Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ИЗМЯТЬ

    шуьткьуьрун; измять платье партал шуьткьуьрун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • измять

    изомну, изомнёшь; измятый, -мят, -а, -о., св. 1) что Сделать мятым; попортить, нажимая, сдавливая. Измять платье, носовой платок. 2) что (чем) Покрыть

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ИЗМЯТЬ

    сов. 1. əzmək, bürüşdürmək (paltarı); 2. yumşaltmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗДАТЬ

    1. акъудун (печатдай ктабар ва масабур). 2. акъудун, авун (сес, ван)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • изымать

    см. изъять; -аю, -аешь и; (устар.); изъемлю, изъемлешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • измято

    см. измятый; нареч.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • измаять

    -аю, -аешь; св. кого-что разг. Крайне утомить, измучить. Измаять детей в дороге. Лихорадка измаяла. Дорога измаяла. Работа измаяла. Жара измаяла.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • издать

    ...-дам, -дашь, -даст, -дадим, -дадите, -дадут; издай; издал, -ла, -ло; изданный; -дан, -а, и -а, -о; св. см. тж. издавать, издаваться, издание а) что Н

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ИЗЫМАТЬ

    несов. bax изъять.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗМАЯТЬ

    сов. dan. yormaq, əldən salmaq, üzmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗДАТЬ

    сов. 1. nəşr etmək, çap etmək; 2. dərc etmək; 3. çıxartmaq; издать звук səs çıxartmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • İZMAR

    ə. gizli saxlama; gizləmə

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • İZMAN

    (Tərtər) altıyaşar erkək qoyun. Kk

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ИЗЫМАТЬ

    несов., см. изъять.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗМАЯТЬ

    разг. галудун, галудна аман атIун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗДАТЬ

    1. Nəşr etmək, çap etmək; 2. Dərc etmək; 3. Çıxartmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗЪЯТЬ

    акъудун; ишлемишуникай хкудун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗЪЯТЬ

    ...götürmək, aradan qaldırmaq, ləğv etmək, kənar etmək, çıxartmaq; изъять из продажи satışdan götürmək; 2. müsadirə etmək.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • изъять

    изыму, изымешь; св. см. тж. изымать, изыматься, изымание а) что офиц. Устранить (из употребления, из обращения) Изъять из обращения старые денежные зн

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • İCMAL

    1. очерк, обзор; 2. сводка;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İFRAT

    ...çatdırma, mübaliğəyə varma, həddi keçmə. İfrat dərəcə (son hədd). İfrat tədbirlər. – Hər işin ifratı vəziyyəti dəyişə bilər. M.S.Ordubadi. // sif. Qə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İCMAL

    ...məlumat, bir məsələnin ümumi şəkildə qısaca şərhi; xülasə. □ İcmal vermək – xülasə etmək. Təfsili-qəminə verdi icmal; Qıldı ona ərzi-surəti-hal. Füzu

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İDMAN

    ...mümarisələri (hərəkətləri). İdman məşğələləri. İdman oyunları. İdman meydançası. İdman ustası. – Gündüzlər dərslərə, idmana, oynamağa və sair işlərə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İDMAN

    1. спорт; 2. спортивный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İSBAT

    доказательство, довод

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İRMAQ

    is. Çay. Onda ki ağ omuzlara töküldü saçlar; Əsdi yarpaq, coşdu irmaq, güllər oynadı. C.Cabbarlı. Qatıldım bu yerdə əyləncələrə; Anlamış hər irmaq, bi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İSBAT

    ...sözlərin isbatın: Nədəndi binası abi-həyatın? Aşıq Ələsgər. □ İsbat etmək (eləmək) – sübut etmək. Yalanı kürsüyə mindirir qəni; Ac eyləyə bilməz doğr

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ИГРАТЬ

    1. Oynamaq; 2. Çalmaq; 3. Bərq vurmaq, parıldamaq; 4. Köpüklənmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • İKMAL

    1. усовершенствование; 2. завершение; 3. дополнение, пополнение; 4. переэкзаменовка;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İFRAT

    1. чересчур, чрезмерно, сверх, крайне, архи, ультра; 2. крайний;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • физмат

    -а; м.; разг. Физико-математический факультет. Учиться на физмате.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ФИЗМАТ

    м мн. нет (физико-математический факультет) dan. fizmat (fizika-riyaziyyat fakültəsi).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ƏZİŞDİRMƏK

    1. сильно мять, измять, размять; 2. колотить, избивать, взгреть;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İZAHAT

    hər hansı fikri ətraflı izah etmə.

