Lüğətlərdə axtarış.

Sputnik-1

Sünik və ya Sisakan (erm. Սյունիք, Սիսական) – Cənubi Qafqazda tarixi-coğrafi region. I Artaşesin hakimiyyəti dövründə (e.ə. 189 – 160) ermənilər tərəfindən ələ keçirilən Sünik albandilli tayfalar olan ərazi sayılırdı və b.e. 387-ci ilində Ermənistanın Bizans və Sasanilər arasında bölünməsinə kimi Ermənistan krallığının işğal etdiyi doqquzuncu vilayətini təşkil etmiş, 387-ci ildən sonra Sasanilərin tərkibində gah Qafqaz Albaniyasından, gah da Atropatenadan asılı olmuşdur. “VII əsr Ermənistan coğrafiyası”na görə Sünik 12 vilayətdən ibarət olmuşdur. Sünikin cənubu mənbələrdə həm də Zəngəzur kimi qeyd edilir.387-ci ilə kimi Ermənistan ordusuna başçılıq edən bdeşx-sərkərdə vəzifələrini Sünik knyazları daşımışlar. Mərzban Ermənistanı dövründə Sünik knyazları İberiyaya da nəzarət etmişlər. Artıq VI əsr mənbələrində Sünikin nestorian mövqeyi tutan Ermənistandan siyasi və dini baxımdan ayrılması qeyd edilir. Sasanilərin bilavasitə vassalı sayılan Sünik, həm də, siyasi baxımdan Mehranilərdən asılı olmuşdur.Albaniyanın böyük knyazı Cavanşir Sünik knyazının qızı ilə evlənərək, onların ailəsi ilə qohumluq münasibətləri yaratmışdı.

Kseniya Sitnik (rusca: Ксения Ситник; 15 may 1995, Mozir, Qomel vilayəti) — Belarus müğənnisi. 2005-ci il Avroviziya Uşaq Mahnı Müsabiqəsində Belarusu "Мы вместе" ("Biz birlikdə") mahnısı ilə təmsil etmiş və qalib olmuşdur.

Sputnik-1 - dünya ölkələrində ilk dəfə olaraq kosmosa çıxarılan ilk və müstəqil olan süni peykdir. 1957-ci il 4 oktyabrda "Sputnik-1" adlı peyk yerin ilk süni peyki olaraq SSRİ tərəfindən orbitə buraxılmışdır. Həmin tarixi gün bəşəriyyətin kosmik erasının başlanğıcı sayılır, hal-hazırda isə Rusiyada Kosmik Qüvvələr günü kimi qeyd olunur. Süni peykin yaradılmasında praktiki kosmonavtikanın banisi sayılan Sergey Korolyov başda olmaqla, Keldış, Lidorenko, Tixonravov və başqa tanınmış alimlər iştirak etmişlər. == Ədəbiyyat == Первая космическая (сборник статей, посвящённых 50-летию начала космической эры) / составитель О. В. Закутняя. — М., 2007. — ISBN 978-5-902533-03-0.

Sputnik 2 (rus. Спутник-2) — orbitə çıxarılmış ikinci peyk. 1957-ci il noyabrın 3-də Sovet İttifaqı tərəfindən buraxılan peyk, orbitə çıxarılan ilk canlını — Layka adlı bir iti daşıyırdı.500 kq ağırlığında olan peyk 4 metr uzunluğunda və 2 metr diametrində idi. Peyk həmçinin radio ötürücüləri, bir telemetriya sistemi, proqramlaşdırma vahidi, kabin üçün yeniləmə və istilik nəzarət sistemi və bir saıra elmi avadanlıqlarla təchiz edilmişdir. Layka ayrı və möhürlənmiş bir bölmədə yerləşdirilmişdir. Tral D telemetriya sistemi ilə hər orbital turnirdə 15 dəqiqə ərzində texniki və bioloji məlumat dünyaya ötürülürdü. Günəşdən radiasiya və kosmik şüaları ölçmək üçün iki fotometr mövcud idi. == Vəzifəsi == Sputnik-2 Sergey Korolyovun dizayn ofisində "Prosteyşiy Sputnik-2" yəni "Simple Satellite-2" adlandırıldı. Ellips formasında olan peykin ölçeləri 212x1660 km həcmində idi. Layka üçün əlavə qorunma səddi var idi.

