Lüğətlərdə axtarış.

Spinner (ing. Fidget spinner) — fırlanan əyləncəli oyuncaq. İstehsalat materiallarından asılı olmayaraq, spinners fırlanma zamanı titrəyir. Spinnerin çəkisi fırlanma həcminə təsir göstərir.

Skinner qutusu (ing. Skinner box) və ya operant tənzimləmə otağı (ing. operant conditioning chamber) – içərisindəki heyvanın (əsasən siçanın) qida və su əldə edə bilmək üçün basa biləcəyi bir düymənin olduğu aparat. Heyvanın tələb olunan hərəkəti etməsi və qarşılığında mükafatlandırılması prinsibi ilə işləyir. Təcrübənin əvvəlində qutunun içinə bir siçan qoyulur. Siçanın qutudakı hərəkətlərinə məhdudiyyət qoyulmur və rahatca dolaşmasına icazə verilir. Qutunun içində dolaşarkən qida əldə etməsini təmin edən düyməyə təsadüfən basan siçan sonrakı cəhdləri boyunca sürət qazanır və düyməyə basdıqca mükafatlandırıldığını öyrənir. Beləcə, operant tənzimləmə uğurla həyata keçirilmiş olur. Berres Frederik Skinner tərəfindən ixtira olunan bu qutuda bir heyvanın hər reaksiyasını qeydə alan cihaz var. Skinner qutusunun quruluşu heyvandan və təcrübənin formasından asılı olaraq dəyişdirilə bilər.

Burres Frederik Skinner (20 mart 1904[…] – 18 avqust 1990[…], Kembric, Massaçusets) — XX əsr Amerika psixologiya elminin görkəmli nümayəndəsi, Biheviorizmin tanınmış nümayəndələrindən biri olan amerikalı psixoloq. == Həyatı == Frederik Skinner Pensilvaniya ştatında Qreys və Uilyam Skinnerin ailəsində anadan olub. Atası hüquqşünas idi. O, yazıçı olmaq niyyəti ilə Nyu Yorkdakı Hamilton Kollecində İngilis ədəbiyyatı ixtisası üzrə təhsil almışdır. İntelektual xüsusiyyətlərinin yüksək olmasına görə Hamilton kollecində özünü sosial cəhətdən zəif hiss edirdi. Buna görə də yazıçılıq onu qane etmədiyindən elmlə məşğul olmağa başlayır. 1926-cı ildə İngilis ədəbiyyatı üzrə bakalavr dərəcəsi aldıqdan sonra, 1927-ci ildə o, biheviorizmlə tanış olur və Harvard Universitetinə daxil olur. Skinner Harvard Universitetini bitirir və 1931-ci ildə doktorluq dissertasiyası müdafiə edir. Sonrakı beş ili o, Harvard Tibb Məktəbində işləyir və heyvanların sinir sisteminin tədqiqi ilə məşğul olur. 1936-cı ildə Yvonne (Eve) Blue ilə evlənmiş və bu evlilikdən Julia Vargas və Deborah Buzan adlı 2 qızı dünyaya gəlmişdir.

Yard (ing. yard) — İngiltərədə və ABŞ-də ölçü vahidi. 1 yard = 0.9144 m ,.

Yara — mexaniki təsirdən dəri və selikli qişaların, bədən boşluğunda yerləşən üzvlərin: ürək, ağciyər, qaraciyər, mədə-bağırsaq, böyrəklər, sidik kisəsi və s. tamlığının pozulmasıdır. Mexaniki zədə kəsici, deşici alətlərlə törənirsə və dəri tamlığı pozulursa, bu yaradır. Məsələn, qarına vurulan bıçaqla dəri tamlığı pozulur, mədənin divarında, qaraciyərin parenximasında yara törənir. Qarnın küt zədələnmələri zamanı dəri tamlığı pozulmur və yalnız dalağın zədələnməsi qanaxmaya səbəb olur, bu zaman söhbət yaradan deyil, dalağın cırılmasından getməlidir. Yaranın 3 əsas əlaməti vardır: ağrı, qanaxma, yara səthi. == Yaraların təsnifatı == Yaralar əmələgəlmə səbəblərinə, toxumaların zədələnmə xüsusiyyətinə, infeksiyalaşma ehtimalına, yara kanalının bədən boşluqlarına münasibətinə və s. görə təsnif olunur. Əmələ gəlməsinə görə bütün yaralar 2 qrupa bölünür: məqsədyönlü və təsadüfi yaralar. Məqsədyönlü yaralar — özləri də 2 qrupa bölünür: tibbi və kriminal yaralar (müharibələr, qəsd, intiqam, intihar).

