Lüğətlərdə axtarış.

Frans Adam fon Valdeşteyn (alm. Franz Adam von Waldstein‎; 14 fevral 1759, Vyana – 24 may 1823) — Macarıstan botaniki. Frans Adam fon Valdeşteyn toxumlu bitkilər üzrə ixtisaslaşmışdır. «Descriptiones et icones plantarum rariarum Hungariae», Vena, 1803—1812 Waldsteinia Willd. — Rosaceae fəsiləsinə aid bitki cinsi Növlər: Campanula waldsteiniana Roem. et Schult. Salix waldsteiniana Willd.

Valknut bir-birinə bağlı üç üçbucaqdan ibarət bir simvoldur . Qədim german xalqlarının arxeoloji qeydlərindən müxtəlif obyektlərdə görünür. "Valknut " termini müasir inkişafdır; tarixən simvola istinad etmək üçün hansı termin və ya terminlərdən istifadə edildiyi məlum deyil. Alimlər simvol üçün müxtəlif izahatlar təklif etdilər, bəzən onu Odin tanrısı ilə əlaqələndirdilər və o, 9-cu əsrə aid Snoldelev Daşında tapılan üç buynuzlu simvolla müqayisə edildi və onunla əlaqəli ola bilər. Bir versiyaya görə Skandinaviya bütpərəst simvolu, müasir dövrdə əsasən neo-bütpərəstlər tərəfindən istifadə olunur.Onlar üç dünyanın - Tanrılar dünyası (Asgard), insanlar dünyası ( Midgard) və ölülər dünyasının ( Helheim) birləşməsini təmsil edir. Əsasən qurban və edam yerlərində rast gəlinir. Beləliklə, o, insan ruhunun dirilər dünyasından ölülər dünyasına keçidini simvolizə edirdi. Bununla belə, açıq-aydın ölümcül döyüşə gedən döyüşçülərin bədənlərinə döymə vuruldu və beləliklə onları axirətə hazırladı.

Qızılağac (lat. Alnus) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Növləri == Adi qızılağac (Alnus glutinosa (L.) Gaertn.) Yumşaqtüklü qızılağac (Alnus hirsuta (Spach) Turcz.

Calut (Oğuz) — Azərbaycan Respublikasının Oğuz rayonunda eyniadlı inzibati ərazi vahidinin mərkəzi. Calut monastırı — Oğuz rayonunun Calut kəndində yerləşən V–VI əsrlərə aid alban monastır. Calut (sərkərdə) — Qurani Kərimə görə Həzrət Davud peyğəmbər (s) tərəfindən sapandla öldürülmüş fələstinli nəhəng sərkərdə.

Salut (alm. salut‎) — hörmətlə Salamlamaq bir jest və ya hərəkətdi. Əsas hərbi silahlarda istfadə olunur. Salut (kənd) — Ermənistanda kənd.

Salyut 1 kosmosa göndərilən ilk kosmik stansiya idi. O, 1971-ci ilin aprelində Sovet İttifaqı tərəfindən orbitə buraxılıb və 1971-ci ilin oktyabr ayına qədər kosmosda qaldı. Kosmosda olduğu müddətdə onu ekipajlarla birlikdə iki kosmik gəmi ziyarət etdi. Salyut 1-in məqsədi kosmik stansiyanın necə işlədiyini öyrənmək və sınaqdan keçirmək idi. İkinci məqsəd kosmosda uzun müddət qalmağın insan orqanizminə necə təsir etdiyini öyrənmək idi. Onun bir sıra problemləri var idi, lakin ondan gələcək stansiyalara kömək edən çox şey öyrənildi. Stansiya əvvəlcə kosmosda gizli hərbi stansiya yaratmaq üçün Almaz proqramının bir hissəsi idi. 16 fevral 1970-ci ildə onun əvəzinə mülki hala salınması qərara alındı. Sovet kosmik proqramı proqrama DOS adını verdi. Bu, rus dilində "Dolqovremennaya orbitalnaya stanziya" sözünün abbreviaturasıdır və ingiliscə "uzunmüddətli orbital stansiya" deməkdir.

