Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • urolit

    urolit

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • УСОЛИТЬ

    сов. xüs. qədərincə duzlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • uralit

    uralit

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • утолить

    -лю, -лишь; утолённый; -лён, -лена, -лено; св. см. тж. утолять, утоляться что 1) Удовлетворить потребность в еде, в питье. Утолить жажду, голод. Утоли

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • уронить

    уроню, уронишь; уроненный; -нен, -а, -о; св. 1) кого-что к ронять Уронить платок, чашку. Уронить в траву. Уронить палатку. Уронил где-то кошелёк. Урон

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • уродить

    урожу, уродишь; урождённый; -дён, -дена, -дено; св. 1) а) что Принести плоды, дать урожай. Уродить хлеб, пшеницу. Земля всё уродит. Лето не уродило ог

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • умолить

    умолю, умолишь; умолённый; -лён, -лена, -лено; св. см. тж. умолять, умаливать кого Склонить к чему-л. просьбами, мольбами. Умолить об отмене наказания

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • уволить

    ...работой, службой. Уволить по сокращению штатов. Уволить в запас. Уволить за прогул. Уволить рабочего. Уволить весь личный состав. С сегодняшнего дня

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • УХОЛИТЬ

    сов. dan. qulluq edib yaxşılaşdırmaq, yaxşı becərmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УТОЛИТЬ

    ...sakitləşdirmək, azaltmaq, dayandırmaq; утолить жажду susuzluğu yatırtmaq; утолить боль ağrını dayandırmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • усолить

    -лю, -лишь и -лишь; усоленный; -лен, -а, -о; св.; разг. см. тж. усаливать, усаливаться В меру, достаточно просолить.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • УРОНИТЬ

    сов. bax ронять

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УРОДИТЬ

    1. бегьер гун; магьсул гун. 2. хун; таким его мать уродила дидеди ам гьахьтинди яз хайиди я

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УРОДИТЬ

    сов. 1. məhsul vermək, meyvə vermək, bar vermək; 2. dan. doğmaq, törətmək, vücuda gətirmək; yaratmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УТОЛИТЬ

    söndürmək, yatırtmaq, öldürmək, kəsmək, sakitəşdirmək, azaltmaq, yatırtmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УВОЛИТЬ

    1. алудун, акъудун (къуллугъдай). 2. ахъаюн (отпускдиз, рухсатдиз). ♦ увольте меня зун тур, зун аник кутамир, зун азад ая

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УВОЛИТЬ

    1. azad etmək, kənar etmək, çıxarmaq; 2. buraxmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УРОНИТЬ

    1. вигьин; уронить графин с водой яд авай гичин вигьин; уронить своѐ достоинство жув абурдай вигьин. 2. пер. авадрун (вилин нагъв). 3. пер. лугьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УМОЛИТЬ

    сов. yalvarıb razı etmək, yalvar-yaxarla əldə etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УТОЛИТЬ

    утолить жажду цихъ къанихвал кьин; утолить голод гишинвал кьин, каш кьин; утолить боль тIал сакинрун; утолить желание мурад бегьемрун; рикIин цIай кь

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УВОЛИТЬ

    ...etmək, kənar etmək, çıxarmaq (işdən, vəzifədən); 2. buraxmaq; уволить в отпуск məzuniyyətə buraxmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРОЛИТЬ

    1. Tökmək, axıtmaq; 2. Yağmaq (yağış)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРОЛИТЬ

    1. экъичун. 2. авадрун (мес. накъвар). 3. къун (марф)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРОЛИТЬ

    сов. 1. tökmək, axıtmaq; 2. yağmaq (yağış); ◊ пролить бальзам на что köhn. sakitləşdirmək, təskin etmək; пролить кровь чью qanını axıtmaq, yapalamaq,

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • пролить

    -лью, -льёшь; пролей; пролил и пролил, пролила, пролило и пролило; пролитый; -лит, -лита, -лито; пролитый; -лит, -лита, -лито; св. см. тж. проливать,

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • утолять

    см. утолить; -яю, -яешь; нсв. Утолять жажду, голод. Утолять грусть. Утолять своё раздражение.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • УЛОВИТЬ

    ...пер. кьатIун. 3. пер. менфят къачун, хийир къачун (фурсатдикай); уловить момент моментдикай менфят къачун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УТОПИТЬ

    bax: топить

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УКОЛОТЬ

    1. акьадрун; сухун (мес. раб). 2. акьахун (раб, цаз). 3. пер. хкIурун (кефиник)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УЖАЛИТЬ

    ягъун (гъуьлягъди); гун (чIижре); кIасун (ветIре)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УДЕЛИТЬ

    1. гун, ччара авун, хкудун, хкудна (ччара авуна) гун; уделить часть денег пулунин са пай ччара авуна гун. 2. гун; уделить внимание дикъет (фикир) гун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УДАЛИТЬ

    1. яргъаз къакъудун. 2. акъудун; удалить зуб сас (сахв) акъудун; удалить из комнаты кIваляй акъудун. 3. алудун,; къерех авун (мес. кIвалахдивай).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УГРОБИТЬ

    кар батмишрун, михьиз чIурун, кьин, терг авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УГОДИТЬ

    ...виридаз кIандайвал ийиз жедач. 2. аватун; гьатун; галукьун; акьун; угодить в лужу яд авай лекъвез (кIвачер) аватун; угодить в тюрьму дустагъда гьа

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УВОЗИТЬ

    несов., см. увезти

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УВОДИТЬ

    несов., см. увести

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УКРОТИТЬ

    1. вердишрун, гъилив вердишрун. 2. муьтIуьгърун; секинрун; умунрун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УТРОИТЬ