Yaren — Naurunun de fakto paytaxtı.

Aaron Yan (20 noyabr 1986) — Tayvanın mandapop müğənnisi, kommersiya modeli və aktyoru. == Həyatı == O, Faingeyt mandopop vokal kvarteti oğlan qrupunun ən cavan üzvüdür. Mndarin Tayvanin Hokkiyen, Ingils, Yapon ve Kanton dillərində danışmağı bacarır. O, Çin Mədəniyyət Universitesində Jurnalistika ixtisası üzrə və Informasi Yayımında ikinci kurs tələbəsidir.

Corc Arnott Arnott, və ya Uoker Arnott (ing. George Arnott Walker-Arnott, 1799—1868) — Şotlandiya botaniki. Vilyam Hukerlə birlikdə Şimali Amerika botanikasını, Vayt Robertlə birlikdə isə Hindistan florasını öyrənmişdir. Çoxlu bitkiləri təsnif etmişdir (International Plant Names Index). == Elmi fəaliyyəti == Corc Arnott Arnott toxumlu bitkilər, qıjıkimilər, mikologiya və yosunlar üzrə ixtisaslaşmışdır. == Xarici keçidlər == Hooker, Sir William Jackson. The Botany of Captain Beechey's voyage. Henry George Bohn. 1841.

Yan (dövlət) — Çində tarixi dövlət. Yan (İran) — İranda kənd.

Tarn(fr. və oks. Tarn) — Fransanın cənubundakı Oksitaniya regionunun depatamentlərindən biri, ardıcıl sayı - 81, inzibati mərkəzi - Albi, Əhalisi - 387 099 insan (2010-cu ildə ki, departamentlər arasında məlumat - 63-cü yer) == Coğrafiyası == Tarn departamentinin ərazisi 5758 km². Bura 2 rayon, 23 kanton və 319 kommun daxildir. Departament vasitəsi ilə Tarn çayı axır. == Tarixi == Tarn 1790-cı ilin martında Böyük Fransa İnqilabı zamanı meydana çıxan ilk 83 şöbədən biridir. Bu köhnə Lanqedok əyalətinin ərazisində meydana gəlir və adı Tarn çayına əsasən adlandırılmışdır.

Yann Martel(ing. Yann Martel; d. 25 iyun 1963[…], Salamanka, Kastiliya və Leon) — Kanada yazıçısı. == Həyatı == Yann Martel, 25 iyun 1963-cü ildə İspaniyanın Salamanka şəhərində kanadalı diplomat ailəsində dünyaya gəlib. Valideynləri ilə birlikdə Avropanı, Mərkəzi və Şimali Amerikanı dolaşıb, Alyaskada, Kosta-Rikada yaşayıb. Yaşa dolduqdan sonra Türkiyəyə və Hindistana səyahət edib. Kanadanın Trent Universitetində fəlsəfə öyrənib, yoqa ilə məşğul olub. Y.Martelin ikinci romanı olan “Pinin həyatı” yazıçıya böyük uğur qazandırıb, bu əsərə görə 2002-ci ildə Booker mükafatınına layiq görülüb. Əsərdə 15 yaşlı yeniyetmə Pinin başına gələn inanılmaz hadisələr, onun Sakit Okeanda kiçik bir qayıqda amansız təbiətə və onunla birlikdə sağ qalmış vəhşi pələngə qarşı müqaviməti, yaşamaq uğrunda mübarizəsi öz əksini tapıb.

Yari Litmanen (20 fevral 1971[…], Lahti[d]) ― Finlandiya keçmiş futbolçusu. Ayaks, Barselona, Liverpul kimi komandaların formasını geymişdir. 2005 ildə son 50 ilin ən yaxşı Finlandiyalı fubolçusu seçilib. == İlk dövrlər == İlk dəfə futbola Reypas klubunuda başlayan Yari 1992-ci ildə Ayaksın məşqçisi tərəfindən kəşf edilir və Ayaksın cavanlar klubuna daxil olur. Kiçik yaşlarından futbola olan marağı onu futbolunu daha da profesyonallaşdırmağa meyl etdirir. Bir mövsüm Ayaksın cavanlar klubunda oynadıqdan sonra 1993-cü ildə məşqçi Luiz Fan Qaal Litmaneni əsas heyətə daxil edirdi. == Ayaks == 1994-cü ildə Ayaksın əsas heyətinə daxil olan Litmanen ilk maçtlardan öz oyununu Fan Qaala bəyəndirə bilir və nəticədə Litmanen Ayaksın "10" nömrəli formasına və 11 nəfərlik əsas heyətin dəyişilməz adamlarından birisi olur. 1994-95 mövsümündə Ayaks, çempionlar liqası, Hollandiya çempionatı və Hollandiya kubokunda mübarizə aparırdı. Heyətində Patrik Kluvert, Klaren Sidorf, Mark Overmars, Edvin Van Der Saar kimi futbolçular olan Ayaks, 1994-95 mövsümünü; Çempionlar Liqası, Hollandiya çempionatı və kuboku, Avropa super kuboku, UEFA Qitələrarası kubokları ilə başa vurur. Litmanen isə ümumiliklə 42 oyunda 27 top vuraraq komandasının bu möhtəşən kubok seriyasını qazanmasında böyük rol oynayırdı.

