Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • изгнить

    ...-ло; св.; разг. см. тж. изгнивать Сгнить. Ступеньки совсем изгнили.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ИЗГНИТЬ

    сов. tamamilə çürümək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗГНИВАТЬ

    несов. bax изгнить.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗГНАТЬ

    1.qovmaq; 2. Sürgün etmək; 3. Yox etmək, kökünü kəsmək, aradan qaldırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗГНАТЬ

    1. суьргуьн авун, чукурун, акъудун, ракъурун (гужалди маса чкадиз). 2. пер. хкудун, терг авун (мес. са адет, ишлемишзавай са къайда)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗГНАТЬ

    сов. 1. qovmaq; изгнать из своей среды öz aralarından qovmaq, rədd etmək; 2. sürgün etmək; изгнать из страны ölkədən sürgün etmək; 3. yox etmək, kökün

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • изгнать

    -гоню, -гонишь; изгнал, -ла, -ло; изгнанный; -гнан, -а, -о; св. см. тж. изгонять, изгоняться, изгнание, изгнанье кого-что 1) Насильственно удалить отк

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ИЗНЫТЬ

    сов. köhn. bax изнывать

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • изныть

    -ною, -ноешь; св. см. тж. изнывать Измучиться, истомиться. Изныть сердцем, душой. Сердце изныло. Душа изныла.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • изгнивать

    см. изгнить; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ИЗДОИТЬ

    сов. (çox sağmaqdan) südünü qurutmaq; издоить корову çox sağmaqdan inəyin südünü qurutmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗВИНИТЬ

    сов. 1. bağışlamaq, günahından (taqsırından) keçmək; üzrlü hesab etmək, üzrlü saymaq; 2. haqlı çıxartmaq, haqlı saymaq; 3

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗГАДИТЬ

    сов. dan. 1. batırmaq, bulamaq, murdarlamaq; 2. korlamaq, xarab etmək, pisləşdirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗГОНЯТЬ

    несов. bax изгнать.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗГРЫЗТЬ

    сов. gəmirmək, gəmirib yemək, çeynəmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗУЧИТЬ

    сов. 1. öyrənmək, tədqiq etmək; 2. tanış olmaq, bələd olmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗМЕНИТЬ

    сов. 1. dəyişdirmək; 2. xəyanət etmək, xam çıxmaq; изменить своему долгу öz vəzifəsinə xəyanət etmək; 3. vəfasız çıxmaq, etibarsız çıxmaq, namərd çıxm

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗОГНУТЬ

    сов. əymək, bükmək, qatlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗУМИТЬ

    сов. heyrətləndirmək, heyrətə salmaq, təəccübləndirmək, valeh etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗЪЯВИТЬ

    малумрун, чирун, лугьун; изъявить своѐ желание жуван мурад лугьун (малумрун, хабар гун).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗЪЯВИТЬ

    сов. bildirmək, göstərmək, bəyan etmək, izhar etmək; изъявить согласие razılığını bildirmək.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗЪЯСНИТЬ

    уст. гъавурда ттун, ачухун, баян авун, гъавурда гьатдайвал лугьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗРАНИТЬ

    сов. yaralamaq (çox yerdən), çox yara vurmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗУЧИТЬ

    1. чирун. 2. ахтармишна чирун (илимдин рекьелди)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗВИНИТЬ

    1. гъил къачун, багъишламишун. 2. гьахълу авун, гьахълу яз гьисабун, уьзуьр гьисабун, уьзуьр акъудун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗВИНИТЬ

    1. Bağışlamaq, günahından keçmək, əfv etmək, üzrlü saymaq, üzrlü hesab etmək; 2. Haqlı çıxartmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗМЕНИТЬ

    1. Dəyişdirmək; 2. Xəyanət etmək, xain çıxmaq; 3. Vəfasız çıxmaq, etibarsız çıxmaq, aldatmaq; 4. Üz döndərmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗУМИТЬ

    heyrətləndimək, heyrətə salmaq, təəccübləndirmək, valeh etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗЪЯСНИТЬ

    izah etmək, anlatmaq, şərh etmək, aydınlaşdırmaq, başa salmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗЪЯВИТЬ

    bildirmək, göstərmək, bəyan etmək, izhar etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗГАДИТЬ

    разг. кьацIурун, мурдарун, русвагьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗГОНЯТЬ

    несов., см. изгнать.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗГРЫЗТЬ

    михьиз гъварч авун, гъварч авуна тIуьн; саралай авуна тIуьн, саралай авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗМЕНИТЬ

    1. дегишрун, масакIа авун. 2. хаинвал (хиянатвал) авун; вафасузвал авун. 3. икьрар чIурун, дуьнмиш хьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗРАНИТЬ

    хирер авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗУМИТЬ

    гьейран авун, тажублу авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • изменить

    ...изменение кого-что Сделать иным; переменить. Изменить характер. Изменить фасон платья. Изменить закон, программу. Изменить разговор, тему разговора.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • изъяснить