    üç dəfə artırmaq, üç qat artırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УТОМИТЬ

    yormaq, əldən salmaq, üzmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УКОРИТЬ

    danlamaq, məzəmmət etmək, töhmətləndirmək, tənə vurmaq, abırlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УСИЛИТЬ

    gücləndirmək, qüvvətləndirmək, gücünü artırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • URÓLOQ

    [yun.] Urologiya mütəxəssisi; həkim

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • УГОДИТЬ

    razı salmaq, yaramaq, təmin etmək, qane tmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УДЕЛИТЬ

    ayırmaq, vermək, aıyrıb vermək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЖАЛИТЬ

    sancmaq, vurmaq, çalmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УКОЛОТЬ

    1. batırmaq, soxmaq; 2. sancmaq, acılamaq, təhqir etmək, toxunmaq; 3. taxmaq, sancmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УДАЛИТЬ

    1. uzaqlaşdırmaq, rədd etmək; 2. qovmaq, kənar etmək, çıxarmaq; 3. təmizləmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УКРОТИТЬ

    1. ram etmək, tabe olmaq, əhliləşdirmək; 2. sakitləşdirmək, ləğv etmək, azaltmaq, soyutmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УПРОЧИТЬ

    möhkəmləndirmək, bərkitmək, sabitləşdirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЛОЖИТЬ

    uzandırmaq, yatlrtmaq, qoymaq, yerləşdirmək, qablaşdırmaq, döşəmək, düzmək, yığmaq, öldürmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЛОМИТЬ

    qopartmaq, kəsib ayırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УМОЛЯТЬ

    yalvarmaq, yalvarıb – yaxarmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УМОРИТЬ

    məhv etmək, qırmaq, əldən salmaq, üzmək, çox yormaq, çox güldürmək, gülməkdən öldürmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УЛОВИТЬ

    tutmaq, sezmək, başa düşmək, anlamaq, tapmaq, istifadə etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ГРОМИТЬ

    несов. 1. кукIварун, хун. 2. гатун, кукIварун ва тарашун. 3. пер. кукIварун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ДРОБИТЬ

    несов. 1. куьлуь авун. 2. пер. куьлуь паяриз ччара авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЕРОШИТЬ

    несов. акадрун, бачIах авун (чIарар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КРОЛИК

    1. кролик, кIвалин къуьр. 2. кроликдин хам.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НЕОЛИТ

    мн. нет неолит (къванцин девирдин эхиримжи эпоха).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КРОПИТЬ

    несов. 1. хъчин (яд, кьеж); цин стIалар ягъун. 2. къун (чиг, куьлуь марф)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КРОШИТЬ

    несов. 1. куьткуьнун; куьлуь авун. 2. гъвел-гъвел авун; гъвелар авун. 3. пер. кукIварун, къирмишун (мес

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОГОЛИТЬ

    1. кьецIилрун; чуплахрун. 2. воен. чуплахрун, бушрун (фронтдин са чкадилай кьушунар къакъудна, а чка бушрун)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОРОСИТЬ

    1. яд гун (ччилиз). 2. яд гайи хьиз кьежирун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БУРЛИТЬ

    несов. 1. лукьлукьар ийиз къатиз ругун; лукьлукьар авун. 2. ван алаз лепе гун, гъургъур авун (гьуьлуь)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГРОЗИТЬ

    несов. 1. кичIерар гун, къурху гун, гьелегь кьун. 2. къурхувал яратмишун, хатавал яратмишун, хатавал хьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЕРОШИТЬ

    qarışdırmaq, dolaşdırmaq, pırtlaşıq salmaq, kilkə salmaq (saçı)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • БРОСИТЬ

    см. бросать

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БРОДИТЬ₁

    несов. цуру хьун, чIир-чIир акъатун (мес. чехир, тини ва мсб)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БРОДИТЬ₀

    несов. къекъуьн; ина-ана къекъуьн; яваш-явашди къекъуьн

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • АЭРОЛИТ

    аэролит (цавай аватдай къван).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПРОФИТ

    gəlir, mənfəət, qazanc, fayda

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРОЖИТЬ

    1. Yaşamaq; 2. Xərcləmək, sərf etmək (yeməyə, kefə)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРОБИТЬ

    1. Dəlmək, deşmək; 2. Deşib keçmək; 3. Açmaq; 4. Tıxamaq, tutmaq, kəpitkələmək (deşikləri); 5. Vurmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • КРОЛИК

    1. Krolik, evdovşanı; 2. Krolik xəzi

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ГРОМИТЬ

    dağıtmaq, darmadağın etmək, talan etmək, tar-mar etmək, viran etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ГРОЗИТЬ

    1. Hədələmək, qorxutmaq; 2. ...qorxusu olmaq, ...təhlükəli olmaq; 3. ...qarşısında olmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • БРОДИТЬ

