Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ТИМТАЛ

    (-ди, -да, -ар) 1. büt; 2. büst, heykəl.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • TİMSAL

    пример

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • timsal

    timsal

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • TİMSAL

    [ər.] сущ. 1. чешне, мисал; 2. мисал; бубайрин мисал; 3. клас. шикил, сурет; 4. куьгьн. кил. təmsil 2)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TİMSAL

    ə. 1) şəkil, əks; 2) oxşama, bənzəmə, oxşayış, bənzəyiş 3) məsəl, misal, nümunə

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • TİMSAL

    timsal bax 1. nümunə; 2. məsəl

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TİMSAL

    nümunə — misal

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TİMSAL

    ...образец чего-л.). Qəhrəmanlıq timsalı пример геройства, mərdlik timsalı пример мужества, qabaqcıl müəssisənin timsalında görmək olar можно видеть на

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİMSAL

    i. bax misal

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • TİMSAL

    ...şivəsi ilə bir timsal da söylədi. S.Hüseyn. [Hacı:] Nə qədər timsal və zərbi-məsəllər eşitsəniz, uşaqlarınıza deyin, dəftərlərinə yazsınlar. Qantəmir

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ТАНТАЛ

    м мн. нет kim. tantal (çox çətin əriyən və az tapılan boz rəngli metal); ◊ муки Тантала Tantal əzabı (həsrəti çəkilən bir şeyin əldə edilə bilməməsind

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TİMPAN

    1 сущ. тимпан: 1. древний ударный музыкальный инструмент, род ручной литавры 2. обозначение в партитуре литавр 2 сущ. архит. тимпан (поле фронтона с ж

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİMSAH

    ...стран); аллигатор. Nil timsahı нильский крокодил, daraqlı timsah гребнистый крокодил, kütburun timsah тупорылый крокодил II прил. 1. крокодилий, крок

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİMPAN

    timpan bax təbil

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TIRTIL

    i. zool. caterpillar

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • TİMSAH

    ə. tropik ölkələrdə su hövzəsində yaşayan kərtənkələyəbənzər yırtıcı heyvan

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • ТАМТАМ

    м mus. sinc, qonq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТИМПАН

    м mus. tar. 1. təbii; 2. dəf; 3. anat. timpan (binanın heykəllərlə və s. ilə bəzədilən qabaq hissəsi).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТИМИАН

    ТИМЬЯН, ТИМИАН м bot. kəklikotu (yarpaqlarından efir yağı hasil olan ətirli bitki).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТИРВАЛ

    нар. 1) алай чкадал. Къуншийрин къахарин тариф вири хуьр тирвал чкӀана. М. Б. Катай къах. 2) вини дережада, гзаф. Урусатдин бугъадиз, аквар гьалара

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТИКВАЛ

    сущ.; -или, -иле; -илер, -илери, -илера тик, гуьне квай гьал. Гуьнедин тиквилиз килигмир, адан кьилел вуч алатӀа фагьума

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • timsah

    is. crocodile m ; ~ dərisi peau f de crocodile

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • TANTAL

    1 сущ. тантал (герой древнегреческой мифологии, осуждённый богами на вечные мучения) 2 I сущ. хим. тантал (редкий, очень твёрдый и тугоплавкий металл

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • tırtıl

    is. zool. chenille f

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • TİMSAH

    Alınma sözdür, M.Kaşğarinin dövründə türklər timsah yerinə alavan sözünü işlədiblər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • TIRTIL

    ...гусеницу II прил. 1. гусеничный (относящийся к гусенице в 1 знач.). Tırtıl yuvaları гусеничные гнезда 2. относящийся к гусенице во 2 знач. Tırtıl zən

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİMSAH

    I. i. crocodile II. s. crocodile, crocodilian; ~ dərisi crocodile leather

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • TAMTAM

    сущ. тамтам: 1. ударный музыкальный инструмент, разновидность гонга). Çin tamtamı китайский тамтам 2. барабан с деревянными щитками вместо кожи (распр

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TİMSAH

    ...subtropik ölkələrdə yaşayan qalın və sərt dərili sürünən yırtıcı iri heyvan. Timsah dərisi.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TANTAL

    is. [lat.] Elementlərin dövrü sisteminin V qrupundan Ta-kimyəvi element

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TUMTAX

    (Bakı) bax tumta

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • TİMPAN

    is. [yun.] Qədim zərb musiqi aləti

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TIRTIL

    is. 1. zool. Bir neçə cütayaqlı qurdabənzər bədəni olan kəpənək sürfəsi. Kəpənək tırtılı. 2. Yoldakı maneələri keçmə qabiliyyətini artırmaq üçün maşın

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TİRTAP

    zərf : tirtap düşmək (uzanmaq) – çox yorğun olduğundan əl və ayaqlarını uzadaraq uzanmaq, bərk yatmaq. [Rizvan] durub, canın dişinə alıb, özün yetirdi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TİMSAH

    1. крокодил; 2. крокодиловый;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TIRTIL

    гусеница

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TOMPAL

    отходы кокона

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TOMPAL

    ...Mingəçevir, Şəki) iki qurdun birlikdə sarıdığı çıxar barama. – Tompal baramanın içində iki qurd olur (Ağdam); – Tompal baramanı piliyə qatıllar (Göyç

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ТИМТАЛЧИ

    1. bütçü, büt qayıran; 2. heykəltəraş.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • TİMSAH