    -ню, -нишь; изъяснённый; -нён, -нена, -нено; св. см. тж. изъяснять, изъясняться, изъяснение что устар. Выразить, высказать, изложить. Изъясните мне, в чём состоит ваша просьба. Он изъяснил своё дело.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • изъявить

    ...Высказать, выразить; выказать, обнаружить. Изъявить своё желание. Изъявить согласие.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • изучить

    ...изучение кого-что 1) а) В процессе обучения усвоить что-л., постичь учением. Изучить ремесло. Изучить иностранный язык. б) отт. Овладеть чем-л., осво

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • изумить

    ...-лена, -лено; св. см. тж. изумлять кого чем. Привести в изумление; удивить. Изумить всех своим поступком. Я был изумлён невиданным зрелищем.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • изранить

    ...кого-что Нанести много ран, покрыть ранами. Изранить руку. Изранить всё тело. Его изранили. 2) что Причинить душевную боль, страдание. Изранить сердц

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • изогнуть

    ...придавая чему-л. вид дуги или волнистой линии; сделать изогнутым. Изогнуть гвоздь, проволоку. 2) Наклонить (шею, спину и т. п.), придав дугообразную

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • изгубить

    ...-а, -о; св. кого-что устар. Загубить, уничтожить; испортить. Изгубить много народу. Изгубить косу, топор.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • изгонять

    см. изгнать; -яю, -яешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • изгадить

    -гажу, -гадишь; изгаженный; -жен, -а, -о; св. см. тж. изгаживать, изгаживаться что разг. 1) Испачкать (испражнениями). Корова изгадила весь двор. Мыши изгадили еду. 2) Сильно загрязнить, замарать. Сво

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • извинить

    ...за беспокойство, за навязчивость, за опоздание, за грубость. Извинить друга, брата. Извинить чью-л. глупость, чьё-л. невежество. Извините, что застав

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • IGNITE

    ...1. yandırmaq, alışdırmaq, alovlandırmaq; He lit a match to ignite the fuse O, fitili alışdırmaq üçün kibrit yandırdı; 2. yanmaq, alovlanmaq, alışmaq;

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • ИЗЪЯСНИТЬ

    сов. köhn. izah etmək, anlatmaq, şərh etmək, aydınlaşdırmaq, başa salmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • изгрызть

    ...болезни, тоске, заботе) 3) что Грызя что-л., съесть, уничтожить. Изгрызть сухарь, сушку.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • MAQNİT

    I сущ. магнит: 1. тело, притягивающее или отталкивающее некоторые тела, благодаря действию своего магнитного поля. физ., тех. Qövsşəkilli maqnit дугоо

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ДОГНИТЬ

    сов. tamamilə çürümək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫГНИТЬ

    сов. bax выгнивать

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВИЗГНУТЬ

    однокр. bax визжать

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • MAQNİT

    I. i. magnet; təbii ~ natural magnet; süni ~ artificial magnet; daimi ~ permanent magnet II. s. magnetic(al); ~ filizi miner

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • MAQNİT

    MAQNİT ...Ehtiyac maqnit tək çəkib bu yerə; Cənublu qardaşı, dərdli qardaşı (S.Rüstəm); AHƏNRÜBA (köhn.) Hiss edirdim ki, dəniz məni ahənrüba kimi özü

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ЗАГНИТЬ

    кутIун, ктIиз башламишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • LİQNİT

    I сущ. лигнит (бурый каменный уголь низкого качества) II прил. лигнитный. Liqnit kömür лигнитный уголь

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ПОГНИТЬ

    см. сгнить,

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • МАГНИТ

    магнит, микьнатIис.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • МАГНИТ

    maqnit, ahənrüba

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • MAQNİT

    1. магнит; 2. магнитный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • MAQNİ́T

    [yun.] Bəzi cisimləri özünə çəkmək və itələmək xassəsinə malik cisim; ahənrüba. Neftimiz, pambığımız, benzinimiz, maqnitimiz; Güclənir, güclənirik qoş