    1. Veyllənmək, avara gəzmək, dolanmaq, dolaşmaq; 2. Sürünmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • NEOLİ́T

    [yun. neos – yeni və lithos – daş] Daş dövrünün axırıncı epoxası, yeni daş dövrü

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ПРИЛИТЬ

    атун; авахьна атун; кровь прилила к голове иви кьилиз атана (кьилиз яна, кьилиз акъатна)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
OBASTAN VİKİ
Kerolit
Kerolit - mineral == Haqqında == Kerolit - qarışıq laylı nizamlanmamış quruluşlu Mg və Ni sulu silikatı. a-Kerolit serpentinəbənzər laylar, b-Kerolit isə talkabənzər laylar üstünlük təşkil edir. b-Kerolit maqneziumlu, pimelit isə - nikelli fasiləsiz izomorf seriyaların sonuncu üzvləridir. Hipergen; aşınma qabığında tapılır. Növ müxtəlifliyi: ferrikerolit, Ni və b-kerolit. == İstinadlar == == Mənbə == Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.
Kriolit
Kriolit (Na3AlF6, natrium heksaflor-alüminat) 1987-ci ilə qədər tükənən, bir vaxtlar Qrenlandiya adasının qərb sahilindəki İvittuut şəhərində böyük bir yataq ilə aşkar edilən nadir bir mineraldır. Nadirliyinə görə, bəlkə də dünyada tükənmək üzrə olan yeganə mineraldır. [7] == Tarixi == Kriolit ilk dəfə 1798-ci ildə Danimarkalı baytar və həkim Peder Kristian Abildgaard (1740-1801) tərəfindən təsvir edilmişdir; [8] [9] bu mineral Qrenlandiyadakı İvittuut şəhərindəki bir yataqdan əldə edilmişdir. Ad Yunan dilində κρύος (cryos) = don və λίθος (lithos) = daş sözlərindən götürülmüşdür. [10] Pensilvaniya Duz İstehsal Şirkəti, Natrona, Cornwells Heights zavodlarında 19-cu və 20-ci yüzilliklərdə kaostik soda hazırlamaq üçün çox miqdarda kriolit istifadə etmişdir. Tarixən bir alüminium filizi və daha sonra alüminium ilə zəngin oksid filiz boksitin elektrolitik emalında istifadə edilmişdir. Alüminiumun oksidin filizlərindəki oksigendən ayrılmasının çətinliyi, oksid minerallarını həll etmək üçün bir axın olaraq kriolitin tətbiqi ilə aradan qaldırıldı. Saf kriolitin özü 1012 °C-də (1285 K) əriyir və alüminiumun elektroliz yolu ilə asanlıqla çıxarılmasına imkan vermək üçün alüminium oksidlərini kifayət qədər yaxşı həll edə bilər. Həm materialların istiləşməsi, həm də elektroliz üçün hələ də böyük enerjiyə ehtiyac var, lakin oksidlərin özlərinin əridilməsində enerji çox qənaətlidir. Təbii kriolit bu məqsəd üçün istifadə oluna biləcəyi halda, çox nadir mineral olduğundan, sintetik natrium alüminium florid florit mineralından istehsal olunur.
Neolit
Neolit dövrü – e.ə. VIII-VI minillikləri əhatə edir. Yeni Daş dövrü kimi səciyyələnir. Bu dövrdə: Təbii sərvətlərdən istifadə üsulları formalaşdı Əkinçilik və maldarlıq inkişaf edərək,əsas məşğuliyyət sahəsinə çevrildi Toxa ilə torpağı şumlayırdılar İstehsal təsərrüfatın yarandı Əhali oturaq həyata keçdi Dulusçuluq,toxuculuq,dəriişləmə yarandı Sənətkarlıq yarandı Saxsı qabları hazırlamağı,daşları cilalamağı və deşməyi öyrənmişdilər Əmək alətləri çaxmaqdaşından və dəvə gözündən hazırlanırdıNeolit dövrünə aid yaşayış məskənlərindən toxalar,oraqlar ,çəkic, balta, dən daşı,sürtgəc daşı və.s tapılmışdır . Neolit dövrü Tovuz rayonunun Göytəpə,Ağcabədi rayonunda yerləşən Kamiltəpə,Naxçıvan, Qobustan, Gəncə, Qazax rayonlarında öyrənilmişdir == Neolit dövrünün əsas xüsusiyyətləri == Bu dövrü səciyyələndirən digər xüsusiyyətlər aşağıdakılardır: "Neolit inqilabı" baş verdi, insanların məşğuliyyət sahələri içərisində əsas yeri istehsal təsərrüfatına daxil olan əkinçilik və maldarlıq tutdu; daşların deşilməsi və cilalanması üsulları mənimsənildi; toxuculuq yarandı və saxsı qablar hazırlanmasına başlandı; əhali oturaq həyata keçməyə başladı. evlər dairəvi formada idi. == Azərbaycanda neolit dövrü == Arxeoloji araşdırmalar göstərir ki, e.ə. VIII–VI minilliklərdə mezolit dövrü neolit dövrü ilə əvəz olunmuşdur. Əgər daş dövrünün əvvəlki mərhələlərinin müəyyən olunmasında daşın işlənməsi texnikası əsas götürülürdüsə, neolit dövründə bununla bərabər istehsal təsərrüfatının formalaşması mühüm əhəmiyyət qazanır. Hazırda tədqiqatçılar Neolit dövrünü iki mərhələyə bölürlər: keramikasız neolit və keramikalı Neolit.
Prolin
