Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

OBASTAN VİKİ
.se
.se — İsveçin internet kodu. == Xarici keçidlər == IANA .se whois information iis.se, .
Le-Se
Le-Se (fr. Le Saix, oks. Lo Sais) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Alplar. Kommunanın dairəsi — Qap. Veyn kantonuna daxildir. INSEE kodu — 05158. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 92 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə 49 yaşda (15-64 yaş arasında) 29 nəfər iqtisadi cəhətdən fəal, 20 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 59,2%, 1999-cu ildə 50.0%). 29 aktiv adamdan 28 nəfəri (14 kişi və 14 qadın), 1 qadın işsiz idi.
Henri Se
Henri Se — Henri Eugene See (6 sentyabr 1864, Sen-Bris-su-Fore – 11 mart 1936, Ren) — Fransız tarixçi. İnsan Hüquqları Liqasının qurucularından biri. == Bioqrafiya == Parisdəki nüfuzlu IV Henri Liseyini bitirdikdən sonra Sorbonna tarix fakültəsinə daxil olub. Paris Universitetinin professoru Fustel de Coulanges gənc tarixçinin formalaşmasına güclü təsir göstərmişdir. 1887-ci ildə universiteti bitirdikdən sonra Poitiersdəki orta məktəbdə tarix müəllimi kimi fəaliyyət göstərib. 1888-1890-cı illərdə bir dissertasiya üzərində işləyir, Nevers (1890) və Chartres (1891) orta məktəblərində dərs deyir. Tezini müdafiə etdikdən bir il sonra 1893-cü ildə Rennes Universitetinə professor vəzifəsinə təyin edildi. Rennesdəki Ədəbiyyat fakültəsində müasir və çağdaş tarix dərsləri verdi. Xie, Breton kəndlilərinin tarixi ilə əlaqəli araşdırmalarla məşğul idi. Tələbələrindən biri Sorbonnada gələcək professor, sosioloq Gabriel Le Bra (1891-1970) idi.
Hensi Se
Henri Se — Henri Eugene See (6 sentyabr 1864, Sen-Bris-su-Fore – 11 mart 1936, Ren) — Fransız tarixçi. İnsan Hüquqları Liqasının qurucularından biri. == Bioqrafiya == Parisdəki nüfuzlu IV Henri Liseyini bitirdikdən sonra Sorbonna tarix fakültəsinə daxil olub. Paris Universitetinin professoru Fustel de Coulanges gənc tarixçinin formalaşmasına güclü təsir göstərmişdir. 1887-ci ildə universiteti bitirdikdən sonra Poitiersdəki orta məktəbdə tarix müəllimi kimi fəaliyyət göstərib. 1888-1890-cı illərdə bir dissertasiya üzərində işləyir, Nevers (1890) və Chartres (1891) orta məktəblərində dərs deyir. Tezini müdafiə etdikdən bir il sonra 1893-cü ildə Rennes Universitetinə professor vəzifəsinə təyin edildi. Rennesdəki Ədəbiyyat fakültəsində müasir və çağdaş tarix dərsləri verdi. Xie, Breton kəndlilərinin tarixi ilə əlaqəli araşdırmalarla məşğul idi. Tələbələrindən biri Sorbonnada gələcək professor, sosioloq Gabriel Le Bra (1891-1970) idi.
SAP SE
SAP — mərkəzi Almaniyanın Ualldorf şəhərində yerləşən Avropanın ən böyük proqramlaşdırma şirkəti. SAP 1972-ci ildə IBMin beş keçmiş işçisi tərəfindən "Systemanalyse und Programmentwicklung" (azərb. Sistem Analizi və Proqramlaşdırma‎) adı altında Almaniyanın Mannheym şəhərində yaradılmışdır. Rəsmi sayt Yahoo!
Se Qala
Səqala — İranın Cənubi Xorasan ostanının Sarayan şəhristanının Səqala bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 5,036 nəfər və 1,225 ailədən ibarət idi.