Yarım günbəz — bir binada yarı dairəvi bir sahə tutan və yarım günbəz şəklində olan bir memarlıq elementidir. Qədim Roma memarlığında apsislərdə, ənənəvi kilsə memarlığında, İslam memarlığındakı məscidlər və eyvanlarda tez-tez istifadə olunurdu.

Parn dili — müasir Türkmənistanın cənub-qərbində, Xəzər dənizinin şərqində yaşamış qədim parnların dili. Sak dillərindən biri ola bilər. Parnların e.ə. 250-ci ildə cənubda köçdüyü Parfiya ərazisində danışılan şimal-qərbi İran parf dilindən fərqli olaraq, İran dillərinin şərq qrupuna aid idi. Bundan qısa müddət sonra parnlar parfların qalan hissəsini toplamış və onu güclü mərkəzləşdirilmiş dövlətə çevirmişdilər. Bu dövlət sonradan Parfiya imperiyası olmuşdur.

Babi Yar (ukr. Бабин Яр, Babyn Yar; rus. Бабий Яр, Babiy Yar) — 1941-ci ildə Nasist Almaniyası tərəfindən Ukrayna Sovet Sosialist Respublikasına bağlı Kiyev şəhəri yaxınlığında etnik yəhudilərə qarşı gercəkləşdirilmiş qətliam. İki gün ərzində 33.771 etnik yəhudi nasistlər tərəfindən öldürülmüşdür. Babi Yar qətliamının ən bilinən tərəflərindən biri 1941-ci ilin 29 və 30 sentyabr tarixlərində 33.771 nəfər etnik yəhudinin öldürülməsi faktıdır. Kiyev şəhərində və ətraf ərazilərdə yaşayan bütün etnik yəhudilərinin öldürülməsi ilə bağlı qərarı SS hərbçisi Kurt Eberhard, Cənub Polis Təşkilatının rəhbəri Fredrix Yaklin və Einsatzgruppe C rəhbəri Otto Raşx tərəfindən verilmişdir. Qətliam Sonderkommando 4a birliyinin əsgərləri tərəfindən, yerli polisin dəstəyi ilə gercəkləşdirilmişdir. Babi Yar Üçüncü Reyxin SSRİ ilə apardığı müharibə dövründə gercəkləşdirilmiş ən böyük qətliam kimi tarixə keçmişdir. Babi Yar eyni zamanda Holokost ərzində gercəkləşdirilmiş ən böyük qətliam hadisədidir. Qətliam öldürülən insanların sayına görə Polşanın işğalı zamanı öldürlən 42–43 min nəfər və 1941-ci ildə törədilmiş Odessa qətliamından (50 min) say baxımından geri qalsada, müharibə tarixində ən qısa vaxtda maksimal dərəcədə ən çox insanın öldürüldüyü cinayət kimi tarixə düşmüşdür.

Endrü Yan (ing. Andrew Yang; 13 yanvar 1975, Skenektadi[d], Nyu-York ştatı) — ABŞ siyasətçisi, müvəkkili, sahibkarı və xeyriyyəçisi, "Venture for America" (VFA) təşkilatının qurucusu, 2020-ci il ABŞ prezidentliyinə namizəd. Yan 2000–2009-cu illərdə startap və ilkin inkişaf mərhələsində olan şirkətlərdə qurucu və ya icraçı olaraq işləmişdir. O, "VFA" təşkilatının təsis etdikdən sonra 2012-ci ildə Obama adminstrasiyası tərəfindən "Dəyişiklik çempionu", 2015-ci ildə isə "Qlobal sahibkarlıq üzrə prezident səfiri" seçilmişdir. 2017-ci ilin noyabr ayında Yan Demokrat Partiyası üçün 2020-ci il ABŞ prezidentliyinə namizədliyini irəli sürmüşdür. Onun əsas siyasəti özünün adlandırdığı kimi "Azadlıq dividendi" – 18 yaşından böyük hər ABŞ vətəndaşı üçün nəzərdə tutulmuş şərtsiz baza gəliri (ŞBG) növüdür. Yan inanır ki, ŞBG avtomatizasiyanın işçi qüvvəsi ilə əlaqədar problemlərə gətirib-çıxaran sürətli inkişafına qaçılmaz cavabdır. Onun platformasının digər iki mərkəzi elementi universal səhiyyə və "bəşəriyyətə əsaslanan kapitalizm"dir. Onun kampaniya saytında 1000-dən çox siyasi təklif qeyd edilmişdir. == Həyatı == Yan 1975-ci ilin yanvarın 13-də Skenektadi şəhərində anadan olub.