    [ər.] сущ. зоол. тимсагь, крокодил (чими уьлквейра жедай хуьрлуьнкӀдиз ухшар гзаф зурба вагьши гьайван); // тимсагьдин, крокодилдин (мес. хам, кака).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TİMPAN

    [yun.] сущ. тимпан (далдам хьтин къадим музыкадин алат).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TIRTIL

    сущ. 1. зоол. цӀарах (чепелукьдин шараг); 2. тех. гусеница (трактордин, танкдин ва мс. чархарал жедай гьяркьуь цепь)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TANTAL

    [lat.] сущ. тантал (химиядин элемент).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ТИРВАЛ

    [ттирвал]: вацӀ тирвал çay boyu(nca); адет тирвал adət üzrə, bir qayda olaraq; малум тирвал məlum olduğu kimi; тирвал лугьун düzünü demək; кардин тирв

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТИКВАЛ

    diklik, dik şeyin halı, dik vəziyyət.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТАМВАЛ

    tamlıq, tam şeyin halı; tam halda olma; bütövlük, tamamlıq, bütünlük.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТИРВАЛ:

    тирвал тур stet; кардин тирвал n. heart of the matter, crux of the matter, kernel.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ТИКВАЛ

    n. ascent, slope, steep.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • тирвал

    : ада тирвал лагьана - он сказал так, как есть; тирвал тур - оставь, как было; жуван рехъ тирвал алад - иди своей дорогой; затӀар вири кӀвал тирвал чу

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • тиквал

    крутизна.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • етимвал

    сиротство.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ИТИМВАЛ

    ...Душманар шад ийиз, дустарперишан. А. Гъ. Пис хциз. Бес, вучиз итимвал квахьна икьван фад, Яншахар, кӀамашар икьван бул хьана? И. Ш Кьудар. Виликдай

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЕТИМВАЛ

    ...маса аялринни Абасан арада тафават авачиз тушир. И тафаватни Абасан етимвал, амайбуралай ам кесиб хьун тир. Ф. Акьуллу данарбан. Заз етимвилин муси

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • bimetal

    1) is. bimétal m (pl aux) ; 2) sif. bimétal, -e

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • КИМВАЛ

    м sinc

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • SİMBAL

    сущ. муз. цимбалы (музыкальный инструмент в виде плоского ящика с металлическими струнами, по которым ударяют двумя молоточками; входит в состав народ

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BİMETAL

    ...биметаллический. Bimetal elementlər биметаллические элементы, bimetal lövhə биметаллическая пластинка

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AMİTAL

    сущ. мед. амитал (снотворное средство)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • QIMQAL

    (Tabasaran) bax qimqar. – Qımqal çux xırdədü

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ÇİNTAL

    (Göyçay, Xudat, Oğuz, Tərtər, Ucar) ağacdələn. – Çintal dındağıynan ağacı deşir (Oğuz); – Çintal göycə qarğa kimidi (Ucar); – Çintalın peşəsi ağacı de

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • КИМВАЛ

    ист. кимвал (сад садахъ галукьриз ван ийиз тадай кьве ленгери хьтин музыкадин алат).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • итимвал

    ...гуманность, доброту. 2. мужество, отвага, смелость : ада вичин итимвал къалурна— он проявил свою храбрость, смелость. 3. честь, совесть, порядочность

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • MƏBUD

    [ər.] сущ. ибадат, сажда ийидай затӀ (Аллагь, бут, тимтал, варз, рагъ, гъед ва мс.).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MADONNA

    ...Исадин диде яз гьисабзавай Марьямаз ганвай тӀвар ва гьадан шикил, тимтал).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • SFİNKS

    ...беден алай, инсандин (ва я гьайвандин) кьил галай къатканвай ширдин тимтал).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • BÜT

    [fars.] сущ. 1. бут, тимтал, идол; // пер. гзаф рикӀ алай, икрам ийидай (кас ва я затӀ); 2. клас. сенем (гуьзелдиз ишара).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • FETİŞ

    [fr.] фетиш (1. бут, мурбат, тимтал (сифтегьан-къадим замандин инсанри аллагьдиз хьиз ибадат авур чан алачир затӀ; мес. къван, нини, кӀарас, шикил ва