Salyut 3 Sovet İttifaqının Almaz proqramında kosmik stansiya idi. O, həmçinin OTS-2 və Almaz 2 kimi tanınırdı. Ölçüsü və forması Salyut 1-ə bənzəyirdi, lakin dizaynın qalan hissəsi çox fərqli idi. Bu, Salyut proqramının əvəzinə Almaz proqramının bir hissəsi olduğu üçün idi. Yalnız əsl məqsədini gizlətmək üçün ona Salyut 3 adı verildi. Əslində bu, başqa ölkələrə casusluq etmək üçün hərbi stansiya idi. Onun təfərrüatlarının çoxu Soyuq Müharibə bitənədək məlum deyildi. Stansiyada kosmonavtlar, mühərriklər və günəş panelləri üçün yaşayış yerləri var idi. Bunlar digər kosmik stansiyalara bənzəyirdi. Hərbi xarakter daşıdığı üçün onun bəzi xüsusi texnikası da var idi.

Salyut 7 — Sovet İttifaqı tərəfindən 19 aprel 1982-ci ildə orbitə çıxarılan kosmik stansiyasıdır. Salyut seriyası stansiyaların sonuncusudur. Salyut 6 -nın ehtiyat stansiyası olaraq orbitə göndərilmişdir, təchizatı və xaraktesitkaları demək olarki oxşar olub. Orbitdə olarkan müxtəlif nasazlıqlar baş vermişdir, ancaq göndəriliən Soyuz və Progress kosmik gəmiləri ilə orbitə çıxan təcrübəli və bacarıqlı kosmonavtların səyi ilə bu problemlər aradan qaldırıldı. Sentyabr 1983 -cü ildə yanacaq borusunda baş vermiş zədələnmə nəticəsində kosmosa əlavə yürüyüşlərin edilməsi vacib hal aldı. Dörd il iki aylıq tapşırıq müddəti ərzində altı dəfə əsas və dörd dəfə isə əlavə uçuşlarda iştirak edən fransız və hindli kosmonavtlarında daxil olduğu, 10 nəfərlik ekipaj stansiyanı ziyarət etmişdir. Onlar arasında kosmosa çıxan ikinci və kosmik yürüyüş edən ilk qadın Svetlana Savitskaya da vardır. Salyut 6 -da olduğu kimi, stansiyanın hər iki tərəfində iki birləşmə qapısı var. Bununlada Progress təhcizat gəmisi stansiyaya rahatlıqla birləşirdi. İkisi üfüqi, üçüncü isə şaquli müstəvidə yuaxrı doğru olmaqla üç ədəd günəş paneli təhciz olunmuşdur.

Google Wallet — Google tərəfindən hazırlanmış rəqəmsal pulqabı platforması. O, Android, Wear OS və Fitbit OS əməliyyat sistemləri üçün əlçatandır və 11 may 2022-ci ildə 2022 Google I/O açılış mərasimində elan edilmişdir. == Tarixi == "Google Wallet" brend adı ilk dəfə şirkətin 2011-ci ildə Android Pay ilə 2018-ci ildə Google Pay adlı yeni proqrama birləşdirilmədən təqdim edilən eyni adlı mobil ödəniş sistemi üçün istifadə edilib. Köhnə Wallet tətbiqi funksionallığı ilə "tay-tuş" ödəniş xidmətinə çevrildi, 2020-ci ildə də layihənin ləğvindən əvvəl Google Pay Send-ə çevrildi. 2020-ci ildə Google Pay tətbiqi Google-un Hindistana yönəlmiş Tez tətbiqi əsasında geniş şəkildə yenidən dizayn edildi və şəxsi maliyyə tətbiqi kimi genişləndi. Google Pay Play Store-da Tez tətbiqini əvəz etdi, 2018-ci ilin Google Pay tətbiqi isə Android smartfonlarında ayrıca, əvvəlcədən quraşdırılmış proqram kimi mövcud olmağa davam etdi. === Google Wallet-in buraxılması === Google 26 may 2011-ci il tarixində keçirdiyi mətbuat konfransında orijinal Google Wallet tətbiqinin orijinal versiyasını nümayiş etdirdi. İlk proqram ABŞ-da yalnız 19 sentyabr 2011-ci ildə buraxıldı. Əvvəlcə proqram yalnız Citibank tərəfindən buraxılmış Mastercard kartlarını dəstəkləyirdi. 15 may 2013-cü ildə Google istifadəçilərə Gmail əlavələri vasitəsilə pul göndərməyə imkan verən Google Wallet və Gmail-in inteqrasiyasını elan etdi.