Se Tszyun
Se Tszyun (çin 謝軍, pinyin Xie Jun; 30 oktyabr 1970) — Çinli şahmat qrosmeysteri. İki dəfə qadınlar arasında şahmat üzrə dünya çempionu, Yelizaveta Bıkovadan sonra bu adı iki dəfə qazanmış ikinci şahmatçı. 1991-ci ildə Se Tszyun Ye Rongguangdan sonra Çinin ikinci qrosmeysteri oldu. O, birinci məşqçisi olmuş sinqapurlu qrosmeyster Vu Şaobinlə ailə həyatı qurub.
Amami se vuoi
Amami se vuoi (azərb. İstəsən, sev məni‎)— İtaliyanın 1956-cı ildə Avroviziyada təmsil olunduğu mahnı. Tonina Toriyelli italyan dilində ifa etmişdir. 1956 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinin səsvermə nəticələri açıqlanmadığı üçün bu mahnının topladığı xal və tutduğu yer məlum deyil.
Axel Springer SE
Axel Springer-Verlag — Almaniya, Fransa, İspaniya, Rusiya, İsveçrə, Macarıstan, Polşa, Çexiya və s. də daxil olmaqla 32-dən çox ölkədə 150-dən çox qəzet və jurnal nəşr edən Avropanın ən böyük nəşriyyat və media konsernilərindən biri. Şirkətdə işçilərin ümumi sayı 10,000 nəfərdən, illik gəliri isə 2 milyard avrodan çoxdur. Almaniyada ən məşhur nəşrləri "Welt", "Bild, "Auto Bild", "Computer Bild", "Maxim", "YAM" və bir çox başqaları aiddir. == Tarix == "Axel Springer-Verlag" 1946-cı ildə Almaniyanın Hamburq şəhərində naşir Henrix Şpringer və onun oğlu, jurnalist Aksel Şpringer tərəfindən təsis edilmişdir. 1960–1970-ci illərdə konsern bir çox solçu və tələbə qruplarının hədəfi idi. Xüsusilə yazıçı Reynhard Lettau onu Berlin Azad Universitetinə qarşı qızışdırıcı çıxışlarda ittiham etmişdir. 1968-ci ildə şirkətin Berlindəki baş ofisi konsernin müsadirə edilməsini tələb edən tələbələr tərəfindən mühasirəyə alınmışdı. 1972-ci ildə Qırmızı Ordu Fraksiyası Hamburq ofisinə yerləşdirilmiş altı bombaya görə məsuliyyəti öz üzərinə götürmüşdür. Bombalardan yalnız üçü partlasa da, 17 nəfər yaralanmışdır.
Kondok-i se
Kondok-i se (fars. گندک سه‎) — İranda, Xuzistan ostanında, Həftkel şəhristanının Rüğeyvə bəxşinin Rüğeyvə dehestanında kənd. 2011-ci il siyahıyaalınmasına əsasən kəndin əhalisi 19 ailədə 73 nəfəri kişilər və 80 nəfəri qadınlar olmaqla cəmi 153 nəfərdir.
