Lüğətlərdə axtarış.

Daun sindromu (yaxud Trisomiya 21) — 21-ci xromosom cütlüyünün trisomiyası (üçlük) sonucunda yaranan sindrom. Ümumiyyətlə fiziki inkişafdan geriyə qalma, yüngül və orta dərəcədə zəka əlilliyi və xarakterik üz xüsusiyyətləri ilə ortaya çıxır. Daun sindromlu bir yetkin gəncin orta intellekt əmsalı 50-dir, lakin bu göstərici fərqli də ola bilər. Sindroma səbəb olan 21-ci cütdəki əlavə xromosomun təsadüfən meydana gəldiyinə inanılır, çünki bu ehtimalı yüksəldəcək məlum olan ətraf mühit faktoru yoxdur. == Tarixi və diaqnozu == Bu sindrom 1866-cı ildən məlumdur. İngilis həkimi Lanqdan Daun xarakter xüsusiyyəti olan bu xəstəliyi bir qız uşağında müşahidə edib və onu "monqolizm" adlandırıb. Ancaq asiyalı alimlərin xəstəliyin "monqolizm" adlandırılmasına təpgisindən sonra bu xəstəlik onu kəşf edən alimin şərəfinə "Daun sindromu" adını alıb. Bu uşaqlar bir-birlərinə oxşayır, stereotipləri eyni olur. Yəni onlarda boy qısa olur, əqli inkişafdan geri qalır, kəlləsi kiçik və yumru olub üz nahiyyəsində yastılaşır. Yanaqlar üzün yastılaşmış fonunda bir qədər üzə çıxır.

Daur tütəkcəsi (lat. Angelica dahurica) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin tütəkcə cinsinə aid bitki növü.

Dyun — dənizin, gölün və böyük çayların qumlu sahilləri boyunda əsən küləyin fəaliyyəti nəticəsində əmələ gələn assimmetrik qum təpəsi və tirələri. == Xarakteristikası == Dyunun küləktutar yamacı az meyilli, küləktutmayan yamacı isə dikdir. Dyunların səhraların eol relyef formalarından fərqi qumların həmişə nəm olmasıdır. Hakim küləklərin istiqaməti boyu ildə 1-20 m sürətlə hərəkət edə bilir. Dyunlar iqlim şəraitindən asılı olmayaraq müxtəlif coğrafi zonalarda təsadüf edilir. Onun külək əsən tərəfi 16 dərəcəyə qədər, daha sərt tərəfi isə 35 dərəcəyə qədər olur. Dyunların hündürlüyü 1000–1500 metr olub, uzunluğu isə bir neçə 100 km-ə çatır. O, tək olduğu halda onun kənarı aypara formasında olur, uzun kənarları isə buynuzlar adlanır. Ümumiyyətlə dyun, daimi küləklərin hərəkət istiqamətinə perpendikulyar olur. Qumlu səhralarda tək tərəfli dyunlar birləşərək zəncirvari səhralar əmələ gətirirlər.

Taun (lat. pestis), (XBT kodu A20.) — insan və heyvanlarda kəskin təbii ocaqlı, epidemik yayılmağa meyilli, taun çöpü (lat. Yersinia pestis) tərəfindən törədilən transmissiv infeksion xəstəlikdir. O, kəskin qızdırma, ağır ümumi intoksikasiya və limfatik düyünlərin, ağciyərin və başqa orqanların hemorragik-nekrotik iltihabı ilə təzahür edir. Endemik və pandemik yayılma imkanına görə taun "Beynəlxalq tibbi-sanitariya qaydalarının" şamil olduğu xüsusi təhlükəli karantin infeksiyaları qrupuna aid edilir. 1894-cü ildə fransız alimi A. Yersen və yapon alimi S. Kitazato xəstəliyin törədicisini kəşf etmişlər. Taun epidemiyaları dövri olaraq dünyanın bir çox ölkəsini əhatə edirdi. Birinci pandemiya VI əsrdə Şərqi Roma İmperiyasında baş vermiş və bir çox ölkəni əhatə etmişdi. Qara ölüm adlanan ikinci pandemiya XIV əsrdə, üçüncü pandemiya isə XIX əsrin sonunda olmuşdur (xəstəliyi dəniz gəmilərindəki siçovullar yaymış və dünyanın 100-dən artıq limanında epidemiya baş vermişdi). XIV əsrdən başlayaraq Rusiyada, o cümlədən bir neçə dəfə Moskvada, XIX əsrdə Zabaykalyedə, Zaqafqaziyada, Prikaspidə, XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində Odessa və Qara dənizin başqa limanlarında, XX əsrdə isə Hindistanda taun geniş epidemiyası qeydə alınmışdır.