Aleut adaları (ing. Aleutian Islands) — Alyaska yarımadasının cənub-qərb ucundan Kamçatka yarımadasının ətəyinə qədər qövs əmələ gətirən vulkanik mənşəli arxipelaq. Adalar Berinq dənizinin cənub sərhəddidir. ABŞ-nin Alyaska ştatının tərkibindədir. == Coğrafiyası == Arxipelaq 110 adadan və çoxlu qayalardan ibarətdir. Ümumi sahəsi 17,7 min km²-dir. Arxipelaq 5 qrupa bölünür: 1) Near adaları - Attu adası, Aqattu adası və Semiçi adaları. 2) Siçovul adaları- Buldır, Kıska, Balaca Kıska, Sequla, Siçovul, Xvostov adası, Piramida, Davıdov adası, Kiçik Sitkin, Amçitka, Yeddiçəkməli adalar 3) Andreyanov adaları: Qarelıy, Kanaqa, Kaqalaska, Adak, Tanaqa, Atka adası, Amlya, Siquam və s. 4) Dörd Dağ adaları: Amukta, Çaqulak, Yunaska, Qerbert, Karlayl, Çuqinadak, Uliaqa və Kaqamil adaları. 5) Tülkü adaları: Unimak, Akutan, Unalaşka, Umnak və Din xadimi adası.

Aleut burnu — Rusiya, Primorsk diyarı ərazisində yerləşən burun. == Adı == Burun öz adını 7 noyabr 1877-ci ildə Yaponiya sahillərində qəzaya uğramış «Aleut» şxunundan almışdır. == Coğrafiya == Burun Minonosok buxtasının cənub-şərqində yerləşir. Böyük Pyotr körfəzi, Poset körfəzinin qərbində yerləşən Reyd Pallada buxtasına doğru uzanır.

Aleut dili və ya Unangan dili (öz dilində olan adı: Unangam Tunuu) – Amerika Birləşmiş Ştatlarında Alyaska ştatının Aleut adaları ilə Pribilof adalarında və Rusiya Federasiyasının Kamçatka diyarına bağlı Komandor adalarında Aleut xalqı (Unangan xalqı) tərəfindən danışılan və Eskimos-Aleut dil ailəsinin iki qolundan birini təşkil edən dil. == Dialektləri == Dialekt və etnosları: Uzak Qərb Aleutçası Sasignan Aleutçası (öz adı Sasignan; Doğu lehçesinde Sasxinan; Batı lehçesinde Sasxinas; İngilis dilində Attuan): Attu, Agattu, Semichi adalarında danışılır. Rus Aleutçası (öz adı Kasakam Unangangis 'Rus Aleutları'; İngilis dilində Copper Island Aleut; Rus dilində медновский язык): Rus dili bazlı Sasignan kreolü olup Rusiya Federasyonuna bağlı Komandor adalarında (Остров Беринга и Медный Остров) danışılır. Orta Qərb Aleutçası (öz adı Aliguutax̂; İngilis dilində Atkan, Western Aleut) Naahmiĝus: Delarof (Amatignak, Tanaga) adalarında yaşayırlar. Niiĝuĝis: Andreanof (Kanaga, Adak, Atka, Amlia, Seguam) adalarında yaşayırlar. Şərq Aleutçası (İngilis dilində Eastern Unangan, Eastern Aleut) Akuuĝun ya da Uniiĝun: Four Mountains (Amukta, Kagamil) adalarında yaşayırlar. Qawalangin: Fox (Umnak, Samalga, Unalaska'nın batısı) adalarında yaşayırlar. Qigiiĝun: Krenitzen (Unyalaskanın doğusu, Akutan, Akun, Tigalda) adalarında yaşayırlar. Qagaan Tayaĝungin: Sanak (Unimak, Sanak) adalarında yaşayırlar. Taxtamam Tunuu: Belkofskide danışılır.