Sputnik və ya MDR Sputnik bir gəncliyə yönəldilmiş Alman radiostansiyasıdır və Halle'deki oturacağı ilə Leipzig-də yayımlanan ictimai yayımçı MDR hissəsidir. Əsasən pop və rok musiqisinin müxtəlif növlərini ifa edən stansiya 1964-cü ildə yaradılan Şərqi Almaniyanın DT64 gənclik stansiyasının varisidir . 1990-cı ildə Almaniyanın birləşməsindən sonra 1993-cü il mayın 1-də bu günkü adını verdilər; Sovet Sputnik peykindən ilhamlanan yeni ad Saxon baş naziri Kurt Biedenkopf'un təklifi idi. DT64 Şərqi Almaniyada yayımlanarkən, Sputnik yalnız GDR- i əvəz edən və yalnız MDR əhatə dairəsinə aid olan üç federal dövlətdən birində ( Saksoniya-Anhalt ) beş federal dövlətdən birində FM- də mövcuddur; Bu ərzində mövcuddur Avropada via Astra şərq 19,2 ° on peyk DVB-S standartı olduğu kimi ən çox Alman kabel şəbəkələri on DVB-C və MDR sahəsi (in Saksoniya , Saksoniya-Anhalt , Thuringia vasitəsilə) FM ən kabel şəbəkələri və DAB vasitəsilə + . 1992-ci ilin ilk yarısında DT64 bütün FM tezliklərini itirdi. Dörd yeni federal əyalətdə bu frekanslar xüsusi radiostansiyalara verildi, Berlin və Brandenburqda yeni ictimai gənclik radiosu ( Rock Radio B , daha sonra Fritz ) bu müddətə qədər istifadə edilən DT64 frekanslarında başladı. DT64 1992-ci ilin yayında AM-yə keçməlidir, AM ötürülməsi bir il davam etmişdir. Bu müddətdə stansiya yeni adı MDR Sputnik aldı. 1993 və 1997-ci illər arasında MDR Sputnik yalnız Astra peykinin analog audio alt daşıyıcıları və Kabel və peyk vasitəsilə alınacaq xüsusi bir Alman rəqəmsal Radio Sistemi DSR vasitəsi ilə əldə edilmişdir. 1997-ci ildə Saxony-Anhaltda FM əhatəsi qurulmuşdur.

Sputnik-1 - dünya ölkələrində ilk dəfə olaraq kosmosa çıxarılan ilk və müstəqil olan süni peykdir. 1957-ci il 4 oktyabrda "Sputnik-1" adlı peyk yerin ilk süni peyki olaraq SSRİ tərəfindən orbitə buraxılmışdır. Həmin tarixi gün bəşəriyyətin kosmik erasının başlanğıcı sayılır, hal-hazırda isə Rusiyada Kosmik Qüvvələr günü kimi qeyd olunur. Süni peykin yaradılmasında praktiki kosmonavtikanın banisi sayılan Sergey Korolyov başda olmaqla, Keldış, Lidorenko, Tixonravov və başqa tanınmış alimlər iştirak etmişlər. == Ədəbiyyat == Первая космическая (сборник статей, посвящённых 50-летию начала космической эры) / составитель О. В. Закутняя. — М., 2007. — ISBN 978-5-902533-03-0.

Sputnik böhranı (ing. Sputnik Crisis, rus. Спутниковый кризис) — 1957-ci il 4 oktyabrda Sovet İttifaqının kosmosa atdığı Sputnik süni peykindən sonra ABŞ və SSRİ arasında baş verən böhran. Kosmik yarış bu böhranla başlamışdır.1950-ci illərin əvvəlində həm ABŞ, həm də SSRİ kosmosa ilk süni peyki buraxmaq üçün bir-biri ilə yarışa girmişdilər. İki dövlətin uğursuz sınaqlarından sonra heç gözlənilməz bir zamanda SSRİ, bir basketbol topu böyüklüyündə 85 kq ağırlığında olan Sputnik-1 peykini orbitə qaldırıldığını açıqladı. Bu ABŞ üçün tam olaraq şok oldu. Bu hadisə həm kosmos texnologiyası yarışında geridə qalmaq demək idi, həm də daha vacib olanı, bu sınağı müvəffəqiyyətlə həyata keçirən Sovetlərin nüvə silahını ABŞ üzərinə göndərəcəyi paranoyası bütün amerikalıları təşvişə salan məsələyə çevrilmişdi. Bundan dərhal sonra, ABŞ bir sıra atışı daha sınaqdan keçirdi, ancaq heç birində müvəffəqiyyət qazanmadı. Sovetlər, 1957-ci il 3 noyabrda tarixində isə kosmosa gedən ilk canlı olan Layka adlı iti daşıyan Sputnik-2 peykini də uğurla atdı. Bu, Kosmos Dövrünü açmaq yarışını Sovetlərin qazandığı mənasına gəlirdi.