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • HEYKƏL

    ...дуьа авай медальон ва мс.); 3. кил. mücəssəmə 2); ** heykəl kimi тимтал хьиз, аюх хьиз, юзун тавуна, юза тахьана.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
OBASTAN VİKİ
Bimetal
Bimetal — iki və ya daha çox müxtəlif metallardan hazırlanmış layların birləşməsindən əldə olunan material. Elektrik avadanlıqlarının hazırlanmasında istifadə olunur. == Bimetallik element == Elektrik avadanlıqlarının uzunömürlülüyü yüksək dərəcədə onların artıq yüklənməsindən asılıdır. Elektrik avadanlıqları artıq yüklənmə cərəyanlarından mühafizə etmək üçün bimetallik elementli istilik releləri geniş yayılmışdır. Bimetallik element müxtəlif xətti genişlənmə əmsalına α malik olan iki lövhədən ibarətdir. Onlar bir-biri üzərinə qoyular və sərt bərkidilir və ya qaynaq olunur. Əgər belə elementi tərpənməz bərkitsək və qızdırsaq, onda onun α əmsalı aşağı olan materiala tərəf əyilməsi baş verir. Artıq yük cərəyanının təsiri altında bimetallik lövhənin belə qızması və əyilməsi sayəsində lövhənin sərbəst ucuna bərkidilmiş kontakt açılır və avadanlığın idarə dövrəsini qızdıraraq, onu artıq yüklənmədən mühafizə edir.
Simbal
Cimbal üst hissəsi geniş trapez formalı gərilmiş metal qutudan ibarət olan kardafon (chordophone) növüdür. Cimbal 2 döyəcləyici (çubuq) ilə simlərə zərbə endirməklə çalınır. Moravyada bu alət xalq musiqi ansamblı üçün əsas alətlərdən biri kimi istifadə olunur. Cimbalom qrupları günümüzdə ənənəvi musiqi sərgiləyən ən gözlə görülən və ikonik topluluqlar arasındadır. 19-cu əsrdə Moravya musqisinin "kiçik" cimbalom xüsusiyyəti, 20 əsrdə geniş bir istifadə sahəsi tapan olduqca yeni bir musiqi aləti olan "standart" cimbalom ilə dəyişdirildi. Cimbalom qrupunun lideri və ya "şefi" Çexiyada "primáš" olaraq adlandırılan skripkaçıdır (violinist). İkinci violinist- "obligát" isə sıxlıqla düz melodiyanı çalar və "primáš"-ı dəstəkləyər (izləyər). Moravya cimbal qruplarının digər önəmli musiqi alətləri klarnet və kontrabasdır.
Tantal
Tantal - "Ta" -(Tantalum) – Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 73-cü element. V qrupun əlavə yarımqrupunun 3-cü elementidir. Sərbəst halda ilk dəfə 1802-ci ildə İsveç alimi Andres Eksberq və ingilis alimi Çarlz Xatçet (1765-1847) tərəfindən Skandinaviyada tapılan minerallardan birində kəşf olunmuşdur. Onlar kəşf etdikləri tantal və kolumbiumu kimyəvi xassələri çox yaxın olduğundan bir element kimi qəbul etdilər və onu tantal adlandırdılar. 1844-cü ildə alman kimyaçısı Henrix Roze (1795-1864) Bavariyada tapılan mineralları araşdırarkən sübut etdi ki, çox oxşar xassəli iki müxtəlif element mövcuddur. O bu elementlərin "qohumluğunu" nəzərə çapdırmaq" üçün ikinci elementi mifik yunan qəhrəmanı Tantalın qızı Niobanın şərəfinə Niobium adlandırdı. Maraqlıdır ki, Amerikada hələ uzun müddət niobiumu, köhnə adı ilə Kolumbium (CB) adlandırırdılar.Bu elementə tantal adı elementin sərbəst halda çətin ayrılmasına və onun kimyası ilə məşğul olan tədqiqatçılara əzab verməsinə görə qədim yunan mifologiyasından götürülmüş "Tantal əzabı" məfhumuna əsasən verilmişdir. Mifik ad daşıyan 3 elementdən (vanadium, tantal, niobium) biridir. Tantal metalı ilk dəfə xloridli birləşməsinin hidrogenlə reduksiyasından alınmışdır.
Timati
Timur Eldaroviç Yunusov, Timati (rus. Тимати; 15 avqust 1983, Moskva) — rus hip-hop sənətçisi, prodüser, aktyor və biznesmendir. YUNESKO-nun dəstəyi ilə Moskva Beynəlxalq Fondunun Qəyyumlar Şurasının üzvüdür. == Həyatı == 15 avqust 1983-cü ildə Moskvada anadan olub. Valideynləri - atası İldar Vaxitoviç Yunusov (1960-cı il təvəllüdlü) - iş adamı; anası Simon Yakovlevna Yunusova (1959-cu il təvəllüdlü). Tatar və yəhudi köklərinə malikdir. Sənətkarın özü, "Moskovskiy Komsomolets" qəzetinə verdiyi müsahibədə: "Çox varlı valideynlərim var" deyərək dedi: "Atam məni elə bir şəkildə böyütdü ki, özüm hər şeyə nail olum." 1998-ci ildə 14-15 yaşlarında Timati (daha sonra Timotey) "VIP77" qrupunu təsis etdi. 2000-ci ildə Decl üçün MS kimi çalışdı. A. Puşkin adına Dövlət Muzeyində gənc sənətşünaslar klubunu bitirib. 2004-cü ildə "Ulduz Fabriki 4" layihəsində iştirak etmişdir.
