Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • БАЖИТ

    араб, кӀус яраб. Бедназар тахьуй ви суьрет, Бажит кушун агъ я ханум? Е. Э. Ханум. Туьрме я чаз мажбур 'учит, Гьаниз гъахьун бурж я бажит... М. А. Мег

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • бажит

    (нареч.) - неужели.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • БАЖИТ

    indeed.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • БАЖИТ

    1. zərf ciddən, gerçəkdən, həqiqətən; 2. ola bilərmi? doğrudanmı?

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • БАЖИТ

    хьун f. 1. cidd-cəhd etmək, həddən artıq səy göstərmək; 2. inad etmək, israr etmək; inad göstərmək, sözündən geri çəkilməmək, öz dediyini yeritməyə ça

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • бажит хьун

    1. усердно следить (за работой, за выполнением чего-л.). 2. быть усердным.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • BASİT

    bəsit

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • BARIT

    I. i. powder; qara ~ gunpowder; tüstüsüz ~ smokeless powder; ◊ bir atımlıq ~ı olmaq to have* one supply of gunpowder II

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • БАНИТЬ

    несов. təmizləmək, sürtmək (topun lüləsini)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • БАРИТ

    м miner. barit, barium-sulfat (müxtəlif rənglərdə olan ağır mineral).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • БАСИТЬ

    несов. bas səslə oxumaq, yoğun səslə danışmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • БЛАЖИТЬ

    несов. dan. dəlilik etmək, tərslik etmək, dəliliyi (tutması) tutmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • BARIT

    Barod forması da mövcud olub. Görünür, “od” (yanmaq) anlamı ilə bağlıdır. “Od saçan” deməkdir. Ehtimal ki, bar hissəsi “elektrik” mənasında işlədilən

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • BARİT

    yun. barys – ağır

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • barıt

    is. poudre f ; ~ anbarı poudrerie f ; magasin m a poudre ◊ bundan ~ qoxusu gəlir ça sent la poudre ◊ onun burnuna ~ iyi dəyməyib il est sans expyrienc

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • BARIT

    сущ. барут; // барутдин; barıt iyi барутдин ни.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • БИЖИТӀ

    ...гаф. Герек за лугьун "кӀанда ". Ахпа идани вилерал тупӀар эцигиз бижитӀ ийин. Ина зун са аялдай къазватӀа. М. Ш.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • БИЖИТӀ:

    бижитӀ авун a) dan. diqqətini cəlb etmək, maraq oyatmaq, tamaha salmaq, tamahsılandırmaq, şirnikləndirmək; b) məc. gözə soxmaq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • BARIT

    I сущ. порох. Tüstüsüz barıt бездымный порох, barıt iyi запах пороха II прил. пороховой. Barıt anbarı пороховой склад, barıt yeşiyi пороховой ящик ◊ b

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BARİT

    [yun.] барит, барий-сульфат.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • barıt

    barıt

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • barit

    barit

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • банить

    ...-нишь; нсв. что проф. Чистить банником канал ствола артиллерийского орудия. Банить пушку.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • барит

    -а; м. (лат. baritium) Минерал, сернокислый барий; тяжёлый шпат (применяется в промышленности как наполнитель при изготовлении белил, бумаги, резины и

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • басить

    башу, басишь; нсв. (нсв. - пробасить); разг. Говорить или петь басом; издавать низкие звуки. Голос басит. Басят пароходные гудки.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • блажить

    -жу, -жишь; нсв.; разг.-сниж. Поступать своенравно, сумасбродно; дурить.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • BARİT

    I сущ. геол., хим. барит (минерал, сернокислый барий, применяется для приготовления белил, эмалей и лазурей, а также в рентгенотехнике) II прил. барит

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • barit

    is. geol. kim. baryte f

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • БЛАЖИТЬ

    несов. разг. кIамашвал авун, сефигьвал авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • BARIT

    1. порох; 2. пороховой;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BARİT

    [yun.] Barium-sulfat; ağ boyalar və kimyəvi maddələr hazırlamaq üçün sənayedə və s.-də işlədilən açıqrəngli ağır şpat

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • BARIT

    ...partlayıcı maddə. Tüstüsüz barıt. Ağ barıt. Barıt tüstüsü. Barıt iyi. ◊ Barıt qoxusu gəlir məc. – müharibə gözlənilir. Barıt kimi açılmaq (partlamaq)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • БАСИТЬ

    несов. разг. яцIу ванцелди рахун (ва я мани лугьун)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • SEYİDBACI

    Seyid bacı, seyid bacısı; böyük bacı.

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • XANBACI

    xan bacısı; xana layiq bacı; böyük bacı.

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • BADİY

    (Qax) bacı. – Badiy, Qullu <Güllü> badiy evdədimi?

