Lüğətlərdə axtarış.

Triton (lat. Triturus) — quyruqlular (Caudata) dəstəsindən suda-quruda yaşayanlar cinsi.

Adi triton (lat. Lissotriton vulgaris), (Salamandridae) — fəsiləsinin (Caudata) dəstəsindən suda-quruda yaşayanlar növü. Nadir, sayı azalmaqda olan növdür. == Qısa təsviri == Bədənin uzunluğu 110 mm-ə (adətən 80 mm-ə yaxın) çatır. Dərisi hamar və ya xırda ziyillidir. Bədənin bel hissəsinin rəngi zeytuni-qonur, qarınaltı hissə isə sarımtıl olub, xırda tutqun xallara malikdir. Başında olan tünd uzununa zolaqlardan biri gözlərindən keçir və yaxşı nəzərə çarpır. Çoxalma dövründə erkəklərin rəngi daha parlaq olur və peysərdən quyruğunun ucuna qədər daraq əmələ gəlir. Adətən bu hissədə narıncı haşiyəsi və parlaq rəngli göy zolağı olur. Bu üzgəcvari qırış quyruğun əsasında kəsilmir.

Daraqlı triton (lat. Triturus cristatus), (Salamandridae) fəsiləsindən (Caudata) dəstəsindan suda-quruda yaşayanlar növü. Status. Azərbaycanda Triturus cristatus carelini (Strauch, 1870) yarımnövü yaşayır. Nadirdir.Yayılması. Respublikanın cənub-şərqində (Lənkəran rayonunda) və Böyük Qafqaz sıra dağlarının cənub-şərq ətəklərində (Şamaxı və İsmayıllı rayonlarında) tək-tək hallarda təsadüf edilir. Yaşayış yeri. Gündüz həyat tərzi keçirir. Adətən meşəlik, meşə-bozqır və dağ-səhra rayonlarında dəniz səviyyəsindən təxminən 500-600 metrdən 2200 metrə qədər hündürlükdə müşahidə edilir. Açıq sahələrdə yerləşən su hövzələrində, ot bitkisi ilə zəngin, əksərən durğun və temperaturu 12-20 C qədər olub, çox da böyük olmayan təmiz sulu göllərdə, nohurlarda, meşə gölməçələrində, su kanallarında yaşamağı daha çox sevir.

Triton və ya Neptun I — Günəş sistemində yerləşən Neptun planetinin ən böyük təbii peyki. == Kəşfi == 1846-cı ildə astronom Uilyam Lassel yeni kəşf edilmiş Neptun planetini öyrənirdi. Neptunun halqaları olduğu haqqında fərziyyələri sübut etməyə çalışarkən daha maraqlı bir şey kəşf etmişdir. Neptunun bir peyki vardı. Neptunun Yohan Qatfird Qalle tərəfindən kəşf edilməsindən cəmi 17 gün sonra — 10 oktyabr 1846-cı ildə Lassel Neptunun peykini kəşf etmişdir. == Adı == Triton adını Roma mifologiyasında Neptunun oğlu və dəniz tanrısı Tritondan götürmüşdür. Bu ad ilk dəfə 1880-ci ildə Kamill Flammarion tərəfindən təklif edilmişdir. == Xarakteristikası == Triton peyki Neptunun 14 peyki arasında ən böyüyü və ilk kəşf olunanıdır. Günəş sistemində isə ən böyük 7-ci təbii peykdir.Uranın üç xarici peyki və Yupiter-Saturn planetlərinin xarici peyklərinin böyük qismində olduğu kimi Triton peyki tərs orbitə sahibdir. Ancaq xarici peyklər çox kiçikdir.

