Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • СИВ

    сущ,; -и, -е; -ер, -ери, -ера 1 ) инсандин, гьайвандин, пӀузаррилай кӀалхандал кьван бедендин пай. Сивяй акъуддай гьар са келима алцумна акъуда.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • СИВ

    (-и, -е, -ер) . mouth, facial feature above the chin and below the nose; part of the body used for eating and communicating; сив аладарун adv. agape;

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • СИВ

    ...oruc tutmaq; 4. сивин şifahi; 5. сивяй a) ağızdan; са сивяй bir ağızdan, hamı birlikdə, hamı bir yerdə, xorla; b) …ağzından, …dilindən; * ви сивиз кь

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • сив

    ...- придерживать язык за зубами; сивяй - изо рта, из уст; са сивяй - в один голос, разом; сивяй акъатун - а) выпасть изо рта; б) (перен.) срываться с я

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • СИВ-САС

    top. ağız və dişlər; сиве-сара гьатун bax сив; сиве-сара тун bax сив.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • цӀив-цӀив

    : цӀив-цӀив авун - а) пищать; 6) щебетать; нуькӀвери цӀив-цӀив ийизва - птицы щебечут.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ЦӀИВ-ЦӀИВ

    təql. civ-civ, cik-cik; цӀив-цӀив авун cikkildəmək, civildəmək, cikkildəşmək.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ЦӀИВ-ЦӀИВ:

    цӀив-цӀив авун a) v. squeak, cheep, peep, make a high-pitched sound; 6) v. chirp, chirrup, twitter, tweet.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • şiv

    şiv

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ЦӀИВ

    ...цӀив сесерин ван акъудун. * цӀив-цӀив авун гл., куь цӀив-цӀив сесерин ван акъудун.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ŞİV

    is. Ağacın nazik, kiçik budağı, cavan budaq. Qonaqlar Gülşənin göstərdiyi şivlərə, tez-tez qoparıb atdığı qönçələrə uzun müddət baxdılar. Ə.Vəliyev. S

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • цӀив

    звукоподражание писку, щебетанию : цӀив авун - а) пищать; б) щебетать.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ШИВ

    (-ди, -да, -ер) 1. köhlən, yorğa at, at (harın bəslənmiş); шив авачир чкада ламни шив я. Ata. sözü at olmayan yerdə eşşək də atdır; 2. mif. qanadlı at

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ЦӀИВ

    təql. civilti (quş, siçan səsi); цӀив авун civildəmək, ciyildəmək (quş, siçan və s.); cikkildəmək (körpə quşlar haqqında).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ШИВ

    (-ди, -да, -ер) n. horse; steed; courser, fast horse; шивдин adj. horse, equine.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ЦӀИВ

    onomatopoeia n. peep, cheep, squeak, faint shrill sound; цӀив авун a) v. squeak, cheep, peep, make a high-pitched sound; b) v. chirp, chirrup, twitter

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • шив

    (-ди, -да, -ер) - конь : шивдин - конский; шив кьейила, пурар амукьда, игит кьейила -тӀвар (погов.) - умрёт конь - седло останется, умрёт герой - имя

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ŞİV

    сущ. цуьрц, берт; цӀийи (таза, шуькӀуь) хел (ттаран).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ШИВ

    сущ.; балкӀан (хъсан акунар авай, вичел ацукьнавай кас къарсур тийидай жуьреда зарб фидай). Акьахайла, шив къугъурдай, Хунчада тике амай, Жерг

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • şiv

    is. pousse f ; rejet m, rejeton m (kökdən çıxan)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • ŞİV

    i. sprout, shoot; (kökdən çıxan) sucker; (əkmək üçün) set

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ŞİV

    budaq — çubuq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ŞİV

    I сущ. 1. побег (молодой стебель растения вместе с листьями). Cavan şivlər молодые побеги, yaşıl şivlər зелёные побеги 2. прут (тонкая гибкая ветка бе

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞİV

    (Cəbrayıl) duru xörəyə qatılan az miqdarda un ◊ Şiv çəkmə (Cəbrayıl) – duru xörəyə az miqdarda un qatma. – Umaca şiv çəkdinmi?

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • SİV

    I (Cəlilabad) balta sapının əyri hissəsində çıxıntı. – Baltanın dik yerü oley, özi də əgri olan yerü, biz ona deyüg siv II (Masallı) künc

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ŞİV

    прут, стебель, побег (на дереве)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • цӀив-цӀирив

    см. цӀив.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ЦӀИВ-ЦӀИРИВ

    also. цӀив.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ЦӀИВ-ЦӀИРИВ

    təql. aramsız civildəşmə səsi; cəh-cəh səsləri; цӀив-цӀирив авун civildəşmək, cikkildəşmək, ağız-ağıza verib birlikdə civildəmək; cəh-cəh vurmaq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ŞIR-ŞIR

    ...səs. // Zərf mənasında. Səssiz dərədə bərq vurar şır-şır axan su. A.Səhhət. Yenə baş götürüb oynayır həyat; Axır şırıl-şırıl şır-şır bulaqlar. S.Vurğ

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞİT-ŞİT

    ...Şit, qeyri-ciddi, yüngülyüngül. Şit-şit danışmaq. Şit-şit gülmək. // məc. Yüngüllük, bayağılıq, qeyri-ciddilik; yüngül, bayağı, qeyri-ciddi hərəkət.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SIX-SIX

    очень густо, очень часто, очень близко друг к другу

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞIR-ŞIR

    водопад, каскад

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞIR-ŞIR

    şır-şır bax şəlalə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ЦЫП-ЦЫП

    межд. дуьдуь-дуьдуь (верчериз ва цицIибриз тварцел эвердайла)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • SIX-SIX