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • BACI

    ...одних и тех же родителей по отношению к другим их детям. Böyük bacı старшая сестра, kiçik bacı младшая сестра, doğma bacılar родные сёстры: anabir ba

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BACI

    ata-ananın qızlarının bir-birinə və qardaşlarına olan qohumluq münasibəti

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • BACI

    сестра

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BACI

    ...adlarına, yaxud ləqəbinə əlavə olunur. Bu gün dərs olmamışdı, molla bacı xəstə imiş. Odur ki, Ağabəyim səhərdən dayəsindən ayrılmamışdı. Çəmənzəminli

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • БИДЖИТ

    bax бажит 2); биджит хьун bax бажит хьун.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • пажить

    -и; ж.; трад.-поэт. Луг, поле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАЖИТЬ

    ...sağalmaq, yaxşı olmaq, bitişmək (yara); 2. yaşamağa başlamaq; зажить по-новому yeni qaydada yaşamağa başlamaq; 3. məh. qazanmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАЖИТЬ

    1. Sağalmaq, yaxşı olmaq, bitişmək (yara); 2. Yaşamağa başlamaq, yaşamaq; 3. Qazanmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАЖИТЬ₀

    сагъ хьун (хер)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАЖИТЬ₁

    яшамиш хьун, яшамиш жез башламишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАЖИТЬ

    1. къазанмишун. 2. пер. къачун (са бала, са азар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАЖИТЬ

    сов. 1. qazanmaq; нажить своим трудом öz zəhməti ilə qazanmaq; 2. yığmaq, toplamaq; 3. dan. düçar olmaq, mübtəla olmaq, tutulmaq (xəstəliyə və s.); 4.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПАЖИТЬ

    ж köhn. otlaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TACIT

    adj 1. sözlə ifadə edilməyən; nəzərdə tutulan; 2. dinməz, danışmaz; to have a ~ understanding with smb

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • зажить

    I -живёт; зажил, -ла, -ло; св. см. тж. заживать, заживание Зарубцеваться (о ране, ссадине и т.п.); сделаться здоровым (о частях тела) Болячки зажили.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • нажить

    -живу, -живёшь; нажил, -ла, -ло; нажитый; -жит, -а, -о; св. см. тж. наживать, наживаться, наживание 1) а) что Приобрести постепенно, скопить в течение

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • BACI

    Türk dillərində bacı sözünün mənası qız qardaş birləşməsi ilə ifadə olunub. Bacı kəlməsi cici sözünün təhrifindən əmələ gəlib və onun sinoniminə çevri

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • bacı

    bacı

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • BACI

    сущ. 1. вах; doğma bacılar хайи вахар; əkiz bacılar кьветхвер вахар; 2. баха, вах (дишегьлидив ва я рушав рахадамаз гьуьрмет патал лугьудай гаф)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • бажи

    (диал.) - 1. мать, мама (в устах её детей). 2. обращение к пожилой уважаемой женщине.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • БАЖИ

    ...диде. - Чигали!... Я Чигали! Вун хквен вучиззавач? - Хквезва, бажи, хквезва, - дидедин гуьгъуьналлаз кӀвализ гьахьна гада. Б. Гь. Заз эвера. Мад чи к

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • bacı

    is. soeur f ; böyük ~ soeur aînée (grande soeur) ; kiçik ~ soeur cadette

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • bacı

    bacı

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-türkcə lüğət
  • BACI

    i. sister; böyük ~ elder sister; kiçik ~ younger sister; ◊ tibb ~sı (sick-) nurse; (Feldşer ixtisası olan) trained (hospital) nurse; ◊ şəfqət ~sı sist

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • BAIT

    bait1 n 1. tələ yemi; yem; Worms are good bait for fish Soxulcanlar balıqlar üçün yaxşı tələ yemidir; 2. şirnikdirici şey; nəfs, tamah; He fell for th

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • BACI

    BACI Dayım Səfərəli Vəlibəyov [Zaqafqaziya seminariyasının müəllimi] bacısının bu ağır vəzifəsini bir qədər yüngülləşdirmək məqsədilə böyük qardaşım R

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • BACI

    bacı

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • TƏKİDLİ

    прил. кӀевелай тир, бажит тир, инадлу.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TƏKİDƏN

    [ər.] нареч. бажит яз, кӀевелай, инаддалди.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • CİDDƏN

    [ər.] нареч. жидди яз, рикӀивай, гьакъикъи; бажит (яз).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TƏKİD

    [ər.] 1. сущ. кӀевивал, кӀевиз акъвазун, бажит хьун (са кардал, са затӀунал, фикирдал); кӀевелай (тикрардаказ) тӀалабун (алахъун), алат тавун; təkid e

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • SƏYLİ

    ...жегьт ийидай, алахъдай (мес. ученик); 2. гзаф алахъна, инаддалди, бажит яз авур.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • VURHAVUR

    ...дяве, ван-гьарай, къалмакъал, акахьайвал; 2. нареч. акъваз тавуна, бажит яз, къизгъиндиз (мес. кӀвалахун); 3. сущ. рах. тескягь, жалал.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • CİDD-CƏHD

    ...бажитвал; cidd-cəhd etmək вири къуват эцигна алахъун, сяйи авун, бажит хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • КУШ