Damn (orijinal adı: DAMN.) — ABŞ repçisi Kendrik Lamarın dördüncü studiya albomu. 14 aprel 2017-ci ildə Top Dawg Entertainment, Aftermath Entertainment və Interscope Records tərəfindən buraxılıb.

Dawn — ABŞ müğənnisi mxmtoon-un ikinci mini-albomu. 22 aprel 2020-ci ildə buraxılıb.

Dan — ad. Dan (kral) — danlar və Danimarkanın birinci əfsanəvi kralı. Dan Vilson (musiqiçi) — amerikalı musiqi ifaçısı, produseri, söz yazarı. Dan-Aksel Zaqadu — Fransa futbolçusu. Dan Anderson — İsveç yazıçısı və şairi. Dan Stav — İsrailin Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Dan İanku — Rumıniyanın Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Soyad Sun Dan — Çini təmsil edən bədii gimnast. Digər Dan dili — Danimarkanın dövlət dili.

Mişel Feliks Dünal (fr. Michel Félix Dunal; 1789–1856) – Fransız botaniki.

Entoni Dauns (21 noyabr 1930[…] – 2 oktyabr 2021, Betesda, Merilend) – Amerika iqtisadçısı və politoloqu, doktorluq dərəcəsini Stanford Universitetində (1956) almışdır. == Həyatı == Karlton kollecini (Minnesota ştatı) bitirmişdir. Çikaqo Universitetinin professoru (1959–62) olmuş, 1977-ci ildən Vaşinqtondakı Brukinqs Mərkəzində böyük tədqiqatçı vəzifəsində çalışır. == Fəaliyyəti == Səmərəli seçim nəzəriyyəsinin müəllifidir. İqtisadi model və konsepsiyaları sırf siyasi problemlərin təhlilində, bürokratiyanın tədqiqində istifadə edərək, əsas iştirakçıları məqsədlərinin maksimallaşdırılmasına can atan "səmərə aktorları" (partiyalar, siyasətçilər, seçicilər) olan demokratik siyasət konsepsiyasını işləyib hazırlamış, "hakimiyyət itkisi" tezisini formulə etmişdir. Dauns bürokratik strukturda qeyri-çevikliyin (fəaliyyətsizliyin) artması səbəbini onun mərkəzləşdirmə, daxili ixtisaslaşma və yeni tənzimləmə qaydalarının tətbiqi yolu ilə "hakimiyyət itkisi"ni kompensasiya etmək cəhdində görürdü. Dauns yanaşması siyasi proseslərin modelləşdirilməsində geniş istifadə olunur. === Əsərləri === An economic theory of democracy. N. Y., 1957; Inside bureaucracy. Boston, 1967; Dohousing allowances work (K. L. Bredberi ilə birlikdə).

I Daud (1499–1582) — Afrikada müasir Mali dövlətinin ərazisində mövcud olmuş Sonqai dövlətinin hökmdarı (1549–1582). == Haqqında == Afrikada müasir Mali dövlətinin ərazisində mövcud olmuş Sonqai dövlətinin askiyası (hökmdarı) Məhəmməd Benkanın sonuncu oğlu I Daud 1549-cu ildə, 50 yaşında hakimiyyətə gəlmişdir. Onun 33 il davam edən hakimiyyəti dövründə Sonqai dövləti xeyli möhkəmlənmişdir. Orduda intizamı bərpa edən I Daud İslam dinini yaymaq məqsədilə dörd dəfə mosi tayfaları ilə müharibə aparmışdır. O, 1558-ci ildə Mali dövlətini ağır məğlubiyyətə uğradaraq xeyli əsir və qənimət ələ keçirmişdir. I Daud bu müharibədə əsir tutulan Mali şahzadəsi Naru ilə evlənmişdir. Mənbələrdə onun hafizi-Quran olduğu da qeyd olunmuşdur. O, məscidlərin bərpasına və yenidən tikilməsinə, kitabxanaların açılmasına, xeyriyyə işlərinə daha çox diqqət yetirmişdi. I Daid 1582-ci ildə vəfat etmiş və onun ölümündən sonra 36 il ərzində hakimiyyətdə növbə ilə 7 oğlu bir-birini əvəz etmişdi. == Mənbə == A. Hüseynli.