    нареч. 1. часто. Sıx-sıx əkilmiş ağaclar часто посаженные деревья, sıx-sıx bitmək расти часто 2. плотно 3. густо

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞIR-ŞIR

    I прил. журчащий. Şır-şır axan bulaqlar журчащие родники II нареч. журча

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞİT-ŞİT

    нареч. пошло, банально, нагло. Şit-şit gülmək пошло смеяться, şit-şit danışmaq пошло говорить

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • sıx-sıx

    zərf. dru, -e

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • SIX-SIX

    z. very / too close, very near; compactly

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ŞIR-ŞIR

    i. falls pl., cascade

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ŞİT-ŞİT

    z. light, not seriously

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ЦЫП-ЦЫП

    межд. cip-cip, dü-dü (cü-cü).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • SİN-SİN

    İtlərin ağlayırmış kimi çıxardıqları səsin təqlidi, zingildəmə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dastanlarının leksikası
  • şır-şır

    is. 1) bax şırran ; 2) murmure m, bruissement m ; ~ axmaq couler en murmurant

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • SIX-SIX

    zərf və sif. 1. Çox sıx, bir-birinə çox yaxın, bitişik. Sıx-sıx kollar. Ağaclar sıxsıx əkilmişdir. 2. Tez-tez, hər addımda. Belə hallara sıxsıx təsadü

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • CİV-CİV

    təql. Körpə quşların çıxardığı səs.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • CİV-CİV

    сущ. чирик-чирик (звукоподражательное обозначение писка – тонкого высокого звука, издаваемого птенцами): чириканье (пение воробья); civciv civildəmək:

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • CİV-CİV

    i.: ~ etmək to chirp, to twitter

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • civ-civ

    is. ~ etmək gazouiller vi, pépier vi

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • ЦӀИР-ЦӀИР

    onomatopoeia n. chirr; clatter; jabber.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • шир-шир

    звукоподражание журчанию : шир-шир авун - журчать.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • цӀир-цӀир

    звукоподражание стрекоту, трескотне : цицӀре цӀир-цӀир ийизва кузнечик стрекочет.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • şit-şit

    zərf. platement, banalement, vulgairement, cyniquement

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • CİVİLDƏMƏK

    гл. цӀив-цӀив (цӀив-цӀирив, цӀирив-цӀирив, вичӀричӀ) авун, цӀив-цӀивдай ванер акъудун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • CÜYÜLTÜ

    сущ. цӀив, цӀив-цӀив(ар), чӀив-чӀив(ар).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЗЕВОТА

    сив кьакьуниз кIанхьун, сив кьакьун атун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • İFTAR

    [ər.] сущ. дин. ифтар, сив ахъаюн; сив ахъайдамаз недай затӀ; сив ахъайдай вахт; // iftar açmaq сив ахъаюн, тӀуьн.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • СИВЕР

    сив существительнидин гзафвилин кьадардин форма. Кил. СИВ.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ƏYRİAĞIZ

    прил. сив какур, сив патахъ (мес. кас).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • CİVİLTİ

    сущ. цӀив, цӀив-цӀив, чӀив-чӀив, вичӀричӀ, цӀив-цӀивдай ван(ер), чӀив-чӀивдай ван(ер) (гъвечӀи нуькӀвери, нуькӀрен шарагри акъуддай ван).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • CİVHACİV

    нареч. цӀив-цӀив (цӀив-цӀирив, цӀирив-цӀирив) ацалтна; цӀив-цӀиврин ван ацалтна; // зив-зив ацалтна (мес. лув гузвай гуьллеяр хьиз).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЦӀИВЦӀИВУН

    (-из, -на, цӀивцӀив ая) also. цӀив (цӀив авун).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • цӀивцӀивун

    (-из, -на, цӀивцӀив ая) - см. цӀив (цӀив авун).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ENLİAĞIZ(LI)

    прил. гьяркьуь сив квай, сив еке (мес. нажах).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • KALAFAAĞIZ

    прил. зар. еке сив квай, сив гьеш хьтин.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • CİK-CİK

    təql. цӀив-цӀив, цӀив-цӀирив, чӀив-чӀив, чӀив-чӀирив (нуькӀвери ва гъвечӀи къушари акъуддай ван).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • УСТЬЕ

    1. сив, тIиш; устье реки вацIун сив (гьуьлуьз, вириз авахьдай чка). 2. сив, экъечIдай тIеквен (мес. шахтадин).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • CİV-CİV

    təql. цӀив-цӀив, чӀив-чӀив (гъвечӀи нуькӀвери акъуддай ванер).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • BÜZÜŞDÜRÜCÜLÜK

    сущ. (сив) рутӀурдай затӀуниз хас тир гьал, рутӀурун (сив).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • EYMƏAĞIZ

    прил. рах. сив еке, еке сив квай (мес. кас).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • VİC-VİC

    təql. цӀив-цӀив, чӀив-чӀив, чӀив-чӀирив (нуькӀверин ван).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QIFILLAMAQ

    ...куьлег яна кӀевун, акьалун (мес. рак); 2. пер. сив кӀевун, сив кьун, кисун; // qıfılla буйругъ. сив яхъ! сив кӀева! киса! рахамир!

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ŞİVLƏMƏK

    f. Şiv əmələ gəlmək, şiv qalxmaq, şiv çıxmaq. Şil-küt olmuş ağaclar yarpaqlarını sağaldır, şivləyirdi. S.Rəhimov.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ORUC

    [fars. “ruzə”dən] дин. сив (сив хуьн, сив кьун), мусурманри Рамазан вацра рагъ акьадайдалай, рагъ акӀидалди са затӀни тӀуьн (ва я хъун) тавун, гишила

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ПОСТ₁

    уст. сив хуьн (христианрин динда некIедин ва якIун хуьрек нен тийиз сив хуьн, гьа тегьерда сив хуьнин вахт)..