Timqad
Timqad (ərəb. تيمقاد‎ ) — Əlcəzairdə, Aures dağlarında yerləşən qədim Roma şəhəri idi. Şəhər təxminən 100-cü illərdə imperator Trayan tərəfindən qurulmuşdur. Şəhərin tam adı Colonia Marciana Ulpia Traiana Thamugadi idi. Trayan şəhərə bu adı anası Marcia, böyük bacısı Ulpia Marciana və atası Marcus Ulpius Traianusun xatirəsinə vermişdi. Müasir Əlcəzairdə, Batna şəhərindən təxminən 35 km şərqdə yerləşən xarabalıqlar Roma şəhər planlaşdırmasında istifadə edilən ən yaxşı mövcud nümunələrdən birini təmsil etməsi ilə diqqət çəkir. Timqad 1982-ci ildə UNESCO tərəfindən Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir. == Etimologiya == Timqadın köhnə adı olan Marciana Traiana Thamugadi'nin birinci hissəsi - Marciana Traiana - roma dilindədir və qurucusu imperator Trayan və bacısı Marciananın adını ifadə edir. Adın ikinci hissəsi - Thamugadi "zirvə" mənasını veriri və şəhərin qurulduğu yerin bərbərcə adıdır. == Tarix == Şəhər imperator Trayan tərəfindən, təxminən 100-cü illər ətrafında hərbi koloniya kimi qurulmuşdur.
Timsah
Timsahlar (lat. Crocodilia) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinə aid heyvan dəstəsi. Hesab olunur ki, timsahlar 120 milyon il bundan əvvəl təbaşir dövründə yaranmışdır. Timsahların orqanizminə yaxın müasir qohumları quşlar hesab olunur. == Ümumi xarakteristika == Timsahlar müasir sürünənlərin ən yüksək quruluşlu taksonu olub, yarımsu həyatına uyğunlaşıblar. Bunlarda çənəarası və üst çənə sümüklərinin, damaq çıxıntılarının, eləcə də damaq sümüklərinin böyüməsi nəticəsində sümük damağın əmələ gəlməsi səciyyəvi əlamətdir. Avstraliya və bir çox Afrika ölkələrində timsah ən təhlükəli heyvan hesab olunur. Timsahları ağac tirlərlə səhv salmayın. O "qurbanını" gözləyən zaman suyun altına çəkilib gizlənir. "Qurbanı" görən zaman isə suyun altından çıxır, onun üzərinə atılaraq onu tutur və yenidən suyun altına girir.
Tırtıl
Tırtıl — lepidoptera (kəpənəklər) sırasından böcək sürfəsi. Kəpənəyin və bir güvənin sürfəsi. Təxminən 2–3 həftədən sonra tırtıl kokos halına gəlir və başqa 2 həftədən sonra pupaya çevrilir. Sonra böyüdülmüş qanadları olan bir tırtıl görünür. Tırtıl, xüsusilə toxuculuq sənayesində zərərvericilər kimi tanınır. Bir növ tırtıl Uzaq Şərqdə ipək məhv edir, ipəkqurdu kimi tanınır. Bədən bir baş, üç döş və on qarın seqmentindən ibarətdir. Baş güclü sklerotlaşdırılmış bütövlərə malikdir; bədənin qalan hissəsi böyük skleritlər olmadan çox hissəsində yumşaqdır. Bədəndə, fərdi ailələrə, cinslərə və hətta növlərə xas olan, qəti şəkildə müəyyən edilmiş bir şəkildə yerləşən setlər inkişaf etdirilir. Bu ilkin cütlərə əlavə olaraq, yaşlı yaşlarda, bir çox açıq canlı formada ikincil silsilələrin sıx bir örtüyü inkişaf edir (ayıların alt ailəsinin nümayəndələrinin tırtıllarında ən güclü).
MİMTA
Milli İrsi Mədəni Tarixi Araşdırmalar Fondu və ya qısaca MİMTA — Azərbaycanda fəaliyyət göstərən qeyri-hökumət təşkilatı. Fond qədim tarixə, yüksək mədəniyyətə malik Azərbaycanın tarixini, milli irsini, mənəvi dəyərlərini qoruyub-saxlamaq və inkişaf etdirməyə kömək məqsədilə təsis edilmişdir.31 yanvar 2005-ci ildən fəaliyyət göstərən fondun icraçı direktoru Pərviz Əmirovdur. == Məqsədlər == Fondun fəaliyyətinin əsas məqsədi Azərbaycanın milli irsi, mədəni, tarixi dəyərlərini tədqiq edib həm ölkədə, həm də ölkədən kənarda təbliğ etmək, xarici ölkələrdə Azərbaycanın milli irsini, mədəniyyətini, tarixini əks etdirən sərgilər, konfranslar və s. tədbirlər təşkil etmək, istedadlı gənclərə, yaşlı ziyalılara maddi və mənəvi kömək göstərmək, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət və sosial sahədə xeyriyyə tədbirləri, simpoziumlar, seminarlar, müsabiqələr keçirmək və ayrı-ayrı şəxsləri Azərbaycan tarixi, mədəniyyəti, irsi üçün əhəmiyyətli olan uğurlara görə mükafatlandırmaqdan ibarətdir. == Fəaliyyət == === Nəşrlər === ==== Jurnallar ==== ===== Füyuzat jurnalı ===== 1906-cı il noyabrın 1-i Əli bəy Hüseynzadənin baş redaktorluğu ilə nəşrə başlayan, amma mütərəqqi və milli fikirləri təbliğ etdiyindən 1907-ci ilin noyabrında çar hökuməti tərəfindən çapı dayandırılan “Füyuzat” jurnalı 100 il sonra – 2007-ci ildə Milli İrsi Mədəni Tarixi Araşdırmalar Fondu tərəfindən bərpa edilmiş və “Füyuzat”ın davamı kimi 33-cü nömrədən nəfis şəkildə çap etdirilməyə başlanmışdır.MİMTA fondunun mətbu orqanı olan müasir “Füyuzat” milli-mədəni, ictimai-siyasi, tarixi, mənəvi-əxlaqi mövzuları əhatə edir. Jurnal milli dəyərlərə, irsimizə, zəngin mədəniyyətimizə, tarixi köklərimizə bağlılıq və bununla da dövlətimizə, xalqımıza faydalı olmaq amalına sadiq qalmışdır. Jurnalın baş redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Teymur Əhmədovdur. ===== İşıq jurnalı ===== 1911-ci il yanvarın 22-də maarifpərvər ziyalı Xədicə Əlibəyovanın baş redaktorluğu və Mustafa bəy Əlibəyovun naşirliyi ilə çap olunan və milli mətbuatımızın ilk qadın mətbu orqanı kimi tarixə düşən “İşıq” qəzeti 68 nömrədən sonra – 1912-ci ildə fəaliyyətini dayandırsa da, 2012-ci ilin yanvar ayından etibarən Milli İrsi Mədəni Tarixi Araşdırmalar Fondunun təsisçiliyi ilə “İşıq-qadın” jurnalı kimi bərpa edilmişdir. MİMTA fondunun mətbu orqanı olan “İşıq-qadın” jurnalı, tarixi “İşıq” qəzetinin varisidir. Nəfis şəkildə çap edilən bu jurnal ailə tərbiyəsi, qadın problemləri və bir sıra tarixi, mədəni-əxlaqi mövzulardan bəhs edən məqalələri ilə oxucuların dərin rəğbətini qazanmışdır.Jurnalın baş redaktoru Azərbaycan Respublikasının Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədr müavini Sədaqət Qəhrəmanovadır.
Tamta
Tamta Qoduadze və ya sadəcə Tamta (gürc. თამთა გოდუაძე; yun. Τάμτα Γκοντουάτζε; 10 yanvar 1981, Tbilisi) — Gürcü əsilli Yunanıstan müğənnisi. O, 2004-cü ildə iştirak etdiyi Super Idol musiqi yarışmasından sonra Yunanıstan və Kiprdə şöhrət qazanmışdır. Tamtanın Yunanıstan və Kiprdə bir neçə hit mahnıları olmuşdur. O, 2014-cü ildə X Factor Gürcüstan və 2016-cı ildə isə X Factor Yunanıstan yarışmalarında münsif olaraq yer almışdır. Tamta "Replay" mahnısı ilə Kipri Tel-Əvivdə keçirilən 2019 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində təmsil etmişdir. == Həyatı və musiqi karyerası == Tamta Qoduadze Gürcüstanda anadan olmuş və böyüyüb başa çatmışdır. Orada beş yaşında ikən musiqi ilə maraqlanmağa başlamışdır. Tamta 22 yaşında ailəsi ilə birlikdə Yunanıstana köçmüşdür.
Tidal
Tidal — abonementə əsaslanan musiqi, podkast xidməti. Tidal 2014-cü ildə İsveç şirkəti Aspiro tərəfindən istifadəyə verilib, hazırda əksəriyyəti Amerikan şirkəti olan "Block, Inc"ə məxsusdur. Bütün üç əsas səsyazma leyblləri və bir çox müstəqil leybl ilə distributor müqavilələri ilə Tidal 80 milyondan çox trek və 350.000 musiqi videosuna girişi təmin etdiyini iddia edir. O, iki səviyyəli xidmət təklif edir: Tidal HiFi (CD keyfiyyətinə qədər – FLAC əsaslı 16 bit/44,1 kHz) və Tidal HiFi Plus ( MQA – 24 bit/96 kHz-ə qədər). Tidal musiqi bazarında musiqi sənətçilərinə və mahnı müəlliflərinə qonorarın ən yüksək faizini ödədiyini iddia edir.
Tikal
Tikal — Mayya sivilizasiyasının ən böyük şəhərlərindən biri, Mutul Krallığının paytaxtı. Qvatemalanın Peten bölgəsində yerləşir. == Tarix == Tikalda hindu məskəni hələ e.ə. VII əsrdən mövcud idi. B.e. I–IX əsrlərdə şəhər Mayya sivilizasiyasının mühüm mərkəzlərindən idi. Tədqiqatçıların hipotezinə əsasən, bu zaman Tikalda əhalinin sayı 100–200 min nəfər təşkil edirdi. X əsrin sonlarında bir sıra qiyam hadisələri nəticəsində şəhər yerli camaat tərəfindən tərk edilmişdi. Tikal adının mənası mayya dilindən tərcümədə "ruhların səslərinin eşidildiyi yer" mənasını verir. Heroqlifik yazılarda şəhərin daha qədim adı olan Yaş-Mutul (yaşıl bağ) qeyd olunur.
Timar
Timar — Anadolu bəyliklərində və Osmanlı imperiyasında şərti feodal torpaq mülkiyyəti. 1839-cu ildə hərbi sistem ləğv edilənə qədər mövcud olmuşdur. Sultan I Muradın hakimiyyəti dövründə yaradılmışdır. Bir timardan əldə edilən illik gəlir 20 min akçadan az idi.XVI əsrin sonlarında timar tədricən çiftlik adlanan torpaq mülkiyyətinə çevrilmişdir. Bu, dövlət 1919-cu ildə süqut edənə qədər Osmanlı imperiyasında üstünlük təşkil etmişdir.