    ...ишлемишдай, вични салара цадай набатат. Бедназар тахьуй вин суьрет, Бажит кушун агъ я Ханум. Е. Э. Ханум.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • SƏY

    ...сяйидалди, гзаф алахъна, алакьзамад кьван жегьт авуна, вири къуват эцигна, бажит яз.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • İNAD

    ...(eləmək) инад авун а) вичин гафунал акъвазун, гафунилай элкъуьн тавун, бажит хьун; б) терсвал авун, гьуьжетун, вичин гаф кьилиз акъудиз алахъун; inad

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ХАНУМ

    ...дишегьлидин тариф яз ишлемишдай гаф. Бедназар тахьуй вин суьрет, Бажит кушун агъ я ханум. Е. Э. Ханум. Жумла махлукьатдин, пейкар ханумрин, мугьма

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • БУРЖИ

    ...кӀеви къанунриз... Туьрме я чаз мажбур учит, Гьаниз гьахьун бурж я бажит. М. А. Мегер гужар хьанан тӀимил. Мехъерик иштарак авун гьар сада вичин гьуь

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • БАЖИТВАЛ

    сущ.; -или, -иле; -илер, -илери, -илера шаклувал. Амма гъатта дережайривайни властдин питай шаирдал кутӀуннавай бажитвал ва гуьзчивал акъвазариз ж

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • бажитвал

    1. усердие; серьёзное отношение (к чему-л.) : бажитвал авун - проявлять усердие.2. старательное наблюдение (за работой, за выполнением чего-л

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • БАЖИТВАЛ

    adj. serious, grave; severe, acute; demure, calm; earnest, sober .

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • БАЖИТВАЛ

    1. cidd-cəhd, səy etmə, cəhd göstərmə; ciddi yanaşma (bir şeyə); 2. inad göstərmə; inad etmə, israr etmə; 3