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • AĞZIDOLU

    прил. рах. гзаф хъел авай (квай), сив ацӀана (туьнтдаказ) рахадай; // нареч. сив ацӀана; ağzıdolu danışmaq сив ацӀана рахун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЗЕВНУТЬ

    сив кьакьунун (садра).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЦӀИРИВ-ЦӀИРИВ

    bax цӀив-цӀирив.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • КОНЬ

    м балкIан; шив.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • CÜYÜLDƏMƏK

    гл. цӀив-цӀив авун, чӀив-чӀив авун, цӀивцӀивун, чӀивчӀивун (мес. цицӀибди).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • AĞZIGEN

    прил. сиф гьяркьуь, гьяркьуь сив авай; ağzıgen qab сив гьяркьуь къаб.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • CIVILTI

    təql. сущ. цӀивдай ван, цӀив-цӀив, чӀив-чӀив (гъвечӀи нуькӀвери акъуддай ван).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • чӀив-чӀив

    ...щебету : чӀив-чӀив авун - чирикать, щебетать; см. тж.цӀив-цӀив.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ЛЕТОК

    спец. куьнуьдин тIеквен, сив.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ДУЛО

    кIуф, сив (тфенгдин, тупунин).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЯЖУЩИЙ

    1. алкIидай; кикIидай. 2. сив ртIидай.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАСТЬ₁

    ж сив (вагьши гьайвандин).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ASTANA¹

    сущ. рикӀинин сив, гуьрцел.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • CIVILDAMAQ

    гл. цӀивдай ван акъудун, цӀив-цӀив авун, чӀив-чӀив авун (гъвечӀи нуькӀвери, цицӀибри).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ƏSNƏK

    1. прил. гзаф сив кьакьундай; 2. сущ. (сив) кьакьунун; 3. анат. сивин къеняй кӀалхандиз фидай тӀеквен.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • CƏH-CƏH

    təql. чӀив-чӀив, цӀив-цӀив, цӀив-цӀирив; cəh-cəh vurmaq чӀив-чӀивун, цӀив-цӀивун, манидик кекягъун (нуькӀвери); ** bülbül kimi cə-cəh vurmaq (ötmək) б

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • РАЗИНУТЬ

    разг. ахъаюн; ахъайна амукьун (сив).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОСТИТЬСЯ

    несов. сив хуьн (см. пост).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОЖЕВАТЬ

    жакьун; жакьвазвай хьиз сив алчудрун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЖЕРЛО

    сив (тупунин, къуйдин, кудай дагъдин).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГОРЛЫШКО

    туьд; туьтуьх; сив (шуьшедин, гичиндин).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • SİVRİ

    sif. İti, şiş. Sivri qılınc. Sivri burun. – Zehnin, düşüncənin səyyar qanadı; Sivri bir ox kimi sancıldı yerə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SİVRİLƏŞMƏ

    “Sivriləşmək”dən f.is

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SİVİŞMƏ

    “Sivişmək”dən f.is

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SİVRİLƏŞMƏK

    f. Sivri şəkil almaq, sivri olmaq, ucu nazikləşmək. Şiddətli küləklərin nəticəsində qayalar get-gedə sivriləşirdi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SİVRİUCLU

    sif. Ucu sivri olan, itiuclu, şişuclu. Sivriuclu nizə. – Telli arvad cavab verməyib, köynəyinin ətəyini yığışdırdı, bürmələyib büzməli tumanının içinə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SİVİŞGƏNLİK

    sif. Sürüşkənlik

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SİVİŞGƏN

    sif. Sürüşkən

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SİVİ́L

    [lat.] Mülki, qeyri-hərbi. …Hücrənin ətrafında yüz nəfərə qədər sivil paltarında mühafizəçilər gəzirdi… M