Tista
Tista ( ing. Teesta Teesta, nep. टिस्ता खोला - "Tista Khol", benq. তিস্তা নদী তিস্তা নদী - "Tista Nodi"), Hindistan və Banqladeşdəki çaydır və Brahmaputranın bir qoludur. Keçmiş Knyazlığın əsas su yolu idi və hazırda Hindistanın Sikkim əyaləti, öz mikroiqlimi ilə Himalayadakı dərin bir vadidən keçərək bütün dövlətə axır. Müəyyən dərəcədə Sikkim və Qərbi Benqal dövlətləri arasındakı sərhədi təşkil edir, sonra Qərbi Benqal və Banqladeşdən keçərək Brahmaputraya axır. == Cari == Tibetlə sərhəddəki Sikkimin çox şimal-şərqindəki Tista buzlaqından qidalanan Khangchung gölündən axır. Yuxarıda Çombo adlanır ( ing. Chombo Çombo ). Əvvəlcə qərbə, Sikkimin şimal sərhədi boyunca axır, sonra cənuba dönür və dövləti demək olar ki, yarısında kəsir.
Titan
Titan (Ti) – D. İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 22-ci element. Yüngül, güclü, parlaq, korroziyaya qarşı müqavimətli bozumtul bir keçid metalıdır. Titan dəmir, alüminium, vanadium, molibden kimi elementlər ilə aşqarlanmış edə bilər. Bu güclü, yüngül ərintilər havaçılıq (reaktiv mühərrikləri, mərmilər və kosmos vasitələri) hərbi sənaye əməliyyatlar (kimyəvilər və neft məhsulları çıxarılması, təmizlənməsi stansiyaları, kağız xəmiri və kağız) avtomobil, yemək, tibb (protezler, implantlar, dental endodontik vəsaitlər, dental implantlar), idman əşyaları, zərgərlik, mobil telefonu, və digər proqramlarda istifadə edilir. Titan 1791 tarixində William Gregor tərəfindən İngiltərədə kəşf edildi və Martin Heinrich Klaproth tərəfindən, Yunan mifologiyasındakı Titana istinadən bu şəkildə adlandırıldı. Element bir neçə mineral depozit tapılar. Bunlardan prioritetli olanlar yer qabığında və litosferdə geniş dağılmış olan rutil və ilmenittir. Titan az qala bütün canlı varlıqlarda, qayalarda, sularda və torpaqda tapılar. Metal başlıca mineral cevherlerinden Kroll əməliyyatı və Hunter əməliyyatı üsulları ilə çıxarılır. Ən məşhur qarışığı olan titan dioksid ağ piqment emalatında istifadə edilir.
Titul
Titul (lat. titulus — üz yazısı, fəxri ad) — kimlərinsə xüsusi xidmətlərinin qeyd edilməsi üçün ona irsən və ya özünə ömürlük verilən fəxri ad (məsələn, lord, knyaz, bəy və s.). Titullu şəxslər cəmiyyətdə xüsusi statusa və qeyd edilən nüfuza malk olurlar. Feodal dövründə meydana gəlib və geniş inkişaf edib. Titullar sistemi Böyük Britaniyada indiyə qədər qalmaqdadır. == Hökmdarların titulları == İmperator Sultan Kral Xəlifə Şah Maharaca Xan Çar == Zadəgan titulları == Aşina Türk Qarapapaq Şadı Xan Bəy Hersoq Markiz Baron Qraf Boyar Vikont Kadzoku == Ədəbiyyat == Prince of Wales is a title granted, following an investiture, to the eldest son of the Sovereign of the United Kingdom – he is not a monarch in his own right. Алексушин Г.В. Партикулярная Россия. Самара: Издательство Самарского юридического института, 2001. Шепелев Л.Е. Титулы, мундиры, ордена в Российской империи — М.: Наука, 1991.
Total
Total Fransa nın neft şirkəti. Dövlət Neft Şirkəti ilə Fransanın «Total» şirarasında Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda «Abşeron» dəniz yatağı blokunun kəşfiyyat, işlənməsi və hasilatın pay bölgüsü haqqında saziş imzalanıb. Sənədə əsasən, Dövlət Neft Şirkəti layihədə 40, «Total» şirkəti isə 60 faiz iştirak payına malikdir. Kəşfiyyat dövründə Dövlət Neft Şirkətinin ortaq neft şirkətinin payına düşən bütün xərc və məsrəflərin maliyyələşdirilməsi podratçı tərəfin üzərinə düşür. Qazılacaq «Abşeron» bloku Xəzər dənizində Bakıdan 100 km aralıda, dənizin təxminən 500 metr dərinliyində yerləşir. Layihədə tərəflərin pay iştirakı belədir: ARDNŞ - 40%, Total - 60%. Yataqda kəşviyyat müddəti 3 il təşkil edəcək və zərurət olarsa daha 2 il uzadılacaq. Kəşviyyət dövründə bütün xərcləri Total ödəyir. ARDNŞ geoloqlarına görə, yataqda ən azı 200 mlrd. kubmetr qaz və 100 mln.
İmfal