Yelena Sotnik (ukr. Олена Сергіївна Сотник, 21 dekabr 1982, Kiyev) — ukraynalı vəkil, siyasətçi, «Samopomoş» partiyasından Ukrayna Radasının VIII çağırış deputatı. == Təhsili == 2005-ci ildə Ukraynanın Milli Daxili İşlər Akademiyasını bitirib, "Hüquqşunaslıq" ixtisası üzrə diplom alıb. Eyni ildə "Bələdiyyə İdarəşiliyi Akademiyasını" fərqlənmə diplomu ilə bitirir "Menecer-iqtisadçı" ixtisasına yiyələnir. 2011—2012-ci illərdə Ukrayna siyasi araşdırmalar məktəbində təhsil alır (Avropa İttifaqının Ukraynadakı layihəsi). 2012-ci ildə M. P. Draqomanov adına Milli Pedaqoji Universitetin «Psixologiya» fakultəsini bitirir. == Karyera == 1999—2001: "Faktlar və Şərhlər" qəzetinin sosial siyasət və təhsil bölməsinin müxbiri. 2004: «Svema» müəssəsinin Şostka şəhərindəki baş hüquq konsulu. 2005: "SD LTD" ASC-nin hüquq şöbəsinin müdiri. 2006: «Solodko və Həmkarları» hüquq bürosunun icraçı direktoru.

Sünik — Albaniyanın əyaləti. Sünik (sülalə) Sünik knyazlığı Sünik (kənd) — Yelizavetpol quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayon ərazisində kənd.

Syunik - Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayon ərazisində kənd olmuşdur. == Tarixi == Toponim si (>syu) qədim türk tayfasının adına urartu dilində «xanədan, sülalə» mənası ifadə edən «uni» sözünün birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir. == Əhalisi == Burada erməmlərlə yanaşı 1897-ci ildə 13 nəfər 1926-cı ildə 5 nəfər, 1931-ci ildə 21 nəfər Azərbaycanlı yaşamışdır. Sonralar, 1940-cı illərin əvvəllərində Azərbaycanlılar qovulmuşdur.

Sünik, Süni, Syuni, Sisakan sülaləsi (erm. Սյունի, Սիսակյաններ) – antik və orta əsrlər dövründə Sünik vilayətində hakimiyyət sürmüş alban sülalə. Qafqaz Albaniyası tarixinin ən güclü sülalələrindən biri kimi dəyərləndirilən Sünik sülaləsi eyni zamanda. Sünik sülaləsi Ermənistanın hökmdar sülalələri ilə qohumluq əlaqələrinə malik olmuşdur. Sünik sülaləsi nümayəndələrinin inşa etdirdiyi bir çox dəyərli tarixi-memarlıq abidələri dövrümüzə çatmışdır. == Etnogenezi == Əfsanəvi şəcərə cədvəlinə görə Sünik sülaləsi Yafətin nəslindən gələn və erməni xalqının "əfsanəvi ilk hökmdarı sayılan" Haykın nəslindən (Hayk – Aramanyak – Aramais – Amasiya – Qeqam – Sisak) gəlmişdir. Moisey Xorenli bu sülalənin hakimiyyətə gəlməsini erməni hömdarı Valarşakın adı ilə bağlayır: "Erməni dilinin Şərqdəki son sərhəddlərinə isə yerli sülalələrdən Sisakanlar və Kadmeanlar hakim təyin edildilər."VIII əsr müəllifi Stefan Sünikli qeyd edir ki, "Sünikdə və Artsakda Sünik və Artsak dillərində danışmışlar." R. A. Açaryan belə hesab edir ki, ermənilərin formalaşmasında urartululardan başqa öz qədim dili və yazısı olan 18 xalq yaxından iştirak etmişdir. Stefan Sünikli və digər müəlliflərin məlumatlarına əsaslanan R. A. Açaryan VIII əsrə qədər həmin dillərdən yeddisinin yaşadığını və Sünik dilinin də həmin dillərdən biri olduğunu qeyd edir. Н. N. Adonts isə qeyd edir ki, Sünik həm mülki, həm də kilsə baxımından Ermənistandan az asılı olmuşdur və bu həmin ərazinin etnik fərqliliyi ilə bağlı idi. O, qeyd edir ki, "Ermənistanın alban ucqarı olan Sünik əhalisinə görə Ermənistanın digər ərazilərindən fərqlənirdi.