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SİVİŞMƏK

    f. 1. Sürüşmək, sürüşüb çıxmaq. Qız sivişib [Mübaşir Məmmədin] qolları arasından çıxdı, otağın ortasında durub gözünün içinə baxdı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Sin Şi Xuan
Sin Şi Xuandi (çin. 秦始皇; E.ə. 259 – E.ə. 210) - ilk Çin İmperatoru. Sin xanədanının banisi. Hunlara və digər təhlükələrə qarşı Çin Səddini tikdirmişdir. Çində ilk mərkəzi bürokratik dövlət nizamı qurmuşdur. Ölkədə hər kəs üçün etibarlı olan bir qanun, pul vahidi, nəqliyyat sistemi, ağırlıq və uzunluq ölçüləri və yazı dilini tətbiq etmişdir. Xalqa köhnə ənənələri unutdura bilmək üçün, konfutsiçi elm adamlarına yazılan bütün kitabların yox edilməsini əmr edir. Bu hadisə tarixə "kitabların yandırılması" adı ilə daxil olmuşdur.
Sin Şi Xuandi
Sin Şi Xuandi (çin. 秦始皇; E.ə. 259 – E.ə. 210) - ilk Çin İmperatoru. Sin xanədanının banisi. Hunlara və digər təhlükələrə qarşı Çin Səddini tikdirmişdir. Çində ilk mərkəzi bürokratik dövlət nizamı qurmuşdur. Ölkədə hər kəs üçün etibarlı olan bir qanun, pul vahidi, nəqliyyat sistemi, ağırlıq və uzunluq ölçüləri və yazı dilini tətbiq etmişdir. Xalqa köhnə ənənələri unutdura bilmək üçün, konfutsiçi elm adamlarına yazılan bütün kitabların yox edilməsini əmr edir. Bu hadisə tarixə "kitabların yandırılması" adı ilə daxil olmuşdur.
Div
Div — Azərbaycan nağıllarının personajlarından biri. Yarım heyvan, yarım insan nəhəng, azman əfsanəvi varlıqdır. Nağıllarda divin növləri də var: Ağ Div, Qara Div, Zili div və s. == Xüsusiyyətləri == Divler nağıllarda insanları yerlər. Böyük qulaqlı, böyük dişli, böyük ağızlı dəyişik növləri vardır. Böyük qulaqlı nəhənglər yer altında yaşayırlar. Bəzən alt dodağı yerdə, üst dodağı göydə bir zənci olaraq görünürlər. Əlində çox vaxt heyvan başlı bir çubuğu və ya toppuzu tapılar. Bu topuza çoxmar (çoqmar) deyilir. Yeraltında qaranlıqlar içində, dağlardakı böyük mağaralarda və sularda oturarlar.
HİV
İnsanın İmmunçatışmazlığı Virusu (İİV, ing. Human Immunodeficiency Virus, HIV) insanda infeksiyasının ən son mərhələsində Qazanılmış İmmun Çatışmazlığı Sindromu (QİÇS, ing AIDS, rusca СПИД) xəstəliyinə yol açabilən retrovirusdur. İnfeksiya öz səthində CD4 reseptorlu immun hüceyrələrini məhv edir. Nəticədə insanın immun sistemi tükənir və QİÇS inkişaf edir. Orqanizm tezliklə müxtəlif infeksiyalara və bədxassəli şişlərə tab gətirə bilmir və sağlam insana xas olmayan opportünist xəstəliklər baş qaldırır. Hal-hazırda antiretrovirus terapiyasının (ART-terapiya) əlçatan olduğuna görə, İİV-pozitiv insanların həyat keyfiyyəti və yaşama müddəti İİV-neqativ (infeksiyaya yoluxmamış) şəxslərdən fərqlənmir. Terapiya qəbul edərək, insan müəyyən edilməyən virus yükünə nail olur. Müəyyən edilməyən virus yükü olduqda, insan hətta qorunmasız cinsi əlaqə zamanı başqaları üçün yoluxucu deyil. Antiretrovirus terapiyası qəbul edilmədiyi zaman, insan immuniteti zamanla zəifləyir. Simptomsuz keçən bu mərhələ latent adlanır və ortalama 6 aydan — 7 ilədək davam edir.
Kiv
Kütləvi informasiya vasitələri (KİV) — informasiyanın kütləyə çatdırılması vasitəsi olub müasir sivilizasiyanın ən xarakterik cəhətlərindən biridir. Kütləvi informasiya vasitələrinin köməyi ilə insanlar qısa bir zamanda dünyada baş verənlər haqqında məlumat ala bilirlər. Kütləvi informasiya vasitələri özündə əsasən qəzetləri, jurnalları, radio və televiziyanı cəmləşdirir. Kütləvi kommunikasiya anlayış baxımından bir şəxs və ya bir qrup insan tərəfindən yaranan ötürücü cihaz (medium) vasitəsilə böyük bir auditoriyaya göndərilən ismarışdır. Kütləvi informasiya vasitələri isə kütləvi kommunikasiyanı ötürmək üçün istənilən mediumdur. Dövrümüzə qədər kütləvi informasiya vasitələri müəyyən edilmiş və səkkiz KİV industriyası tərəfindən təşkil olunmuşdur: kitab, qəzet, jurnal və səsyazmalar, radio, kino, televiziya və internet. İlk kütləvi informasiya vasitəsi qəzetlərdir. İlk qəzet b.e.ə. 59-cu ildə Romada nəşr olunan kağızda, əl ilə yazılmış "Günün hadisələri" adlı vərəqə idi. Jurnallar XVIII əsrdə meydana gəlmişdir.
SUV
