Lüğətlərdə axtarış.

Moralizm - 19-cu əsrdə yaranan və cəmiyyəti bir sıra əxlaqi prinsiplər, adətən ənənəvi davranışlar, həmçinin, "ədalət, azadlıq və bərabərlik" şüarı ilə ruhlandırmağa çalışan fəlsəfi cərəyan. Ailə birliyi və cinsi əxlaq kimi şəxsi məsələlər də daxil olmaqla, temperans hərəkatı kimi ictimai məsələlərlə əlaqəli olaraq Şimali Amerika və ingilis mədəniyyətinə təsir etdi. Moralizmin köklərini araşdıran sosioloq Malkolm Votersə görə "moralizm orta-sinif protestantlar ilə protestant qruplar arasındakı bərabərləkçi, antiillektual evangelist qruplar arasındakı mübahisədən yaranmışdır". 19-cu əsrdə abolisionizm və temperans moralizmin "əkiz sütunları"-na çevrilmişdir. Bu "əkiz sütunlar" ABŞ-dəki həm protestant, həm də katolik kilsəsində məşhurlaşmışdı. Kvakerlər kimi bəzi xristian məzhəblər tərəfindən önə çəkilən moralizm abolisionizmə dəstək kimi təzahür etdi. Moralizm qadınlara seçki hüququnun verilməsi, antiabort hərəkatlarının fəlsəfi əsasına çevrilmişdi.

Amoralizm — mövcud moral tələblərə əməl etməmək, bir sözlə, əxlaqsızlıq, pozğunluq etmək deməkdir. "Amoralizm" Azərbaycan dilinə hərfi tərcümədə "əxlaqsızlıq" kimi səslənir. Bizim gündəlik danışıq dilimizdə işlənən "əxlaqsız" sözü amoralist mənasındadır.

Monumental boyakarlıq və ya muralizm — memarlıqla bağlı olan, lakin müstəqil ideya məzmunu və bədii ifadə vasitələrinə malik iri boyakarlıq əsərləri. Monumental boyakarlığa süjetli pannolar, mozaika və ya freskalardan ibarət divar rəsmləri daxildir. Monumental boyakarlıq Qədim Misir, Çin, Hindistan, Yunanıstan və Roma incəsənətində mühüm yer tutmuşdur. Bizans və Qədim Rus incəsənətində təsviri sənətin ən geniş yayılmış növü monumental boyakarlıq olmuşdur. Monumental boyakarlığın çiçəklənmə dövrü XIV–XVI əsrlərə təsadüf edir. İtaliyada Renessans dövrünün görkəmli rəssamlarının (Cotto, Rafael, Leonardo da Vinçi, Mikelancelo, Veronoze və b.) yaradıcılığında özünün yüksək inkişaf səviyyəsinə çatmışdı. Monumental boyakarlıq orta əsrlərdə Şərq ölkələrində də geniş yayılmışdı (Hindistanda Acanta, Orta Asiyada Pəncikənd və s.). Kapitalizm dövründə, xüsusilə XIX–XX əsrin əvvəllərində monumental boyakarlıq tənəzzülə uğramışdır. Müasir dövrdə monumental boyakarlıq Avropanın və Latın Amerikasının bir çox ölkəsində (xüsusilə Meksikada Dieqo Rivera, Xose Klemente Orosko, Xose David Alfaro Sikeyros və başqalarının yaradıcılığında) geniş yayılmışdır. İslam dininin məhdudlaşdırıcı təsirinə baxmayaraq, Azərbaycanda da monumental boyakarlıq əsərləri yaradılmışdı (Şəki xanları sarayının divar rəsmləri və s.).

Moralite (fr. Moralité) — Qərbi Avropada XV-XVI əsrlərdə yaranmış nəsihətamiz teatr janrı. Moralitenin əsas iştirakçıları insanın qəlbinə hakim olmaq uğrunda bir-biri ilə mübarizə aparan, xeyir və şəri təcəssüm etdirən alleqorik personajlardır. Misteriyadan fərqli olaraq, moralitedə xristian əxlaqının təbliğində dini süjetlərdən istifadə edilmirdi. Moralitedə antifeodal tənqidi elementlər, bəzən ictimai satira olurdu.