Sünik mərzi (erm. Սյունիք) — Ermənistan Respublikasının 10 mərzindən (əyalətindən) biri. Ölkənin cənubunda, tarixi Zəngəzur mahalı ərazisində yerləşir. Mərkəzi Qafan şəhəri olan mərz şimaldan Vayoc dzor mərzi, cənubdan İran, qərbdən Naxçıvan Muxtar Respublikası, şərqdən Kəlbəcər, Laçın, Qubadlı, Zəngilan rayonları ilə həmsərhəddir. == Tarixi == 7 noyabr 1995-ci ildə Ermənistan Respublikası Milli Məclisinin qərarı ilə Qafan,Sisiyan,Meğri, Gorus rayonları ləğv edilmiş və onların hesabına Sünik mərzi təşkil edilmişdir. == Coğrafiyası == Mərz Ermənistanın cənubunda dağlıq ərazidə yerləşir, qərbdən Zəngəzur dağları ilə əhatə olunub. Oxçuçay, Bazarçay, Meğri çayları əsas çaylarıdır.

1722–1730-cu illər Sünik üsyanı və ya Davud bəy üsyanı — David bəyin başçılığı ilə indiki Zəngəzur, Qarabağ və Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində ermənilərin İran hakimiyyətinə qarşı üsyanı. Onlar 8 il ərzində regionda Hotaki hökmranlığını devirməyə nail olmuşdur. Xronoloji ardıcıllıqla Artsaxın azadlıq mübarizəsi (1724-1731) ilə üst-üstə düşür. Şərqi Ermənistanı o zamanlar Pakraduni, Sünik və Arranşahlar sülalələrindən olan zadəgan ailələrinin nümayəndələri, o cümlədən Həsən Cəlalyanlar, Dopyanlar, Proşyanlar, Orbelyanlar, Vaçutyanlar, Zəkəryanlar və Kürikilər idarə edirdilər. Onlar İranda "məlik" (ərəb. ملك‎; hökmdar). adlandırılırdılar. == Mədəniyyətdə == ==== Ədəbiyyat ==== Raffi, "David bəy" (roman). Sero Xanzadyan, "Mxitar Sparapet" (roman). ==== Filmlər ==== "David bəy" filmi, 1943, rejissor Amo Beəy Nəzəryan.

Korabl Sputnik 4 (rus. Корабль-Спутник 4, Gəmi Peyk 4 deməkdir) — və ya Qərbdə Sputnik 9 kimi tanınan Vostok-3KA № 1, 1961-ci ildə buraxılmış Sovet kosmik gəmisi idi. Maneken İvan İvanoviçi, Çernuşka adlı iti, bir neçə siçanı və qvineya donuzunu daşıyan bu, Vostok kosmik gəmisinin sınaq uçuşu idi.Korabl Sputnik 4, 9 mart 1961-ci ildə saat 06:29:00 UTC-də Baykonur Kosmodromundan buraxıldı. O, müvəffəqiyyətlə aşağı Yer orbitinə yerləşdirildi. Kosmik gəmi yalnız bir orbiti tamamlamaq üçün nəzərdə tutulmuşdu, ona görə də buraxıldıqdan qısa müddət sonra orbitdən çıxarıldı və yenidən orbitə daxil oldu. O, 08:09:54 UTC-də yerə endi və uğurla bərpa edildi. Eniş zamanı maneken kosmik gəmidən atma oturacağı vasitəsilə çıxarıldı və öz paraşütü ilə ayrıca endi.

