) Viner prosesinə görə ümumiləşmiş törəməsi olan X(t) Qauss Ağ küyündən istifadə olunur. Stasionar təsadüfi həyəcanlanmaların təsiri altında rəqs edən sistemlərin dayanıqlı vəziyyətini təsvir edən Ağ küy modeli mühüm Y(t) təsadüfi proseslərdən biridir. Akustikada: müxtəlif tezlikli səs rəqslərini eyni dərəcədə ehtiva edən akustik küy. Ağ küydə müxtəlif tezlikli səs dalğalarının intensivliyi orta hesabla eyni olur. Ağ işıq ilə analoji adlandırılmışdır. Ötürmə zolağı sonlu olan, və bu çərçivədə real küyün spektri təxminən bərabər paylanmış hesab edilən fiziki siqnallara kiçik korrelyasiya müddətli küylərin təsirini təsvir etmək üçün Ağ küy modeli istifadə olunur. Korrelyasiya müddəti elektronun katoddan anoda uçuş müddəti ilə təyin olunan qırma küyə misal ola bilər.
Ağcakənd (çay)
Ağcakənd — Ağcakənd hidronimi, Kəlbəcər rayonu ərazisində çay. == Haqqında == Tutqunçayın qoludur. Quzey və Güney çaylarının birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Eyniadlı kəndin ərazisindən axdığı üçün belə adlanır. Bəzi mənbələrdə Qarasu çayı kimi də qeyd olunur. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == "Azərbaycan su ehtiyatlarının müasir dəyişmələri və inteqrasiyaslı idarə edilməsi. Müəllif. F.İmanov., A.Ələkbərov" (PDF). www.sukanal.az. İstifadə tarixi: 20 avqust 2021.
Ağidel (çay)
Ağidel (başq. Ағиҙел; tatar. Агыйдел) və ya Belaya (rus. Белая) — Cənubi Ural və Uralyanıda çay. Tatarıstan və Başqırdıstan Respublikaların ərazilərində axır. Çulman çayın ən uzun axını və Cənubi Uralın ən böyük çayı. == Etimologiya == Ağidel ilə Qaraidel çayları qovuşanda, onların açıq və tünd axınların arasında fərq görünür. XVI—XVII əsrlərdən rus tarixi və coğrafi ədəbiyyatında Belaya Volojka (rus. Белая Воложка) adının istifadəsini tapmaq olar. == Coğrafiya == Ağidel Xəzər dənizinin və Çulman ilə Volqa çayların hovuzuna aiddir.
Balu (çay)
Balu (benq. বালু নদী ) -Banqladeşdə çay, Şitalakşa çayının sağ qolu. Banqladeşin şimal-mərkəzi hissəsi, Qazipur, Dakka və Narayanganj rayonlarının ərazisindən axır. Çay 44 kilometr uzunluğundadır və orta eni 79 metrdir. Banqladeş Su Ehtiyatlarının İnkişafı Şurasının çayları siyahısında 46-cı yerdə göstərilmişdir.Balu çayı yağışlı mövsümdə daşır. Çayda qazma işləri Banqladeş hökumətinin sponsorluğu ilə aparılır. Buna baxmayaraq Balu çayı "ölüm çayına" çevrilir. Bu, çayın əsas axınının musson dövründə, Şitalakşa çayının Balu çayı boyunca axması zamanı baş verməsi ilə əlaqədardır. Balu çayında yağış olmadığından 6-7 ay ərzində su axını quruyur .Balu çayının suları suvarma üçün istifadə olunur .
Barak (çay)
Barak (benq. বরাক নদী) — şimal-şərqi Hindistanda Surma-Meqxna sisteminin bir hissəsi olan böyük çay. Çay, Manipur əyalətinin dağlıq hissəsində başlayır, çox sayda qolu (Qumti, Xourax, Kagni, Senai Buri, Hari Mangal, Kakrai, Kurulia, Balujhuri, Şonaiçari, Durduria) alır və qərbdən axaraq, Manipurun cənub-qərbindən Mizoram əyalətinə keçir. . Mizoramada, qərbdən axır, sonra şimala dönərək Assam əyalətinə girir, burada Laxypur bölgəsində qərbə və düzənliyə çevrilir. Assamda, qərbdən Madhura çayının axdığı Silchar şəhərinə və Banqladeş ilə sərhədə, burada iki qola bölünür: şimal (Surma) və cənub (Kuşiyara). == Təbiəti == Barak su bioloji müxtəlifliyi baxımından dünyanın ən zəngin çayları arasındadır, çünki burada 2000-dən çox növ balıq var. Digər canlılar arasında çay Barak timsahı və ya Siams timsahı (nadir və nəsli kəsilmək təhlükəsi altında olan timsah), Susu delfin, Hamar örtülmüş çəmənlik və qara timsah var. Baraq çayı, başlanğıcından Naqaland sərhəddində Surma və Barak çayına qədər bükülməsinə qədər 564 kilometrdir. Biyomalar vəhşi təbiət baxımından olduqca zəngindir və çayın bütün uzunluğunda da çox müxtəlifdir: 1. Varzea meşəsi (su basmış meşəli meşə) 2.