Keyptaun (ing. Cape Town, afrik. Kaapstad, xosa. iKapa) — Cənubi Afrika Respublikasının əhali sayına görə ikinci şəhəri (Yohannesburqdan sonra) . CAR-ın qanunverici paytaxtı.

Kobern-Taun (ing. Cockburn Town) — Törks və Kaykos adalarının paytaxtı, 3700 nəfər əhalisi vardır. 1681-ci ildə salınıb.

Kobern-Taun (ing. Cockburn Town) — Törks və Kaykos adalarının paytaxtı, 3700 nəfər əhalisi vardır. 1681-ci ildə salınıb.

Kupers-Taun (ing. Coopers Town) — Baham adalarında şəhər. Abako adalarına aid Böyuk Abako adasında yerləşir. Şəhər adanın ən şimal hissəsində yerləşir. 1870-ci illərin sonlarında Böyük Bahama adasından olan Albert Butlun ailəsinin üzvləri tərəfindən yaradılmışdır. Əvvəlcə Kupers-Taunda ananas yetişdirildi və dəniz süngərləri yığılırdı, lakin XX əsrin sonunda onlara tələbat praktiki olaraq yox olmuşdur. Buna səbəb şəhər ərazisində təbii limanın olmaması idi. 1992–2002 və 2007–2012-ci illərdə Baham adalarının baş naziri olmuş Hubert İnqrem uşaqlığını Kupers-Taun şəhərində keçirmişdir.

Ana Lila Downs Sánchez (Oaxaka, Meksika - 9 sentyabr 1968-ci ildə) Meksikada anadan olub. Qısaca Lila Downs kimi tanınır. mixteker əsilli meksika-lı müğənni, bəstəkar, rəqqasə və aktrisadır. 90-cı illərin sonlarından etibarən tanınmağa başlamış, folk, latin, rock, traditional kimi musiqi janrlarının ən vacib şəxslərindən biridir. Yarı ərəb yarı latın milli rəqsləri ilə dinləyicilərin rəğbətini qazanmışdır. Həmçinin bəstəkar olan müğənni 1 dəfə Grammy, 2 dəfə Latin Grammy. Ən çox albomu satılan Meksika-lı müğənnidir. Cumbia del Mole sinqlı 2 milyondan çox satılaraq son 1 ilin ən çox satılan sinqlı olmuşdur. Downs Amerika, Avstraliya və İngiltərə-də ən çox yüksələn Cənubi Amerika-lı müğənnidir.

107-ci surə Maun surəsi (ərəb. سورة الماعون‎ (oxunuşu: surətul-maun) - zəkat surəsi) - Quranın 107-ci surəsi. Məkkədə nazil olmuşdur, 7 ayədir.

Robert Con Dauni (4 aprel 1965[…], Manhetten, Nyu-York ştatı) — Amerikan aktyor, musiqiçi və prodüser. 2 dəfə "Oskar" nominantı (1993, 2009), Emmi nominantı (2001), 2 dəfə "Qızıl Qlobus" qalibi (2001, 2010) və BAFTA mükafatı qalibi (1993). Hollivudun ən çox qazanan aktyoru və dünyanın ən məşhur film ulduzlarından biridir. Rol aldığı filmlərdən altısı 500 milyonun üzərində qazanc gətirib və bunlardan ikisi kino tarixinin ən kommersiyal uğurlu beş filmi sırasındadır. İlk dəfə Sıfırdan Az filmində canlandırdığı narkoman gənc obrazı ilə tənqidçilərdən yüksək xal yığan aktyor, 1992-ci ildə əfsanəvi komik Çarli Çaplini canlandırdığı Çaplin filmi ilə Oskar mükafatına namizəd göstərildi. Anadangəlmə Qatillər, Qısa Keçidlər, Üçüncü Riçard, Bir Gecəlik Məhəbbət, Yalnız sən, Ürək və Ruhlar bu dövrdə çəkildiyi digər populyar filmlər sırasında idi. 1996-cı ilin avqustunda içkili vəziyyətdə sürdüyünə, heroindən istifadə etməyinə görə Robert polislər tərəfindən təsadüfən saxlanılmışdır. Dauni 3 il müddətində azadlıqdan məhrum edilmişdir və ümumi kamerada canilərlə qalmağa məcbur qalmışdır. 2000-ci ildə Alli Makbil serialında rol almış, və uğurlu aktyorluğuna görə Qızıl Qlobus mükafatı almışdır. Yalnız narkotiklə olan problemlərinin öhdəsindən gələ bilməyən aktyor serialdan qovulmuş, illər boyu kinodan uzaq qalaraq müalicəsinə davam etmişdir.