Korabl-Sputnik 1 (rus: Корабль-Спутник 1 , Gəmi Peyki 1 deməkdir) — Qərbdə Sputnik 4 kimi də tanınan Sovet Vostok proqramının ilk sınaq uçuşu və ilk Vostok kosmik gəmisi idi. O, 15 may 1960-cı ildə buraxılıb. Korabl-Sputnik 1 pilotsuz olmasına baxmayaraq, o, ilk insanın kosmosa uçuşu olan Vostok-1-in xəbərçisi idi. Onun kütləsi 4,540 kiloqram idi, bunun 1,477 kiloqramı alət idi.İnsanın kosmosa uçması üçün vasitələrin tədqiqi üçün istifadə edilən kosmik gəmilər seriyasından birincisi olan kosmik gəmidə elmi alətlər, televiziya sistemi və insan dummisi olan özünü təmin edən bioloji kabinə var idi. O, həyatı təmin edən sistemin işini və uçuşun gərginliyini öyrənmək üçün nəzərdə tutulmuşdu. Kosmik gəmi həm geniş telemetriya, həm də əvvəlcədən yazılmış səs rabitəsini radio ilə ötürürdü. Dörd günlük uçuşdan sonra retro raket atıldı və enmə modulu avadanlıq modulundan ayrıldı, lakin retro atəş açarkən kosmik gəmi düzgün uçuş mövqeyində olmadığı üçün enmə modulu planlaşdırıldığı kimi atmosferə yenidən daxil olmadı. Eniş modulu 6 sentyabr 1962-ci ildə, avadanlıq modulu isə 15 oktyabr 1965-ci ildə atmosferə daxil oldu. Eniş modulunun 20 funtluq bir hissəsi ABŞ-nin şimalında, Viskonsin ştatının Manitowok şəhərinə endi. Turin yaxınlığındakı Torre Bertdə öz həvəskar dinləmə stansiyasını quran Giovanni Battista Judica Cordiglianın 28 noyabr 1960-cı ildə bu kosmik gəmidən qaynaqlana bilən radio siqnallarının qəbul edildiyini iddia etdiyi bildirilir; kosmik gəmi Əvvəlcədən yazılmış səsli rabitəni radio ilə etdiyi məlumdur.

Korabl Sputnik 3 (rus. Корабль-Спутник 3, Gəmi Peyk 3 deməkdir) — və ya Qərbdə Sputnik 6 kimi tanınan Vostok-1K No.3, 1960-cı ildə buraxılmış Sovet kosmik gəmisi idi. Bu, iki iti daşıyan "Vostok" kosmik gəmisinin sınaq uçuşu idi. Korabl-Sputnik 31 dekabr 1960-cı il tarixində saat 07:30:04 UTC-də Baykonur Kosmodromundan uçan "Vostok-L" daşıyıcı raketinin üstündə buraxılmışdır. O, müvəffəqiyyətlə aşağı Yer orbitinə yerləşdirildi. Uçuş bir gün davam etdi, bundan sonra kosmik gəmi planlaşdırılan bərpadan əvvəl orbitdən çıxarıldı. Deorbitin yanması dekabrın 2-də UTC saat 07:15-də başladı, lakin yanmanın sonunda mühərrik planlaşdırıldığı kimi sönmədi və əvəzində kosmik gəminin yanacağı tükənənə qədər yandı. Bu, xarici güclərə kapsulu yoxlamağa icazə verə biləcək bir trayektoriya üzrə atmosferə yenidən daxil olması ilə nəticələndi. Bunun qarşısını almaq üçün yenidən giriş zamanı partlayıcı işə salındı. Həm Pçyolka, həm də Muşka nəticədə parçalanaraq öldü.