Riton (yun. Rhyton) — buynuz, heyvan başı ya da gövdəsi şəklində düzəldilmiş antik qablara verilən ümumi ad. Həm içki qabı həm də dini ayinlərdə libasya (nəzir mayesi) tökmək üçün istifadə edilmişdir. == Yunan simvolizmi == Klassik Afina çömlekləri, məsələn, qırmızı rəsmlə vazalar, əsasən mifologiyadan mövzularla boyanır. Standart mövzular rhyta və şarab qabları ilə satyrları təsvir edir. Bu mövzular, satyrların kişilik orqanları ilə birləşdirilərək kompozisiyada maraqlı bir şəkildə təşkil edilir, lakin bu açıq cinsellik və bir qədər də məzəli mövzu gecikməli inkişafı ifadə edir, bu da Aristophanesin p'yeslərində ifadə olunan Afina mizahı ilə uyğundur. Böyük mədəniyyətlərin bəzəkli və qiymətli rhytaları cəsur deyil, şatirikdir, bu da demokratik vaza rəsmlərinə əlavə satirik ölçü verir. Satyrların şərab və rhyta ilə əlaqəsi Nonnus'un eposu Dionysiacada qurulmuşdur. O, Dionysosun şərab hazırlamağın ixtirası zamanı üzümlərin ilk tapdağında olan satyrları təsvir edir: ...meyvə qırmızı şirə ilə ağ köpüklə qabarcıq atdı. Onlar buğa qoynuzları ilə onu qazandılar, çünki hələ görməmiş idilər, belə ki, qarışıq şərabın qabı bu ilahi adı "Winehorn" aldı.Karl Kerenyi, bu mətni sitatlaşdırarkən, şərh edir ki, "Bu zəngin şəkildə bəyan edilmiş mifdə, şairin hətta rhytaları xatırlattığı yerə, Asia Minordan olan elementləri Kretadan olanlardan ayırmaq asan deyil." O, İngilis tərcüməsində olmayan bir cür təşbihə istinad edir: şərab qarışdırılır (kerannymenos), bu da boğanın qoynuzunu (keras) ehtiva edən rhytonun qədim yunan adını xatırladır.

Ördəkburun (lat. Ornithorhynchus anatinus) — məməlilər sinfinin birdəliklilər dəstəsinin ördəkburunlar fəsiləsinə aid yeganə növ. Bədəninin uzunluğu 30-45 sm, quyruğu 10-15 sm, kütləsi 0,5-2 kq-dır. Üst tərəfdən qonur, alt tərəfi bozumtul sıx xəzlə örtülüdür. Başı uzun yastı dimdiyə oxşayır, üzəri çılpaq yumşaq dəri ilə örtülüdür. Barmaqlarında caynaq və üzmə pərdəsi var. Dişləri yoxdur. Şərqi Avstraliyada və Tasmaniyada su sahillərində yayılmışdır. 10 m-dək dərinlikdə qazdığı yeraltı yuvada gizlənir. 1-2 yumurta qoyur.

Triton və ya Neptun I — Günəş sistemində yerləşən Neptun planetinin ən böyük təbii peyki. == Kəşfi == 1846-cı ildə astronom Uilyam Lassel yeni kəşf edilmiş Neptun planetini öyrənirdi. Neptunun halqaları olduğu haqqında fərziyyələri sübut etməyə çalışarkən daha maraqlı bir şey kəşf etmişdir. Neptunun bir peyki vardı. Neptunun Yohan Qatfird Qalle tərəfindən kəşf edilməsindən cəmi 17 gün sonra — 10 oktyabr 1846-cı ildə Lassel Neptunun peykini kəşf etmişdir. == Adı == Triton adını Roma mifologiyasında Neptunun oğlu və dəniz tanrısı Tritondan götürmüşdür. Bu ad ilk dəfə 1880-ci ildə Kamill Flammarion tərəfindən təklif edilmişdir. == Xarakteristikası == Triton peyki Neptunun 14 peyki arasında ən böyüyü və ilk kəşf olunanıdır. Günəş sistemində isə ən böyük 7-ci təbii peykdir.Uranın üç xarici peyki və Yupiter-Saturn planetlərinin xarici peyklərinin böyük qismində olduğu kimi Triton peyki tərs orbitə sahibdir. Ancaq xarici peyklər çox kiçikdir.

Triton ilk dəfə 2017-ci ildə Səudiyyə Ərəbistanının neft-kimya zavodunda aşkar edilmiş zərərli proqramdır. O, təhlükəsizlik alətləri ilə təchiz edilmiş sistemləri sıradan çıxara bilər ki, bu da zavodun fəlakətinə səbəb ola bilər. O, "dünyanın ən öldürücü zərərli proqramı" adlandırılıb.2017-ci ilin dekabrında Səudiyyə Ərəbistanında olduğu güman edilən naməlum elektrik stansiyasının təhlükəsizlik sistemlərinin Schneider Electric SE tərəfindən istehsal edilən Triconex sənaye təhlükəsizliyi texnologiyasının dövlət tərəfindən dəstəklənən hücum olduğu güman edilən hücumda hədəfə alındığı bildirildi. Kompüter təhlükəsizliyi şirkəti Symantec iddia etdi ki, "Triton" kimi tanınan zərərli proqram Microsoft Windows əməliyyat sistemi ilə işləyən kompüterlərdəki boşluqdan istifadə edib.2018-ci ildə kibertəhlükəsizliyi araşdıran FireEye şirkəti, zərərli proqramın çox güman ki, Rusiyadakı tədqiqat qurumu olan Mərkəzi Elmi Tədqiqat Kimya və Mexanika İnstitutundan (CNIIHM) gəldiyini bildirdi.