Roud Taun (ing. Road Town) — Britaniya Virgin adalarının paytaxtı. Tortola adasında yerləşir. Əhalisi 9400 nəfər (2004). Adı dəniz termini olan «ing. the roads» yaranıb. Sahildən aralı gəminin yakorla dayanması belə adlanır. Dənizdən 67 akr ərazi qurudularaq, Bikxem-Bey (Wickham Bay), tutizm üçün istifadə edilir. Şəhərdəki ən qədim bina 1840-cı ildə tikilən Meyn strit (Main Street), kral həbsxanasıdır. Şəhər Karib dənizində yaxta kirayələmək mərkəzi sayılır.

Stoun Taun — Zənzibarın mərkəzi. Vaxtı ilə burada Afrikanın ən böyük qul bazarı olmuşdur. İndi onun yerində kilsə var. Stoun Taun UNESKO-nun mühafizə etdiyi qeyri-adi qapıları ilə məşhurdur. Onların forması hindistanlılardan götürülüb. Üzərində fillərdən müdafiə üçün nəzərdə tutulan kürəciklər var, qapının bəzəyi isə ev sahibinin ibadət etdiyi dini və maddi vəziyyətini əks etdirir. Stoun Taunda hər gün "ədviyyat turları" təşkil edilir. Vaxtı ilə bu ada dünyanın yarısını ədviyyatla təmin edirdi.

Taun (fr. La Peste) — Alber Kamünün 1947-ci ildə yayımlanmış romanı. Kamyu romanda Əlcəzairin Oran şəhərində baş verən taun epidemiyasını müxtəlif sətiraltı ifadələr ilə məna verərək anladıb. Kitabda edilən bənzətmələrin ən vacibi bütün Avropaya, sanki qara taun kimi yayılan faşistlərin Fransanı işğal etməsidir. Fransanın İkinci Dünya Müharibəsi əsnasında məruz qaldığı alman işğalı və Fransada işğala qarşı yaranan Müqavimət (Résistance) hərəkəti romanda vəbaya qarşı alınan tədbirlər ilə əlaqələndirilir. Kitabın sonuna qədər dastançının şəxsiyyəti naməlum qalır. İnsanların həyatla ölüm arasında qaldığı incə xətti taun adını verərək təsvir edən Kamyu dolayı yoldan ateizmi də müdafiə edir. Romanın başlıca xüsusiyyətlərindən biri də əhvalatın yaşandığı Oran şəhərini oxucuya şəhəri görmüş kimi əks etdirməsidir. Taun Əlcəzairin şəhərlərindən biri olan Oranda başlayan taun epidemiyasına qarşı insanın mübarizəsini əks etdirir. Əslində romanda taun dünyadakı pislikləri təmsil edir və bir növ onların simvoludur.