Prolin (Pro, P) — Protein formalaşdıran 20 aminturşulardan biri. Prolin və törəmələri üzvi reaksiyalarda assimmetrik katalizator kimi istifadə olunur.
Riolit
Riolit — yüksək silikat midarına sahib turş tərkibli maqmatik süxur. Qranitlərin effuziv analoqudur. == Adlandırılması == Termini 1860-cı ildə alman geoloqu Baron von Rixtofen (Birinci Dünya Müharibəsi aviatorunun babası, Qırmızı Baron kimi tanınır) işlətmişdir. Yunan dilində "rhyo", "rhyax" sözündən götürülüb və lavanın axını mənası verir. == Mineraloji tərkib == Riolit əsasən kvars, plagioklaz və sanidin, az miqdarda hornblend və biotitdən ibarət olur. Matriksdə şüşə materiallarının olması riolitə məsaməlilik verir. Həmin şüşə materialları müxtəlif kristallar və opaldan ibarət olur.Afir və porfir quruluşlu olur. Püruzləri plagioklazdan (adətən oliqoklaz, bəzən albit), kalium-natriumlu çöl şpatından (sanidin, ortoklaz), rəngli minerallardan-biotit və piroksendən (adətən avgit), qonuru hornblenddən, vulkan şüşəsindən ibarətdir. Əsas kütləsi şüşəli və ya mikrofelzitli, az hallarda sferolitli, çox vaxt flüidal olur. SiO2 miqdarı 73%-dən yüksək, alminium əmsalı al’=1–10.
Seolit
Seolitlər mikorməsaməli alümosilikat minerallar olub kommersial adsorbentlər və katalizlər kimi istifadə olunur. Seolit termini 1756-cı ildə İsveç mineroloqu Aleks Fredik Kronstedt tərəfindən ixtira olunub. Seolit yunan dilindən ζέω (zéō), mənası yandırmaq və λίθος (líthos), mənası daş deməkdir. == Kimyəvi tərkibi == Seolitlər sulu alümosiliktlar olub, tərkibində Ca və Na, bəzən isə Ba və K, nadir hallarda isə Sr, Mg və Mn iştirak edir. Kationların miqdarına görə seolitlər bir-birindən fərqlənir. Seolitlərin ümumi kimyəvi formulu (Na2K2, Ca, Ba) [(Al, Si)O2]n•H2O. Seolitlərin kristallik şəbəkələri alüminium-silisium-oksigen tetraedrlərinin karkaslarından ibarət olub, başqa karkas quruluşlarından boşluğu molekulyar su (seolit suyu) ilə dolmuş daha geniş kanalların olması ilə fərqlənir. Ona görə də ehtiyatla qızdırdıqda kristalın strukturu pozulmadan su çıxa bilir, sonra isə yenə də su öz yerini tutur. Bu halda kristalın eynicinsliliyi saxlanılmasa da, onun optiki xüsusiyyəti dəyişir. Seolit qrupunun mineralları müxtəlif dərəcədə öyrənilmişdir. A. Q. Betextin şərti olaraq seolitləri 3 qrupa bölmüşdür: şabazit (şabazit, levinit, lomantit və b.); natrolit-tomsonit (natrolit, skolesit, tomsonit və b.); heylandit və fillipsit (heylandit, fillipsit, desmin və b.).
Xromit
Xromşpinelidlər (xromitlər); ümumi formula (Mg,Fe)(Cr,Al,Fe)2O4: xromit – FeCr2O4; maqnezioxromit – (Mg, Fe)Cr2O4; alümoxromit – Fe (Cr,Al)2O4; xrompikotit – (Mg, Fe)(Cr,Al)2O4 — kubik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn. == Xassələri == Rəng – qaradan qonuru-qarayadək; Mineralın cizgisinin rəngi – qonur; Parıltı – yarımmetal parıltıdan qatranıyadək; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq – 4,5-5,1; S – 5,5-7,5. Kövrəkdir; Ayrılma – {111} üzrə tam qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qeyri-hamardan qabıqlıyadək; Başqa xassələr – FeO və Fe2O3 ilə zəngin olan xromşpinelidlər güclü maqnitlik xassəsi ilə səciyyələnir; Morfologiya – kristallar: oktaedrik, nadir hallarda – dodekaedrik; İkiləşmə: {111} üzrə; Mineral aqreqatları: dənəvər, nodullar, püruzlar. == Mənşəyi və yayılması == Ultraəsasi maqmatizmlə sıx əlaqədar maqmatik əmələgəlmələr olub, müxtəlif hiperbazitlərdə rast gəlir. Meteoritlərdə və ay süxurlarında xromşpinelid tapıntıları məlumdur. Kimyəvi dayanıqlı birləşmələr kimi adətən səpintilərdə olur; Qırıntı material kimi qumdaşlarında, dolomitlərdə, mərmərlərdə və s. müşahidə edilir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: olivin, serpentin, bronzit, uvarovit, talk, kemmererit, platin, vezuvian və b. Mineralın tapıldığı yerlər: Saranski, Qoloqorski, Alapayev (Rusiya); Kempirsay (Qazaxıstan); Gebeler, Fetxis, Güleman (Türkiyə); Buşveld komleksi (CAR); Moa dairəsi (Kuba) və b.
Eolit