Tonalizm (ing. Tonalism) — 1880-ci illərdə ortaya çıxan Amerika Birləşmiş Ştatlarının vizual sənət istiqamətində və hava məkanının və ya sdumanin dominant tonu ilə landşaftların təsviri ilə xarakterizə olunur.1880-ci ildən 1915-ci ilə qədər tonikistlərin əsərlərində qara, boz, qəhvəyi, mavi rəngli qara və neytral tonlar üstünlük təşkil edirdi. 1890-cı illərdə Amerikalı tənqidçilər bu əsərləri "tonal" adlandırmağa başladılar. Ən məşhur tonalistlər Corc Inness və Ceyms Uistlerdir. "Tonalizm" termini bəzən Barbizon məktəbinin təsiri altında yaradılan Amerika landşaftlarına istinad etmək üçün istifadə olunur. Sonra tonalizm impressionizmə və modernizmə sövq edildi.

Formalizm (←lat. forma) sözünün mənası: Formalizm — (burjua formalizmi adlanır) SSRİ-də, əsasən 1930–1950-ci illərdə istifadə olunan ideoloji sözdür. Sənətdə bütöv cərəyanlara qarşı ideoloji mübarizəyə və onun ayrı-ayrı nümayəndələrinin təqibinə əsaslanır. Partiya rəhbərliyinə kifayət qədər sədaqət ifadə etməyən xarici müəlliflər və sovet rəssamları, yazıçıları və musiqiçiləri adətən formalizmdə ittiham olunurdular. Formalizm (sənət) — Qərb incəsənət nəzəriyyəsində sonralar sovet klişesinin əsasına çevrilmiş bir konsepsiya üçün bir termindir. Rus formalizmi sovet ədəbiyyatşünaslığında cərəyandır. Formalizm (riyaziyyat) — riyaziyyat fəlsəfəsində fundamentalist cərəyanlardan biridir. "Formalizm" — formal sistem və hətta sadəcə qeydlər sistemidir (həmçinin nəzəri fizikada, informatikada və s.). Formalizm (etika) — əxlaqi problemlərin məzmununun təhlilindən etik sistemin formal məqamlarının üstünlük təşkil etdiyi prinsipdir. Formalizm — hüququn, hüquq mədəniyyətinin deformasiyasının formasıdır.

Özalçılıq və ya özalizm (türk. Özalcılık) — 1983–1989-cu illərdə Türkiyənin Baş naziri və 1989–1993-cü illərdə Türkiyə Prezidenti olmuş Turqut Özalın iqtisadi və sosial baxışlarına və siyasi üslubuna bağlılıq. Özalçılıq Özaldan sonra baş nazir olan və iqtisadi görüşlərini qismən davam etdirən İldırım Ağbulud və Məsud Yılmazın dövrlərini əhatə etmək üçün də istifadə edilir. Turqut Özalın hakimiyyətdə olduğu 1980-ci illər Yeni sağ anlayışının bütün dünyaya hakim olmağa başladığı bir dövr idi. Özal bu prosesdən təsirlənərək bu yeni dövrün siyasi mövzusu olmuşdur. Marqaret Tetçerin "Özal siyasətinin sona qədər müdafiəçisiyəm" ifadəsi Özalın liberal mühafizəkar siyasət anlayışının xarici aləmdə təqdir olunduğunu göstərməklə yanaşı, xarizmatik və praqmatist kimliyini vurğulamaq baxımından da əhəmiyyətli bir ifadə kimi qiymətləndirilir. İqtisadiyyatda azad bazar nizamına əsaslanan struktur dəyişikliyi proqramı Turqut Özal hökuməti dövründə tətbiq edilmişdir. 1983–1987-ci illər arasında Baş nazirlik dövrünü əhatə edən Türkiyədə adambaşına düşən gəlir 1980-ci ildə 1,539 dollardan 1987-ci ildə 1,636 dollara yüksəlmişdir. Türkiyəni idxalı əvəz edən modeldən ixraca əsaslanan böyümə modelinə çevirməyi nail olmuş və Türkiyə iqtisadiyyatı rəqabətə açılmışdır. Bu dövrdə bir çox Anadolu vilayət və rayonlarında mütəşəkkil sənaye zonaları yaradılmış, Anadolu istehsal ilə məşğul olaraq məhsulları birbaşa ixrac etmişdir.

Muradım (başq. Мораҙым, rus. Мурадым) — Başqırdıstan Respublikasının Avurğazı rayonunda yerləşən kənd. Kənd Mixaylovka kənd şurasının tərkibindədir. Məsafələr: rayon mərkəzindən (Talbazı): 26 km, ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Dövləkən stansiyası): 42 km. 2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar (100%) üstünlük təşkil edir.