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • LİQNİ́T

    [lat.] Aşağı keyfiyyətli boz kömür

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАГНИТЬ

    сов. çürümək, çürüməyə başlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
OBASTAN VİKİ
Maqnit
Maqnit (yun. λίθος μαγνησ maqnesiya daşı) və ya Dəmirqapan — Maqnesiya kiçik Asiyada Türkiyənin şəhərində maqnetit tapılmış yer adıdır. Maqnit bir cisim olub başqalarını maqnetik olaraq cəzb və ya itələmək qabiliyətinə malikdir. Maqnetik cəzbetmə təbii fenomendir. Bu haqqda maqnetizmdə məlumat verilir: Daimi maqnit ferromaqnitdən hazırlanmış məmul olub qalıcı maqnit xassəsini uzun müddət saxlaya bilir. Daimi maqnitlərin səciyyəvi sahəsi — 1 Т-ə qədərdir (10 kQs). Elektromaqnit elektrik cərəyanı keçdikdə maqnit sahəsi yaradan qurğudur. Adətən bu böyük maqnit keçiriciliyinə malik olan, daxilində dəmir içlik yerləşdirlmiş solenoid dolağından ibarətdir. Səciyyəvi maqnit sahəsi 1,5–2 T arasında olur.
Zenit
Zenit (ərəbcə səmtürrəs-baş üstdə uca nöqtə) - müşahidəçinin başı üstündə göy sferinin ən yüksək nöqtəsi, başqa sözlə, müşahidəçinin durduğu nöqtədən qaldırılmış şaquli xəttin göy sferində rast gəldiyi xəyali nöqtədir..
İzmit
İzmit ― Türkiyədə şəhər. 2008-ci il məlumatına əsasən əhalisinin sayı 373 034 nəfərdir. Araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, insanlar İzmit və ətraflarında təxminən eramızdan əvvəl 3000-ci ildən bəri yaşayırlar. Qədim dövrlərdə İzmitin yerləşdiyi yer Bitiniya adlanan bölgədə idi. İzmitin eramızdan əvvəl 12-ci əsrə qədərki dövrləri onun qaranlıq dövrləridir. Eramızdan əvvəl 12-ci əsrdə frigiyalılar burada məskun idilər, lakin siyasi təşkilat qura bilmədiklərindən burada uzun müddət hökmranlıq edə bilmədilər. Bitiniya padşahının ölümündən sonra onun yerinə böyük oğlu Nikomed gəldi. Nikomed qarət nəticəsində indiki İzmitin yerləşdiyi bölgədə Astakozla üzbəüz yeni daha təhlükəsiz şəhər qurdu. Nikomedia adlanırdı və Bitiniyanın paytaxtı oldu. Strabonun əsərində ( Coğrafiya , XII, 52-53) Nikomediya kimi qeyd olunan şəhərin adı türk mənbələrində Harizmi Nikumudiya, Şerif el-İdrisi Nikumudiyye və İbnül-İbruziyyə kimi qeyd olunur.
İznik
İznik — Bursanın ilçəsi. İzniklə bağlı əfsanələrdən ən ünlüsü gözəllər gözəli Nikeya ilə bağlıdır. Əfsanəyə görə, Sakarya çayı ilə Tanrıça Kibelanın qızları olan Nikeya, heç vaxt ərə getməməyə and içir. O, meşədə yaşayır və ov edirmiş. Bir gün Himnes adlı bir çobanla qarşılaşır gözəl Nikeya. Çoban bir könüldən min könülə ona aşiq olur. Fəqət Nikeya çobana üz vermir və onu oxla vuraraq öldürür. Məhəbbət tanrısı Eros bu davranışdan çox məyus olur və Nikeyadan intiqam almaq üçün şərab tanrısı Dionisə müraciət edir. İşə baxın ki, Dionis də gözəl Nikeyanı çayda çimərkən görür və ona aşiq olur. Öz aqibətinin də çoban Himnesinki kimi olacağından qorxan Dionis, Nikeyanın su içdiyi çaya şərab qarışdırır və sərxoş olan Nikeyanı yoldan çıxarır.
Ignite (mahnı)
Ignite (IGNITE kimi göstərililir) — Yaponiya müğənnisi Eyr Aoy tərəfindən ifa olunmuş sinql. Bu sinql müğənninin 7-ci sinqlıdır. 20 avqust 2014-cü ildə yayımlanmışdır. Sinql Japan Hot 100 hit paradında 1-ci yerə, həftəlik Oricon hit paradında isə 9-cu yerə çatmışdır. Sinql "Sword Art Online" anime serialının ikinci mövsümünün ilk açılış mahnısı kimi (I-XIV seriyalar) istifadə olunmuşdur. 2016-cı ilin iyulunda Charapedia istifadəçiləri tərəfindən bu mahnı qadın müğənni tərəfindən ifa olunan ən yaxşı 11-ci (143 səs) anime mahnısı seçilmişdir.
Maqnit anomaliyası
Maqnit anomaliyası (rus. магнитная аномалия, ing. magnetic anomaly) — yerin maqnit sahəsi kəmiyyətinin onun normal kəmiyyətindən kənara çıxması.