Eolit (yun. ἔως – sübh çağı, dan şәfәqi, erkәn vә λίθος – daş sözündәn) – Nə vaxtsa hesab edilirdi ki, eolitlər ən qədim daş alətlər olub, amma indi hesab edilir ki, bunlar geofaktlardır (buzlaşma kimi tamamilə təbii geoloji proseslərin nəticəsində alınmış daş fraqmentlərdir). Eolitlərin tamamilə təbii mənşəyini göstərən daha çox sübutlar aşkar edilmişdir. == Biblioqrafiya == O'Connor, A. ‘Geology, archaeology, and ‘the raging vortex of the “eolith” controversy’, Proceedings of the Geologists' Association, 114 (2003). Terry Harrison (anthropologist), "Eoliths", in H. James Birx (ed), Encyclopedia of Anthropology (Sage, 2006). Roy Frank Ellen, "The Eolith Debate, Evolutionist Anthropology and the Oxford Connection Between 1880 and 1940," History and Anthropology, 22,3 (2011), 277-306.
Kolit
Kolit (yun. κῶλον (kolon) + ίτις (itis) ; azərb. Yaralı kolit xəstəliyi‎) — kolit xəstəliyi yoğun bağırsağın iltihabi və xroniki xəstəliyi. Bu zaman bağırsaqda çoxsaylı yaralar əmələ gəlir, bağırsağın selikli qişası zədələnir, şişkinləşir, damar şəbəkəsi pozulur, nəticədə hətta qansızmalar yarana bilir. Yaralı kolit xəstəliyi hər yaşda rast gəlinməsinə baxmayaraq, sıxlıqla 16-40 yaş arasında görülür. Xəstəliyin yaranma səbəbi dəqiq bilinmir. Güman olunur ki irsi amil, immunitetin pozulması (bədəndə gedən autoimmun reaksiyalar), bəzi zərərli qidalar, bakteriya və viruslar xəstəliyin yaranmasında mühüm rol oynayır. == Xəstəliyin əlamətləri == Qanlı ishal selikli-çirkli-qanlı nəcis ifrazı defekasiyanın ağrılı olması qarında sancılar çəki azlığı və tempraturXəstəliyin kəskinləşmə və sakitlik dövrləri var. Kəskinləşmə dövründə insanda halsızlıq, oynaq ağrıları, ağızda yaralar meydana gələ bilər. Xəstəliyin diaqnostikası kolonoskopiya müayinəsinə əsasən aparılır.İlkin diaqnostika zamanı bağırsağın digər iltihabi xəstəliyi olan Kron xəstəliyini inkar etmək üçün patohistoloji müayinə aparılmalıdır.
Neolit dövrü
Neolit dövrü – e.ə. VIII-VI minillikləri əhatə edir. Yeni Daş dövrü kimi səciyyələnir. Bu dövrdə: Təbii sərvətlərdən istifadə üsulları formalaşdı Əkinçilik və maldarlıq inkişaf edərək,əsas məşğuliyyət sahəsinə çevrildi Toxa ilə torpağı şumlayırdılar İstehsal təsərrüfatın yarandı Əhali oturaq həyata keçdi Dulusçuluq,toxuculuq,dəriişləmə yarandı Sənətkarlıq yarandı Saxsı qabları hazırlamağı,daşları cilalamağı və deşməyi öyrənmişdilər Əmək alətləri çaxmaqdaşından və dəvə gözündən hazırlanırdıNeolit dövrünə aid yaşayış məskənlərindən toxalar,oraqlar ,çəkic, balta, dən daşı,sürtgəc daşı və.s tapılmışdır . Neolit dövrü Tovuz rayonunun Göytəpə,Ağcabədi rayonunda yerləşən Kamiltəpə,Naxçıvan, Qobustan, Gəncə, Qazax rayonlarında öyrənilmişdir == Neolit dövrünün əsas xüsusiyyətləri == Bu dövrü səciyyələndirən digər xüsusiyyətlər aşağıdakılardır: "Neolit inqilabı" baş verdi, insanların məşğuliyyət sahələri içərisində əsas yeri istehsal təsərrüfatına daxil olan əkinçilik və maldarlıq tutdu; daşların deşilməsi və cilalanması üsulları mənimsənildi; toxuculuq yarandı və saxsı qablar hazırlanmasına başlandı; əhali oturaq həyata keçməyə başladı. evlər dairəvi formada idi. == Azərbaycanda neolit dövrü == Arxeoloji araşdırmalar göstərir ki, e.ə. VIII–VI minilliklərdə mezolit dövrü neolit dövrü ilə əvəz olunmuşdur. Əgər daş dövrünün əvvəlki mərhələlərinin müəyyən olunmasında daşın işlənməsi texnikası əsas götürülürdüsə, neolit dövründə bununla bərabər istehsal təsərrüfatının formalaşması mühüm əhəmiyyət qazanır. Hazırda tədqiqatçılar Neolit dövrünü iki mərhələyə bölürlər: keramikasız neolit və keramikalı Neolit.
Neolit inqilabı
Neolit inqilabı və ya neolitləşmə — insan icmalarının əsası ibtidai ovçuluq və yığıcılıq olan mənimsəmə təsərrüfatından əkinçilik və heyvandarlığa əsaslanan istehsal təsərrüfatına keçidi. Arxeologiyaya görə heyvanların və bitkilərin əhilləşdirilməsi müxtəlif dövrlərdə 7-8 bölgədə müstəqil şəkildə baş vermişdir. Neolit inqilabın baş verdiyi ən erkən mərkəz kimi Yaxın Şərq hesab edilir. Burada əhilləşdirmənin 10 min il əvvəl başlaması təxmin edilir."Neolit inqilabı" anlayışı elmə ilk dəfə 1923-cü ildə marksist-arxeoloq Qordon Çayld tərəfindən gətirilmişdir. Onun yazdığına görə neolit dövrünün xarakterik xüsusiyyəti təkcə istehsalçı təsərrüfat növünə keçməkdən ibarət olmayıb. Əvvəlki Mezolit dövründə hakim olan kiçik ovçu və yığıcı qruplar sahələrinə