Aleut xalqı və ya Unangan xalqı (öz dilində olan adı: Unangax̂ tək, Unangax iki, Unangan cəm/şərqi, Unangas cəm/qərbi ) — aborigen xalqlarından olan bu xalq Aleut adaları, Komandor adaları, ABŞ (Alyaska), Rusiya (Kamçatka) ərazisində yaşayan qədim etnos. İrq və xarici görünüşə görə Eskimoslara bənzəsələrdə, bu iki xalqın dili və mədəniyyətləri ayrı-ayrıdır. == Tarixi == Aleutlar XVIII əsrə kimi Avopalı və ya digər xalqlarla heç bir əlaqə qurmamışlar. XVIII əsrdə avropalılara dünyada belə bir xalqın yaşadığı məlum deyildi. Bu dövrə qədər Aleutlar İqlo adlı buzdan hazırlanan evlərdə yaşayır və əsasən balıqçılıqla məşğul olurdular. Aleutlar əsas fəaliyyətləri balıqçılıq olduğundan, onlar günü bu gündə mahir balıq ovcuları hesab olunurlar. Əsasən balina, suiti və müxtəlif növ balıqlar ovlanmışdır. Daha sonralar Aleutlar quruda yaşayan bəzi heyvanları, maral, tülkü və ayı ovu ilə vəziyyətlərini xeyli yaxşılaşdırmış və yeni ov etmə üsulları mənimsəmişlər. 1750-ci illərə kimi yəni ruslar adaya gələnə qədər, Aleutlar öz sakit həyatlarını yaşayırdılar. Əslində ruslarla ilk təmaslar çox uğurlu olmuşdur, Aleutlar ruslara yeni ov etmək üsullarını öyrətmiş, bunun əvəzində isə ruslar özləri ilə gətirilən bəzi ədviyatları Aleutlara vermişlər: Sea otter hunters.

Aleut çökəkliyi — Sakit okeannın şimalında yerləşən çökəklik. Çökəklik Alyaska yarımadası sahillərindən başlayaraq Kamçatka sahillərinə qədər uzanır. Çökəklik 3400 km məsafədə uzanır və maksimal dərinliyi 7679 metrdir. Litosfer tavalarının sərhəddində yerləşir. Çökəklik Sakit okean plitəsi Şimali Amerika plitəsinin altına keçdiyi ərazidə formalaşmışdır. Çökəkliyin qərbində yerləşən Komandor adalarında cənub istiqamətində Kuril-Kamçatka çökəkliyi başlayır.

Adi qızılağac (lat. Alnus glutinosa) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin qızılağac cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Alnus aurea K.Koch Alnus cerifera Hartig ex Regel Alnus dubia Req. ex Regel [Invalid] Alnus emarginata Krock. Alnus februaria Kuntze [Illegitimate] Alnus februaria var. incisa (Willd.) Kuntze Alnus februaria var. maculata Kuntze Alnus februaria var. oxyacanthifolia (Lodd.) Kuntze Alnus februaria var. pinnatifida (Spach) Kuntze Alnus februaria var. quercifolia (Willd.) Kuntze Alnus glutinosa f.

Adi qızılağac (lat. Alnus glutinosa) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin qızılağac cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Alnus aurea K.Koch Alnus cerifera Hartig ex Regel Alnus dubia Req. ex Regel [Invalid] Alnus emarginata Krock. Alnus februaria Kuntze [Illegitimate] Alnus februaria var. incisa (Willd.) Kuntze Alnus februaria var. maculata Kuntze Alnus februaria var. oxyacanthifolia (Lodd.) Kuntze Alnus februaria var. pinnatifida (Spach) Kuntze Alnus februaria var. quercifolia (Willd.) Kuntze Alnus glutinosa f.

Alnus rhombifolia (lat. Alnus rhombifolia) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin qızılağac cinsinə aid bitki növü.

Adi qızılağac (lat. Alnus glutinosa) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin qızılağac cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Alnus aurea K.Koch Alnus cerifera Hartig ex Regel Alnus dubia Req. ex Regel [Invalid] Alnus emarginata Krock. Alnus februaria Kuntze [Illegitimate] Alnus februaria var. incisa (Willd.) Kuntze Alnus februaria var. maculata Kuntze Alnus februaria var. oxyacanthifolia (Lodd.) Kuntze Alnus februaria var. pinnatifida (Spach) Kuntze Alnus februaria var. quercifolia (Willd.) Kuntze Alnus glutinosa f.

Qırmızı qızılağac (lat. Alnus rubra) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin qızılağac cinsinə aid bitki növü.

Alnus serrulata (lat. Alnus serrulata) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin qızılağac cinsinə aid bitki növü.