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • ИЗБИТЬ

    1. гатун. 2. къирмишун. 3. кукIварун, чIурун; лекъвер-синер авун (мес. арабайри рехъ)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • İSMƏT

    namus, həya, abır; əxlaq təmizliyi

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • İFRAT

    bolluq, çoxluq; mübaliğəyə varma; son dərəcə gözəl

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • ИЗБАЧ

    избач (изба-читальнидин заведующий).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • İLMAN

    il el adamı, elə yaxın olan

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • İDMAN

    orqanizmi möhkəmlətmək məqsədilə edilən bədən hərəkətləri

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • ИСКАТЬ

    несов. къекъуьн (са затIунихъ), жугъуриз алахъун, ахтармишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗЪЕСТЬ

    1. тIуьн (гъуьчIре, пепеди ва мсб). 2. ккун, кана чIурун, тIуьн; кислота изъела ткань кислотади парча кана чIурна

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗЪЕДАТЬ

    несов., см. изъесть.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗБРАТЬ

    хкягъун, хкудун, сечмишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • İSMƏT

    беспорочность, целомудрие, стыдливость

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İZAHAT

    объяснение, разъяснение

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ИЗБИТЬ

    1. Döymək, əzişdirmək; 2. Qırmaq, tələf etmək; 3. Əzmək, korlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИСКАТЬ

    1. Axtarmaq; 2. Iddia etmək, tələb etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИГРАТЬ

    несов. 1. къугъун. 2. муз. ягъун; играть на скрипке скрипка ягъун. 3. пер. къугъун; къугъурун; играть людьми инсанар къугъурун (яни абрун менфятриз, к

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • İSBAT

    sübut, əsaslandırma, sübut etmə

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • İSMƏT

    ...abır, pərdə. Arvadın isməti, ərin izzəti. (Ata. sözü). Qorxum bu ki ismət ola pamal; Fərmanə müvafiq olmaya hal. Füzuli. [Gövhər xanım:] …İndiyədək a

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İZAHAT

    is. [ər. “izah” söz. cəmi] Bir məsələni, sözü və s.-ni ətraflı surətdə aydınlaşdırma, şərh etmə, bəyan etmə; müfəssəl izah. İzahata ehtiyac yoxdur. –

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İTMAM

    ...Tamamlama, sona yetirmə, axıra çatdırma, bitirmə. □ İtmama yetirmək, itmam vermək (etmək) – tamamlamaq, qurtarmaq, bitirmək. Tarix nəvisi hali-əyyam;

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AZMAN

    sif. Çox böyük, çox iri, çox yekə, əzəmətli, heybətli. Azman tikinti. Azman binalar. Azman qayalar. – Saçı-saqqalı ağarmış qocaman buruq ustalarının b

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DİAMÁT

    ...ixtisar forması] dan. Dialektik materializm (ali məktəbdə keçilən fənn). Diamat müəllimi. Diamatdan imtahan vermək.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • QIZMA₁

    “Qızmaq1”dan f.is

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • QIZMA₂

    “Qızmaq2”dan f.is

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • QIZMAQ

    f. 1. Bərk istilik almaq, hərarət almaq, çox istilənmək, hərarəti artmaq. Su qızmamışdır. Havalar getdikcə qızır

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • QIZMAQ₂

    ...arxayın olmaq (çox vaxt “ürəyi” sözü ilə bərabər). Ona heç qızmaq olmur. – [Şəhrəbanı xanım:] De görüm, ürəyim dürüst qızasıdırmı? Çünki bu iş çox çə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • QIZMAR

    ...qaynar. …O, bu yırtıcı odların acıqlı qoynunda, mənasız cəhənnəmin qızmar dişlərində məhv olur. C.Cabbarlı. Şamama … böyüyüb yaşa dolduqca çöl çiçəkl

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AZMAQ

    1. сбиться с пути, плутать, заблуждаться, заблудиться; 2. развращаться, стать беззастенчивым, наглеть, стать заносчивым;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AZMAN

    1. шестилетний козел; 2. громадный, грандиозный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DIZMAN

    овца, баран (старше 5 лет)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • QIZMA

    нагрев, нагревание

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • QIZMAQ

    1. согреться, нагреваться; 2. горячиться, сердиться, злиться; 3. возбуждаться; 4. доверять, полагаться;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • QIZMAR

    накаленный, раскаленный, палящий

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • АЗИАТ

    1. Asiyalı

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ДУМАТЬ

    1. Düşünmək, fikirləşmək; 2. Güman etmək, zənn etmək, mülahizə etmək; 3. ....fikrində olmaq, ...niyyətində olmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ДИАМАТ

    диамат, диалектический материализм.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • AZMAQ

    f. 1. Yolu itirmək, istiqaməti itirmək. Meşədə azmaq. Atlılar yolu azdılar. – [Həkim:] Axı necə oldu ki, belə sağlam və qüvvətli adam olduğunuz halda,

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ДУМАТЬ

    ...2. къайгъуда хьун, къайгъу чIугун, фикир авун. ♦ много о себе думать вич зурба кас хьиз акун, вич зурба кас я лугьуз фикир авун; я думаю! гьелбетда

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ƏZİŞDİRMƏK

    глаг. 1. nəyi сильно мять, измять что 2. kimi колотить, бить, избивать, избить кого

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ƏZİK-ƏZİK

    прил. перемятый, сильно измятый; əzik-əzik etmək сильно измять, əzik-əzik olmaq измяться, стать измятым, перемятым