Maqnit diski
Maqnit diski (İng.magnetic disk, ru. магнитный диск)-qoruyucu korpusa (sərt disk) və ya zərfə (yumşaq disk) yerləşdirilmiş çoxlu sayda kiçik seqmentlərin (maqnit domenlərin) maqnit sahəsinin gərginliyini dəyişməyə imkan verən maqnit materialla ötürülmüş disk. Sahənin dəyişməsi – maqnit materialın (informasiya daşıyıcısının) hissəciklərinin maqnit polyarlığının dəyişməsidir ki, bundan da informasiyanın ikilik formada kodlaşdırılması üçün istifadə olunur (bir polyarlıq 1-i, əksi isə 0-ı təmsil edir). Polyarlığın dəyişməsi, disksürənin oxuma-yazma başcığının diskin səthi üzərindən yüksək sürətlə keçməsi ilə yerinə yetirilir. Maqnit diski öz xassələri səbəbindən elektromaqnit sahəsi mənbələrinin təsirindən qorunmalıdır ki, ona yazılmış informasiya korlanmasın və ya dağılmasın. İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.
Maqnit ekvatoru
Maqnit induksiyası
Maqnit induksiyası – maqnit sahəsinin qüvvə xarakteristikasıdır. Vahidi törəmə vahid olan Tesladır. Bio-Savar qanunu: B → ( r → ) = μ 0 ∫ L 1 I ( r → 1 ) d L 1 → × ( r → − r → 1 ) | r → − r → 1 | 3 , {\displaystyle {\vec {B}}({\vec {r}})=\mu _{0}\int \limits _{L_{1}}{\frac {I({\vec {r}}_{1}){\vec {dL_{1}}}\times ({\vec {r}}-{\vec {r}}_{1})}{|{\vec {r}}-{\vec {r}}_{1}|^{3}}},} B → ( r → ) = μ 0 ∫ j → ( r → 1 ) d V 1 × ( r → − r → 1 ) | r → − r → 1 | 3 , {\displaystyle {\vec {B}}({\vec {r}})=\mu _{0}\int {\frac {{\vec {j}}({\vec {r}}_{1})dV_{1}\times ({\vec {r}}-{\vec {r}}_{1})}{|{\vec {r}}-{\vec {r}}_{1}|^{3}}},} ∮ ∂ S B → ⋅ d l → = μ 0 I S ≡ μ 0 ∫ S j → ⋅ d S → , {\displaystyle \oint \limits _{\partial S}{\vec {B}}\cdot {\vec {dl}}=\mu _{0}I_{S}\equiv \mu _{0}\int \limits _{S}{\vec {j}}\cdot {\vec {dS}},} r o t B → ≡ ∇ → × B → = μ 0 j → . {\displaystyle \mathrm {rot} \,{\vec {B}}\equiv {\vec {\nabla }}\times {\vec {B}}=\mu _{0}{\vec {j}}.} Crowell, B., "Electromagnetism". Nave, R., "Magnetic Field".
Maqnit lenti
Maqnit lenti - tape ~ магнитная лента ~ manyetik bant – üzərinə verilənlərin yazıldığı maqnit materialla örtülmüş nazik maylar zolaq. Lentdən istifadə etmək üçün verilənlərin saxlanması qurğusu iki dolama (sarğı) çarxına və oxuma-yazma başcığına malik olmalıdır. Lent kəsilməz informasiya daşıyıcısı olduğundan, başcıq isə dərhal lazım olan yerə “adlaya” bilmədiyindən, lentdən oxuma, yaxud lentə yazma diskdə olduğu kimi ixtiyari deyil, ardıcıl aparılmalıdır. Maqnit lent kartrici - tape cartridge ~ кассета магнитной ленты ~ bant kartuşu ~ müəyyən dərəcədə audiokassetə bənzəyən və içərisində maqnit lenti olan modul. Qabaqlar maqnit lent kartriclərindən sərt disklərdə saxlanılan informasiyanın üzünü çıxarmaq üçün istifadə edilirdi. 1952-ci ildə “IBM System 701” kompüterlərində informasiyanın saxlanması, yazılması və əldə olunması üçün maqnit lentlərindən istifadə olunmuşdur. Bu lentlər daha sonra geniş yayılmış və kompakt-kasetlər formasında istifadə olunmağa başlamışdır. Maqnit lent qurğusu – tape drive ~ накопитель на магнитной ленте ~ teyp sürücü ~ maqnit lentində oxuma-yazma əməliyyatına yerinə yetirmək üçün lenti hərəkət etdirən qurğu. Tar file – UNIX əməliyyat sistemində: tar (“tape archive” – “lent arxivi”) proqramı vasitəsilə bir faylda birləşdirilmiş fayllar toplusu. (Hazırda tar fayllar lentdə deyil, demək olar ki, həmişə diskdə saxlanılır.) tar faylı açmaq, yəni ona toplanmış faylları çıxartmaq üçün aşağıdakı komandadan istifadə olunur: % tar –xvf filename.tar ZIP fayllardan fərqli olaraq, tar sıxılmış fayl deyil; belə ki, tar fayllar çox zaman başqa utulit (compress) vasitəsilə sıxılmış olur.
Maqnit sahəsi