Əvvəllər Karelin tritonu daraqlı tritonun yarımnövü kimi qeyd edilirdi. Aparılan karioloji və biokimyəvi tədqiqatlar nəticəsində o sərbəst növ kimi göstərilmişdir. Hal-hazırda Karelin tritonu iki yarımnövü ayrılır: Triturus karelinii karelinii Strauch, 1970 — nominativ yarımnöv, Triturus karelinii arntzeni Litvinchuk, Borkin, Dzukic, и Kalezic, 1999. == Xarici görünüşü == Adi tritondan bədən ölçüsünün iriliyinə görə fərqlənir. Uzunluğu 180 mm-ə çatır. Dərisi iri ziyillərə malikdir. Üst tərəfdən qara və ya şabalıdı rəngdədir, qarın hissəsi narıncı rəngdə olub, iri xallıdır. Erkəyin bel darağı çoxalma dövründə dişli olub, quyruğun əsasında kəsilir; quyruğun yan tərəfində mavi-ağ zolaq uzanır. Dişilər həmişə daraqsızdır. Quyruğu yanlardan basıq, ucu sapşəkilli uzunsovdur.

Okinava (lat. Cynops ensicauda) — Şərqiasiya tritonları cinsinə aid ən nəhəng triton növüdür. Okinava tritonu olduqca kiçik areala malikdir. Onlar əsasən Yaponiyanın Ryukyu adalarında yayılmışdırKlassifikasiya komisiyasının qərarına görə bu növ tükənmə təhlükəsində qarşısındadır == Görünüşü == Okinava tritonunu asanlıqla Cırtdan triton cynops orientalis və alov boğaz tritonla səhv salmaq olar. Onların boğaz nahiyəsi parlaq-narıncı rəngdədir. Bu parlaqlıq onların zəhərli olmaları kimi maskalanmağa xidmət edir. Əsas fərqlilikləri: Okinava tritonları ölçü baxımından iri olumaları və geniş kəlləyə malik olmalarıdır. Üstəlik bu növün nümayəndərinin quyruqları ensiz və uzun olmaları ilə seçilir. Pəncələrindəki yastıqcıqlar narıncı rəngdə olurlarOkinava tritonunun uzunluğu 11–14 sm arasında dəyişir. Erkəklərin uzunluğu 12,7 sm, dişilərin isə 18 sm təşkil edir.

Patrik Corc Troton (ing. Patrick George Troughton; 25 mart 1920, Mill Hill — 28 mart 1987, Kolumbas) — İngilis aktyor. Ən çox 1966 və 1969-cu illər arasında «Doktor Kim» serialında ikinci Doktorun rolunda oynayan aktyor kimi tanınır.

Ussuriya tritonları, və ya Ussuriya çaynaqlı triton, çaynaqlı triton (lat. Onychodactylus fischeri) — Uzaqşərq tritonları cinsinə, Künçdişlilər fəsiləsinə aid triton növü. Digər adları: ussuriya künçdiş, uzunquyruq çaynaqlı triton, çaynaqlı triton, Ussuriya безлёгочный triton. Böyük ölçülərə malik tritondur. Uzunluğu 58–90 mm, ümumu uzunluğu isə 125–184 mm təşkil edir. Rəngi əsasən qonur və parlaq-qonur rəngdə olur. Boğaz və quyruq nahiyələrində tünd nöqtələr və ləkələr vardır. Dərisi hamardır. Quyruğu uzun olub, bədənindən adətən uzun olur. Silindrik formaya malikdir.

Ağciyərsiz yapon tritonu, və Yapon tritonu, Dırnaqlı yapon tritonu, və Dırnaqlı yapon salamandrası (Onychodactylus japonicus) — quyruqlu Suda-quruda yaşayanlar sinfinə Üçbucaqlı fəsiləsinə Ağciyərsiz tritonlar cinsinə aid növ. Nadir növ olaraq, Yaponiyanın endemik canlısıdır. == Görünüşü == Tritonun quyruğu ilə birlikdə uzunluğu 16 sm təşkil edir. Quyruğu silikdrik formaya malikdir. Bədəninin rəngi sarı-qəhvəyi, başı isə qara olur. Üzərində 13–14 zolaq gedir. === Yayılması === Bu növün nümayəndələri əsasən Hondo və cənub-şərqi Şikoku adalarında yayılmışlar. Onlar əsasən soyuq dağ bulaq və göllərində yayılırdılar. Əsasən bu su tutarlarının sahillərində yerləşən daşların yan-yörələrində yaşayırlar. Onlara 2200 metr dəniz səviyəsində olan ərazilərdə yayılmışdır.