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • искомкать

    -аю, -аешь; искомканный; -кан, -а, -о; св. что разг. Совершенно измять, превратить в комок. Искомкать бумагу.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • изваляться

    -яюсь, -яешься; св.; разг. Валяясь, измять на себе что-л., выпачкаться в чём-л. Изваляться в пыли.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • извалять

    -яю, -яешь; извалянный; -лян, -а, -о; св. кого-что разг. Валяя, измять что-л., выпачкать в чём-л. Извалять в снегу. Извалять брюки в грязи.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • QIRIŞDIRMAQ

    ...ağrıdan üzünü qırışdırmaq морщить лицо от боли 2. мять, смять, измять. Süfrəni qırışdırmaq смять скатерть, paltarı qırışdırmaq смять платье

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • перемять

    ...-мят, -а, -о; св. см. тж. переминать, переминаться что разг. 1) Измять целиком или всё, многое. Перемять всё бельё. Перемять траву. 2) Размять или ра

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • перетоптать

    ...-о; св. см. тж. перетаптывать, перетаптываться кого-что 1) Топча, измять, повредить целиком или всё, многое, всех, многих. Перетоптать траву. Перетоп

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • мять

    ...делая мягким, размягчая. Мять глину, кожу, лён. 2) а) (св. - измять, смять, замять) Делать неровным, негладким, давя, сжимая, топча. Мять скатерть. М

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • смять

    ...также, мять) что Давя на что-л., сделать неровным, негладким; измять. Смять платье. Смять постель. б) отт. Сжать в комок; скомкать. Смять газету. Смя

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • помять

    ...платок и заговорил. Несколько минут помял гостя в своих объятиях. 2) разг. Измять, смять. Помять траву, кусты. Помять бумагу. Помять причёску. Помять

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ƏZMƏK

    глаг. nəyi мять, помять, смять, измять: 1) сделать неровным, негладким, давя на что-л. Kostyumu əzmək помять костюм, süfrəni əzmək помять скатерть, çi

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TAPDALAMAQ

    ...Odu (közü) tapdalamaq затоптать жар 4. истаптывать, истоптать: 1) измять, топча ногами. Buğdanı tapdalamaq истоптать пшеницу 2) загрязнить следами но

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ИЗМЯТЬСЯ

    шуьткьуьн (мес. партал, чар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗМАТЫВАТЬСЯ

    несов., см. 1) измотаться; 2) измотать

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗМЯТЫЙ

    прил. и прич. 1. əzilmiş; 2. əzik, qırış-qırış, bürüşük; 3. məc. yorğun, əzgin

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗМАТЫВАТЬСЯ

    несов. bax измотаться

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗМАТЫВАТЬ

    несов. bax измотать

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗМАТЫВАНИЕ

    ср əldən salma, taqətdən salma, üzmə, yorma

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИЗМАТЫВАТЬ

    несов., см. измотать

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЗМЯТЫЙ

    шуьткьвей; шуьткьуьрай

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
OBASTAN VİKİ
İzmit
İzmit ― Türkiyədə şəhər. 2008-ci il məlumatına əsasən əhalisinin sayı 373 034 nəfərdir. Araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, insanlar İzmit və ətraflarında təxminən eramızdan əvvəl 3000-ci ildən bəri yaşayırlar. Qədim dövrlərdə İzmitin yerləşdiyi yer Bitiniya adlanan bölgədə idi. İzmitin eramızdan əvvəl 12-ci əsrə qədərki dövrləri onun qaranlıq dövrləridir. Eramızdan əvvəl 12-ci əsrdə frigiyalılar burada məskun idilər, lakin siyasi təşkilat qura bilmədiklərindən burada uzun müddət hökmranlıq edə bilmədilər. Bitiniya padşahının ölümündən sonra onun yerinə böyük oğlu Nikomed gəldi. Nikomed qarət nəticəsində indiki İzmitin yerləşdiyi bölgədə Astakozla üzbəüz yeni daha təhlükəsiz şəhər qurdu. Nikomedia adlanırdı və Bitiniyanın paytaxtı oldu. Strabonun əsərində ( Coğrafiya , XII, 52-53) Nikomediya kimi qeyd olunan şəhərin adı türk mənbələrində Harizmi Nikumudiya, Şerif el-İdrisi Nikumudiyye və İbnül-İbruziyyə kimi qeyd olunur.
İzmit körfəzi
İzmit körfəzi — Mərmərə bölgəsində Mərmərə dənizinin şərq ucunda yer alan körfəz. Şimalında qərbdən şərqə doğru; Pendik, Duzla, Darıca, Eskihisar, Gebze, Dilovası, Hərəkat, Körfəz və izmit ilə əhatə olunmuşdur. Cənubu isə, Gölməçə, Değirmendərə, Halıdərə, Qaramürsəl və Yalova qədər uzanır. İzmit körfəzinin uzunluğu 48 km, eni 2–10 km, sahəsi 300 km², ən dərin yeri 183 m-dir. Şimalında Kocaeli yaylası, Cənubunda Samanlı Dağları yer alır. == Nəqliyyat == Dəniz nəqliyyatına son dərəcə uyğun təbii bir liman halında olan körfəzdə Eskihisar-Topçular arası bərə yürüşü keçirilir. Bundan başqa, Gebze — İzmir magistralı layihəsi daxilində Dilovası-Hersek burnu arasına körfəz ətrafında nəqliyyat vasitəsi yolunun azaldılması və keçid müddətinin qısaldılması məqsədilə İzmit Körfəz körpüsü tikilib. Körfəzin ətrafında; D 100, magistral 5, magistral 4, avtomobil yolları ilə Ankara-İstanbul yüksək sürətli dəmir yolu var. == Sahillər == Körfəzin cənub sahillərində Samanlı dağlarının şimal yamaclarında şərq-qərb istiqamətli dar və dik quruluşlu bir sahil yaranmışdır. Meylin çox olduğu sahədə sürətli axan qısa boylu axar sular ərazini dərincə aşındırır.
İzmit qətliamı
İzmit qətliamı 24 iyun 1921-ci ildə baş verdi və ingilis jurnalist Arnold Cozef Toynbinin təxmininə görə 300-dən artıq sivil türk o gün öldürüldü. Arnold Cozef Toynbi hadisədən qısa bir zaman sonra şəhəri ziyarət etdi və hadisələri sənədləşdirdi. Hadisələr Türk-Yunan Savaşı (1919-1922) sırasında yunan qüvvələri şəhərdən geri çəkilərkən meydana gəldi, şəhər qarət olundu və bir hissəsi yandırıldı. 29 iyun 1921-ci ildə ingilis parlamenti yunanların geri çəkilməsini və ola biləcək zülmləri müzakirə etdi. == Arxa plan == İzmit (Qədim Nikomedia) İstanbula yaxın şimal qərbi Anadoluda bir sahil qəsəbəsidir. XIX əsrdə burada türklər, yəhudilər, yunanlar və ermənilər birgə yaşayırdılar. 1920-ci ildə ingilislər şəhərin təxminən 13.000 əhalisinin olduğunu təxmin edirdilər. Osmanlı İmperiyası I Dünya müharibəsinə qatılmış və məğlub olduqdan sonra qalib müttəfiq ölkələr arasında bölünməyə başlandı. May 1919-cu ildə İzmirə yunan ordusunun hücumu türk milliyətçi hərəkatının böyüməsi ilə nəticələndi. Nəticədə yunan ve türk milliyətçi orduları arasında savaş baş verdi.
İzmit saat qülləsi