Birlad (çay)
Birlad — (rum. Râul Bârlad) Rumıniyada çay. Siret çayının sol qolu. Uz. 250 km, hövzəsinin sah.7,6 min km2 . Başlanğıcını Bırlad platosunun q. hissəsindən götürür, əsasən, Moldova yüksəkliyi ilə axır. Yaz daşqınları olur,yayda bəzən quruyur. Suvarmada istifadə olunur; dəyirman qurğuları var. Vasluy,Bırlad, Tekuç şəhərləri Birlad sahilindədir.
Botan (çay)
Botan (türk. Botan Çayı, Botan Suyu və ya Uluçay; kürd. Çemê Botanê; erm. Ջերմ ) ― Türkiyənin cənub şərqində, Siirt ilində çay. Botan çayının yuxarı axını Van ilindən axır və bu hissəyə tez-tez Çatak deyilir. Çatak şəhərinin qərbindən axan Çatak çayının ən yuxarı hissəsi isə bəzən Norduz adlandırılır. Çay Van və Hakkari arasındakı sərhəd yaxınlığında yerləşən Norduz yaylası ətrafındakı yüksək dağlardan qaynaqlanır. Çay dərəsi ilə dağların zirvəsi arasındakı hündürlük fərqi təxminən 1000 m-ə çatır. Bu səbəbdən çay öz dərəsi üzərində kanyon yaratmışdır.Çayın yazdan yayın ortalarına qədər ortalama su sərfi 100–300 m³/san-dir. Aprel və iyun aylarında bu rəqəm 400–600 m³/san, mayda isə 700–1 000 m³/san-ə qədər qalxa bilər.
Brend (çay)
Brend - (alm. Brend‎) - Almaniyada yerləşən çaydır. Bavariyadan keçir. Çayın indeksi 24432, ümumi uzunluğu 26,18 km-dir.
Buzlu çay
Buzlu çay, Buz çay və ya Soyuq çay — buz ilə bir stəkan soyuq çayın qarışığıdır, şəkərli və ya şəkərsiz verilir. Buzlu çay həmçinin popyular paketlənmiş içkidir. Buzlu çay limon, şaftalı, malina, turş limon , pəşın meyvəsi, çiyələk və gilas kimi geniş yayılmış ilə dadlandırılmış sirop ilə qarışıq ola bilər.
Bərgüşad (çay)
Bazarçay və ya Bərgüşad (Ermənistan ərazisində Vorotan adlanır) – Qafqazda çay. Ermənistandan və Azərbaycanın Qubadlı rayonundan keçir. Uzunluğu 178 km, hövzəsinin sahəsi 2711 km²-dir. Başlanğıcını Zəngəzur silsiləsinin şimal yamacından, 3040 m yüksəklikdə yerləşən Zalxa gölündən götürür. Həkəriçaya qovuşandan sonra nisbətən düzənlik sahə ilə axaraq bir sıra qollara ayrılır. İllik axımını yeraltı (55%), qar (35%) və yağış (10%) suları təşkil edir. Yaz-yay aylarında qar suları çayda daşqın əmələ gətirir. Orta illik su sərfi 19,0 m³/san-dir. Bunun 45%-i yazda, 25%-i yayda, 18%-i payızda, 12%-i isə qışda keçir. Orta illik asılı gətirmələr sərfi 3,63 kq/san, lillənməsi isə 200 q/m³-dir.