Kapustin Yar (rus. Капустин Яр) — Rusiyanın Həştərxan vilayətinin Znamensk şəhərində yerləşən bir kosmik bazadır. Müəssisə 1946-cı ildə məğlub edilmiş Almaniyadan əldə edilmiş texnologiya, materiallar və elmi dəstək ilə inşa edilmişdir. Rus ordusu üçün sınaq raketlərindən əlavə peyk və meteoroloji raketlər də buraxıldı. Müəssisənin yerləşdiyi Znamensk şəhəri bazaya xidmət etmək üçün qurulmuşdur.

Min Yan (20 fevral 1963) — İtaliyanı təmsil edən stolüstü tennisçi. == Karyerası == Min Yan İtaliyanı 2004-cü ildə Afina şəhərində baş tutan XXVIII Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 33-cü, cüt turnirdə isə 25-ci pillənin sahibi olub.

Mo Yan (çin. sadə. 莫言, pinyin: Mò Yán, hərfi mənası: "Mo Yan"; 17 fevral 1955) — müasir Çin yazıçısı, Honkonq Açıq Universitetinin fəxri filologiya doktoru, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (2012). Daha çox Mo Yan təxəllüsü ilə tanınan çinli yazıçı Guan Moye (sadələşdirilmiş Çin dilində: 管谟业; ənənəvi Çin dilində: 管謨業; pinyin yazı metodu ilə: Guǎn Móyè; doğum tarixi: 17 fevral 1955-ci il) roman və kiçik hekayələr müəllifidir. ABŞ-də nəşr olunan məşhur "TIME" jurnalında yazdığı məqaləsində Donald Morrison yazıçını “Çinin ən məşhur, əsərləri tez-tez qadağan edilən və kitabları piratçıların hədəfi olan yazıçılarından biri” adlandırmış, Cim Leç (Jim Leach) isə onu Çinin Frans Kafkası və ya Cozef Helleri hesab etmişdir. Qərbli oxucular Mo Yanı daha sonralar əsasında “Qırmızı kalış” (“Red Sorghum”) filmi çəkilmiş “Qırmızı kalış” və “Kalış şərabı” romanlarından tanıyırlar. 2012-ci ildə Mo Yan “hallüsinasiyalı realizmi vasitəsilə xalq nağıllarını, tarixi və müasir ədəbiyyatı birləşdirən" yazıçı kimi Ədəbiyyat sahəsində Nobel Mükafatına layiq görülmüşdür. == Təxəllüsü == Çin dilində “Danışma!” mənasının verən “Mo Yan” yazıçının təxəllüsüdür. ABŞ-nin Bəşəriyyətə Mili Dəstək qurumunun (National Endowment for the Humanities) sədri Cim Leç ilə müsahibə zamanı o bildirmişdi ki, bu ad 1950-ci illərdə Çindəki inqilabi-siyasi vəziyyətlə bağlı olaraq, ata-anasının ona düşüncələrini cəmiyyətdə danışmamaqla bağlı xəbərdarlığı ilə əlaqədardır. Bu təxəllüs eyni zamanda Mo Yanın Çinin siyasi və seksual tarixinin yeni şərhini verən əsərlərinin ana xətti ilə bağlıdır.

Vilson Yan (23 sentyabr 1979) — Kanadanı təmsil edən stolüstü tennisçi. == Karyerası == Vilson Yan Kanadanı 2008-ci ildə Pekin şəhərində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 49-cu, Komanda turnirində isə 9-cu pillənin sahibi olub.