Re-Se sistemində alınan ərintilər
Re-Se sistemində alınan ərintilər Renium ilə Se arasında müxtəlif tərkibli birləşmələr alınır. Belə ki, renium-selenid üçün aşağıdakı birləşmələr məlumdur: Re2Se7 (hepta selenid), ReSe2 (diselenid), ReSe (monoselenid), Re3Se2. Re2Se7 – KReO4 və potaş qarışığı üzərindən H2Se keçirməklə almaq olur. Potaş ona görədir ki, reaksiya nəticəsində əmələ gələn artıq seleni birləşdirsin. Re2Se7 – qara rəngli toz halında olub, spirt və digər üzvi həllediciləri udma qabiliyyətinə malikdir. ReSe2 – ilk dəfə Re2Se7-ni vakuumda 330ºC-də 9 saat müddətində qızdırmaqla almışlar: Re2Se7 → 2ReSe2 + 3Re Müəlliflər renium diselenidin alınması üçün quru H2Se-nin metal reniumla və yaxud ammonium perrenata təsiri ilə alınma üsulunu təklif etmişlər. Hər iki halda temperatur 700ºC-dir. Re+H2Se=ReSe2+2H2 2NH4ReO4+7H2Se=2ReSe2+2NH3+8H2O+3Se Renium diselenid hidrogen mühitində 400ºC-yə qədər qızdırıldıqda davamlıdır, sonra temperatur yüksəldikcə ondan selen ayrılmağa başlayır, 900ºC-də və ondan yüksək temperaturda selen tamamilə ayrılır, təmiz metallik reniuma çevrilir. Renium selenidin əmələ gəlməsi rentgenoqrafik tədqiqat nəticəsində də təsdiq edilir. Renium monoselenid ReSe, renium xlorselenid ReSeCl2 ilə hidrogen təsirindəbn 490–500ºC-də alınır.
Pred Da Se Razdeni
Pred Da Se Razdeni (Azərbaycanca: Gündoğmadan Əvvəl) — Makedoniyanın 2013 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsindəki mahnısı.
Əsədqışlağışümarə-i Se (Pərsabad)
Əsədqışlağışümarə-i Se (fars. اسدقشلاقي شماره3‎) və ya 3-cü Əsədqışlağışümarə — İranın Ərdəbil ostanının Pərsabad şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 198 nəfər yaşayır (34 ailə).
Bərm-i Gavmişi-yi se
Bərm–i Gavmişi–yi se (fars. برم گاوميشي سه‎) — İranda, Xuzistan ostanında, Həftkel şəhristanının Mərkəz bəxşinin Hövmə dehestanında kənd. 2011–ci il siyahıyaalınmasına əsasən kəndin əhalisi 269 ailədə 590 nəfəri kişilər və 555 nəfəri qadınlar olmaqla cəmi 1.145 nəfərdir. Kəndin əhalisi qaşqayların Dərəşorlu tayfasının Aslanlı tirəsinə mənsubdur, qaşqay türkcəsində danışırlar və şiə müsəlmandırlar.
Qışlaq-i İslamabad-i Şümarə-i Se (Pərsabad)
Qışlaq-i İslamabad-i Şümarə-i Se (fars. قشلاق اسلام ابادشماره 3‎) — İranın Ərdəbil ostanının Pərsabad şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 283 nəfər yaşayır (74 ailə).
Sen-Marten-de-Le
Sen-Marten-de-Le (fr. Saint-Martin-des-Lais) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Şevan kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Mulen. INSEE kodu — 03245. 2008-ci ildə əhalinin sayı 736 nəfər təşkil edirdi. 2007-ci ildə 87 yaşdan yuxarı (15-64 yaş arasında) 59 nəfər iqtisadi fəal, 28 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 67,8%, 1999-cu ildə 81.5%). Fəaliyyət göstərən 59 nəfərdən 57 nəfər (37 kişi və 20 qadın) işləyir, 2 kişi işsizdir. 28 hərəkətsiz 11 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 7 nəfər təqaüdçü, 10 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir.
Sen-Marten-le-Sen
Sen-Marten-le-Sen (fr. Saint-Martin-lès-Seyne, oks. Sant Martin de Sanha) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Provans Alpları. Kastellan kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Kastellan. INSEE kodu — 04191. 2008-ci ildə əhalinin sayı 20 nəfər təşkil edirdi. 2007-ci ildə 12 yaşdan yuxarı (15-64 yaş arasında) 8 nəfər iqtisadi cəhətdən fəal, 4 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 66,7%, 1999-cu ildə 75.0%). Fəal 8 nəfərdən 8 nəfər (6 kişi və 2 qadın) çalışdı, işsizlər yox idi.