Yapon yanğın qarın tritonu (lat. Cynops pyrrhogaster) — Şərqiasiya tritonları cinsinə aid triton növü. == Görünüşü == Heyvalar hətta 14 sm qədər uzunluğa malik ola bilirlər. Bel və böyür nahiyələri şokolad rəngində olur. Erkəklərdə qarın nahiyəsi alovlu qırmızı, dişilərdə alovlu narıncı rəngdə olur. == Arealı və yayış yerləri == Yaponiyanın endemik canlısıdır. Təbii şəraitdə bu əsasən Şikoku, Honşu və Kyuşu adalarında yayılmışlar. Su həyatı sürsələrdə, quruya çıxırlar. == Qidalanması == Əsasən qurtdlar, puplar, cücülər və digər onurğasızlarla qidalanır. == Akvariumda == Suda uzun zaman qalmaq xüsusiyyəti bu növü akvarium şəraitində saxlamağa imkan verir.

Bariton (it. baritono, q.yun. βαρύτονος — aşağı səs βαρύς) — Yunan sözü olan "barytonos" - tərcümədə "ağır" mənasında işlənir. Bu səsə belə ad verilməsi təsadüfi deyil. Gözəl, dolğun bariton səsinə malik olan opera müğənniləri, adətən, ifadəli, qəhrəman xasiyyətli rolları ifa edirlər. Bariton səsinin diapozonu böyük oktavanın lyab səsindən birinci oktavanın lyab səsinədək davam edir. Bariton səsli müğənnilərdən Müslüm Maqomayev, Andrey Sereda, İvan Doroşşuk, Yevgeni Kibkalo, Georq Ots və b. göstərmək olar. Görkəmli italyan müğənnisi Titt Ruffo bütün dünyada geniş şöhrət qazanmış baritonlardan olmuşdur. Bariton - Bizenin "Karmen" operasında toreodor Eskamilyo, Rubinşteynin "Demon" operasında Demon, Çaykovskinin "Yevgeni Onegin" operasında Yevgeni Onegin, Qunonun "Faust" operasında alentin, Verdinin "Riqoletto" operasında Riqoletto...

Nataniel Lord Britton' (ing. Nathaniel Lord Britton; 15 yanvar 1859 – 25 iyun 1934, Nyu-York, Nyu-York ştatı) — Amerika botaniki təsnifatçısı, Karib hövzəsi florasının tədqiqatçısı. Bronksda Nyu-York Botanika Bağının qurucusu və ilk direktoru. ABŞ Elmlər Akademiyasının üzvü (1914). == Brittonun şərəfinə adlandırılan taksonlar == Brittonastrum Briq., 1896 = Agastache J.Clayton ex Gronov. (Lamiaceae fəsiləsi) Brittonella Rusby, 1893 = Mionandra Griseb. (Malpighiaceae fəsiləsi) Brittonia C.A.Armstr., 1934, nom. inval. = Ferocactus Britton & Rose (Cactaceae fəsiləsi) == Elmi əsərləri == A preliminary catalogue of the flora of New Jersey — New Brunswick: Office of the survey, 1881. Catalogue of plants found in New Jersey — 1889.

Kroton (lat. Croton) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin südləyənkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Ar Kripton kk(Kr) – D.İ.Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 36-cı element. Fotoqrafiyada istifadə olunan bəzi flaş lampalarının istehsalında istifadə olunur. Floresan lampalarda və dalğa boyu standartı olaraq ultrabənövşəyi (UB) Lazer də istifadə edilir. Kripton-85 izotopu, müxtəlif qatların tərkibinə yerləşdirilərək, kimyəvi təhlillərdə istifadə olunur.

Kroton (lat. Croton) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin südləyənkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Periton (lat. peritoneum) — ən böyük seroz qişa, qarın və çanaq boşluğu divarlarını daxildən və burada olan üzvləri xaricdən örtür. Qarın boşluğu - lat. cavum abdominis yuxarıdan tərəfdən - diafraqma ilə, on və yan tərəflərdən qarın əzələləri ilə, arxa tərəfdən - bel əzələləri və bel fəqərələlərinin cisimləri ilə əhatə olunmuşdur. Aşağı tərəfdən bu boşluq böyük və sonra kiçik çanaq boşluğuna keçir.