İzmit saat qülləsi (türk. İzmit Saat Kulesi) ― Türkiyənin İzmit şəhərində yerləşən, sultan II Əbdülhəmidin Osmanlı taxtına yüksəlməsinin 25-ci ildönümünü qeyd etmək üçün vilayət valilərinə göndərilən fərman nəticəsində Osmanlı imperiyasında inşa edilən çoxsaylı saat qüllələrindən biri. Qüllə İzmit valisi Musa Kazım bəyin əmri ilə memar Vedat Tek tərəfindən dizayn edilmiş və 1902-ci ildə inşa edilmişdir. Digər mənbələr qüllənin memarının İzmitdə yaşayan erməni-osmanlı mənşəli Mihran Azaryan olduğunu iddia edir. == Memarlıq == Sultan Əbdüləzizə məxsus Hünkar köşkünün tam qarşısında dayanan neoklasik üslublu saat qülləsi 3,65m x 3,65 m ölçülərindədidr və dörd mərtəbəlidir. Birinci mərtəbədə fəvvarələr, sonuncu mərtəbədə isə saat yerləşir. İkinci mərtəbəsində balkonu olan tikilinin gövdəsində pəncərələr var. Orta mərtəbələrin dörd tərəfinin dördünün də fasadı sultan II Əbdülhəmidin möhürü ilə bəzədilmişdir. Tikilinin damı dördbucaqlı piramida formasındadır. Qüllənin təpəsindəki sivri konus qurğuşunla örtülmüşdür.Neoklasik Osmanlı memarlığı üslubunda inşa edilmiş İzmit saat qülləsində neoklasik üslub və İslam memarlığı detalları istifadə edilmişdir Saat qülləsi 20-ci əsr boyunca İzmit tarixinin ayrılmaz bir hissəsi olmuş və şəhərin simvoluna çevrilmişdir.
İzmit zəlzələsi (1999)
İzmit zəlzələsi — XX əsrin sonunda 17 avqust 1999-cu ildə Türkiyənin İzmit şəhərində baş verən zəlzələ. XX əsrin sonunda 1999-cu ildə Türkiyədə (İzmit) baş verən zəlzələnin gətirdiyi fəlakətlər daha böyük olmuşdur. Avqustun 17-də baş verən 7,6 bal gücündə zəlzələ zamanı rəsmi məlumatlara görə, 18373 adamöldü, 48901 nəfər yaralandı, 500 min nəfər isə evsiz-eşiksiz qaldı, amma əksər mənbələr zəlzələ nəticəsində azı 40 min nəfərin dünyasını dəyişdiyi və bir o qədərinin də yaralandığı qənaətindədir. Bundan əlavə, 120 min bina tamamilə dağılmışdı və onları yenidən bərpa etmək məqsədəuyğun hesab edilmədi. 50 min bina isə ciddi şəkildə zədələnmişdi. 2000 bina isə çökmüşdü. Zəlzələ nəticəsində Türkiyəyə 25 milyard dollar zərər dəydi.
Diamat
Dialektik materializm — materializmə və Hegel dialektikasının materialist anlayışına əsaslanan fəlsəfi cərəyan. Bu istiqamətin əsas ideyaları bunlardır: maddi (obyektiv) aləmin ilkinliyi; idealın (subyektiv, düşünülə bilən) ikinci dərəcəli olması; hərtərəfli əlaqə və müxtəlif sistemlərin daxili hərəkət və inkişaf mexanizmləri əsasında daimi hərəkəti; qaçılmaz ziddiyyətlərin daim aradan qaldırılması. Bu doktrina Lenin və digər marksist filosoflar tərəfindən hazırlanmış K. Marks və F. Engelsin ideyalarına əsaslanır. Engels bu sistemi dünyagörüşü adlandırmış, onu həm idealist fəlsəfəyə, həm də əvvəlki bütün materialist fəlsəfəyə qarşı qoymuşdur. Bu dünyagörüşü ayrı-ayrı elmlər üzərində "elmlərin elmi" iddiasındadır və praktik problemlərdən ayrı mövcud olan hər hansı fəlsəfi təlimləri inkar edir. SSRİ-də bu konsepsiya marksizmin nəzəri aspektini ifadə edirdi və 1930–80-ci illərdə Sov.İKP tərəfindən sovet fəlsəfəsinin rəsmi adı kimi istifadə edilmişdir. Diamat – Qərbdə, xüsusilədə Rusiyada dialektik materializmin qısaldılmış edilmiş adı. Keçmiş Sovetlər İttifaqında dialektik materializm geniş tədris edilirdi və qısaca diamat adlandırılırdı. == Tarixi == Marks Georq Vilhelm Fridrix Hegelin idealist dialektikasının materialist anlayışının banisidir. Bunda o, Lüdviq Andreas Feyerbaxın fəlsəfi materializminə arxalanırdı.
Tiamat
Tamat- dünya okeanı-xaos. Şumer-babil mifologiyasına görə duzlu sularından hər şey o cümlədən tanrılar yaranmışdır. Şumer-akkad mifologiyasına - "Enuma eliş"ə görə Tiamat öz sularını Absu ilə qovuşduraraq dünyaya başlanğıc vermişdir. O, əsasən dörd ayaqlı və qamadları olan bir əzayib (div) kimi təsvir edilmişdir. Onun törətmiş olduğu tanrılar ona qarşı mübarizəyə qalxirlar. Marduk onu öldürərək cəsədini ikiyə parçalayaraq onlardan yeri və göyü yaradır. Bəzi mənbələr onu dəniz ilanı və ya əjdaha rəsmləri ilə təsvir edir.
İdman