Maqnit sahəsi — materiyanın elə növüdür ki, onun aşkara çıxması bu sahəyə gətirilmiş və müəyyən qaydada istiqamətlənmiş elektrik cərəyanına təsir edən mexaniki qüvvə ilə xarakterizə olunur. Elektrik və cazibə sahələri kimi maqnit sahəsinin də özünəməxsus xarakterik xüsusiyyəti vardır. Bu xüsusiyyət ondan ibarətdir ki, o, sahəyə nisbətən müəyyən qaydada istiqamətlənmiş elektrik cərəyanına mexaniki qüvvə ilə təsir edir. Bu xassəyə ancaq maqnit sahəsi malikdir, elektrik və cazibə sahələri bu xassəyə malik deyildir. Maqnit sahəsinə gətirilmiş cərəyanlı naqil hərəkət edirsə, deməli bu hərəkətin əmələ gəlməsinə maqnit sahəsi enerjiyə malikdir. Enerji isə materiyasız mövcud deyil. Deməli o, həm də kütləyə malik olmalıdır. Buradan aydın olur ki, maqnit sahəsi də maddidir. Başqa sahələr kimi maqnit sahəsinin də kütləsini təyin etmək hələ də mümkün olmamışdır. Maqnit sahəsini xarakterizə edən kəmiyyət, maqnit sahəsinin intensivliyidir.
Maqnit seli
Maqnit seli – maqnit induksiya vektorunun modulu, səthin sahəsi və maqnit induksiya vektoru ilə səthin normalı arasındakı bucağın kosinusu hasilinə bərabərdir. Φ=BS.cosα. Əgər naqil çərçivə sabit ω bucaq sürəti ilə maqnit sahəsində fırlansa ondan keçən maqnit seli t-zamanından asılı olaraq Φ=BScosωt kimi dəyişər. Naqil çərçivənin uclarında yaranan elektrik hərəkət qüvvəsi E. H. Q. ε=ωBSsinωt qanunu ilə dəyişər. Əgər sarğıların sayı N olarsa yaranan induksiya E. H. Q. N dəfə böyük olar. Ölkəmizdə istifadə edilən dəyişən cərəyan qurğuları əsasən 50Hs dəyişən cərəyan üçün nəzərdə tutulmuşdur. Dəyişən cərəyan şəbəkəsindəki gərginlik transformatorların köməyi ilə asanlıqla lazım olan gərginliyə çevrilə bilər. Φ B = ∬ S B ⋅ d S {\displaystyle \Phi _{B}=\iint \limits _{S}\mathbf {B} \cdot {\rm {d}}\mathbf {S} } Elektromaqnit induksiya qanunu: Qapalı keçirici konturda yaranan induksiya elektrik hərəkət qüvvəsi əks işarə ilə götürülmüş maqnit selinin dəyişmə sürətinə bərabərdir: ε=-ΔΦ/Δt və ε=-dΦ/dt. Maqnit sahəsi artdıqda, yəni ΔΦ/Δt>0 olduqda, e. h.
Maqnit ulduzlar
Maqnetar və ya maqnitar — neytron ulduzu, çox güclü maqnit sahəsinə malik olan bir obyekt(10 üstü 11 Tesla və ya 10 üstü 14 Qaussa qədər). Maqnetarların mövcudluğu ilə bağlı ilk fərziyyələr 1992-ci ildə astronom Robert Dunkan və Kristofer Tompson tərəfindən irəli sürülmüşdür, lakin 1998-ci ildə Qartal bürcündə yerləşən SGR 1900+14 maqnetarından alınan qamma-rentgen şüalar maqnetarların mövcudluğunu təsdiqlədi.5 mart 1979-cu ildə əldə olunan qamma-şüaların da bir maqnetar mənbəyindən gəldiyi güman olunur. Maqnetarların orta ömür müddəti 1 milyon ildir. Bu obyektlər kainatda ən güclü maqnit sahəsinə malikdirlər. Maqnetarların diametri adi neytron ulduzlarında olduğu kimi ortalama 10–20 km-dir, lakin bir maqnetarın kütləsi Günəşin kütləsindən ortalama 2 dəfə çoxdur. Bir qaşıq maqnetar maddəsinin çəkisi Yer kürəsində 1000 milyard tona bərabər olacaqdır. Bir maqnetarın maqnit sahəsinin gücü Günəşin maqnit sahəsinin gücündən 1000 trilyon dəfə çoxdur. Formalaşdıqdan 10.000 il sonra maqnetarların maqnit sahələri yox olur və onların aktivliyi və rentgen şüalanması dayanır. Bu hesabla Süd Yolu qalaktikasında 30 milyon aktiv olmayan maqnetarın mövcud olduğu düşünülür. 2004-cü ildə Avstraliya radioteleskopları böyük enerji axını aşkar etdilər.
Badra İrgit