Sputnik və ya MDR Sputnik bir gəncliyə yönəldilmiş Alman radiostansiyasıdır və Halle'deki oturacağı ilə Leipzig-də yayımlanan ictimai yayımçı MDR hissəsidir. Əsasən pop və rok musiqisinin müxtəlif növlərini ifa edən stansiya 1964-cü ildə yaradılan Şərqi Almaniyanın DT64 gənclik stansiyasının varisidir . 1990-cı ildə Almaniyanın birləşməsindən sonra 1993-cü il mayın 1-də bu günkü adını verdilər; Sovet Sputnik peykindən ilhamlanan yeni ad Saxon baş naziri Kurt Biedenkopf'un təklifi idi. DT64 Şərqi Almaniyada yayımlanarkən, Sputnik yalnız GDR- i əvəz edən və yalnız MDR əhatə dairəsinə aid olan üç federal dövlətdən birində ( Saksoniya-Anhalt ) beş federal dövlətdən birində FM- də mövcuddur; Bu ərzində mövcuddur Avropada via Astra şərq 19,2 ° on peyk DVB-S standartı olduğu kimi ən çox Alman kabel şəbəkələri on DVB-C və MDR sahəsi (in Saksoniya , Saksoniya-Anhalt , Thuringia vasitəsilə) FM ən kabel şəbəkələri və DAB vasitəsilə + . 1992-ci ilin ilk yarısında DT64 bütün FM tezliklərini itirdi. Dörd yeni federal əyalətdə bu frekanslar xüsusi radiostansiyalara verildi, Berlin və Brandenburqda yeni ictimai gənclik radiosu ( Rock Radio B , daha sonra Fritz ) bu müddətə qədər istifadə edilən DT64 frekanslarında başladı. DT64 1992-ci ilin yayında AM-yə keçməlidir, AM ötürülməsi bir il davam etmişdir. Bu müddətdə stansiya yeni adı MDR Sputnik aldı. 1993 və 1997-ci illər arasında MDR Sputnik yalnız Astra peykinin analog audio alt daşıyıcıları və Kabel və peyk vasitəsilə alınacaq xüsusi bir Alman rəqəmsal Radio Sistemi DSR vasitəsi ilə əldə edilmişdir. 1997-ci ildə Saxony-Anhaltda FM əhatəsi qurulmuşdur.

Sputnik və ya MDR Sputnik bir gəncliyə yönəldilmiş Alman radiostansiyasıdır və Halle'deki oturacağı ilə Leipzig-də yayımlanan ictimai yayımçı MDR hissəsidir. Əsasən pop və rok musiqisinin müxtəlif növlərini ifa edən stansiya 1964-cü ildə yaradılan Şərqi Almaniyanın DT64 gənclik stansiyasının varisidir . 1990-cı ildə Almaniyanın birləşməsindən sonra 1993-cü il mayın 1-də bu günkü adını verdilər; Sovet Sputnik peykindən ilhamlanan yeni ad Saxon baş naziri Kurt Biedenkopf'un təklifi idi. DT64 Şərqi Almaniyada yayımlanarkən, Sputnik yalnız GDR- i əvəz edən və yalnız MDR əhatə dairəsinə aid olan üç federal dövlətdən birində ( Saksoniya-Anhalt ) beş federal dövlətdən birində FM- də mövcuddur; Bu ərzində mövcuddur Avropada via Astra şərq 19,2 ° on peyk DVB-S standartı olduğu kimi ən çox Alman kabel şəbəkələri on DVB-C və MDR sahəsi (in Saksoniya , Saksoniya-Anhalt , Thuringia vasitəsilə) FM ən kabel şəbəkələri və DAB vasitəsilə + . 1992-ci ilin ilk yarısında DT64 bütün FM tezliklərini itirdi. Dörd yeni federal əyalətdə bu frekanslar xüsusi radiostansiyalara verildi, Berlin və Brandenburqda yeni ictimai gənclik radiosu ( Rock Radio B , daha sonra Fritz ) bu müddətə qədər istifadə edilən DT64 frekanslarında başladı. DT64 1992-ci ilin yayında AM-yə keçməlidir, AM ötürülməsi bir il davam etmişdir. Bu müddətdə stansiya yeni adı MDR Sputnik aldı. 1993 və 1997-ci illər arasında MDR Sputnik yalnız Astra peykinin analog audio alt daşıyıcıları və Kabel və peyk vasitəsilə alınacaq xüsusi bir Alman rəqəmsal Radio Sistemi DSR vasitəsi ilə əldə edilmişdir. 1997-ci ildə Saxony-Anhaltda FM əhatəsi qurulmuşdur.