Sport utility vehicle, SUV və ya yolsuzluq avtomobili (az: idman təyinatlı avtonəqliyyat) həm çəkmə qabiliyyətinə, həm də pikap yük avtomobili xüsusiyyətinə sahib bir avtonəqliyyat vasitəsidir. Nəqliyyat vasitəsi həm mikroavtobus, həm də station wagon xüsusiyyətlərini özündə birləşdirir. Bundan əlavə, asfalt olmayan ərazilərdə də hərəkət edə bilər. Bəzi ölkələrdə bu vasitələrə “yolsuzluq avtomobili”, “dörd təkərdən çəkməli avtonəqliyyat” və ya “4WD” (4 Wheel Drive) deyilir. Bununla birlikdə, bütün SUV avtomobillərinin dörd təkərdən çəkmə qabiliyyəti olmadığı kimi, bütün 4WD avtonəqliyyat vasitələri də SUV deyil. Off-road nəqliyyat vasitələri tamamilə fərqli bir sinifdir və asfalt və ya asfalt yollardan başqa yollar üçün dizayn edilmişdir. Bəzi SUV avtomobillərinin yolsuzluq xüsusiyyətləri olsa da, bu xüsusiyyət əsasən bu cür nəqliyyat vasitələri üçün ikinci dərəcəli xüsusiyyətdir. Bir çoxunun 2WD, 4WD yüksək çəkmə və 4WD aşağı çəkmə qüvvəsinin birindən digərinə keçid imkanı yoxdur. SUV avtomobillərinin gövdəsi digər minik avtomobillərinə nisbətən daha yüksək və daha geniş görünür. Yüksək və geniş korpusun yaratdığı ağırlığı daşıya bilmək üçün SUV nəqliyyat vasitələrinin mühərrikləri daha yüksək həcmdə olur və daha çox yanacaq sərf edirlər.
Sia
Sia Keyt İzobelle Fürler (/ˈsiːə/ SEE-ə 18 dekabr 1975, Adelaida, Avstraliya) - avstraliyalı müğənni və bəstəkar. O, karyerasına 1990-cı illərin ortalarında Adelaidada eysid caz qrupu Crisp-də müğənni kimi başlayıb. 1997-ci ildə, Crisp dağılanda Avstraliyada OnlySee adlı debüt studiya albomunu buraxdı. Daha sonra o Londona köçdü və ingilis ikilisi Zero 7 üçün vokal oxudu. Sia 2001-ci ildə "Healing Is Disfficult" adlı ikinci studiya albomunu, 2004-cü ildə isə üçüncü albomu Colour the Small One-ı yayınlandı. Sia 2005-ci ildə Nyu-Yorka köçdü və ABŞ-yə qastrol səfərinə çıxdı. 2008 və 2010-cu illərdə müvafiq olaraq onun dördüncü və beşinci studiya albomları Some People Have Real Problems və We Are Born buraxıldı. Hər biri Avstraliya Səsyazma Sənayesi Assosiasiyası tərəfindən qızıl sertifikata layiq görüldü və əvvəlki albomlarına nisbətən daha böyük diqqəti cəlb etdi. Getdikcə artan şöhrətindən narahat olan Sia, ifasına fasilə verdi və diqqətini digər sənətçilər üçün mahnı yazmağa yönəltdi və "Titanium" (Devid Quetta ilə), "Diamonds" (Rihanna ilə), "Wild Ones" (Flo Rida ilə) kimi uğurlu əməkdaşlıq nəticəsi əldə etdi.
Sic
Sic — Latın sözüdür, "belə", "belə halda", "yalnız belə" mənasını daşıyır.
Sis
Sis bu mənalarda gələ bilər: Sis (Şamaxı) — Azərbaycan Respublikasının Şamaxı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Sis (Şəbistər) — Şərqi Azərbaycan ostanının Şəbistər şəhristanının Mərkəzi bəxşində yerləşən bir şəhərdir. Sis — Zəngibasar rayonunda kənd. Sis — Adana ilinin bir ilçəsidir.
Siu
Siu — Şimali Amerikada yaşayan hindu tayfası. Siular ilk vaxtlar, Superior gölünün ətraflarında yaşayırdılar. Avropadan gələn mühacirlərə qarşı bir əsrə yaxın aparılan mübarizələr nəticəsində məğlub olmuş və Minnesota ərazilərinə sürgün edilmişdilər. Siular digər tayfalardan döyüşkənliyi ilə fərqlənmişdir. 1876-cı ildə Siular Amerika Birləşmiş Ştatlarına qarşı qiyama qalxmışdılar. Qəbilənin ən məşhur nümayəndələrindən olan şef Oturan Buğanın öldürülməsindən sonra Siuların müqaviməti qırılmışdır. ABŞ hərbi birlikləri tərəfindən Siu qəbiləsinə qarşı 1890-cı ildə təşkil olunmuş Yaralı diz qətliamı Şimali Amerikada yaşanmış ən dəhşətli qətliamlardan hesab olunur.
Sivə
Sivə (ərəb. واحة سيوة‎, bər. ⵉⵙⵉⵡⴰⵏ) — Misirin Mətruh mühafəzəsində yerləşən oazis. Məntəqə Misir-Liviya sərhədindən 50 km, Aralıq sahilindən isə 300 km uzaqlıqda, Kəttarə çökəkliyində yerləşir. Sivə Misirin ən təcrid olunmuş məntələrindən biridir və əhalisi 33,000 nəfərdir. Əhalisinin əksəriyyəti bərbər xalqındandır. Sivədə yaşayan bərbərlər xüsusi bir mədəniyyət yaratmışdır və dilləri bərbər dil ailəsindən olan Sividir.Oazis orada yerləşən Amonun məbədinə görə məşhurdur. Bu məbəd turistləri məntəqəyə cəzb edir. Qonaqlar oazisə Ammonium adını veriblər. Ərazi tarixən Qədim Liviyanın ərazisindədir.
Siz
Siz (fr. Cize) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Seryezya kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Burk-an-Bres. INSEE kodu — 01106. == Coğrafiyası == Kommuna Paris şəhərinin 410 km cənub-şərqində, Lion şəhərindən 65 km şərqdə və Burk-an-Bres şəhərindən 45 km cənub-şərqdə yerləşir. == Əhalisi == 2010-ci ildə əhalinin sayı 324 nəfər təşkil edirdi.