Proton (kimya) — kimyada hidrogenin kationu. Proton (fizika) — elementar yüklənmiş hissəcik. Proton (raket) — Rusiya raketi. Proton (avtomobil) — Malayziyada avtomobil markası.

Qrifon- bədən, quyruq və ayaq hissələri şir, başı və qanad hissələri qartal formasında təsvir olunan əfsanəvi varlıq. == Mənası == Qrifon – qrif sözündən olub yırtıcı quşların, eləcə də qartalın, şahinin yunanca səsləndirilməsidir. Bir çox qədim xalqlar qartalı Günəş və Səma Tanrısının rəmzi kimi qəbul ediblər. Yunanlar bu rəmzi quşu "qor", qədim misirlilər "xar", "qar" və yaxud "xeru" adlandırırdılar. Bu da ərəblərin "huru" (hürü) sözünün eynidir. Qədim Babilistanda yarı-qrif, yarı-insan olan əfsanəvi varlığa "karibu" deyirdilər. Yəhudilərə isə bu söz təhrif olunmuş "xuruvim" formasında keçmişdir. == Tarixi və yayılması == Qrifon-Qədim şərqdə, eləcə də Misir, Mesopotomiya, Şumer, Manna və başqa dövlətlərin mifologiyasında işlənirdi. Memarlığa təsir etmişdi. Tarixi mənbələrdə qrifonla bağlı bir çox məlumatlar vardır.

Tarton (fr. Tartonne, oks. Tartona) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Provans Alpları. Barrem kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Din-le-Ben. INSEE kodu — 04214. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 140 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə 94 yaşda (15-64 yaş arasında) 60 nəfər iqtisadi cəhətdən fəal, 34 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 63,8%, 1999-cu ildə 71.8%). Fəal olan 60 nəfərdən 55 nəfər (36 kişi və 19 qadın), 5 nəfər işsiz (3 kişi və 2 qadın) idi.

Terston (ing. Thurston Island) — ada bütünlüklə Buzlaqla örtülüdür. Onun şimal-qərbində Elsuorta Torpağı yerləşir. == Coğrafiyası == Adanın uzunluğu 215 km, eni 90 km təşkil edir və xüsusiyyətlə o Antarktidanın üçüncü ən böyük adasıdır. Ada materikə Abbot şelf buzlağı vastəsi ilə birləşir. == Tarixi == Ada 27 fevral 1940-cı ildə kontr-admiral Riçard Berd tərəfindən səmadan kəşf edilir. Onu Nyu-Yorkdan olan parça iatehsalçısı, «Byrd Cloth» paltar ishesalı müəssəsinin dizayneri və ekspedisiyanı maliyyələşdirən V.Qarris Terston şərəfinə adlandırılıb. Ada ilk dəfə yarımada kimi xəritəyə salınır. 1960-cı ildə adanı materikdən ayıran boğaz aşkarlanıb.

Trenton — ABŞ-nin şərq sahilində şəhər, Nyu Cersi ştatın paytaxtı. == Əhali == 2010-cu ilin siyahıyaalınmasına görə, Trenton şəhərində 84 913 nəfər yaşayırdı.

Triatlon – qaçış, velosiped və üzgüçülük idmanlarını özündə birləşdirir. Bu idman növü 2000-ci ildən etibarən Olimpiya oyunlarına daxil edilib.Triatlon sözü qədim yunan mənşəlidir.3 branşın bir yerdə edildiyi idman növüdür.Fərdi bir idman növüdür və idmançı hər bir branşa aid məsafəni bitirdikdə qaydalara uyğun olaraq geyimini dəyişmək üçün dəyişim nöqtəsinə gedir və digər branşlar başlayır. Atletin yalnız bir sahədə uğurlu olması kifayət deyil. Üstəlik, taktika və texniki səviyyəsini ən yüksək səviyyədə saxlayaraq, həm enerji, həm də dayanıqlığını saxlamalıdır. == Qaydaları == İdmançı ilk əvvəl 3.8 km məsafəni üzür, sonra 180 km-i velosipedlə qət edir və 42.195 km-i qaçır. Supertriatlon da var. Buraya 5 km üzgüçülük, 250 km velosipedlə qətetmə və 50 km qaçış daxildir.