İdman (ing. sport) — insanların müəyyən qayda üzrə təşkil edilmiş hərəkəti. ABŞ-nin elm adamlarının uzun müddətli araşdırmalarından sonra idmanın insan orqanizminə olan təsirlərinin ancaq müsbət yöndə olduğu aşkarlanmışdır. İdman ümumiyyətlə fiziki atletizm və ya fiziki çevikliyə əsaslanan fəaliyyət sistemi olaraq qəbul edilir və Olimpiya Oyunları kimi böyük yarışlarda yalnız bu tərifə cavab verən idman növləri qəbul edilir. Avropa Şurası kimi digər təşkilatlar fiziki elementi olmayan fəaliyyətləri idman növü kimi təsnif etmir. == İdmanın faydaları == İdmanla məşğul olmağın orqanizmə bir çox faydaları vardır. Məsələn: İdman insanın əhval-ruhiyyəsini yüksəldir. Belə ki, idmanla məşğul olduqdan sonra insan özünü əvvəlkindən daha yaxşı hiss edir. İdman narahatlığı və gərginliyi aradan qaldırır. Vaxtaşırı idmanla məşğul olmaq ürəyi gücləndirir, yüksək qan təzyiqini və qanda xolesterinin miqdarını nizamlayır ki, bu da bir çox xroniki xəstəliyin qarşısını alır.
İrmaq
İrmaq (ing. river) - çap olunmuş sənəddə sözlər arasında olan və bir sətirdən o biri sətrə axını xatırladan boşluqlar. İrmaq ya ensiz sütunda düzləndirilmiş yazı zamanı yaranır, ya da proqram təminatının və ya printerin yetərincə çoxtərəfli olmaması ilə bağlı olur.
İzmara
İzmara — Azərbaycan Respublikasının Şabran rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 2 aprel 2010-cu il tarixli, 982-IIIQ saylı Qərarı ilə Dəvəçi rayonunun İzmara kəndi Pirəbədil kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindən ayrılaraq, mərkəzi Qorğan kəndi olmaqla, Qorğan kənd inzibati ərazi dairəsi yaradılmış və Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidlərinin Dövlət reyestrinə daxil edilmişdir. == Toponimikası == Oykonim ərəb dilindəki izmi (sümüklər) və fars dilindəki ara (sakinləşmək) sözlərindən düzəlib, "sümüklülər sakin olduğu yer" mənasındadır. Sümüklülər və ya üstüxanlılar Azərbaycan ərazisində yayılmış tayfalardan birinin adıdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir.
İzmir
İzmir — Türkiyənin ən böyük üçüncü şəhəri. İzmir ilinin mərkəzində yerləşir. 2017 TÜİK məlumatlarına görə, İzmirin əhalisi 4.279.677 nəfərdir. Anadolu yarımadasının qərbində, Egey Dənizi bölgəsinin ortasında yer alan və İzmir körfəzi ətrafında yerləşən şəhər, hər il İzmir Beynəlxalq Sərgisini təşkil edən mühüm bir liman şəhəridir. Ərazisi olaraq ölkənin iyirmi üçüncü böyük ilidir. Qərbində Egey dənizi və Egey adaları, cənubunda Aydın, şimalında Balıkəsir, şərqində isə Manisa yerləşmişdir. İzmirin qərbində dənizi, çimərlikləri və termal mərkəzləri ilə məşhur olan Qaraburun yarımadası uzanır. Qədim Dünya dövrünün ən məşhur şəhərləri arasında yerləşən Efes, Roma İmperiyası dövründə dünyanın ən böyük şəhərlərindən biri idi. Bütün İoniya mədəniyyətinin zənginliklərini özündə saxlayan Efes, sıx bədii tədbirlərlə də adını eşitdirirdi. Bu məqsədlə də bu şəhərə "Gözəl İzmir", "Qədim İzmir" və ya "la Perle de l'Ionie" (İoniyanın İncisi) adlanırdı.
İznav
İznav (fr. Izenave) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Tuasse kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Nantüa. INSEE kodu — 01191. == Əhalisi == 2010-ci ildə əhalinin sayı 164 nəfər təşkil edirdi.
İzoet
İzoet (lat. Isoetes) — bitkilər aləminin plaunofitlər şöbəsinin i̇zoetopsidlər sinfinin i̇zoetçiçəklilər dəstəsinin i̇zoetkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
İzzət
Hörmət və ya sayğı — şəxsiyyətə hörmətlə yanaşmaq, tənqidi şəxsin özü deyil onun fikrinə yönəltmək, etirazı mədəni şəkildə etmək, heç kimin fikrini "lağa" qoymamaq, hamının danışmaq hüququ olduğunu dərk etmək Yeri gəldikdə güzəştə getməyi bacarmaq, "özünə rəva bilmədiyini, başqalarına rəva bilmə" atalar sözünü unutmamaq. Hər kəsə hörmət edən, sayğı göstərən və eyni zamanda da özünə hörmət qazanmağa çalışan insan bacarmalıdır. "Buyurun", "bağışlayın", "zəhmət olmasa", "üzr istəyirəm", "minnətdaram" və s. kimi kəlmələri dildə vərdişə çevirmək bacarığı; fikrini əsaslandırmaq, əsassız fikirdən qaçmaq bacarığı; "Bu mənim şəxsi fikrimdir", "Bu onun şəxsi fikridir", "Hər kəsin öz fikrini söyləmək haqqı var" və s. kimi düşüncələrini normal qəbul etməklə ona dəstək vermək bacarığı.
BMAT
Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı və ya qısaca ICAO — BMT-nin agentliyi, qərargahı Monrealdadır (Kanada). 1947-ci ilin aprel ayında formalaşmışdır. 190 üzvü var, rəsmi dilləri ingilis, ərəb, çin, fransız, ispan və rus dilləridir. ICAO-nun məqsədi bütün dünyada Beynəlxalq Mülki aviasiyanın təhlükəsiz, nizamlı inkişafını və mülki aviasiyanın, o cümlədən beynəlxalq daşımaların bütün məsələləri üzrə beynəlxalq əməkdaşlığın təşkili və əlaqələndirilməsinin digər aspektlərini təmin etməkdir. ICAO-nun qaydalarına uyğun olaraq beynəlxalq hava məkanı uçuş informasiyasının rayonlarına və hava hərəkətinə nəzarət vasitələrinin imkanları nəzərə alınmaqla sərhədləri müəyyən edilən hava məkanına bölünmüşdür. ICAO-nun funksiyalarından biridə aeroportlara aeronaviqasiya və hava limanları üzrə meteoroloji məlumatların ötürülməsi üçün istifadə olunan dörd hərfli fərdi identifikator — kodların, uçuş planlarının (flight-plans), mülki aerodromların radionaviqasiya xəritələrində təyin olunması və s. təyin edilməsidir. 1992-ci ildə ICAO dekabrın 7-ni Mülki aviasiya günü elan edib. Gələcəkdə bu qərar BMT tərəfindən dəstəklənib. == ICAO nizamnaməsi == Hal-hazırda 190 deyil, 193 üzv vardır.(2022) Beynəlxalq Mülki Aviasiya Konvensiyası (həmçinin Çikaqo Konvensiyası adı ilə tanınır) zamanı təqdim olunan doqquzuncu redaksiya ICAO-nun rəsmi nizamnaməsi hesab olunur ki, bu da 1948-ci ildən 2006-cı ilə qədər olan dəyişiklikləri əhatə edir (ICAO Doc 7300/9).
IMAP
İnternet-məlumatlara erişmə protokolu(en. IMAP (Internet Messaging Access Protocol ~ ru. протокол доступа к интернет-сообщениям ~ tr. İnternet Mesaj Erişim Protokolü). İnternetdə məlumatlara (mesajlara) erişmək üçün protokoldu. 1986-cı ildə Stenford Universitetində işlənib hazırlanıb. elektron poçt məktublarını hostinq serverdə olduğu kimi oxumağa imkan verir. Məktublarla bağlı edilən bütün əməliyyatlar (silmə, cavabvermə, yönləndirmə, yerdəyişmə) serverdə öz əksini tapır. Bu isə o deməkdir ki, eyni e-poçt hesabı ilə işləyən və digər webmail və ya IMAP kliyentdən daxil olan istifadəçilər də bu dəyişiklikləri görmüş olurlar.POP3 protokolu ilə müqayisədə daha geniş imkanlara malikdir: gələn poçtun gözdən keçirilməsi zamanı yalnız başlıqların oxunması ilə kifayətlənməyə imkan verir. POP3 protokolunda olduğu kimi, IMAP server və poçt müştərisi arasında əlaqə üçün SMTP protokolundan istifadə edir.
IMAX
IMAX (Image Maximum) yüksək ölçülü və aydın təsvir qabiliyyətinə malik film nümayişi sistemidir. Sistem Kanadanın əyləncə texnologiyaları şirkəti olan IMAX Corporation tərəfindən icad edilmiş və inkişaf etdirilmişdir. Adi bir film çərçivəsi 35 mm formatdadır, IMAX filmləri isə 70 mm-dir. Imax texnologiyasında 2D və ya 3D formatında nümayiş etdirilən film 7 mərtəbəli bina hündürlüyündə və basketbol meydançası ölçüsündə nəhəng ekrana proyeksiya edilir. IMAX sistemi indiyə qədər qurulmuş ən güclü 15.000 vattlıq proyeksiya lampası ilə əks etdirilir. Bu işığı hətta Aydan da görmək mümkündür. Təsviri 6 kanallı rəqəmsal surround səs sistemi müşayiət edir. Standart IMAX ekranının eni 22 metr və hündürlüyü 16 metrdir. Bundan əlavə, omni-max adlı IMAX tipində balıqgözü linzaların köməyi ilə təsvir sferik ekrana proyeksiya edilir və üfüqi oxda 180 dərəcə təsviri təmin edir. IMAX xüsusi məkanlarda geniş formatda təqdim edilən dünyanın ən uğurlu film nümayişi sistemidir.
İMac
iMac (ay-mək) – Apple Inc. şirkətinin istehsalı olan monobloklu fərdi kompüterlər seriyası. İlk iMac G3 modeli 1998-ci ildə təqdim olunub.
İcma
İcma (Ərəbcə: إجماع) — bir İslam hüququ termini. == Ümumi məlumat == İcma – lüğətdə bir işə əzm etmək və bir mövzuda həmfikir olmaq mənasına gəlir. İslam hüquq terminalogiyasında isə Məhəmmədin ümmətindən olan müctəhidlərin Peyğəmbərin vəfatından sonrakı hər hansı bir dövrdə şəri-əməli bir hökm haqqında həmrəy olmalarıdır. Bu tərifə görə icmada aşağıdakı şərtlər olmalıdır: Müctəhid olmayanların ittifaqı dini bir dəlil sayılmaz. Müctəhid dəlillərdən dini-əməli hökmlər çıxarma mövzusunda bilik və qabiliyyətə malik olan kəsdir. Müctəhidlərin yekdilliyi, dini-əməli bir məsələnin hökmü üzərində ilk fikir birliyi meydana gələn zaman əsas alınır. Odur ki, daha sonra fikir dəyişdirməklə icma pozulmaz. Dinə aid olmayan mövzularda fikir birliyi icma sayılmaz. İcmanın bir dəlil olması Kitab və Sünnə dəlillərinə əsaslanır. Belə ki, Qurani-Kərimdə belə buyurulur: “Hər kəs özünə doğru yol aşkar olandan sonra Peyğəmbərdən üz döndərib möminlərdən qeyrisinin yoluna uyarsa, onun istədiyi (özünün yönəldiyi) yola yönəldər və Cəhənnəmə varid edərik.