Sıf
Sıf (lat. Sander) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xanıkimilər dəstəsinin xanılar fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
Sım
Sım — Azərbaycan Respublikasının Astara rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Etimologiyası == Coğrafi adın tərkibindəki sım sözü talış dilində «sıldırım», «hündür» mənasındadır. Sım kəndi Qayalıqda yerləşən kənd mənasındadır. Təngərüdçayın sahilində yerləşən kənd şəfalı bulaqları və bolsulu şəlalələri ilə məşhurdur.
Xiv
Xiv (tab. Хив) — Dağıstan Respublikası, Xiv rayonu ərazisində yerləşən kənd. İnzibati cəhətdən Xiv rayonunun və Xiv kənd sovetliyinin mərkəzidir. Xiv kənd inzibati vahidliyinin yeganə yaşayış məntəqəsidir. == Coğrafiya == Xiv kəndi Çıraq -çay və Rapak-çay arasında olan vadidə yerləşir. Mahaçqaladan 207,3 km cənubda, Belici dəmiryolu stansiyasından 58 km qərbdədir. == Tarixi == Xiv kəndi tabasaranlıarın ən qədim kəndlərindən biridir. Onun tarixi hələdə çox az araşdırılmışdır. Onun salınması haqqında məlunmat yoxdur. Əsasən özdənlərdən ibarət kənd idi.
İİV
İnsanın İmmunçatışmazlığı Virusu (İİV, ing. Human Immunodeficiency Virus, HIV) insanda infeksiyasının ən son mərhələsində Qazanılmış İmmun Çatışmazlığı Sindromu (QİÇS, ing AIDS, rusca СПИД) xəstəliyinə yol açabilən retrovirusdur. İnfeksiya öz səthində CD4 reseptorlu immun hüceyrələrini məhv edir. Nəticədə insanın immun sistemi tükənir və QİÇS inkişaf edir. Orqanizm tezliklə müxtəlif infeksiyalara və bədxassəli şişlərə tab gətirə bilmir və sağlam insana xas olmayan opportünist xəstəliklər baş qaldırır. Hal-hazırda antiretrovirus terapiyasının (ART-terapiya) əlçatan olduğuna görə, İİV-pozitiv insanların həyat keyfiyyəti və yaşama müddəti İİV-neqativ (infeksiyaya yoluxmamış) şəxslərdən fərqlənmir. Terapiya qəbul edərək, insan müəyyən edilməyən virus yükünə nail olur. Müəyyən edilməyən virus yükü olduqda, insan hətta qorunmasız cinsi əlaqə zamanı başqaları üçün yoluxucu deyil. Antiretrovirus terapiyası qəbul edilmədiyi zaman, insan immuniteti zamanla zəifləyir. Simptomsuz keçən bu mərhələ latent adlanır və ortalama 6 aydan — 7 ilədək davam edir.
Şin
Şin (Şəki) — Şəki rayonunda Baş Layısqı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
Şio
Şio — Macarıstanın mərkəzində bir kanaldır. Balaton gölünü Dunay çayı ilə birləşdirir. Çay Şiofok şəhərindən başlayır. E.ə. 292-ci ildə romalılar tərəfindən tikilmiş və XIX əsrdə yenidən qurulmuşdu. Şiofok şəhəri yaxınlığında 20-30 m genişliyində şlüz yaradır. Seksard şəhərindən keçir və bir neçə kilometr şərqdə doğru axaraq Dunay çayına tökülür. Şio kanalı Macarıstanın Şomod, Feyer və Tolna bölgələrindən keçir. Kanal Balaton gölündəki artıq suları boşaltmaq üçün istifadə olunur. == Həmçinin bax == Balaton gölü Zala çayı == Mənbə == Шио, река // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т.
Şir
Şir (lat. Panthera leo) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin pişiklər fəsiləsinin panter cinsinə aid heyvan növü. Bədəninin uzunluğu təqribən 210 sm-ə, quyruğu 110 sm-ə, kütləsi 280 kq-a yaxın olur. Pəncəsi iri caynaqlı, tükü qısa, sarımtıl-qonurdur. Quyruğunun ucu qotaz kimidir. Başqa pişikkimilərdən fərqli olaraq, cinsiyyət dimorfizmi yaxşı nəzərə çarpır. Erkəyinin boynunda, başının bir hissəsində, sinəsində və gövdəsinin ön tərəfində açıq-sarı, qara yalı olur. Dişi və cavan şirlərin isə yalı olmur. Çox güclü və cəlddir. Antilop, zebr, zürafə, maral, sürünənlər və s.
Şiva
Şiva (sanskr. शिव) — hinduizmdə ən qədim tanrılardan biri. Hinduizm üç tanrı prinsipini gözləyir və bu tanrılar Brahma (yaradıcı), Vişnu (Qoruyucu) və Şivadır (dağıdıcı). Sanskrit dilində Şiva boz-qara, civə rəngli deməkdir. Şivanın simvolu linqamdır, Yeri Göylə birləşdirən parlaq sütundur, fallik kultun nişanəsidir. Şivaya həmçinin məhsuldarlıq tanrısı kimi tapınırlar. Şivanın ikinci obraz-təzahürünə Nataracə adı verilib (burada nata rəqs, aktyor, racə isə sultan mənalarında anlaşılır). Beləliklə, dini rəvayətlər Şivanı "rəqs sultanı" təqdim edir. Şivanın arvadı mərasim rəqslərinin himayədarı olan Şaktidir (Sati və Parvati kimi başqa-başqa təzahürləri var). Mifologiya fil başlı Qaneşanı Şiva və Parvatinin oğlu kimi təqdim edir.
Şiə