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
OBASTAN VİKİ
Abjit
Abjit — Azərbaycan Respublikasının Balakən rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Abjit Balakən rayonunun Qaysa inzibati ərazi vahidində kənd. Qoyuntəpə dağının ətəyindədir. Yaşayış məntəqəsi ikinci dünya müharibəsindən sonra yaradılmışdır. Kəndin adı eyni adlı çayın adından alınmışdır. 2014-cü il məlumatına görə bu kənddə heç kim yaşamır.
Barit
Barit (ağır şpat) – Ba [SO4] — rombik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn. Barit ümumiyyətlə ağ və ya rəngsizdir və barium elementinin əsas mənbəyidir. Barit qrupu barit, selestin (stronsium sulfat), bucaqsit (qurğuşun sulfat) və anhidritdən (kalsium sulfat) ibarətdir. Barit və selestin bərk məhlul əmələ gətirir (Ba,Sr)SO4. == Növ müxtəliflikləri == Selestinobarit (bəzən 28,3%-ə qədər SrO), xokutolit (17-22% PbO), radiobarit (Ra–n·10-7 q/t-dək). == Xassələri == Rəng – rəngsiz, qar kimi ağ, sarı, cəhrayı, yaşılımtıl, maviyə çalan, az hallarda qəhvəyi, qırmızı; rəngi çox vaxt zonal olur; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə parıltısından sədəfiyədək; Şəffaflıq – su kimi şəffafdan yarımşəffafadək; Sıxlıq – 4,3-4,7; Sərtlik – 3,0-3,5; Kövrəkdir; Ayrılma – {001} üzrə mükəmməl, {210} üzrə orta; Sınıqlar – qeyri-hamar; Lüminessensiya – bəzən flüoressensiya, fosforessensiya, termolüminessensiya; Morfologiya – kristallar: yastı, nazik- və qalınlövhəvari; İkiləşmə: nadir rast gəlir, adətən polisintetik; Mineral aqreqatları: dənəvər, sıx, lövhə-, yelpik-, iri vərəq- və torpaqvari ("barit səpələnməsi") kütlələr, kollomorf - zonal əmələgəlmələr, stalaktitlər, druzalar, konkresiyalar, jelvaklar, "qızıl güllər", püruzlar, viterit və kalsit üzrə psevdomorfozalar. == Mənşəyi və yayılması == Mineralın yataqlarının əksəriyyəti orta- və aşağıtemperaturlu hidrotermal əmələgəlmələrə aid olub, adətən, barit-polimetal, barit-flüorit, barit-kalsit, qızıl-barit, barit-viterit, bəzən, demək olar ki, monomineral barit və s. damarları ilə təmsil olunur. Bəzi əsasi vulkanitlərin badamvari boşluqlarında, sualtı eksqalyasion sulfid əmələgəlmələrində, termal bulaqların çöküntülərində qeyd edilir.
Barıt
Barıt — çoxkomponentli partlayıcı maddə olub, xaricdən oksigen daxil olmadan daxildən yanma və bununla böyük daxili enerjili qaz yaratmaq qabiliyyətinə malikdir. Barıt mərmilərin atılmasında, raketlərin hərəkət etdirilməsində və başqa məqsədlər üçün istifadə edilir. Paralel laylarla yanma zamanı istilik bir laydan başqasına ötürülür. Bununla yanma zamanı qaz əmələ gəlməsini tənzimləmək olur. Bu barıt dənəciyinin ölçüsündən və yanma sürətindən asılı olur. Dənəciyin ölçüsü onun forması, həndəsi ölçüləri ilə təyin olunur. Yanma zamanı bu ölçülər kiçilə və ya böyüyə bilər. Belə yanmaya deqressiv və ya proqressiv deyilir. Qaz əmələgəlməsində müəyyən qanunauyğunluq əldə etmək üçün dənəciklər əlavə yanmayan materialla örtülürlər. Barıtın yanma sürətinə onun tərkibi, başlanğıc temperaturu və təzyiq təsir edir.
Abjit çayı
Abjitçay — Azərbaycan Respublikasının Balakən rayonu ərazisində çay. == Toponimikası == Abjitçay Qanıxçayın qoludur. Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, çayın adı İran mənşəli ab (su, çay) və jət (qatran) sözlərindən ibarət olub "qatranlı çay" mənasındadır. Qədim türk yazılı abidələrində xristianların xeyir-dua mərasimi "abijik/abişik" adlanır. Ehtimal olunur ki, abjit sözü rayonun ərazisində tarixi məlum olmayan qədim məbəd və ibadətgahla bağlıdır.
Bakıt Torobayev