İmam
İmam (ərəb. إمام‎ — başçı) — islamda məscidə, dini ayinlərə rəhbərlik edən ruhani şəxs. "İmam" sözü həm də "nümunəvi şəxs" kimi izah oluna bilər. İslamda məcburi olan ümumi cümə namazı zamanı imam seçilir və o namaza rəhbərlik edir. Bu ayinin yerinə yetirilməsi zamanı 8 yaşına çatmış istənilən şəxs imam ola bilər. Türkiyədə imamı namaz qılanlar özləri seçir, hakimiyyət isə onun statusunu təsdiqləyir. Adətən imamlar ilahiyyat təhsili alanlar arasından seçilir. İmamın geyimindəki fərqlər — ağ əmmamə və paltarın ağ ətəkləridir. == Şiəlikdə imam == On iki imam teologiyasına görə (şiəlikdə) on iki imam Məhəmməd peyğəmbərin birbaşa mənəvi varisləri olmuşlar. İlk imam peyğəmbərin kürəkəni, dördüncü xəlifə İmam Əlidir.
İman
İman (İran) — İranda kənd. İmanşahlı — Qərbi Azərbaycanın Qəmərli rayonu ərazisində kənd. İmanşəhr — İranın İsfahan ostanının Fəlavərcan şəhristanının Mərkəzi bəxşində şəhər.
İmta
İmta yaxud Nibia (e. ə. XXII əsr – e. ə. XXII əsr) — ikinci Kuti hökmdarı.
İmza
İmza ya da Qol; bir adamın şəxsi yazılı işarətidir. == Yaxşı imzanın xüsusiyyətləri == Saxtalaşdırılmaya dözümlü. Təkrarlanmayan. İdentifikasiyalı (imza adətən adı, soyadı və ya insanın təxəllüsünü xatırladır). Yazılışın tezliyi. == Sənət == Rəsm və ya digər sənət əsərindəki imza həmişə sənətin qiymətləndirilməsində mühüm element olub. Saxta imzalar bəzən rəsmin dəyərini artırmaq üçün əlavə edilir və ya onun orijinallığını dəstəkləmək üçün saxta rəsmə əlavə olunur. Bədnam hadisə, sənət saxtakarı Han van Meegeren tərəfindən hazırlanmış saxta "Emmausda şam yeməyi" üzərində Yohannes Vermeerin imzası idi. Lakin rəssamların imzalarının zamanla tez-tez dəyişməsi (xüsusən də pre-modern və modern dövrlərdə) məsələni çətinləşdirə bilər. Bəzi rəssamlar imzalarını saxtakarlığın qarşısına keçmək üçün sənətvari formada yaradırlar.
Avto idman
Avtomobil idmanı və ya avtoidman — ilk dəfə 1894-cü ildə Fransada avtomobillərin iştirakı ilə keçirilmiş idman yarışlarının bir növüdür. Bu gün dünyanın ən populyar idman növlərindən biridir. == Tarix == İlk rəsmi avtomobil yarışı 22 iyul 1894-cü ildə təşkil edilmiş və Paris-Ruan şəhərləri arasındakı 126 km-lik məsafəni əhatə etmişdir. "Le Petit Journal" qəzetinin təşkil etdiyi yarışda buxar, elektrik, dizel və benzin mühərrikli 19 avtomobil iştirak etmişdir. Avtomobillər saatda 18 km orta sürət nümayiş etdirə bilmişdilər. Sonrakı illərdə avtomobil idmanının fərqli sahələri inkişaf etmişdir.
Azamat İşenbayev
Azamat Beişenbekoviç İşenbaev (19 iyun 1978, SSRİ) — Qırğızıstan futbolçusu, hücumçusu. Qırğızıstan milli komandasında oynamışdı. == Karyerası == 1995-ci ildə Bişkek "Alqa"-nın tərkibində Qırğızıstan Milli Futbol Çempionatında çıxış etməyə başladı. 1997-ci ildə Bişkek "Dinamo"-suna köçdü və üç qat çempion (1997, 1998, 1999) və Qırğızıstan çempionatının gümüş medalçısı (2000) oldu. 2000-ci ildə vurduğu 16 qolla çempionat bombardirləri mübahisəsinin ilk 5-inə girdi. 2001-ci ildən bu yana "Dordoy Bişkek"-də oynadı (sonradan klub bir neçə il Dordoy-Dinamo adlandırıldı). 2001-2003-cü illərdə ardıcıl üç dəfə milli çempionatın bürünc medalçısı və 2004-2007-ci illərdə çempionatın, 2004-2006-cı illərdə də Qırğızıstan kubokunun qalibi oldu. 2001-ci ildə 20 qolla çempionat bombardirləri mübahisəsində üçüncü yeri tutdu, daha sonra mövsüm ərzində dəfələrlə 10 qola çatdı. Beynəlxalq səviyyədə AFC Prezident Kubokunun qalibi (2006, 2007) və finalçısı (2005) oldu. 2008-ci ilin əvvəlində bir qrup təcrübəli oyunçu ilə birlikdə "özünə qarşı daha aşağı tələblər etmək" səbəbindən Dordoydan qovuldu .