Şiəlik ― İslam dininin ikinci ən böyük məzhəbi. Şiəliyin təqibçiləri Əli ibn Əbu Talibin İslam peyğəmbəri Məhəmmədin varisi və ilk imam olaraq təyin edildiyini düşünürlər. Şiələrə görə imamlıq həm də peyğəmbərin ailəsinə (İslam ədəbiyyatına görə "Əhli-beyt") və onun nəslindən törəmiş, xüsusi maddi və mənəvi nüfuza sahib olduqlarına inandıqları fərdlərə də sirayət edir. Dünyada İslam dininə etiqad edənlərin 10-15%-ni Şiə məzhəbinin nümayəndələri təşkil edir. == Etimologiya == "Şiə" sözünün mənası "izləyici", "təqib edən" və ya "tərəfdar" deməkdir. Tarixdəki ifadəsilə "şiətul-Ali" (ərəb. شيعة علي‎) yəni "Əli tərəfdarı" birləşməsinin qısaldılmış formasıdır. "Əli şiəsi", "Əhli-beyt şiəsi" kimi ifadələr Məhəmməd peyğəmbərin sözlərində də çox görünmüşdür. Bu haqda İslam mənbələrində bəzi hədislər də mövcuddur. : Sünni alimi Firuz Abadi öz lüğətində belə yazır : "Şiə adı Əli (ə) və Əhli Beyt (ə) tərəfdarlarına verilən ad idi.
Şi Şi şi şi şi
Şi Şi şi şi şi (çin. ənən. 施氏食獅史, sadə. 施氏食狮史, pinyin: Shī Shì shí shī shǐ, hərfi mənası: "Şi Şinin şirləri yeməsi haqda hekayə") — XX əsr məşhur Çin-amerikan linqvisti Çjao Yuanjen (赵元任 Zhào Yuánrèn) tərəfindən klassik Çin dilində zarafatla yazılmış şeir. Şeir 4 müxtəlif tonda tələffüz edilən və 94 dəfə təkrarlanan "şi" hecasından ibarətdir.Klassik Çin dilində yazılmış şeirin mətni əksər savadlı çinlilərə aydın olsa da, bu, tələffüz zamanı deyil, yalnız heroqlifik yazı versiyasında mümkündür. Çin dilinin 2500 illik inkişaf tarixi ərzində klassik Çin dilində formalaşan omofoniya səbəbindən Pekin dialektində tələffüz edildikdə və ya fonetik sistemdə yazıldıqda şeirin mətni tamamilə anlaşılmaz hala düşür. == Şeirin mətni == == İstinadlar == == Xarici keçidlər == 對聯:30.
Şi Şi
Şi Şi dördüncü Hu Çao şanyüsüdür, cəmi 33 gün imperator olmuşdur. Yerinə onu devirən qardaşı Şi Çun keçmişdir.
Adi sıf
Adi sıf (lat. Sander lucioperca) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xanıkimilər dəstəsinin xanılar fəsiləsinin sıf cinsinə aid heyvan növü. == Morfoloji əlamətləri == Bədəni uzunsov və yanlardan basıqdır. Çənələrində və damaq sümüklərinin üzərində köpək dişləri yerləşir. Qəlsəmə qapağı pulsuqlarla tam örtülüdür. Rostrumu uzun və enlidir. Bel üzgəcləri bir-birinə yaxın durur və ya toxunurlar. Bədənin rəngi yaşımtıl-bozdur. Yanlarında eninə yerləşən 8-12 ədəd qonur-qara rəngli zolaqlar, belində və quyruq üzgəcinin üzərində bir neçə sırada yerləşən tünd ləkələr olur. Yerdə qalan üzgəcləri açıq sarı rəngdə olur.
Aşina Sin
Aşina Sin — İmperator tərəfindən Türgiş xaqanlığının hücumlarının artması üzərinə təyin olunmuşdu. Cəmi 2 il hakimiyyətdə qaldıqdan sonra Bağa Tarxan tərəfindən öldürülmüşdü. Xatunu və oğlu Çjunxiao Çinə qaçmış, oğlu isə sərkərdə olmuşdu. Onun ölümü ilə Qərbi Göytürk xaqanlığı sülaləsi bitir.
.срб
.срб (.xn--90a3ac) — Yuxarı səviyyəli kiril əlifbasında olan Serbiyanın milli domeni. İnternetdə kiril əlifbasında yazılmış ikinci domen. (birinci .рф) . Domen 3 may 2011-ci ildə işə salınmışdı . Domen adlarının qeydiyyat prosesi 27 yanvar 2012-ci ildə başladı.. Bu zonada birinci qeyd edilmiş domen "рнидс.срб" oldu — (Serb milli domen registratoru).
Мир ПК
"PC World" — ABŞ aylıq kompüter texnologiyası jurnalı. Jurnal 1983-cü ildən 2013-cü ilə qədər "International Data Group" tərəfindən nəşr olunmuşdur. 2013-cü ilin avqust ayından başlayaraq jurnalın çap versiyası dayandırılmış və onun redaksiya heyəti tamamilə onlayn formata keçmişdir. Jurnalın məqalələri fərdi kompüterlər, serverlər və iş stansiyaları üçün aparat və proqram təminatının işlənib hazırlanması, onların həm istehlakçı şəraitində, həm də müəssisələrdə tətbiqi məsələlərinin geniş spektrini əhatə edirdi. Publikasiyanın məzmunu müxtəlif ixtisaslara malik olan oxuculara yönəlmişdir == Tarixi == Jurnal 1982-ci ilin noyabrında "COMDEX"də elan edilmiş və ilk növbədə "Personal Computer World" adlandırılmışdır. Jurnal "VNU" və "Ziff Davis Publishing" daxil olmaqla naşirlər tərəfindən bir neçə dəfə yenidən satılmışdır.1999-cu ilin fevralında jurnal rekord tirajla 1 milyon nüsxə ilə nəşr olunmuşdur. Bu, o zaman belə rəqəmlərə nail olan ilk və yeganə kompüterlə bağlı jurnal idi.2013-cü ildə jurnalın sahibi "International Data Group" şirkəti "PC World" jurnalının 30 il davam etmiş nəşriyyatının dayandırıldığını elan etmişdir. 2013-cü ilin avqust nömrəsi "PC World" jurnalının çap olunan sonuncu nömrəsi idi. Jurnalın redaktorları fəaliyyətlərini onlayn formatda davam etdirmişdir.