Bakıt Erqeşeviç Torobayev (qırğ. Бакыт Эргешевич Төрөбаев, rus. Бакыт Эргешевич Торобаев; 5 aprel 1973, Cəlalabad, Oş vilayəti) — Qırğızıstan siyasətçisi, Qırğızıstan Ali Məclisinin deputatı və Önüqüü-Proqress partiyasının qurucusu və sədri. Müxtəlif təşkilati rollarda fəaliyyət göstərdikdən sonra, 2007-ci il Qırğızıstan parlament seçkiləri zamanı Torobayev Qurmanbek Bakıyevin Ak Jol partiyasına qoşulmuş və ölkənin Ali Məclisinin Deputatı seçilmişdir. 2010 Qırğızıstan qiyamının nəticəsində Bakıyev vəzifədən azad edilmiş, Torobayev isə Qırğızıstanın Respublika Partiyasına qoşulmuşdur. O, partiyanın sədri Ömürbek Babanovla münaqişəyə girmiş, partiyanı tərk etmiş və daha sonra Önüqüü-Proqress partiyası qurmuşdur. Torobayev 2017-ci il Qırğızıstan prezident seçkiləri zamanı 13 namizəddən biri idi, ancaq o və daha iki namizəd seçkilər başlamazdan əvvəl namizədliklərindən imtina etmişdir. == Həyatı == Bakıt Erqeşeviç Torobayev 5 aprel 1973-cü il tarixində SSRİ respublikası olan Qırğızıstan SSR-nin (hal-hazırkı Qırğızıstan Respublikası) cənub-qərbində yerləşən Cəlalabad şəhərində anadan olmuşdur. Torobayev 1995-ci ildə Qazaxıstan-əsaslı neft məhsullarının satışı və yanacaqdoldurma məntəqələrinin tikintisi üzrə ixtisaslaşan istehsal və kommersiya şirkəti olan "Jamliya i K"-nin rəhbəri olaraq fəaliyyət göstərmişdir. 1998–1999-cu illərdə "Asiya-Suzak" adlı bir fermanın sədri olaraq fəaliyyət göstərmişdir.
Barıt imperiyaları
Barıt imperiyaları və ya Müsəlman barıt imperiyaları — XVI əsrdən XVIII əsrə qədər çiçəkləndikləri dövrdə üç türk və müsəlman imperiyasına: Osmanlı İmperiyasına, Səfəvilər İmperiyasına və Böyük Moğol İmperiyasına aid edilən termin. Bu üç imperiya erkən müasir dövrün ən güclü və ən sabit iqtisadiyyatlarına malik idi ki, bu da kommersiya ekspansiyasına və mədəniyyətin daha çox himayəsinə səbəb olur, onların siyasi və hüquqi institutları isə artan mərkəzləşmə dərəcəsi ilə möhkəmlənirdi. İmperiyalarda adambaşına düşən gəlir və əhalinin əhəmiyyətli dərəcədə artması və davamlı texnoloji yenilik tempi müşahidə olunurdu. Qərbdə Mərkəzi Avropa və Şimali Afrikadan şərqdə Benqal və Arakana qədər uzanırdılar. İmperator ekspansiyası zamanı yeni icad edilmiş odlu silahların, xüsusilə top və atıcı silahların istifadəsi və inkişafı ilə İslam barıt imperiyaları tərəfindən böyük ərazilər fəth edildi. Avropada olduğu kimi, barıt silahlarının tətbiqi mərkəzləşdirilmiş monarxiya dövlətlərinin yüksəlişi kimi dəyişikliklərə səbəb oldu. G.S.Hodqsona görə, barıt imperiyalarında bu dəyişikliklər hərbi təşkilatlanmadan xeyli kənara çıxdı. Hindistan yarımadasında yerləşən moğollar, qismən Teymuri İntibahını miras qoydular və öz dəbdəbəli memarlığı ilə tanındılar. Səfəvilər İran üçün səmərəli və müasir dövlət idarəsi yaratdılar və təsviri sənətdə böyük inkişaflara sponsorluq etdilər. Kaysar-ı Rum kimi də tanınan Konstantinopol əsaslı Osmanlı xilafətinin sultanları İki Həram Məscidin Xadimi və bununla da İslam dünyasının başçıları idilər.
Barıt müharibələri
Barıt müharibələri — barıt silahları ilə müharibə və ya daha çox yayılmış olaraq Odlu Silahlarla Müharibə, bu partlayıcı maddənin istifadəsi üçün uyğun barıt silahlarının istifadəsi ilə ortaya çıxan və bu silah texnologiyasının inkişafı ilə zaman keçdikcə bu hala gələn bir döyüş üslubudur. XV əsrdən etibarən Avropa və Asiyada məhdud bir şəkildə başlamış və XIX əsrin ortalarına qədər davam etmişdir. 1792-1815-ci illər arasında davam edən Napoleon müharibələrində zirvəyə çatdı. Barutun Çinlilər tərəfindən tapıldığını bildirən İngilis filosof və rahib Rocer Bekon bu cür müharibənin ilk müdafiəçilərindən biri idi. Silahlarda və müharibələrdə barıtın ilk istifadəsinin Çində X əsrə gedib çıxdığı məlumdur. Barıtın ilk istifadəsi top idi. Çindən sonra müsəlman dövlətlərinin ordularında sürətlə yayıldı. XV əsrin ikinci yarısından bəri, xüsusilə Osmanlı İmperiyası tərəfindən səmərəli istifadə edilmişdir. Osmanlılar tez bir zamanda barıtdan tüfəng kimi istifadə etməyə başladılar. Fatih Sultan Mehmet 1453-cü ildə İstanbulu fəth edərkən nəhəng mühasirə toplarından istifadə etdi.
Barıt qülləsi
Barıt qülləsi (çex. Prašná brána) — XV əsrə aid memarlıq abidəsi. Qotik qüllə Praqanın Respublika meydanında yerləşir və İctimai bina ilə üstüörtülü körpü vasitəsilə birləşdirilib. Barıt qülləsi Praqanın ayrılmaz rəmzlərindən hesab olunur. Ayrıca olaraq bu diqqətəlayiq abidə "Barıt darvazası" kimi də adlanır. Bələdçilər turistlərə həmişə qülləni göstərirlər, lakin bir qayda olaraq, onlar tikilinin yalnız xarici gözəlliyinin təsviri ilə məhdudlaşırlar, onun tarixi haqqda isə çox az izah edirlər. Darvazalardan Praqa qəsrinə aparan Kral yolunun birinci hissəsi, yəni Tseletna küçəsi başlayır. == Tarix == Nove Mesto rayonunun formalaşmasından öncə hələ XIII əsrdə hazırkı yerdə darvazalı digər qüllə yerləşirdi. Mövcud plana əsasən, qüllə Köhnə şəhərin istehkam sisteminə daxil 13 mövcud qüllədən biri olmalı idi, lakin o zamanlar Nove Mestonun inşasından sonra, bu natamam istehkam qüllə öz əhəmiyyətini itirərək tədricən dağılmağa başladı. Dağılmaqda olan tikili elə görkəmsiz görünüşə malik idi ki, yerli sakinlər ona isteza ilə "soyulmuş qüllə" (çex.