O-de-Sen
O-de-Sen (fr. Hauts-de-Seine, — «Yuxarı Sena») — Fransanın mərkəzinin şimalında yerləşən, İl-de-Frans regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi — 92. İnzibati mərkəzi — Nanter. Əhalisi — 1 590 749 nəfər (departamentlər arasında 5-ci yer, 2010-ci ilin məlumatları). Ərazisi — 176 km². Departamentin ərazisində Sena çayı axır. Departament 3 rayondan Antoni, Bulon-Biyankur və Nanter, 45 kanton və 36 kommunlardan ibarətdir O-de-Sen 1968-ci ildə keçmiş Sena və Sena və Uaza departamentlərinin ərazisində yerləşir. Rayon La Defans 231 metr yüksəklikdəki Tour First, Avropanın ən hündür binalar siyahısında (Rusiya daxil olmaqla), AB-də ən yüksək binaların siyahısında 8-ci yerdədir və Fransanın ən yüksək binasıdır. (tikinti kimi ).
Sen-Mişel-de-Sen-Juar
Sen-Mişel-de-Sen-Juar (fr. Saint-Michel-de-Saint-Geoirs) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Sent-Etyenn-de-Sen-Juar kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Qrenobl. INSEE kodu — 38427. Kommunanın 2004-cü il üçün əhalisi 300 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 459 ilə 728 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 460 km cənub-şərqdə, Liondan 70 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 29 km şimal-qərbdə yerləşir.
Le-Kot-de-Kor
Le-Kot-de-Kor (fr. Les Côtes-de-Corps) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Matezin-Triyev kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Qrenobl. INSEE kodu — 38132. Kommunanın 1999-cu il üçün əhalisi 44 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 680 ilə 2 015 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 530 km cənub-şərqdə, Liondan 135 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 45 km şimal-qərbdə yerləşir.
Le-Maye-de-Montan
Le-Maye-de-Montan (fr. Le Mayet-de-Montagne) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Le-Meye-de-Montan kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Vişi. INSEE kodu — 03165. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 360 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 228 nəfər (15-64 yaş arasında) 138 nəfər iqtisadi cəhətdən, 90 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi - 60.5%, 1999-cu ildə bu 63.8%). Fəal olan 138 nəfərdən 118 nəfər (77 kişi və 41 qadın), 20 nəfər işsiz (2 kişi və 18 qadın) idi. 90 hərəkətsiz 14 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 42 nəfər təqaüdçü, 34 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir.
Le-Peaj-de-Rusiyon
Le-Peaj-de-Rusiyon (fr. Le Péage-de-Roussillon) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Rusiyon kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Vyen. INSEE kodu — 38298. Kommunanın 2007-cu il üçün əhalisi 6569 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 134 ilə 263 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 430 km cənub-şərqdə, Liondan 45 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 80 km qərbdə yerləşir.
Le-Pon-de-Kle
Le-Pon-de-Kle (fr. Le Pont-de-Claix) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Le-Pon-de-Kle kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Qrenobl. INSEE kodu — 38317. Kommunanın 2006-cı il üçün əhalisi 11573 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 227 ilə 391 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 490 km cənub-şərqdə, Liondan 100 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 7 km cənubda yerləşir. == Əhalisi == Əhalinin dinamikası (INSEE): == Le-Pon-de-Kle xüsusiyyətləri == Le-Pon-de-Kle sənaye şəhəridir, çünki ərazisinin demək olar ki, üçdə bir hissəsi böyük bir kimyəvi platformadır.
Le-Roş-de-Kondriyo
Le-Roş-de-Kondriyö (fr. Les Roches-de-Condrieu) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Vyenn-Süd kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Vyen. INSEE kodu — 38340. Kommunanın 2007-ci il üçün əhalisi 1925 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 155 ilə 200 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 420 km cənub-şərqdə, Liondanb 35 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 85 km şimal-qərbdə yerləşir.