Sputnik (rus. спутник; peyk), əvvəlki adları ilə Rusiyanın Səsi, RIA Novosti — dövlətə məxsus rus xəbər agentliyi və radio yayım xidməti. 10 noyabr 2014-cü ildə Rusiya hökumətinə məxsus "Rossiya Seqodnya" xəbər agentliyi tərəfindən yaradılıb. Baş ofisi Moskvada olan Sputnik Vaşinqton, Qahirə, Pekin, Paris, Berlin, Madrid, Montevideo və Rio-de-Janeyroda regional ofisləri mövcuddur. Sputnik özünü qlobal siyasət və iqtisadiyyata fokuslanmış və beynəlxalq auditoriyaya yönəlmiş kimi təsvir edir.Sputnik akademiklər və jurnalistlər tərəfindən tez-tez Rusiyanın təbliğat vasitəsi kimi təsvir edilir. 2016-cı ildə The New York Times-dan Neil MakFarquhar yazırdı ki: "Mütəxəssislərin fikrincə, dezinformasiya və ya Rusiya dezinformasiyasının əsas məqsədi hadisələrin rəsmi versiyasını, hətta hadisələrin həqiqi versiyasının olması fikrini də sarsıtmaqdır. Bu bir növ siyasi iflicdir". Rusiya hökuməti bu iddiaları rədd edib. 2019-cu ilin əvvəlində Facebook özünü müstəqil xəbər saytları kimi göstərən, lakin əslində Sputnik əməkdaşlarının nəzarəti altında olan yüzlərlə səhifəni platformasından sildi.Sputnik ingilis, ispan, polyak və serbcə də daxil olmaqla 31 dildə reportaj və şərhləri əks etdirən xəbər saytlarını idarə edir. Veb saytlarda hər gün 800 saatdan çox radio yayım materialı yerləşdirilir və onun xəbər xidməti 7/24 xidmət göstərir.Sputnik 2022-ci ilin fevralında (RT ilə birlikdə) Rusiyanın Ukraynanı işğalından sonra Avropa İttifaqında qadağan edildi.

Şəki qalası – Qərbi Azərbaycan (indiki Ermənistan respublikası) ərazisində qala-şəhər. Qala Qarakilsə rayonu (dəyişdirilmiş adı Sisiyan) ərazisində, Bazarçayın sahilində, Darvaztəpə dağının zirvəsində yerləşir. Şəki qalası Azərbaycanda eramızdan əvvəl VII-V əsrlərdə məskunlaşan Saka (Şaka, Saklar) adlı türk tayfasının adını qoruyub saxlayıb və qalanın da əsasının saklar tərəfindən qoyulması faktını da sübut edir. Son tədqiqatlar göstərmişdir ki, vaxtilə həmin ərazidə mərkəzi Şəki qalası olan vilayət mövcud olmuşdur. Şəki qalası Qafqaz albanlarından olan knyaz Səhl ibn Sunbatın əsas iqamətgahı kimi, Babək Xürrəmidinin də süqutunun şahididir. Şəki qalası həm də Qızıl Arslanla Nizami Gəncəvinin görüş yeridir.

Turnik bədii gimnastika sahəsində kişi gimnastları tərəfindən istifadə edilən bir aparatdır. Əsasən bədənin üst hissəsidəki əzələ qrupları üçün nəzərdə tutulur. Ənənəvi olaraq silindrik bir metal (adətən polad) ibarətdir ki, bu da möhkəm şəkildə yuxarıda tutulmuş və mərtəbələrə paralel bir kabellər sistemi və sərt şaquli dəstlərdir. Gimnastlar çıxış edərkən adətən dəmir dəri tutacaqlar olur. Hazırkı elit səviyyəsində rəqabət qadınların qeyri-bərabər və kişilərin paralel dəmir aparatında istifadə olunan relslərə bənzər daha elastik fiberglas əsas dəmirdən istifadə edilir. Horizontal çubuğunda yerinə yetirilən gimnastika elementləri bir Qaydalar Məcəlləsi ilə tənzimlənir. Üfüqi çubuq, gimnastika dövründə gimnastlar tərəfindən nümayiş etdirilən gərginliklər və möhtəşəm hava yayımları və səpilmələri zamanı tez-tez birdən çox sürüşmə və ya bükülməni və bəzi hallarda havada səyahət etmələri səbəbindən ən maraqlı gimnastika tədbirlərindən biri sayılır. == Tarixi == Turnikdən ilk dəfə kim tərəfindən nə zaman və harada istifadə olunması məlum olmamaqla bərabər, Qədim Yunanıstanda və Qədim Romada gimnastların turnikdən istifadə etdikləri məlumdur. == Turnikin faydaları == Əzələləri gücləndirir; Bədən yağlarınını yandırılmasına kömək edir; Boyu uzadır; Onurğa xəstəliklərinə müsbət təsir göstərir (sallanma). == Çəkilmə zamanı işləyən əzələ qrupları == Turnik çəkilmənin növündən asılı olaraq biseps, triseps, sinə və kürək əzələlərini inkişaf etdirir.