Basit Rüstəmov
Basit İdris oğlu Rüstəmov (3 iyun 1996, Xok, Naxçıvan Muxtar Respublikası – 9 noyabr 2020, Şuşa rayonu) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Basit Rüstəmov 2 iyun 1996-ci ildə Kəngərli rayonunun,Xok kəndində anadan olub. == Hərbi xidməti == Basit Rüstəmov 2014–2015-ci illərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin sıralarında müddətli həqiqi hərbi xidmətdə idi. 2019-ci ildən isə müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu idi. 27 sentyabrda başlayacaq və 44 gün davam edəcək olan Qarabağ müharibəsində XTQ'nin sıralarında Qarabağa yollanmaq üçün könüllü olur. 19 noyabrda doğulduğu Xok kəndində son mənzilə yola salınır. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Davud Abasov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Füzuli rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Cavid Səfərli ölümündən sonra "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Xocavənd rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Davud Abasov ölümündən sonra "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi.
Maruf Baxit
Maruf Baxit (ərəb. معروف البخيت‎; 18 mart 1947 – 7 oktyabr 2023) — 1 fevral 2011-ci ildən İordaniya Haşimilər Krallığının baş naziri. O, əvvəlcə 27 noyabr 2005-ci ildən 25 noyabr 2007-ci ilə qədər, sonra isə yenidən 9 fevral 2011-ci ildən 17 oktyabr 2011-ci ilə qədər baş nazir vəzifəsində çalışıb. Baxit həmçinin İordaniyanın İsraildəki səfiri və milli təhlükəsizlik rəisi vəzifələrini icra edib. 2005-ci ildə Amman partlayışlarından üç həftə keçməmiş Kral II Abdullah tərəfindən baş nazir təyin edilən Baxitin əsas prioriteti İordaniyada təhlükəsizliyi və sabitliyi qorumaq idi. O, həftələrlə davam edən etirazlardan sonra 2011-ci il fevralın 1-də kral tərəfindən yenidən baş nazir təyin edilib.Əl-Baxit 2011-ci il oktyabrın 17-də tutduğu vəzifədən istefa verib və oktyabrın 24-də onun yerinə Avn Şövkət Əl-Xəsevnə təyin edilib. Maruf əl-Baxit 7 oktyabr 2023-cü ildə 76 yaşında vəfat edib.
Barıt sui-qəsdi
5 noyabr 1605-ci ildə İngiltərədə "Barıt sui-qəsdi" adlı tarixi hadisə baş vermişdir. Həmin gün bir qrup müxalifyönümlü katolik dəstə İngiltərə və Şotlandiya kralı I Ceyms və digər aristokratlara qarşı sui-qəsd törətmək üçün Lordlar Palatasının binasını partlatmağa cəhd etmişdi. İşin üstü sui-qəsdçilərdən birinin sarayda işləyən qohumuna həmin gecə orada olmaması haqda yazdığı xəbərdaredici məktubun kral adamlarının əlinə keçməsi nəticəsində açılmışdı. Məlumatdan şübhələnən kral adamları ehtiyat tədbiri güdərək, sarayın hər yönünü nəzarət altına almış və təxribatın qarşısını almışdılar. Əməliyyatın icraçıları arasında İngiltərə tarixinin ən böyük "Vətən xaini" kimi yadda qalan Qay Foks olmuşdu. Sui-qəsd planının müəllifi olmadığı haqda fikirlər geniş yayılsa da, o, 5 noyabr gecəsi əlindəki barıt çəlləyi və fitillə iş başında yaxalanmışdı. Foks həbs edilərək, zindana atılmış, 31 yanvar 1606-cı ildə saray qarşısında asılaraq, edam edilmişdi. İngilislər həmin günü öz tarixlərində demokratiya zəncirindəki önəmli halqalardan biri kimi görür. Hər ilin 5 noyabr gecəsi Birləşmiş Krallıq və onun əyaləti olan ölkələrdə "Barıt sui-qəsdi"nin uğursuzluğa düçar olması münasibətilə "Qay Foks Gecəsi" adı altında şənliklərlə qeyd edilir. Şənlik zamanı havaya fişənglər atılır, barıtla dolu qablar alışdırılaraq, küçəboyu yuvarlandırılır, vətən xaininin cəzalandırılmasını qutlamaq üçün Qay Foks maskası taxılmış kuklalar yandırılır.
Abcit