Delta (çay)
Delta — çayların mənsəblərində gətirilmə çöküntülərindən əmələ gəlmiş geniş düzənliklərdi. Çayın yatağı deltada bir çox qollara ayrılır. == Ümumi məlumat == Delataların meydana gəlməsində çay və dəniz suyunun hərəkətləri(qabarmalar), sahillərin forması, quru və dəniz dibinin hündürlük fərqi əsas rol oynayır. İlk mərhələdə sualtı deltalar əmələ gəlir (Hind, Şimali Dvina çaylarında). Sonra, çəküntülərin qalınlığı artdıqca körfəzin işçərilərinə yerləşmiş deltanın özü (Qanq və Brahmaputranın deltası) və dənizə irəliləmiş deltalar meydana gəlir ( Lenanın, Volqanın, Missisipi və digər bir çox çayların deltaları) Deltaların əmələgəlməsində və böyüməsində dəniz fəal iştirak edir. Axınlar və sahilə çarpan ləpələr mənsəbqabağı tirələri dəniz qumu ilə örtür, deltaların böyüməsinə səbəb olur. Bəzən deltalar (məsələn, Kamçatka çaylarının deltaları) dəniz axınlarının gətirdiyi çöküntülərdən ibarətdir, çayın rolu belə halda ancaq passiv olur. Nəhayət, bəzi çaylar (məsələn, Neva) saxta deltalı olur. Nevanın suyu olduqca təmizdir; gətirilmə çay çöküntüləri çox nazik lay — sualtı delta və deltaqabığı say əmələ gətirir. Sankt-Peterburqun salındığı adalar çay çöküntülərindən əmələ gəlməmişdir, onlar materikin Neva tərəfindən parçalanmış qədim ovalıq hissələridir.
Efemer çay
Efemer çay — yalnız müəyyən mövsümdə yağışlar zamanı və qar əriyəndə yatağı su ilə dolan çay; qalan vaxtlar quruyur və ya bir-birindən aralı kiçik su qalıqları görünür. (məsələn, Qobustandakı Ceyrankeçməzçay).
Çuy Qarsiya
Jesús G. "Chuy" García (ing. Chuy García; 12 aprel 1956) — ABŞ siyasətçisi və ABŞ Nümayəndələr Palatasının üzvü.
Çuy vilayəti
Çuy Vilayəti (Qırğız dili: Чүй областы) — Qırğızıstanda vilayət.
Buy
Buy (ing. Buoy) - gəmi yolları, gəmiçilik üçün təhlükəli olan yerləri hüdudlamaq, suyun altındakı hər hansı bir əşyanın yerini işarələmək və s. üçün müəyyən forma və rəngdə üzən üzgəc. Buyda işıq, səs siqnalları, yaxud radiosiqnallar vermək üçün qurğu da ola bilər. Radiohid roakustik Buy (radiobuy) informasiyanı avtomatik toplayan və qəbuledici stansiyaya ötürən üzən vasitədir. İstiqamətlənmiş şüa antenalı radioötürücüdən ibarət olan radiobuy sualtı qayıqları aşkar etmək, okeanoqrafik və meteoroloji müşahidələr aparmaq, naviqasiya məqsədləri üçündür. Radiobuylarınilk nümunələri 1945-ci ildən sonra, raket-nüvə silahı ilə təchiz olunmuş atom sualtı qayıqlarının yaradılması ilə meydana gəlmişdir. Radiobuyları təyyarələrdən, helikopterlərdən, qayıqəleyhinə gəmilərdən hərəsi bir neçə ədəd olan partiyalarla quraşdırmaqla baryer xətti və ya qapalı hüdud yaradılır. Radiobuylar passiv və aktiv istiqamətlənmiş və istiqamətlənməmiş növlərə ayrılır. Lövbərlərlə təchiz olunmuş Buylar sürüşmə olan yerlərdə bərkidilir, lövbər qurğuları olmayan Buylar isə dreyf edir.
Cay
𐕕 (səslənməsi /dz/, transkripsiyası Ʒ, ʒ) — Alban əlifbasının 38-ci hərfi. Matenadaran MS 7117 əlyazmasında hərfin adı erm. Ձայ (Jay) kimi verilmişdir. Hərfin bu cür identifikasiyası sadəcə olaraq bir sözə - alb. 𐕗𐔼𐔾𐔼𐕎𐕕 (ṗilinʒ) 'bürünc' sözünə əsaslanır. Belə ki, bu söz qra. պղինձ ("mis") və qədim gürcücə პილენძი ("mis") sözləri ilə eyniköklüdür. Bu hərflə təyin edilmiş sözlər çox azdır. Qrafem olaraq Matenadaran və Sinay palimpsestləri versiyaları kəskin fərqlənir.