İmfal - Hindistanın Manipur ştatında şəhər. Həmçinin bu ştatın paytaxtıdır. == İqlimi == İmfal Hindistanın ən şərqində yerləşir. Keppenin iqlimlər təsnifatına görə rütubətli subtropik iqlimə malikdir. Qışları mülayim, qurudur. Ən isti ay iyun, ən soyuq ay isə yanvardır. Şəhərə hər il ortalama 1320 mm yağıntı düşür. Ən yüksək temperatur 35.6 °C 22 may 2009-cu ildə, ən aşağı temperatur isə −2.7 °C 10 yanvar 1970-ci ildə qeydə alınmışdı. == Əhalisi == 2011-ci ilin əhalinin siyahıyaalınması məlumatlarına görə İmfalın əhalisi 264 986 nəfər olmuşdur. Bunlardan 128 931 nəfəri kişi və 136 055 nəfəri isə qadındır.
Şimal
Şimal və ya Quzey — Yer kürəsinin coğrafiyasında dörd əsas istiqamətdən biridir. Səmtləri müəyyənləşdirən kompasda cənubun əksi kimi qəbul edilib. Coğrafiyanın təkmilləşməsi dövründə "Şimal" "soyuq iqlim" kimi başa düşülürdü. Azərbaycan dilində şimal Coğrafiyada "Ş", beynəlxalq işarələmədə "N" ilə işarələnir.
Daraqlı timsah
Daraqlı timsah və ya Duzlu su timsahı (lat. Crocodylus porosus) — əsl timsahlar sinfinə daxil olan, çağdaş dövrdə yaşayan ən böyük sürünən. Öz dəstəsinin ən böyük nümayəndəsi, eləcə də ən böyük quru və ya sahil yırtıcısı. Bu növün erkəkləri təxminən iki ton kütləsi ilə yeddi metr uzunluğa çata bilir. 5.2 metr uzunluğa müntəzəm böyüyən yeganə müasir timsah növüdür. Digər tərəfdən, dişi daraqlı timsahlar erkəklərə nisbətən daha kiçikdir. Daraqlı timsah duzlu suda yaşaya bilən, lakin ümumiyyətlə manqrov bataqlıqlarında, deltalarda, laqunlarda və çayların aşağı axarlarında yaşaması ilə seçilirlər. Digər çağdaş timsah növlərindən daha geniş ərazidə yayılmışdır. Arealı Hindistanın şərq sahillərindən başlayaraq, Cənub-Şərqi Asiyanın əksəriyyət ərazilərindən Cənubi Avstraliyaya qədər uzanır. Keçmişdə bu nöçün nümayəndələri Afrikanın şərq sahillərində və Yaponiyanın cənub sahillərində belə yayılmışdı.
Kimbal Mask
Kimbal Mask (ing. Kimbal Musk; 20 sentyabr 1972, Pretoriya, Cənubi Afrika) cənubi afrikalı restoran meneceri, baş aşpaz və sahibkardır. Bir çox filialı olan The Kitchen Restaurant Group-un sahibidir. Qeyri-kommersiya təşkilat olan Big Green-in həmtəsisçisi və prezidentidir. Həmçinin dizayn şirkəti Square Roots-un həmtəsisçisi və prezidentidir. Kimbal hal-hazırda Tesla Motors və SpaceX-in idarə heyətində yer alır. Milyarder sahibkar İlon Maskın kiçik qardaşı və Tesla-nın irihəcmli səhmdarıdır. 1995-ci ildə qardaşı İlon ilə birlikdə Zip2-ni qurmuşdular. == İlk illəri == Kimbal qardaşı İlon, bacısı Toska və bir neçə qohumu ilə birlikdə böyüdü. Anası Mey Mask diyetaloq və model, atası Errol Mask isə mühəndis idi.Cənubi Afrikada Respublikasında yerləşən Pretoriya məktəbindən məzun olduqdan sonra qardaşı ilə görüşmək üçün Kanadaya köçdü.
Kütburun timsah
Kütburun timsah (lat. Osteolaemus tetraspis) — əsl timsahlar sinfinin nümayəndələrindən biri. Bu sinfin indi mövcud olan ən kiçik növü və hamaralın kaymanlarla birlikdə timsahlar dəstəsinin ən kiçik nümayəndəsidir. Qərbi Afrikanın şirin su hövzələrində geniş yayılmışdır. Ayrı bir Osteolaemus cinsinə daxildir. == Görünüşü == Yetkin kütburun timsahın ölçüsü ümumiyyətlə 1,5 m-dən çox deyil. Qeydə alınan maksimum uzunluq 1,9 m-dir. Rəngi qara, qarnı isə sarıdır. qarnında qara ləkələri var. Yetkinlik yaşına çatmayanların adətən arxa və yan hissələrində açıq qəhvəyi zolaqlar, başlarında sarı ləkələr olur.
Lakşmi Mittal
Lakşmi Mittal Niwas (Lakşmi Mittal Niwas; 15 iyun 1950[…], Rajqarx[d], Racastan) — hind iş adamı, Mittal qrupunun təsisçisi və sahibi, dünyanın ən böyük polad şirkəti Arcelor Mittal birgə sahibi. 2008-ci ildə jurnalı "Forbes" in reytinq görə dünyada dördüncü ən iri dövlət (45 milyard ABŞ dolları) məxsusdur. 2009-cu ildə, "Forbes" na uyğun olaraq taleyin $ 19,3 milyard azalıb, lakin qlobal iqtisadi böhranın təsirinə baxmayaraq, o, zəngin ABŞ siyahısında ilk. O, İndoneziya, onun iş başladı. Inkişafının 30 ildən çox, onun şirkəti Ispat Beynəlxalq dünyanın demək olar ki, bütün bölgələrində yaranmışdır. Istisna olmaqla, atası cənab Mittal onun iş başladığı Hindistan, idi, lakin hökumətin problemləri üçün satıb. Həmişə və hər yerdə onun polad imperiya Meksika, Kanada, Almaniya, Qazaxıstan və digər ölkələrdə təcavüzkar əldə vasitəsilə artmışdır. Ailə və ya dostluq əlaqələri ilə bağlı təsisçisi həsr olunmuş "onların" İnsanlar, müəssisələrinin idarə olunması üçün — Onun iş həmişə bir "ailə" qalmışdır. 1997-ci ildə Ispat nəzarət aktivlər geri keçən bir şirkət LNM (Lakşmi Mittal Narendra) qeydə alınmışdır. 2003-cü ildə Ispat və LNM olan Mittal Steel Group edilmiş və idarə şirkəti Mittal Steel SA, Hollandiya daxil və baş ofisi İndoneziya London köçürülmüşdür.