Abcit Tiflis quberniyasının Siqnax qəzasında çay adı. == Toponimkası == Abcit- Tiflis quberniyasının Siqnax qəzasında çay adı. Qədim türk dillərində av - "ov" və çit - " qamış (qarğı) alaçıq" sözlərindən ibarətdir.
Babil
Babil (Akkad dilindəki "Tanrının qapısı" mənasını verən "bab-İllu" sözlərindən) — E.ə. II minilliyin əvvələrində Mesopotamiyada mövcud olmuş şəhər, Babilistanın paytaxtı. Qədim dünyanın ən böyük şəhərlərindən biri. Babil şəhər dövləti e.ə. XIX əsrdə Babilistan dövlətinə çevrildi. Babilin qalıqları Dəclə və Fərat çaylarının qovuşması yaxınlığında, indiki Bağdad şəhərindən 85 km cənubdakı Əl-Hillə şəhərinin yerində tapılmışdır. == Tarixi == Babil çarlığı Mesopotamiyada yerləşən, öz hakimiyyətə altında böyük əraziləri birləşdirən güclü bir dövlət olmuşdur. Onun tarixi üç dövrə bölünür: Qədim (e.ə. XIX–XVI); Orta (e.ə. XVI–XII); Yeni (e.ə.
Babir
Babir — İranın Qərbi Azərbaycan ostanında kənd.. == Coğrafi yerləşməsi == Maku şəhristanının Poldəşt bölgəsinin Sarı Subasar kəndistanında, Poldəşt qəsəbəsindən 29,5 km qərbdədir.
Baget
Baget (fr. une baguette de pain) — fransız çörəyidir.Bəzi tarixçilər, bagetin inqilabdan sonra Napoleon Bonapart tərəfindən icad edildiyini qarşıya qoyur. O günə qədər yumru bişirilən çörəklər bu haldaykən daşına bilmirdi. Rusiya səfərinə hazırlanan Fransız İmperatoru, çörəklərə incə, uzun bir şəkil verilərək əsgərlərin şalvarına dayaza bilməsini planlamışdı. Beləcə baget, Napoleonun ordularıyla bütün Avropaya yayıldı.
Bagio
Bagio - Filippində şəhər. Bagio paytaxt Maniladan 250 km. şimalda, yumşaq iqlimi və təmiz havası ilə seçilən dağ kurort şəhəridir. Şəhər dəniz səviyyəsindən 1525 m yüksəklikdədir və ölkənin yay paytaxtı sayılır.Əhalisi 273 min (2005). Luson adalarında, Mərkəzi Kordilyer dağlarında, 1450–1600 metr hündürlükdə dir. Filippin hökumətinin yay iqamətgahıdır. ABŞ-nin hakimiyyət orqanları (1898–1934-cü illərdə Filippin ABŞ-nin müstəmləkəsi olmuşdur) tərəfindən 1905-ci ildə Amerika vətəndaşlarının istirahət yeri kimi salınmışdır; amerikan arxitektoru D.H.Börnhemin layihəsi əsasında tikilmişdir. 1954-cü ildə Bagioda SEATO-nun yaranması haqqında müqavilə imzalanmışdır. Turizm mərkəzi (ildə təqribən 1 mln. nəfər), dağ-iqlim kurortudur.
Bahia
Bahia (lat. Bahia) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid biki cinsi. == Sinonimləri == Stylesia Nutt. Bahia Nutt. 1841 not Lag. 1816 Antheropeas Rydb. Virletia Sch.Bip. ex Benth. & Hook.f. == Növləri == Bahia absinthifolia Benth.
Bajer
Bajer (fr. Bagert) — Fransada kommuna, Cənub-Pireneylər regionunda yerləşir. Departament — Aryej. Sent-Krua-Volvestr kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Sen-Jiron. INSEE kodu — 09033. == Əhalisi == 2008-ci il üçün kommunanın əhalisi 58 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə 30 yaşdan yuxarı (15-64 yaş arasında) 16 nəfər iqtisadi cəhətdən fəal, 14 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 53,3%, 1999-cu ildə 58.1%). Aktiv olan 16 nəfərdən 14 nəfər (8 kişi və 6 qadın), 2 nəfər işsiz (1 kişi və 1 qadın) idi. Aktiv olmayan 14 nəfər arasında 1 nəfər tələbə və ya tələbə, 3 nəfər - təqaüdçü, 10 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir..
Balet
Balet (fr. balleto - rəqs edirəm) səhnə sənətinin bir növü, xoreoqrafiyanın ən yüksək pilləsidir. Əsas ifadə vasitələri bir-biri ilə qırılmaz tellərlə bağlanmış musiqi və rəsqdir. Baletdə rəqs sənəti musiqili-səhnə tamaşaları səviyyəsinə yüksəlir. == Balet tarixi == Bu sintetik janrın kökləri cox qədimdir. İbtidai icma və quldarlıq cəmiyyətin həyatında onun rolu vacibdir. Misirin, Yunanıstanın, Hindistanın mədəni abidələri bunu təsdiq edir. Əvvəllər balet "çox ədəbli" saray şənliklərinin tərkib hissəsi olmuşdur (Lüllinin, Ramonun operabaletləri, Molyerin komediya-baletləri və b. buna daxildir). Adətən, baletin əsasında müəyyən bir süjet, dramaturji ideya dayanır, lakin süjetsiz baletlər də var.
Balik
Balik — Azərbaycanın İsmayıllı rayonunda kənd. Balik kəndi Baş Qafqaz silsiləsinin ətəyində yerləşir. Əhalisi 452 nəfərdir ki onun da 231 nəfəri kişi, 222 nəfəri qadındır.
Baliğ