yaxın şəhər və qəsəbələrdə məskunlaşdı, əkinçilik (suvarma daxil olmaqla) və yığılmış məhsulun xüsusi olaraq tikilmiş bina və tikililərdə saxlanılması yolu ilə ətraf mühiti kökündən dəyişdirdi. Əmək məhsuldarlığının artması əhalinin çoxalmasına ərazini qorumaq üçün nisbətən geniş silahlı dəstələrin yaradılmasına, əmək bölgüsünə, əmtəə mübadiləsinin canlanmasına, mülkiyyət hüquqlarının yaranmasına, mərkəzləşdirilmiş idarəetmənin, siyasi strukturların, ideologiyanın və yeni nəsil nəsillərə ötürməyə imkan verən şifahi, həm də yazılı şəkildə bilik sistemlərinin yaranmasına səbəb oldu. Yazının meydana çıxması tarixindən əvvəlki dövr bitir. Bu isə ümumiyyətlə daş dövrünün sonuncusu olan Neolit dövrünə təsadüf edir. Ancaq Neolit inqilabı insanın təbiətlə harmoniyada bir yerdə yaşamasının məhvi kimi də izah edilə bilər.
Roli
Roli (ing. Raleigh) — Şimali Karolina ştatın paytaxtı.
Psevdomembranoz kolit
Psevdomembranoz kolit bağırsaq florasının müvazinətinin yatrogen olaraq antibiotik vasitəsilə pozulması nəticəsində lat. Clostridium difficile bakteriyalarının həddsiz çoxalmasından və onların ifraz etdiyi zəhərli toksinlərinin təsirindən meydana çıxmış bir hal, hərarətin qalxması, kəskin qarın ağrıları və ishal, dehidrotasiya (maye itirmə) ilə özünü büruzə verən bağırsaq iltihabıdır. == Törədicisi == lat. Clostridium difficile qrammüsbət, anaerob, adətən bağırsaq florasına aid olmasa da müayinə materialında rast gəlmə tezliyi böyüklərdə 5%, uşaqlarda 50% təşkil edir. İstənilən antibiotiklə xüsusilə də Penicillin, Ampicillin, Cephalosporin, Clindamycin, Lincosamid preparatları ilə uzun müddətli müalicə dezbaktriyoz hallarına səbəb ola bilər. lat. Clostridium difficile tərəfindən ifraz olunan toksinlər bağırsaq divarının selikli qişasını zədələyərək "vulkan püskürməsi" şəkilli fibrin ifrazına səbəb olur ki, maye itkisi ilə nəticələnən kəskin qarıngetmələrə – qanlı ishallara gətirib çıxardır. Adətən tibbdə kolonoskopiya zamanı görünən bu mənzərəni "küçə döşəmə daşlarına" bənzədirlər. == Diaqnostikası == Xəstənin şikayətləri qarın sancılarından, bəzən qanlı ishaldan, yüksək hərarətin olmasından, məye itirilməsi nəticəsində meydana çıxan halsızlıqdan ibarət olur. Ultrasəs və kompyutertomoqrafiya müayinəsində yoğun bağırsağın divarının qalınlaşması aydın müşahidə edilir.
Rohit Çand
Aydağ seolit yatağı
Tovuz rayonunda yerləşən Üst Təbaşir yaşlı seolit yatağı. == Azərbaycanda Üst Təbaşirin seolit yataqları == Azərbaycanda Üst Təbaşirin seolit yataqları Kiçik Qafqazın dağətəklərində, eləcə də Orta Kür çökəkliyinin cənub kənarlarının çökmə strukturlarında və Böyük Qafqazın Vəndam zonasında yerləşir. == Stratiqrafiyası == Aydağ seolit yatağı Aydağ sinklinalının periklinal hissəsinə daxil olmaqla, Qazax çökəkliyinin cənub-şərq hissəsində yerləşir və Koroğlu lay dəstəsinin Santon çöküntülərinə aiddir. Yataq 2 massiv (25-30 m) və bir neçə zəif qalınlığa malik, Santon-Alt Kampan pelitomorf əhəngdaşıları və mergellərdən ibarət olan laylarla təmsil olunub. Yer səthinə çıxan hissənin eni 20-120 m, uzunluğu 3 km dərinliyi 40-200 m-dir. Layların cənub-şərq istiqamətində monoklinal yatımı müşahidə olunur və bu layların qalınlığı şimal-şərq istiqamətdə artır. Karyer rayonlarında ən böyük qalınlıq mövcuddur, bununla da gələcək kəşfiyyat işlərinin perspektivliyi əlaqələndirilir. Seolitli küllər sonradan linzavari ləkəli çəhrayı-yaşıl, açıq-yaşıl, sıx yaşıl mergeləbənzər tuflara keçən çəhrayı-ağ dənəvər biotit tuflarla örtülüb. Burada eləcədə seolit-gilli, seolit-silisiumlu kristallaşması və çəhrayı-boz bentonit əlavələri müşahidə olunur. Aydağ külləri Öksüzlü küllərinə nisbətən cavandır.
Göydərə xromit yatağı