Taun həkimi (ing. Plague doctor) — taun xəstəliyindən əziyyət çəkən insanların müalicə edilməsi üçün fəaliyyət göstərən həkim. Taun həkimləri xüsusi ilə kənd və şəhərlərdə epidemiyaların yayılmağa başlamasından sonra müqavilə ilə müalicə üçün ərazilərə gətirilirdi. Bəzi taun həkimləri, daha çox gəlir əldə etmək məqsədi ilə insanlara saxta xüsusi müalicə üsulları təklif etməkləri ilə tanınmışdır. Bu həkimlər tibb təhsili almış peşəkar həkimlər deyildilər, əsasən bu işi sonradan öyrənib, əldə etdikləri təcrübələr əsasında insanlara yardım etməyə çalışırdılar. Taun həkimlərinin nadir hallarda olsa da, bəzi xəstələrə köməklik etdiyi məlumdur. Əsas məsələlərdən biri işini bilən həkimlərin çox az olması idi. Taun həkimləri xəstələri özləri tərəfindən hazırlanmış müqaviləyə uyğun formada müalicə etməyə üstünlük verirdilər. Bu müqavilə taun həkimi müqaviləsi adlanır və xidməti göstərən şəxs ilə şəhər və ya kənd şurası arasında imzalanırdı. Avropanın bir şəhərində eyni vaxtda iki və daha çox taun həkiminin işlədiyi hallar da mövcud idi.

Daur murdarçası (lat. Rhamnus davurica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin murdarçakimilər fəsiləsinin murdarça cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Təbii halda Monqolustan, Çin, Koreyada yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 10 m-ə çatan ağacdır. Ağacın qabığı tünd, qaramtıl-qonur rənglidir, nisbətən yaşlı ağaclarda çatlar əmələ gəlir.Cavan budaqlar tüklü yaşıldır, sonralar boz və ya açıq qəhvəyi rəngli olur. Budaqların ucunda adətən iri tumurcuq yerləşir. Yarpaqlar qarşı-qarşıya və ya növbəli yerləşir, üst səthi parlaq, yaşıl rənglidir, alt tərəfi boz- yaşıl, çılpaq və ya damar boyu tükcüklüdür. Uzunsov oval və ya oval formalı olub, eni 5-10 sm-dir, kənarı dişlidir. Çiçəklər yaşımtıl sarıdır, zəngşəkillidir, uzunluğu 4-6 mm-dir. Meyvəsi şarşəkilli çəyirdəkdir, tünd göy rəngdədir, diametri 5-7 mm-dir.

Dawn FM — kanadalı müğənni-mahnı yazarı The Weeknd-in beşinci studiya albomu. 7 yanvar 2022-ci ildə XO və Republic Records vasitəsilə ərsəyə gətirilib. Albomda Cim Kerrinin rəvayəti, Tyler, the Creator və Lil Ueynin qonaq vokalları və Quincy Jones və Cosh Safdie-nin danışıq çıxışları var. Albomun icraçı prodüserləri olaraq, the Weeknd, Max Martin və Oneohtrix Point Never Oscar Holter, Calvin Harris və Swedish House Mafia kimi bir sıra digər prodüserləri işə götürmüşdür. The Weeknd albomun məzmununu Araf halı kimi təsvir edib - "tunelin sonundakı işığa" doğru səyahət, onun dördüncü studiya albomu "After Hours" (2020)-nin davamı əhəmiyyətini daşıyır. Musiqi baxımından "Dawn FM" 1980-ci illərin yeni dalğası, funk və elektron rəqs musiqisi üslublarından güclü şəkildə ilhamlanan rəqs-pop və sint-pop mahnılarını özündə cəmləşdirən yüksək səviyyəli rekorddur. Albom onun istehsalını və melodiyalarını tərif edən musiqi tənqidçiləri tərəfindən geniş rəğbət qazandı. Dörd sinql - "Take My Breath", "Sacrifice", "Out of Time" və "Less than Zero" albomu dəstəklədi və "Take My Breath" ABŞ Billboard Hot 100-də altıncı sıraya yüksəldi. "Dawn FM" 10-dan çox ölkədə, o cümlədən müğənni və mahnı yazıçısının anavətəni Kanada, Avstraliya, İrlandiya, Hollandiya, Yeni Zelandiya və Böyük Britaniyada bir nömrəyə çıxdı; bu vaxt ABŞ Billboard 200 siyahısında ikinci yerdə debüt etdi. Həm After Hours, həm də "Dawn FM"-ə daha çox dəstəkləmək üçün, the Weeknd After Hours til Dawn Turuna başladı.

Əd-Daur və ya qısaca olaraq Daur — İraqın Səlahəddin mühafəzəsində şəhər. 13 dekabr 2003-cü ildə Səddam Hüseyn burada yaşamağa başlayıb.