Le-Şaffo-Sen-Jyurson
Le-Şaffo-Sen-Jürson (fr. Le Chaffaut-Saint-Jurson, oks. Lo Chafauc e Sant Jurson) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azür regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Provans Alpları. Qərbi Din-le-Ben kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Din-le-Ben. INSEE kodu — 04046. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 721 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 486 nəfər (15-64 yaş) arasında 345 nəfər iqtisadi cəhətdən, 141 fəaliyyətsiz (fəaliyyət göstərici 71.0%, 1999-cu ildə 77.1%) idi. Fəal olan 345 nəfərdən 317 nəfər (157 kişi və 160 qadın), 28 nəfər işsiz (16 kişi və 12 qadın) idi.
Le-Şaffo-Sen-Jürson
Le-Şaffo-Sen-Jürson (fr. Le Chaffaut-Saint-Jurson, oks. Lo Chafauc e Sant Jurson) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azür regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Provans Alpları. Qərbi Din-le-Ben kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Din-le-Ben. INSEE kodu — 04046. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 721 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 486 nəfər (15-64 yaş) arasında 345 nəfər iqtisadi cəhətdən, 141 fəaliyyətsiz (fəaliyyət göstərici 71.0%, 1999-cu ildə 77.1%) idi. Fəal olan 345 nəfərdən 317 nəfər (157 kişi və 160 qadın), 28 nəfər işsiz (16 kişi və 12 qadın) idi.
Sen-Bartelemi-de-Seşilyen
Sen-Bartelemi-de-Seşilyen (fr. Saint-Barthélemy-de-Séchilienne) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Uazan-Romanş kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Qrenobl. INSEE kodu — 38364. Kommunanın 1999-cu il üçün əhalisi 530 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 405 ilə 700 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 490 km cənub-şərqdə, Liondan 100 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 26 km şimal-qərbdə yerləşir.
Sen-Bonne-de-Fur
Sen-Bonne-de-Fur (fr. Saint-Bonnet-de-Four) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Monmaro kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Monlyuson. INSEE kodu — 03219. 2008-ci ildə əhalinin sayı 200 nəfər təşkil edirdi. 2007-ci ildə 132 yaş arasında (15-64 yaş arasında) 86 nəfər iqtisadi cəhətdən fəal, 46 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici - 65,2%, 1999-cu ildə 60,4%). Fəal olan 86 nəfərdən 69 nəfər (36 kişi və 33 qadın), 17 nəfər işsiz (8 kişi və 9 qadın) idi. 46 hərəkətsiz 5 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 29 nəfər təqaüdçü, 12 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir.
Kuzinellus querellus
Kuzinellus querellus (lat. Kuzinellus querellus) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin mesostigmata dəstəsinin phytoseiidae fəsiləsinin kuzinellus cinsinə aid heyvan növü.
KAT:ŞE
Sen-Şef
Sen-Şef (fr. Saint-Chef) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Burquyen-Jalye-Nor kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — La-Tur-dyu-Pen. INSEE kodu — 38374. Kommunanın 1999-cu il üçün əhalisi 2892 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 218 ilə 440 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 430 km cənub-şərqdə, Liondan 45 km şərqdə, Qrenobldan 60 km şimal-qərbdə yerləşir.
Nə sən bilirsən, nə də mən (film, 2002)
Nə sən bilirsən, nə də mən (hind: Na Tum Jaano Na Hum) 2002-ci ildə baş rollarda Saif Əli Xan, Hritrik Roşan və Esha Deolun oynadığı hindi dilli romantik dram filmidir. Bu, Roşan və Xanın birlikdə rol aldığı ilk filmdir. Filmin rejissoru Arjun Sablok, prodüseri isə Future Groupun sahibi Kishore Biyani olmuşdur. Filmin adı Roşanın debüt filmi Kaho Naa... Pyaar Hai (2000) filminin bir mahnısından götürülmüşdür. Film buraxıldıqdan sonra çox mənfi rəylərlə qarşılaşdı və mükəmməl bir aktyor heyətinə sahib olmasına baxmayaraq, kassa fəlakəti olmuşdur.