Göydərə xromit yatağı — Kəlbəcər rayonu ərazisində Subulaq çayının yuxarı axarında yerləşən yataq. Yataq daxilində filiz kütlələri peridotitlərin, qabro-anfibolitlərlə təmasına paralel qövsvari uzanan linza şəkilli dunit kütləsində yerləşir. Dunit zonasının uzunluğu 350 m, qalınlığı isə 15 m.-ə qədərdir. Xromit filiz kütlələri yuvalardan ibarət olub dunit zonası boyunca zəncir formasında yerləşir. Zonanın cənub-şərq qurtaracağında xromit yuvalarının böyük yığımı müşahidə olunur. Filizlərin əsas mineralı Xrom şpinelit, olivin və titanomaqnetitdir. Filizləşmənin tərkibinə ikinci dərəcəli minerallardan Ni-sulfidləri və silikatları, sərbəst mis və maqnetit iştirak edir. Digər xromit yataqlarında olduğu kimi bu yataqda da filiz kütlələri maqmanın diferansasiyası və kristallaşması nəticəsində yaranaraq əsasən dunitlərdə və peridotitlərdə lokallaşırlar. Filiz kütlələri morfoloji cəhətdən linzalar və yuvalar əmələ gətirirlər. Göydərə xromit yatağı genezisinə görə gec maqmatogen tipə aid edilir.
Uolt Disney
Volt Disney (ing. Walt Disney; 5 dekabr 1901[…], Çikaqo, İllinoys[…] – 15 dekabr 1966[…], Berbank, Kaliforniya) — ABŞ cizgiçi, rejissor, rəssam və prodüseri. The Walt Disney Company və Walt Disney Picturesin banisi. == Həyatı == Volt Disney 5 dekabr 1901-ci ildə Çikaqoda irland,ingilis və alman əsilli çox kasıb bir ailədə dünyaya göz açmışdır. 1919-cu ildən etibarən Kanzas Siti şəhərində karikatura rəssamı işləmişdir. Daha sonralar Disney reklam kampaniyasına daxil olmuş və burada Y.Ayverksomla birgə işləməyə başlamışdır. Onlar bir yerdə Disneyin məşhur qəhrəmanlarının hazırlanması ilə məşğul olmuş, rəsm karikaturaları çəkərək "Gülməyin qramı" adlı film yaratmışlar. Bu formada ilk reklam çarxları fəaliyyətə başlamışdır. Bundan sonra Volt Disney özünün çox da böyük olmayan "Laf-o qramz" adlı şəxsi kompaniyasını yaratmışdır. == Yaradıcılığı == Volt Disney rəsmlərdən ibarət nağıl filmləri olan "Göyçək Fatma", "Qırmızı papaq", "Çəkməli pişik" və başqalarını böyük ustaqlıqla yaratdı.
Uolt Uitmen
Volter "Volt" Vitmen (31 may 1819[…] – 26 mart 1892[…]) — Amerikalı şair, oçerkist və jurnalist. == Həyatı == Humanist olaraq, həm də transsendentalizm və realizm arasındaki keçidin bir hissəsi idi və öz əsərlərində hər iki görünüşü daxil edib. Vitmen Amerika kanonun ən nüfuzlu şairləri arasında yer alır və çox vaxt sərbəst şer atası adlandırılır.Adı tarixdə 100 ən çox öyrənilmiş şəxsiyyətlər siyahısına daxil edilib.
Dağlıq Krım Neolit Mədəniyyəti
Dağlıq Krım Neolit Mədəniyyəti — Krımın dağlıq ərazisində Neolit dövrünə (e.ə 6-4-cü minilliyin ortaları) aid arxeoloji mədəniyyəti == Tarixi == Abidələr XIX əsrin sonlarından məlumdur. 1936-cı ildə S.N.Bibikov tərəfindən müəyyənləşdirilmişdir. === Haqqında === Düşərgələri Krım dağlarının birinci silsiləsindəki yaylalarda,ikinci silsiləsindəki qobularda,mağaralarda və çıxıqlarda var. Dağlıq Krım Neolit Mədəniyyəti Dağlıq Krım Mezolit mədəniyyətinin əsasında formalaşmışdır. İki hissəyə bölünür. Erkən mərhələ üçün yastı qəlpələmə üslulu ilə işlənmiş seqmenti və trapesiyalar üstünlük təşkil edir. Sümükdən, çüyür buynuzundan, qaban dişindən düzəldilmiş əmək alətləri tapılmışdır. Erkən dövrə aid qabların divarları qalın, ağzı düz olur, saxsının tərkibində döyülmüş balıqulağı qatışığı əlavə edilən sivri və dairəvi oturacaqlı qablar,Dağlıq Krım Neolit Mədəniyyətinin son mərhələsində isə yastı oturacaqlı keramika meydana gəldi. Saxsı qabların yuxarı hissəsində müxtəlif ornamentlərə rast gəlinir: dəlmə və daraqvarı naxışlar,cızılmış xətlər və s. Təsərrüfat ovçuluq (qaban,cüyür,maral) və yığıcılığa əsaslanırdı.
Dulusçuluqdan əvvəlki neolit A
Dulusçuluqdan əvvəlki neolit A (Pre-Pottery Neolithic A, PPNA) — Levant və Şimali Mesopotamiyanın erkən Neolitik mədəniyyəti, eramızdan əvvəl X-IX e.ə. minillik. Son buz dövrünün sonunda istehsal iqtisadiyyatına keçid nəticəsində yerli Natuf mədəniyyətindən inkişaf etmişdir. Əvvəlcə Fələstinin İerixon bölgəsində təsbit edildi. Yaxın Şərqdəki digər qab qabları və saxsı qablar Neolitik mədəniyyətlərdən əvvəl. PPNA və PPNB təyinatları (Dulusçuluqdan əvvəlki Neolitik A və digərləri üçün) ilk dəfə Ketlin Kenyon tərəfindən bəlkə də ən yaxşı tanınan PPN saytı olan İerixonda kompleks qazıntılarda istifadə etmək üçün hazırlanmışdır. PPNC, Erkən Neolit ​​dövrünə istinad edərək ilk dəfə Eyn Xazalda Geri O. Rollefson tərəfindən təyin edilmişdir. == Mənbə == Garrard AN və Byrd BF. 2013. Fertil Aypara'dan kənarda: İordaniya çölünün gec paleolit ​​və neolit ​​icmaları. Azraq hövzəsi layihəsi.
Uolt Disney dünyası