Badra Üjüneyoğlu İrgit (Tuva türkcəsi: Бадра Үжүней-оглу Иргит, d. 10 fevral 1919 – 4 avqust 1984) - Tandı Tuva ölkəsi, Ambın kojununda (indiki Tes-Hem bölgəsi) Çırqalandında anadan olmuşdur. Tuva türklərindən olan yazıçı, nasir. İlk tuvalı uşaq yazıçısı olan Badra İrgit XX əsr Tuva ədəbiyyatının ən böyük nümayəndələrindən hesab edilir.. Tuva Arat Respublikasının Yazıçılar Birliyinin ilk üzvlərindən biridir. İrgit 10 fevral 1910-cı ildə Tandı Tuva Ambın vilayətində Çırqalandı adlı yerdə anadan olmuşdur. Oxuma-yazmanı Samaqalday Buda düşüncəsi məbədində öyrənmişdir. Kiçik yaşlardan etibarən xarratlıq, əkinçilik etmişdir. 1929-cu ildə Tıvanın inqilab ordusunda xidmət etmişdir. Arat İnqilab Ordsuunun Kiçik Komandanlar Məktəbini bitirib, Moskvanın Frunze adına Hərb Akademiyasında və Sovet Partiya Məktəbində təhsil almışdır.
Badra İtgit
Badra Üjüneyoğlu İrgit (Tuva türkcəsi: Бадра Үжүней-оглу Иргит, d. 10 fevral 1919 – 4 avqust 1984) - Tandı Tuva ölkəsi, Ambın kojununda (indiki Tes-Hem bölgəsi) Çırqalandında anadan olmuşdur. Tuva türklərindən olan yazıçı, nasir. İlk tuvalı uşaq yazıçısı olan Badra İrgit XX əsr Tuva ədəbiyyatının ən böyük nümayəndələrindən hesab edilir.. Tuva Arat Respublikasının Yazıçılar Birliyinin ilk üzvlərindən biridir. İrgit 10 fevral 1910-cı ildə Tandı Tuva Ambın vilayətində Çırqalandı adlı yerdə anadan olmuşdur. Oxuma-yazmanı Samaqalday Buda düşüncəsi məbədində öyrənmişdir. Kiçik yaşlardan etibarən xarratlıq, əkinçilik etmişdir. 1929-cu ildə Tıvanın inqilab ordusunda xidmət etmişdir. Arat İnqilab Ordsuunun Kiçik Komandanlar Məktəbini bitirib, Moskvanın Frunze adına Hərb Akademiyasında və Sovet Partiya Məktəbində təhsil almışdır.
Zenit - pulemyotu
Zenit - pulemyotu - 2000 metrə qədər hündürlükdə uçan obyektlərin vurulması üçün nəzərdə tutulan, bir dayaqda montaj olunan, bir və ya bir neçə bir-birinə pərçimlənmiş zenit gülləbaran qurğusundan ibarət avtomatik silah növü. ZGQ əsas hissələri: bir (tək quraşdırma), iki (birşədirilmiş quraşdırma) yaxud dörd (dördlü quraşdırma) gülləbaran qurğusu;(dörd və ya iki təkərli) lafet, yaxud lafet elementləri olan özüyeriyən baza; zenit nişangahı. Çəkisi təkli - 450 kq, ikili - 650, dördlü - 2100 kq. ZGQ -atəş yerindən, ya da hərəkətli halda aparılır. atəş tempi - dəqiqədə/600 atəş; atəşin döyüş sürəti - hər lüləyə dəqiqədə/150 atəş Əsasən quru qoşunların zenit althissələrində, tanklarda, ZTR, eləcə də kiçik gəmilərdə istifadə olunur. Военная энциклопедия в 8 томах."Д"-квартирьер. Москва. Военное издательство.1995 səh.
İqnat daşı
Daşlı adası və ya İqnat daşı — Xəzər dənizində, Bakı arxipelaqında Azərbaycana məxsus vulkanik mənşəli ada. İqnat latın sözü olub od deməkdir. Adsız adasından 13,9 km cənub-şərqdə yerləşir. Bəndovan burnundan 32,2 km məsafə ayırır. Canlı məşkunlaşması yoxdur. Xəzər dənizində, Bakı arxipelaqında yerləşən ada. Səngi Muğan adasından cənub-şərqdədir. XVIII əsrin birinci yarısında I Pyotrun Xəzərsahili əyalətlərə hərbi səfəri zamanı rusların tərtib etdiyi xəritədə ada Kamen Svyatoqo İqnatiya (Müqəddəs İqnati dağı) adlandırılmışdı. Ada müqəddəs İqnati günündə tədqiq edildiyindən həmin adla adlandırılmışdır. Sonralar oronimin tərkibindəki "müqəddəs" sözü düşmüşdür.
İzmit körfəzi
İzmit körfəzi — Mərmərə bölgəsində Mərmərə dənizinin şərq ucunda yer alan körfəz. Şimalında qərbdən şərqə doğru; Pendik, Duzla, Darıca, Eskihisar, Gebze, Dilovası, Hərəkat, Körfəz və izmit ilə əhatə olunmuşdur. Cənubu isə, Gölməçə, Değirmendərə, Halıdərə, Qaramürsəl və Yalova qədər uzanır. İzmit körfəzinin uzunluğu 48 km, eni 2–10 km, sahəsi 300 km², ən dərin yeri 183 m-dir. Şimalında Kocaeli yaylası, Cənubunda Samanlı Dağları yer alır. Dəniz nəqliyyatına son dərəcə uyğun təbii bir liman halında olan körfəzdə Eskihisar-Topçular arası bərə yürüşü keçirilir. Bundan başqa, Gebze — İzmir magistralı layihəsi daxilində Dilovası-Hersek burnu arasına körfəz ətrafında nəqliyyat vasitəsi yolunun azaldılması və keçid müddətinin qısaldılması məqsədilə İzmit Körfəz körpüsü tikilib. Körfəzin ətrafında; D 100, magistral 5, magistral 4, avtomobil yolları ilə Ankara-İstanbul yüksək sürətli dəmir yolu var. Körfəzin cənub sahillərində Samanlı dağlarının şimal yamaclarında şərq-qərb istiqamətli dar və dik quruluşlu bir sahil yaranmışdır. Meylin çox olduğu sahədə sürətli axan qısa boylu axar sular ərazini dərincə aşındırır.