Baliğ (ərəbcə بالغ və ya بُلوغ‎)) — yetişmiş, həddi-buluğa çatmış. İslamda baliğ yetişmiş və həddi buluğa çatmış oğlan və ya qıza deyilir. Bir müsəlmanın baliğ olması (yəni həddi-buluğa çatması) o demədir ki, artıq gördüyü hər bir haram iş müqabilində ona günah yazılır, bir şərtlə ki, dəli olmasın….
Balıc
Balıc - Gürcüstanın Bolnisi rayonunda kənd.
Balıq
Balıqlar (lat. Pisces) – Orqanizminin bütün mərhələsində qəlsəmə ilə tənəffüs etmək xüsusiyyətinə malik olan çənəağızlı onurğalı su heyvan qruplarının sinifüstü. Balıqların əksəriyyəti bütün ömrü boyu qəlsəmələrlə, az qismi isə həm də atmosfer havası ilə tənəffüs edir. Bəzi növlərdə əlavə tənəffüs orqanları inkişaf etmişdir. Balıqlarda hərəkətli çənələr, tək və cüt üzgəclər əmələ gəlmişdir. Tək üzgəclərə bel, quyruq və anal üzgəcləri, cüt üzgəclərə isə döş və qarın üzgəcləri aiddir. Başın üstündə öndə bir cüt qoxu dəliyi yerləşir. Dərinin üzəri, adətən, pulcuqlarla örtülü olur. Bədən forması çox müxtəlifdir. == Təsnifatı == Sümüklü balıqlar sinfi Şüaüzgəcli balıqlar (Actinopterygii) yarımsinfi Qanoid balıqlar (Ganoidomorpha) infrasinfi Sümüklü balıqlar (Teleostei) infrasinfi Xoanlar (Sarcopterygii) yarımsinfi İkitənəffüslülər (Dipnoi) dəstəüstü Pəncəüzgəclilər (Crossopterygii) dəstəüstü Qığırdaqlı balıqlar sinfi Yastıqəlsəməlilər (Elasmobranchii) Bütövbaşkimilər (Holocephali) Akantodlar sinfi (nəsli kəsilib) Plakodermalar sinfi (nəsli kəsilib) Antiarchi yarımsinfi Arthrodira yarımsinfi Petalichthyda yarımsinfi Phyllolepida yarımsinfi Ptyctodontida yarımsinfi Rhenanida yarımsinfitənəffüs sistemi su ilə qan damarları arasındakı xarici tənəffüs, qan ilə toxumalar arasındakı daxili tənəffüs olmaqla 2 hissədən ibarətdir.
Balış
Yastıq və ya balış — içərisi quş və ya başqa heyvan tükləri ilə doldurulmuş torba şəkilli yataq dəstidir. Çox vaxt yastıqlardan divanaların üstündə dekorativ məqsədlə də istifadə edirlər. Boyun arxasında qoyulmuş diyircək də yastıq hesab olunur. El arasında ona balış da deyirlər.
Banat
Banat - Çənub-Şərqi Avropada tarixi vilayət: şərqdə Transilvaniya Alp dağları, qərbdə Tisa çayı, şimalda Mureş çayı, cənubda Dunay çayı ilə sərhədlənir. Banat XII əsrdən Macar krallığının tərkibində olmuş, XVI əsrdə Osmanlı imperiyasının torpaqlarına qatılmışdır. Pojarevats sülh müqaviləsinə (1718) görə Habsburqların hakimiyyətinə keçmişdir. Kolonizasiya prosesləri nəticəsində formalaşan Banat əhalisinin çoxmillətli tərkibi rumınlar, serblər, xorvatlar, macarlar, slovaklar, almanlar və başqalarından ibarət idi. Trianon sülh müqaviləsinin (1920) şərtlərinə görə Rumıniya (şərq hissəsi) ilə Serblərin, Xorvatların və Slovenlərin krallığı (1929-cu ildən Yuqoslaviya: qərb hissəsi) arasında bölüşdürüldü. Hazırda Banat ərazisi Serbiya və Rumıniyanın tərkibindədir. == İstinadlar == == Mənbə == Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III cild, Bakı, 2011, səh.157.
Banin
Əsədullayeva Ümmülbanu (bəzi mənbələrdə Ümm-Əl-Banu) Mirzə qızı (Banin); (18 dekabr 1905[…], Bakı – 23 oktyabr 1992[…], Paris, Fransa) — Fransada yaşayıb-yaratmış azərbaycanlı yazıçı, model, XX əsr Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı nümayəndəsi. == Həyatı == Məşhur Azərbaycan milyonçuları Şəmsi Əsədullayevin və Musa Nağıyevin nəvəsi, Azərbaycan Demokratik Respublikasının nazirlərindən biri, milyonçu Mirzə Əsədullayevin qızı olan Ümmülbanu 1905-ci ilin 18 dekabr tarixində anadan olub. Öz tərcümeyi halında o yazır: "Mən doğma anamı tanımırdım. 1905-ci ildə inqilabı gərginliyi aradan qaldırmaq istəyən hakimiyyət Qafqazı millətlərarası qarşıdurmaya təhrik etdi. Azərbaycanlıları, erməniləri, rusları, kürdləri, iranlıları üz-üzə qoydular. Anamı qəddarlıqdan və ağlasığmaz talanlardan qorumaq, eyni zamanda doğmaq üçün atam doğma Bakıdan uzaqda yerləşən bir kəndə göndərir. Doğuş çox ağır keçir, yaxınlıqda həkim olmadığından anam həyatla vidalaşır, mən isə sağ qalıram". Bu hadisədən sonra anasının şərəfinə qızını Ümmülbanu adlandırırlar. Banin atasını həbsxanadan azad etmək, xarici pasport alıb Türkiyəyə qaçmaq üçün istəmədiyi, lakin nüfuzlu bir şəxsə ərə gedir. O, 19 yaşında Türkiyədə əri Balabəy Qocayevdən ayrılaraq Parisə doğmalarının yanına yollanır.