РИА Новости
RİA Novosti — Rusiyanın dövlət informasiya agentliyi. 2013-cü ildə ləğv olunaraq onun bazasında “Rossiya Seqodnya” (Rusiya bu gün) beynəlxalq informasiya agentliyi yaradılır. İnformasiya agentliyinin əsas fəaliyyət istiqamətinin Rusiya Federasiyasının dövlət siyasətini və ictimai həyatını xaricdə işıqlandırmaqdır. Dünyanın ən böyük media holdinqlərindən biri sayılır, mərkəzi qərargahı Moskva şəhərində yerləşir.
141-сi şərq meridianı
Qrinviçin şərqindəki 141-ci şərq meridian— Şimal qütbündən Şimal Buzlu okeanı, Asiya, Sakit okean, Avstraliya, Hind okeanı, Cənub okeanı, Antarktidadan cənub qütbünə keçən və qərb uzunluğunun 39-cu meridianı ilə ortodromiya təşkil edən uzunluq xətti. 141-ci şərq meridian, 39-cu meridianın qərb ilə böyük bir dairə meydana gətirir. == Sərhəd == Yeni Qvineya adasında meridian, qərbdə İndoneziya ilə şərqdə Papua-Yeni Qvineya ilə arasındakı quru sərhədinin bir hissəsini təyin edir.Flay çayı 141-ci meridianın qərbindən axdığı ərazini təşkil edir. Flayın cənubu sərhədi meridianın şərqindən bir qədər,paralel olaraq uzanır (bax. İndoneziya - Papua Yeni Qvineya münasibətləri). Avstraliyada Cənubi Avstraliya əyalətinin şərq sərhədi, Kvinslend və Yeni Cənubi Uels ilə həmsərhəddir.
В.G.Timiryasov adına Kazan İnnovativ Universiteti
В. G. Timiryasov adına Kazan İnnovativ Universiteti (rus. ВГ Тимирясова, ИЭУП) Kazandakı bir universitetdir. 22 iyul 1994-cü ildə qurulmuşdur. == Ad == Qanundakı dəyişikliklərlə əlaqədar olaraq universitet bir neçə dəfə rəsmi adını dəyişdirdi. Qurucusu və ilk rektoru V.G. Timiryasovun adını daşıyır. 1994–1996-cı illərdə İqtisadiyyat, İdarəetmə və Hüquq Universitetinin, 1996–2016-cı illərdə İqtisadiyyat, İdarəetmə və Hüquq İnstitutunun və 2016-cı ildən VG Timiryasov adına Kazan İnnovasiya Universitetinin (IEUP) adını daşıyır. == Tarix == Universitet 1994-cü ildə Tatarıstan Respublikası Təhsil Nazirliyinin və Tatarıstan Respublikası Ali Sovetinin Xalq Təhsili Daimi Komitəsinin təşəbbüsü ilə bazar iqtisadiyyatı və hüquq sahəsində ixtisaslı kadrların ehtiyaclarını ödəmək üçün yaradılıb. 1998–2002-ci illərdə universitetin Almetyevsk, Bugulma, Zelenodolsk, Naberezhnye Chelny, Nizhnekamsk və Chistopol filialları yaradıldı və təhsil fəaliyyətlərinə davam etdilər. 2014-cü ilin mayından bəri Rusiya tərəfindən birləşdirilən Krımda təhsil fəaliyyətinə başlayan ilk rus universitetlərindən biridir. Universitet Dünya Tatarları Konqresinin və Krım Respublikasının bələdiyyə başçılarının təlimi üçün birgə bir layihə həyata keçirir.
ПМА "В-1" və ПМА "В-2" aşqarları
ПМА «В-1» və ПМА «В-2» - polimetakrilat tipli özlülük aşqarları olub molekul kütlələri 3000-4300 (ПМА «В-1») və 12000—17000 (ПМА «В-2»)-dir. == Xassələri == ПМА «В-1» aşqarı mexaniki destruksiyaya qarşı yüksək davamlılığa və nisbətən aşağı molekul kütləyə görə orta dərəcədə qatılaşdırıcılığa malikdir. ПМА «В-2» aşqarı ПМА «В-1» aşqarı ilə müqayisədə daha yaxşı qatılaşdırıcılıq qabiliyyətinə malikdir, lakin mexaniki destruksiyaya qarşı davamlılığa görə ondan geri qalır. == Alınması == ПМА «В-1» və ПМА «В-2» metakrilat turşusunun СН2=С(СН3)СООН monomerinin sintetik yağ spirtlərinin C7-C12 (ПМА «В-1») və С8-С13 (ПМА «В-2») fraksiyaları ilə efirlərləşməsindən alınan polimerlərin yağda məhlullarıdır. ПМА «В-1» aşqarı ТУ 6-01-979—84 üzrə alınır və polimetakrilatların МС-8 yağında 58-65%-li məhlulundan ibarətdir. ПМА «В-2» aşqarı ТУ 6-01-692—77 üzrə alınır və yüksək keyfiyyətli aşqar polimetakrilatların И-20А yağında 30-35%-li məhlulundan ibarətdir. == Tətbiqi == ПМА «В-1» və ПМА «В-2» aşqarları duru yağların özlülüyünü və özlülük indeksini artırmaq üçün istifadə edilir. ПМА «В-1» aşqarı motor, transmissiya və hidravlik yağlarda 18% qatılığa qədər istifadə olunur. ПМА «В-2» aşqarı motor yağlarında və hidravlik sistemlərin işçi mayelərində 6% qatılığa qədər tətbiq olunur. == Mənbə == Электронная библиотека: Топлива, смазочные материалы, технические жидкости. www.bibliotekar.ru/5-toplivo-smazka/43.htm Синтез и исследование функциональных свойств комплексных полифункциональных присадок.