Cry
Cry — Maykl Ceksonun 2001-ci ildə çıxardığı onuncu və sonuncu studio albomu olan Invincible albomundan olan sinql. Mahnı R&B ifaçısı və bəstəkar, həmçinin Ceksonun 1995-ci ildə çıxardığı sinqlı "You Are Not Alone" mahnısının müəllifi olan R. Kelly tərəfindən yazılmışdır. Mahnının prodüserliyi isə Ceksonun özü və R. Kelly tərəfindən edilmişdir. 2001-ci ilin dekabrında çıxarılmış sinql "Invincible" albomundan olan üçüncü sinqldır. "Cry" dünyanın önəmli problemlərindən bəhs edən R&B balladadır. Mahnının sözləri insanları dünyanı xilas etməyə çağırır. Mayklın bu səpkidə olan bir neçə əvvəlki mahnıları kimi bu əsər də insanları sülhə və çevrəçiliyə çağırır. Sinql ikiüzlü çıxarılmış, B-üzdə "Shout" və "Streetwalker" mahnıları təqdim edilmişdir. "Cry" musiqi tənqidçiləri tərəfindən müxtəlif rəylər almışdır. Beynəlxalq səviyyədə də sinql orta səviyyəli nəticə göstərmiş, hit oaradlarda yüksəldiyi ən yüksək mövqe Niderlanda on altıncı pillə, ən aşağı nəticə isə Avstriyada olmuşdur.
Cul
Cul, Artavan — İrəvan quberniyasının Şərur-Dərələyəz qəzasında, indi Paşalı (Əzizbəyov, Vayk) rayonunda kənd. == Tarixi == Rayon mərkəzindən 10 km cənub-şərqdə, Arpaçayın sağ qolu olan Culçayın yanında yerləşir. «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə, Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. Tarixi mənbələrdə XIII əsrdən xatırlanır. Toponim çul türk etnonimi əsasında yaranmışdır. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Erm. SSR AS RH-nin 19. IV. 1950-ci il fərmanı ilə adı dəyişdirilib Artavan qoyulmuşdur.
Cut
Cut (lat. Corchorus) - əməköməcikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Növləri == == İstinadlar == Cut:The Plant List saytında takson barədə məlumat.
Cüz
Cüz — Cüz' (جزء, cəm halda اجزاء aczâ') kəlməsi "hissə" mənasını verir. "Quran" ilə bağlı bir termin olan bu söz, Quranın bərabər uzunluqda bölmələrə ayrılmış hissələrindən birini ifadə edir. Müəyyən bir müddət ərzində Quranı oxuyub bitirmək istəyən oxuyucuya, gündə nə qədər oxuyarsa, hədəflədiyi tarixdə bitirə biləcəyini göstərmek üçün mushafların kənarlarına cüz, hizip və rubu' kimi işarələr təsvir olunur. Bu işarələrin müəyyənləşdirilməsində bəzən söz sayları, bəzən də hərf sayları əsas götürülür. Cüz saylarının müəyyən olnmasında "30 günlük Ramazan aylarında təravih namazlarında Quranın tamamını xətm etmək istəyən adam bir gecədə nə qədər oxumalıdır" yanaşmasına əsasən 30 sayı geniş yayıldığından istifadə olunmuşdur. Cüzlər müəyyən bir səhifə sayını göstərməsə də xəttatların Quranı əzbərləmək üçün inkişaf etdirdikləri bərkənar mushaf səviyyəsində, bir cüz 20 səhifə tutacaq şəkildə hesablanmışdır. Ümumilikdə 600 səhifədir. Cüzlərin başlanğıclarını göstərmək üçün müshafların kənarlarına, günəşi təsvir edən edən bir bəzək təsvir edilir və bu bəzəyin içərisinə cüzün nömrəsi yazılır. Cüzlər bəzi müshaflarda 2, bəzilərində də 4 hizip tutan daha kiçik hissələrə ayrılırlar.. Cüzlər adlandırılarkən bəzən cüzün sıra nömrəsi, bəzən də bu cüzdəki ilk ayənin bir neçə kəlməsi istifadə olunmaqdadır.
Çum
Çum (rus. Чум) — Sibirdə inşa edilən milli-ənənəvi ev.
Çuo
Çuo — Tokionun xüsusi rayonlarından biri.
Cey Cey Redik
Conatan Kley Cey Cey Redik (24 iyun 1984, Kukvill[d], Tennessi) — NBA komandalarından Los-Anceles Klippers komandasında forma geyən amerikalı beşəkar basketbolçu. 2006-cı il NBA seçmələrində ilk turda 11-ci sıradan Orlanda Mecik tərəfindən seçilmişdir.
Baku Cup
Baku Cup, Azərbaycanda və regionda ilk dəfə olaraq WTA Tour-un (Women’s Tennis Association) rəhbərliyi ilə 2011-ci ilin iyul ayında mükafat fondu 220 000 (iki yüz iyirmi min) ABŞ dolları olan peşəkar qadın tennisçiləri arasında keçiriləcək olan beynəlxalq reytinqli turnirdir.