Adi qızılağac (lat. Alnus glutinosa) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin qızılağac cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Alnus aurea K.Koch Alnus cerifera Hartig ex Regel Alnus dubia Req. ex Regel [Invalid] Alnus emarginata Krock. Alnus februaria Kuntze [Illegitimate] Alnus februaria var. incisa (Willd.) Kuntze Alnus februaria var. maculata Kuntze Alnus februaria var. oxyacanthifolia (Lodd.) Kuntze Alnus februaria var. pinnatifida (Spach) Kuntze Alnus februaria var. quercifolia (Willd.) Kuntze Alnus glutinosa f.

Salut — İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasında, indiki Qızıl Qoç (Qunasyan) rayonunda kənd. 1937-ci ilə kimi Ağbaba rayonunun tərkibində olmuşdur. Rayon mərkəzindən 5 km məsafədə yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. XIX əsrin sonlarından sonra mənbələrdə bu kəndin adı çəkilmir. Sal tayfasının adından (bax: Sallı) və türk dillərində cəm bildirən "t" şəkilçi-sindən ibarətdir. Toponim qədim türk mənşəli hun tayfasından olan sal etnoniminə, türk dilində cəmlik bildirən -ut şəkilçisnin artırılması ilə düzəlib, "sallar tayfasına mənsub yaşayış yeri, kənd" mənasını verir. Etnotoponimdir. Quruluşca düzəltmə toponimdir.Будагов, Б. Ә.; Гејбуллајев, Г. Ә. Салут // Ермәнистанда Азәрбајҹан мәншәли топонимләрин изаһлы лүғәти. Бакы: Оғуз ели.

Calut — Azərbaycan Respublikasının Oğuz rayonunda eyniadlı inzibati ərazi vahidinin mərkəzi. Rayonun mərkəzindən 6 km qərbdə, Oğuz–Şəki şose yolunun sağında, Baş Qafqazın ətəyindədir. == Tarixi == Calut kəndi Qafqaz Albaniyası dövlətinin (E.ə. IV əsr – E. VII əsri) ən qədim yaşayış məskənlərindən biri olmuşdur. Burada hazırda qədim və orta əsrlərə aid arxeololi və memarlıq abidələrindən Alban kilsəsinin, Alban pirinin, qədim yaşayış yerinin, Alban nekropolunun qalıqları durur ki, bunlar da Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin xüsusi qərarı ilə ölkə və yerli əhəmiyyətli abidələr siyahısına daxil edilmişdir. 1824-cü il Şəki əyalətinin kameral təsvirinə əsasən Calut kəndində 232 təsərrüfatda 1048 nəfər əhali yaşayırdı ki, onların da 542 nəfərini kişilər, 506 nəfərini isə qadınlar təşkil edirdi. == Etimologiyası == Tarixi mənbələrdə (Musa Kalankaytuklu, Fəridə Məmmədova, Qiyasəddin Qeybullayev, Tofiq Məmmədov, Mahmud İsmayılov və başqalarının əsərləri) qeyd olunan 26 alban tayfasından biri türkdilli çullar (çol-çal) olmuşdur. Çul tayfası Qafqaz Albaniyasının (bugünkü Azərbaycan Respublikası) şimal-şərqində yaşamışdır. Eramızın ilk əsrlərində Dərbənddən cənubda bir şəhər Çol-Çul-Çala adı ilə məlumdur. "Çul" etnonimi öz varlığını bu gün Azərbaycanda mövcud olan Çullu (Ağdam, Cəbrayıl), Çorbinə (Balakən), Tahirçal (Qusar), Çallı (Zərdab) və s.

Yaşıl qızılağac (lat. Alnus alnobetula) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin qızılağac cinsinə aid bitki növü. Bu bitki iri kol, yaxud hündürlüyü 3–12 m olan və hətta yaşlı vaxtlarda belə hamar boz gövdəyə malik ağacdır. Uzunluğu 3-8 sm, eni 2-6 sm sm olan yaşıl, parlaq yarpaqlara malikdir. Çiçəkləri salxım şəkilli olub, yazın sonlarında yarpaqlar açdıqdan sonra açır. Erkəkcik salxımların uzunluğu 4-8 sm, dişicik salxımların uzunluğu 1 sm, eni 0,7 sm olur. Meyvəsi payızın sonlarında yetişir. Toxumları 1–2 mm uzunluğunda açıq qəhvəyi rəngdə olur. == Sinonimləri == Betula viridis Chaix Alnaster viridis (Chaix) Spach Semidopsis viridis (Chaix) Zumagl.