Xurma (lat. Diospyros) — Ebena-Ebenaceae fəsiləsindən olub, bir sıra subtropik ölkələrdə (Cənubi Asiya, Afrika, Amerika ölkələrində) geniş yayılmışdır. Xurma birtoxumlu, ətirli və şirin dadlı meyvədir. Yetişəndə qırmızı və ya qonur-qırmızı rəng alır. Lət hissəsi şirin və dadlıdır. Xurma ağacı çox məhsuldar bitkidir, onun müxtəlif növləri vardır. Azərbaycanda becərilən xurma (Şərq xurması - Diospyros kaki), əsasən Lənkəran zonasında (Astara, Lənkəran, Masallı), bundan başqa, Göyçay, Ağdaş, Ağdam, Gəncə,Balakən Zaqatala rayonlarında becərilir. Şərq xurmasından başqa Azərbaycanda iki növ yabanı xurmaya da rast gəlinir. Bunlar da Qafqaz xurması (Diospyros lotus) və Virgin xurması (Diospyros virginiana) adlanır. Azərbaycanda becərilən şərq xurmasının tərkibində 13-16% qlükoza və fruktoza şəkəri, 0,8%-ə qədər üzvi turşular, aşı maddələri, karotin, C vitamini və yod birləşmələri olduğuna görə onun mühüm müalicəvi əhəmiyyəti vardır.

Şadlıq — Türkmənistan Respublikasının Marı vilayətidə şəhər.

Satenik (erm. Սաթենիկ; Alaniya) —və ya Satana Ermənistan kralı Artaşeslə evlənən şahzadə. Onların '"Artaşes və Satenik"' kimi tanınan sevgi hekayəsini erməni tarixçisi Movses Xorenli özünün '"Ermənistan tarixi"' əsərində təqdim edir. Movses qeyd edib ki, bilavasitə sitat gətirdiyi hekayə onun dövründə Ermənistanın sadə xalqı arasında səyahət edən nağılçılar və ozanların danışdığı məşhur dastan olub. == Ümumi məlumat == Adı yunan formasında Artaksias kimi də görünən Artaşes, təxminən eramızdan əvvəl 189-cu ildə Ermənistan taxtına yüksəldi və həm Roma, həm də Parfiya tərəfindən tanındı. Kral I Artaşesin (e.ə. 189–159) hakimiyyəti dövründə alanların Ermənistan Krallığını işğalı Artaşes və Satenik arasında romantik nağıl fonunda rol oynayır. Alanlar İberiya torpaqlarını fəth etdikdən sonra daha da cənuba doğru hərəkət edərək Kür çayını keçərək Ermənistana daxil oldular. Artaşes Alaniya təhlükəsini qarşılamaq üçün böyük bir qüvvə topladı və iki tərəf arasında şiddətli müharibə baş verdi, nəticədə Alaniya kralının kiçik oğlu əsir alındı. Alanlar Kür çayına geri çəkilməyə məcbur oldular və orada çayın şimal tərəfində düşərgə qurdular.

Butik (fr. Boutique) — şık geyim, zərgərlik və ya digər adətən lüks əşyaları satan kiçik mağaza.

Sumik — Gədəbəy rayonu ərazisində dağ. Ermənistanla sərhəddədir. Hündürlüyü 2125 m. Güman etmək olar ki, dağın adı Ermənistanla Qarabağ arasında, Sevan gölündən сənubda yerləşən Sünik və ya Sisakan adlanan tarixi ərazinin adı ilə bağlıdır. Türk dillərində sumik "forma", "görüntü", "mənzərə", sünik isə "şiş uclu", "niza" mənalarında işlənmişdir.

Sünnilik (ərəbcə أهل السنة والجماعة — Əhl əs-Sünnə və əl-Cəmaat və ya qısa olaraq أهل السنة — Əhl əs-Sünnət) — İslamda ən böyük məzhəb. Dünyada İslam dininə etiqad edənlərin 85-90%-ni sünni məzhəbinin nümayəndələri təşkil edir. Sünnə sözü ərəbcədən tərcümədə "yol" anlamına gəlir. Sünnilər bu adla Məhəmməd peyğəmbərin ﷺ yoluna sadiq olduqlarını bildirirlər. Sünniliyin 2 etiqadı, 4 fiqh məzhəbi vardır. Əşariyyə, Matüridiyyə etiqadı, Hənəfi, Maliki, Şafii və Hənbəli isə fiqhi məzhəblərdir.

Şurik (Xoy)