İzmit qətliamı
İzmit qətliamı 24 iyun 1921-ci ildə baş verdi və ingilis jurnalist Arnold Cozef Toynbinin təxmininə görə 300-dən artıq sivil türk o gün öldürüldü. Arnold Cozef Toynbi hadisədən qısa bir zaman sonra şəhəri ziyarət etdi və hadisələri sənədləşdirdi. Hadisələr Türk-Yunan Savaşı (1919-1922) sırasında yunan qüvvələri şəhərdən geri çəkilərkən meydana gəldi, şəhər qarət olundu və bir hissəsi yandırıldı. 29 iyun 1921-ci ildə ingilis parlamenti yunanların geri çəkilməsini və ola biləcək zülmləri müzakirə etdi. İzmit (Qədim Nikomedia) İstanbula yaxın şimal qərbi Anadoluda bir sahil qəsəbəsidir. XIX əsrdə burada türklər, yəhudilər, yunanlar və ermənilər birgə yaşayırdılar. 1920-ci ildə ingilislər şəhərin təxminən 13.000 əhalisinin olduğunu təxmin edirdilər. Osmanlı İmperiyası I Dünya müharibəsinə qatılmış və məğlub olduqdan sonra qalib müttəfiq ölkələr arasında bölünməyə başlandı. May 1919-cu ildə İzmirə yunan ordusunun hücumu türk milliyətçi hərəkatının böyüməsi ilə nəticələndi. Nəticədə yunan ve türk milliyətçi orduları arasında savaş baş verdi.
İznik gölü
İznik gölü — Bursada yerləşən göl. Təqribən 32 km uzunluğunda və 10 km enindədir. Maksimum dərinliyi 80 metrdir. İznik şəhəri (tarixi adı Nikeadır) gölün şərq ucunda yerləşir. 1989-cu ildə mühafizəsiz statusunda olan göl "Beynəlxalq quş həyatı" (BirdLife International) təşkilatı tərəfindən istirahət mərkəzi olan İznikin inkişafı və ciddi çirklənmə ilə təhdid edilən su quşları üçün mühüm ərazi kimi elan edildi. 2014-cü ildə Bursa Böyükşəhər Bələdiyyəsi gölün havadan şəkillərinini çəkib. Fotolarda İznik sahillərində su altında qalan tarixi xarabalıqlar diqqət çəkmişdir. Bazilikanın tapılmasında suların çəkilməsi və soyuq havada planktonun azlığı mühüm rol oynamışdır.
İznik qalası
İznik qalası — Türkiyənin Bursailinin İznik ilçəsində yerləşən C. İbrahim Paşa küçəsi üzərində yerləşir. Tarixi tikilinin yerləşdiyi yerin dəniz səviyyəsindən hündürlüyü təxminən 102 metrdir. Roma imperiyası dövründən qalmışdır. Bursa İznik gölünə yaxındır və 310-ci ildə Filippin oğlu Antignius tərəfindən inşasına başlamışdır. 330-ci ildə qala, düşmən hücumlarına mane olmuşdur. Qala Bizans dövründə mühüm təmirlər keçirmişdir. Tikildiyində təxminən 3000 metr olan qala ətrafı, təmirdən sonra təxminən 4500 metr olmuştur. Qala Divarların hündürlüyü isə təxminən 10-13 metrdir. Qalada olan 114 dairəvi bürclər qala divarlar gücləndirmək üçün mövcuddur. İznik qalasının ən diqqətçəkən tərəfi isə İstanbul qapısı və Lefke qapısında yerləşən İ.Ö. III əsrə aid olduğu irəli sürülən və bir müharibə təsvir edildiyi relyeflidir.
İznik saxsısı
İznik saxsısı ilk olaraq XV əsrdə ortaya çıxmışdır. O dövrdə hazırlanan Bursa Yaşıl Məscidində və Türbəsində (1421), Bursa Muradiyə Məscidində (1426) ilk nümunələrinə rast gəlinir. XVI əsrdə isə Osmanlı Dövlətinin güclənməsi və yeni formaların ortaya çıxması ilə İznik saxsısı ən möhtəşəm günlərini yaşadı. Bu dövrdə tikilən Süleymaniyyə Məscidində və Səlimiyə kimi əsərlərdə İznik saxsıları ilə müxtəlif bəzəmələr edilmişdir. XVII əsrdə isə İznik Saxsısı itməyə başlamış və XVIII əsrin əvvəllərində tamamilə məhv olmuşdur. 300 il aradan sonra 1985-ci ildə Faiq Krımlı Usta, İstanbuldan İznikə gələrək Əşrəf Əroğlu və xanımı Seyhan Ağayeva ilə birlikdə bir sex qurmuşdur. İznik saxsıları burada təkrar istehsal edilməyə başlanmışdır. XV və XVI əsrlərdə Osmanlı Türk Mədəniyyət Sənətinin zirvələrindən biri olan İznik saxsısını məscidlərdə, evlərdə, Türk və dünya muzeylərində mövcud nümunələri hələ də heyranlıqla izlənir. Naxışlarının quruluşu: İznik saxsısı müxtəlif formalarda olduğundan (boşqab, fincan və s), əvvəlcədən uyğun naxış bu görüləcək işə görə müəyyən olunur. Naxış iynələmə: Hazırlanacaq naxış kağız üzərində cizgilər iynə ilə deşilir.