Azotlu gübrələr
Azotlu gübrələr tərkibində azot qida elementi olan gübrələrə deyilir. Bitkilərin qidalanmasında azot xüsusi rol oynayır. O, xlorofil və zülalların tərkibinə daxildir. Bitkidə azot çatışmamazlığı yaşıl kütlənin əmələ gəlməsini çətinləşdirir, bitkilər pis inkişaf edir və yarpaqları saralır. Bitkilər azotu onun birləşmələri, əsasən ammonium NH4+ və nitrat NO3- ionları şəklində mənimsəyir. == İstehsal tarixi == Azot gübrələri hәlә çox qәdimdәn tәtbiq edilmәkdәdir. Bu gübrәlәrdәn ilk dәfә 19-cu әsrin ortalarında Çilinin tәbii pora yataqlarından çıxarılan natrium porası tәtbiq olunmuşdur. Sonralar sәnaye ammonium-sulfat, kalsium-sianamid vә kalsium porası istehsal edilmәyә başlanmışdır. 1913-cü ildә dünyada Azot gübrələri istehsalı tәqribən 700 min tona (xalis azot) çatmışdır. Sәnaye miqyasında atmosfer havası azotundan vә hidrogendәn ammonyakın sintezi dünyada azot gübrəsi istehsalının xeyli artmasına imkan vermişdir.
Fosforlu gübrələr
Kompleks gübrələr
Tərkibində bitki üçün lazım olan iki və daha çox element (azot, fosfor, kalium, mikroelementlər) olan gübrələr kompleks gübrələrdir. Alınma üsullarına görə kompleks gübrələr mürəkkəb, kombinə olunmuş (mürəkkəb qarışdırılmış) və qarışıq gübrələrə bölünür. O gübrələr mürəkkəb gübrələrdir ki, tərkibində iki və daha çox qida elementi olan kation və anion var. Məsələn, ammofos (NH4H2PO4, diammofos (NH4)2HPO4 və s. Kombinə olunmuş və ya mürəkkəb qarışdırılmış gübrələr. Elə gübrələrdir ki, tərkibində iki və daha artıq qida elementi olur, vahid texnoloji prosesdə fosfat və nitrat turşularının, əridilmiş ammonium nitratın, fosforitlərin və ya apatitin, kalium duzlarının kimyəvi qarşılıqlı təsiri ilə alınır. Bu gübrədə bir və ya iki əvəzli kalsium fosfatlar [CaHPO4·2H2O, Ca(H2PO4)2·H2O], ammofos – NH4H2PO4, ammonium şorası – NH4NO3 və kalium şorası – KNO3 olur. Belə gübrə fosfor nitrofoskası adlanır, bu gübrədə həll olan fosfat turşusunun miqdarı maksimumdur. “A” markalı nitrofoskada 16-17% azot, 16-17% P2O5, 13-14% K2O, “B” markasında -13:16:13, “V” markasında 12:12:12% (uyğun olaraq). Bu gübrələr dənəvər olub dənələrin diametri 1-4mm olur.