Nimtac Ayrımlı
Tacülmüluk (və ya Nimtac Ayrımlı , fars. تاج‌الملوک‎; 17 mart 1896, Bakı – 10 mart 1982, Akapulko, Qerrero[d]) — mayor Teymur xan Ayrımlının qızı, Rza şah Pəhləvinin ikinci həyat yoldaşı və İranın şah xanımı və Məhəmməd Rza Pəhləvinin anası. Etnik azərbaycanlıdır. == Həyatı == Əsl adı Nimtac Xanım olan Tacülmüluk əslən bakılı olub, 17 mart 1896-cı ildə anadan olmuşdur. Atası Teymur xan Ayrımlı Rusiya İmperiyası ordusunun polkovniki kimi İran Qacar İmperiyasında yerləşmiş rus ordusunda xidmət etmişdir. Tacülmüluk öz xatirələrində yazır ki, atası Bakıda ordu komandirinin müavini, Lənkəranda zastava rəisi olmuş, daha sonra briqada generalı kimi xidmət etmişdir. Qardaşı Nəriman və əmiləri 1900–1918-ci illərdə əvvəlcə ermənilər və azərbaycanlılar arasında, daha sonra isə bolşeviklərin Zaqafqaziyada iqtidara gəlməsi ilə yaşanan qarışıqlıqda itkin düşüblər. Bu səbəbdən də naməlum tarixdə Teymur xan öz ailəsini Bakıdan İrana gətirmiş, bolşevik hakimiyyətinin Zaqafqaziyada qurulmasından sonra isə bir daha geri qayıtmamışdılar. Teymur xan Bakıda qızının gələcək həyat yoldaşı və İran şahı Rza Savadkuhi ilə tanış olur və sonralar ikisi birliktə İrana yola düşür. Baş verən bu yaxınlaşmadan sonra Nimtac xanım Rza Savadkuhi ilə nişanlanır.
Tantal (mifologiya)
Tantal (yun. Τάντᾰλος) yunan mifologiyasında Zevs və okeanida Plutonun oğlu, Friqiyada yerləşən Sipilin çarı. == Tantal haqqında miflər == Zevslə Friqiya çariçası Plutonun oğlu, Lidiyalı Ksanfa görə isə Himeneyin oğludur), onun arvadı Diona və ya Steropa və ya Evrianassadır. Pelop, Nioba və Broteyin atasıdır. İlahların sevimlisi kimi Tantal onların şuralarına və yemək məclislərinə çağrılırdı. Belə yüksək vəziyyət onun qürurlanmasına səbəb oldu və ilahları təhqir etdiksən sonra onu cəza olaraq Aidə, cəhənnəmə atdılar.Əfsanənin bir versiyasına görə, o Zevsin gizli qərarlarını açıqlamış və ya insanlara ilahların sirrlərini açmışdı, digər versiyaya görə, o dostlarını qonaq etmək üçün ilahların stolundan nektar və ambroziya oğurlamışdı. Üçüncü versiyaya görə, Tantal onun üçün Zevsin məbədindən oğurlanmış qızıl itə sahib olmaq məqsədilə yalandan and içərək söyləmişdi ki, o Pandareydən Zevsin qızıl itini götürməmişdir və buna görə də, Zevs onu ildırımla vurmuş və Sipil dağını Tantalın başına uçurmuşdu.Nəhayət, başqa bir mifə görə, Tantal ilahların hər şeyi görüb görmədiklərini sınamaq üçün öz oğlu Pelopu öldürmüş, onun ətindən yemək hazırlamış və ilahları bu yeməyə qonaq etmişdi. Lakin onlar hər şeyi başa düşmüş və Pelopu diriltmişdilər. == Tantal əzabları == Pavsaniy yazır ki, o Sipildə, Tantal gölü yaxınlığında Tantalın qəbrini görmüşdür.Homerin yazdığına görə, ölülər dünyasında Tantal aclıq və susuzluğun olmaz əzabını çəkir. Boğazınacan suda dursa da, o su içə bilmir, yaxınlığında meyvələr görsə də, yeyə bilmir: o ağzını kimi su axıb gedir, o meyvəni dərmək üçün əlini uzadan kimi meyvə olan budaq ondan uzaqlaşır.
Timsah Arena
Bitçi Timsah Park və ya Bursa Böyükşəhər Stadionu — Türkiyənin Bursa şəhərində yerləşən idman stadionu. 24 fevral 2011-ci ildə Bursa Böyükşəhər Bələdiyyəsinin keçirdiyi tenderi Gintaş-ın qazanmasıyla başlayan layihədən sonra tikilən stadionun açılışı 21 dekabr 2015-ci ildə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən edilmişdir. Türk Telekom Arena və Vodafone Arena ilə birlikdə Türkiyədəki C90 görüş bucağına sahib üç stadiondan biri olan stadionun ümumi tutumu 43.361 nəfər təşkil edir.