Ayasofiya (İznik)
Ayasofiya (hərf. Müqəddəs hikmət; q.yun. Ἁγία Σοφία, Hagía Sophía; türk. Ayasofya) — Türkiyənin Bursa vilayətinin İznik şəhərində Bizans dövrünə aid bazilika kilsəsi. Osmanlı fəthindən sonra Orxan məscidinə (Orhan Camii) çevrilmiş, 1935-ci ildə muzey olmuşdur. Kilsə indi yenidən məscid olaraq xidmətdədir. İznik şəhərinin mərkəzində, köhnə divarlı ərazidə yerləşir. Ərazidə tikilmiş ilk kilsə IV əsrə aid edilir. Daha sonra kilsə VI əsrin ortalarında imperator I Yustinianın himayəsi altında yenidən tikilmişdir. Kilsə 787-ci ildə Bizans ikonoborçuluğunun birinci dövrünü rəsmi olaraq sona çatdıran İkinci Nikeya Şurasına ev sahibliyi etmişdir. Yustinian dövrünə aid kilsə XI əsrdə zəlzələ nəticəsində dağıdılmış və indiki tikili təxminən 1065-ci ildə köhnəsinin xarabalıqları üzərində ucaldılmışdır.
Cənub maqnit qütbü
Cənub maqnit qütbü — Maqnitin bir qurtaracağı şimala istiqamətlənir. Digər istiqaməti isə cənubadır. Maqnitlər bir birini itələmə xüsusiyətinə malikdirlər. Bu da o anlama gəlir ki, əslində şimal maqnit qütbü Cənub maqnit qütbüdür. Cənub maqnit qütbü isə Şimal maqnit qütbüdür. Cənub maqnit qütbü heçdə Cənub Coğrafi qütbü ilə üst-üstə düşmür. Cənub maqnit qütbü Antarktidanın kənarında yerləşir. Cənub maqnit qütbünün əks tərəfində Kanadanın şimalında Şimal maqnit qütbü yerləşir. Maqnit qütbü xəyali olaraq xüsusiyyət daşıyır. 1831-ci il ingilis qütb araşdırmaçısı Con Ross tərəfindən Kanada Arktik arxipelaqında Şimal maqnit qütbünü aşkarlayır.
Maqnit lent qurğusu
Maqnit lenti - tape ~ магнитная лента ~ manyetik bant – üzərinə verilənlərin yazıldığı maqnit materialla örtülmüş nazik maylar zolaq. Lentdən istifadə etmək üçün verilənlərin saxlanması qurğusu iki dolama (sarğı) çarxına və oxuma-yazma başcığına malik olmalıdır. Lent kəsilməz informasiya daşıyıcısı olduğundan, başcıq isə dərhal lazım olan yerə “adlaya” bilmədiyindən, lentdən oxuma, yaxud lentə yazma diskdə olduğu kimi ixtiyari deyil, ardıcıl aparılmalıdır. Maqnit lent kartrici - tape cartridge ~ кассета магнитной ленты ~ bant kartuşu ~ müəyyən dərəcədə audiokassetə bənzəyən və içərisində maqnit lenti olan modul. Qabaqlar maqnit lent kartriclərindən sərt disklərdə saxlanılan informasiyanın üzünü çıxarmaq üçün istifadə edilirdi. 1952-ci ildə “IBM System 701” kompüterlərində informasiyanın saxlanması, yazılması və əldə olunması üçün maqnit lentlərindən istifadə olunmuşdur. Bu lentlər daha sonra geniş yayılmış və kompakt-kasetlər formasında istifadə olunmağa başlamışdır. Maqnit lent qurğusu – tape drive ~ накопитель на магнитной ленте ~ teyp sürücü ~ maqnit lentində oxuma-yazma əməliyyatına yerinə yetirmək üçün lenti hərəkət etdirən qurğu. Tar file – UNIX əməliyyat sistemində: tar (“tape archive” – “lent arxivi”) proqramı vasitəsilə bir faylda birləşdirilmiş fayllar toplusu. (Hazırda tar fayllar lentdə deyil, demək olar ki, həmişə diskdə saxlanılır.) tar faylı açmaq, yəni ona toplanmış faylları çıxartmaq üçün aşağıdakı komandadan istifadə olunur: % tar –xvf filename.tar ZIP fayllardan fərqli olaraq, tar sıxılmış fayl deyil; belə ki, tar fayllar çox zaman başqa utulit (compress) vasitəsilə sıxılmış olur.