Mineral gübrələr
Mineral gübrələr — tərkibində bitkilər üçün qida elementləri olan birləşmələr, əsasən duzlardır. Bitkilərin sürətli inkişafını və məhsuldarlığını təmin edən maddələr yığımından ibarət xüsusi kimyəvi məhsullardır. Bitkilərə çox miqdarda lazım olan elementlərə (C, O, H, N, P, K, Ca, Mg, Fe, S) makroelementlər, tərkibində həmin elementlər olan gübrələrə isə makrogübrələr və ya adi gübrələr deyilir. Bitkilər üçün az miqdarda lazım olan elementlər (B, Cu, Co, Mn, Zn, Mo və s.) mikroelementlər, tərkibində həmin elementlər olan gübrələr isə mikrogübrələr adlanır. Makroelementlərin içərisində 3 element - azot, fosfor, kalium bitkilərə daha çox miqdarda lazımdır. Bütün mineral gübrələrin tərkibində bir neçə kimyəvi element olur, bunların da bəziləri bitkilərə ziyan gətirə bilər. Bütün sadə gübrələrdə (ammonyak şorası, sidik cövhəri, superfosfat) mikroelementlər; sulfatlarda (kalium, maqnezium, ammonium) kükürd; superfosfatda ftor; kalium duzlarında və kalium xloriddə xlor və natrium olur ki, bunların miqdarı az olduqda bitkilərə xeyir, artıq olduqda isə ziyan yetirir. Mineral gübrələr payız və yazda şum altına (əsas gübrələr), səpinlə birlikdə (səpin gübrələri) və vegetasiya dövründə (bitkini qidalandıran) verilir. Gübrələrin orta norması: 30-100 N, 30-60 P2O5 və 45-902 K2O. Gübrələrdən heç biri bitkilərin yüksək məhsuldarlığını ayrılıqda təmin edə bilmir. Odur ki, hətta kompleks gübrələrlə əlavə yemləmələr zamanı digər mineral, yaxud üzvi gübrələrdən də istifadə olunmalıdır.
Gübrələr və onlardan istifadə
Gübrə — Bitkiləri qida maddələrlə təmin etmək üçün torpağa, bəzən isə yarpaqlara (kökdənxaric qidalanma) verilən üzvi və mineral maddələrdir. Gübrələr birinci növbədə, bitkini asan mənimsəyə biləcəyi formada olan qida maddələrlə təmin edirlər. Bundan başqa gübrələr torpağın fiziki, kimyəvi və bioloji xassələrini yaxşılaşdırır ki, bu da məhsulun artmasına və onun keyfiyyətinin yaxşılaşmasına səbəb olur. Gübrə verməklə məhsulla birlikdə torpaqdan götürülmüş qida maddələri də torpağa qaytarılır. Bununla da torpağın məhsuldarlığı bərpa edilir. Gübrələr bir neçə qrupa bölünürlər: tərkib və ya mənşələrinə görə: üzvi, mineral, üzvi-mineral, bakterial, hormonal gübrələr; tərkibində qida maddələrinin miqdarına görə: birtərəfli (sadə) və çoxtərəfli (mürəkkəb və qarışıq) gübrələr; tərkibindəki faydalı elementlərin kəsifliyinə görə: sadə və zənginləşdirilmiş gübrələr; torpağa göstərdikləri təsirə görə: turş, neytral və qələvi gübrələr; 5.təsiretmə səciyyəsinə görə: bilavasitə təsir edən, dolayı yolla təsir edən və stimulə edən gübrələr. Kənd təsərrüfatı bitkilərindən yüksək məhsul əldə etmək və torpağın münbitliyini artırmaq üçün aqrotexniki sistemlər içərisində gübrələrdən istifadə tədbirləri ən vacib yerlərdən birini tutur. Üzvü və mineral gübrələrin tətbiqi bütün kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsuldarlığını yüksəldir və onların keyfiyyətini yaxşılaşdırır. Gübrələrdən səmərəli istifadə, bitkilərdə şəkərin, nişastanın, yağların, zülalların və vitaminlərin miqdarını artırır. Üzvü və mineral gübrələr torpağın strukturuna təsir etməklə, torpaq məhlulunun reaksiyasını, mikrobioloji prosesləri yaxşılaşdırmaqla onun (məhsul) münbitliyinin artmasında aktiv iştirak edir.