Walt Disney World (Volt Disney dünyası) və Disney dünyası kimi adlandırılan Walt Disney World Resort, ABŞ-nin Florida ştatındakı Orlando və Kissimmee şəhərləri yaxınlığında Bay Lake və Lake Buena Vista əyləncə kompleksidir. 1 oktyabr 1971-ci ildə açılan kurort The Walt Disney şirkətinin bir bölməsi olan Disney Parkları tərəfindən idarə olunur. İlk olaraq Walt Disney World Company tərəfindən idarə edildi. Mülk 25,000 acreni (39 kv. mil; 101 km²) əhatə edir , bunun yalnız yarısı istifadə edilmişdir. Kurort dörd tematik park ( Magic Kingdom, Epcot, Disney Hollywood Studios və Disney's Animal Kingdom-dan ibarətdir ), iki su parkı, 27 tematik kurort oteli, doqquz Disney olmayan otel, bir neçə golf kursu, bir düşərgə və digər əyləncələrdən, Disney Springs açıq ticarət mərkəzi də daxil olmaqla məkanlardan ibarətdir. 1960-cı illərdə Walt Disney 1955-ci ildə açdığı Kaliforniyanın Anaheim bölgəsində Disneylendi tamamlamaq üçün hazırlamışdır. "Florida Layihəsi", məlum olduğu kimi, özünəməxsus attraksionları ilə fərqli bir görünüş təqdim etmək üçün nəzərdə tutulmuşdu. Volt Disneyin orijinal planları, yeni şəhərdə yaşayan yeniliklər üçün bir test yatağı olaraq hazırlanması planlaşdırılan bir cəmiyyətin " Sabahın Təcrübəli Prototip Cəmiyyəti " nin (EPCOT) daxil olmasını da çağırdı. Volt Disney, 15 dekabr 1966-cı ildə, kompleksin ilkin planlaşdırılması zamanı öldü.
Qütb Uralı
Qütb Uralı — Ural dağlarına daxil olan dağ sistemi. Avrasiyanın şimalında, Rusiya ərazisində, dağlıq bir bölgə. Ural dağlarının ən şimal hissəsi. Bölgənin şimal sərhədi Konstantinov Kamen dağı hesab edilir və Xulqa çayı bölgəni Qütbönü Uraldan ayırır. Sahəsi təxminən 25.000 km²-dir. Silsiləni təşkil edən dağlarda daha çox yuvarlaq relyef olsa da, əsasən çılpaq qayalar və dik yamaclar görünür. == Bölgənin təsviri == Avropa və Asiyanın sərhədində, Komi Respublikası və Yamalo-Nenets Muxtar Dairəsi ərazisində yerləşir. Dünyanın hissələrinin şərti sərhədləri bölgələrin sərhədləri ilə üst-üstə düşür və əsasən Peçora (qərbdə) və Ob (şərqdə) hövzələrini ayıran silsilənin əsas suayrıcısı boyunca uzanır. Şimal yamaclarının axınının bir hissəsi birbaşa Şimal Buzlu okeanın Baydaraskaya körfəzinə düşür. Zirvələrin üstünlük hündürlüyü 800-1200 metr, fərdi zirvələri 1500 metrə qədərdir (Payer Dağı).
Uolt Disneyin qazandığı və namizəd olduğu "Oskar" mükafatlarının siyahısı
Amerikalı rəssam-multiplikator, kinoprodüser və "The Walt Disney Company" şirkətinin yaradıcısı Volt Disney öz karyerası ərzində toplam olaraq, iyirmi altı "Oskar" mükafatı əldə edib. Hazırda "Oskar" mükafatını ən çox qazanmış, həmçinin mükafata ən çox namizəd olmuş şəxs rekordu Disneyə məxsusdur. Disney qazandığı və namizəd olduğu bütün "Oskar" mükafatlarını prodüser qismində əldə edib. Disney özünün birinci "Oskar"ını ("Güllər və ağaclar" filminə görə "Ən yaxşı qısametrajlı animasiya filmi" kateqoriyasında) və Kinematoqrafiyaya verdiyi töhfələrə görə Akademiyanın xüsusi mükafatını (Mikki Maus personajını yaratdığı üçün) 1932-ci ildə baş tutmuş 5-ci Oskar mükafatı mərasimində əldə edib. Disneyin işləri — "Üç donuz balası", "Tısbağa və Dovşan", "Üç kimsəsiz pişik balası", "Kənd əmioğlusu", "Köhnə dəyirman", "Öküz Ferdinand" və "Çirkin ördək balası" mükafatlandırmanın sonrakı altı mərasimində (6-cı — 12-ci) "Ən yaxşı qısametrajlı animasiya filmi" kateqoriyasında qalib olublar. Sonralar Disney Akademiyanın daha üç xüsusi mükafatını qazanıb: birini 1939-cu, ikisini isə 1942-ci ildə. 1954-cü ildə baş tutmuş 26-cı "Oskar" mükafatının təqdimetmə mərasimində Disneyin işləri təqdim edilmiş bütün kateqoriyalarda qalib olublar: "Ən yaxşı qısametrajlı animasiya filmi", "Ən yaxşı qısametrajlı canlı hərəkət filmi", "Ən yaxşı tammetrajlı sənədli film" və "Ən yaxşı qısametrajlı sənədli film". Prodüser Akademiyadan sonuncu mükafatını ölümündən sonra, 1969-cu ildə "Vinni Pux və qayğılar günü" cizgi filminə görə qazanıb. == Müsabiqə əsasında "Oskar" == == Xüsusi "Oskar" mükafatları == == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Volt Disneyin qazandığı və namizəd olduğu "Oskar" mükafatlarının siyahısı — IMDb səhifəsi "Volt Disney" (ingilis). AllMovie.com saytında.