Yan silsilə — Böyük Qafqaz dağlarında Baş Qafqaz silsiləsinə paralel silsilə, Azərbaycanda ən hündür nöqtəsi Şahdağ zirvəsidir (4243 m). == Məzmun == Ayrı-ayrı massivlərdən ibarətdir. Hündürlüyü Bəzi yerlərdə 5000 m.-dən artıqdır. Qafqazın ən yüksək zirvəsi olan Elbrus (5642 m.) buradadır. Azərbaycandakı hissəsi Şahdağdan (4243 m.) başlayaraq şərqə doğru tədricən alçalır və Beşbarmaq dağında (546 m.) qurtarır. Cənubda Qaytarqoca, Vorofto və s. silsilələri ilə Baş Qafqaz silsiləsindən ayrılır. Baş Qafqaz silsiləsindən başlayaraq çaylarla (Qusar, Qudyal, Qaraçay, Ataçay və s.) platolara (Şahdag, Qızılqaya, Buduq və s.) bölünmuşdur. Oronim "kənar, yan tərəf, qıraq" mənasındadır.

Yan suayrıcı (rus. боковой водораздел, ing. lateral divide, secondary divide) — eyni çayın qolları arasında yerləşən ikinci dərəcəli suayrıcı.

Yan zərər, əlavə zərər, təsadüfi zərər və ya digər zərər – hər hansısa bir fəaliyyətin nəticəsində və ya təsadüfi nəticəsi olaraq hər hansısa ölüm, xəsarət və ya digər zərərlərə verilən addır. Əvvəlcə hərbi əməliyyatlar baxımından istifadə edilmiş, hal-hazırda isə qeyri-hərbi kontekstlərdə də istifadə olunur. 1970-ci illərdə dəqiqliklə idarə olunan sursatların inkişafından bəri, hərbi qüvvələr müntəzəm olaraq yan zərərləri minimuma endirmək üçün böyük səylər göstərdiklərini iddia edirlər. “Yan zərər” termininin istifadəsini tənqid edənlər bunun müharibə zamanı öldürülən və ya yaralanan əsgərlərdən əlavə olan qeyri-hərbi itkilərin qarşısının alına bilinməməsinə görə istifadə olunan evfemizm kimi görürlər.

Yan Çikker (slovak. Ján Cikker; 29 iyul 1911[…], Banska Bistritsa – 21 dekabr 1989[…], Bratislava) — müasir Slovakiya klassik musiqisinin aparıcı eksponenti olan Slovakiya bəstəkarı. Slovakiya Milli Artisti, Herder mükafatı və IMC-UNESCO Beynəlxalq Musiqi Mükafatı ilə mükafatlandırılmışdır. == Həyatı == Çikker keçmiş Avstriya-Macarıstanda, bugünkü Slovakiyada, Banska Bistritsa şəhərində anadan olub. Onun ilk musiqi müəllimi anası Mariya Psotkova və Uilyam Fiqus-Bistri idi. Orta məktəbi bitirdikdən sonra, 1930-cu ildən 1935-ci ilə qədər Praqa Konservatoriyasında oxumuş və orada Yarkoslav Kriçkanın bəstəkarlıq və orkestra kurslarına qatılmışdır. 1935-1936-cı illərdə Praqa Konservatoriyasının Magistr Peşə Liseyində oxudu, burada Vitezslav Novakın tələbəsi oldu. Daha sonra Vyanaya köçdü, 1936-1937-ci illərdə Feliks Veynqartner ilə birlikdə təhsil aldı. 1939-1949-cu illərdə Bratislava Konservatoriyasında dərs demişdir. 1945-1948-ci illərdə Slovak Milli Teatrı operasının repertuar məsləhətçisi olmuşdur.

FIM-92 “Stinger” (ingil. FIM-92 Stinger — iynə, sancaq) — Amerika istehsalı daşınan zenit-raket kompleksi (DZRK), alçaqdan uçan hava hədəflərinin (təyyarə, helikopter, Pilotsuz uçuş aparatı (PUA)) vurulması üçün nəzərdə tutulur. Bir adam tərəfindən daşınan, çiyinə alınaraq atəş açılan, infraqırmızı və ultrabənövşəyi şüalarla idarə olunan, passiv atəş aç-unut prinsipi ilə işləyən raket sistemidir. Bir ekipaj tərəfindən MANPADS (Çiyindən atılan) istifadəsi, yüksək təsirlilik və məhvetmə xüsusiyyətlərinə malik olması quru qoşunlarında vacib bir silah növü kimi istifadəsinə səbəb olmuşdur. ABŞ-də “General Dynamics/Raytheon Corporation” şirkəti tərəfindən və lisenziya altında Almaniyada “EADS” şirkəti tərəfindən istehsal olunur. İlk 260 ədədi 1979-cu ilin ortasında istehsal olunub, bundan sonra istehsalçı şirkət 2250 ədədlik ABŞ ordusu üçün ümumi dəyəri 105 milyon ABŞ dolları olan növbəti partiyanın sifarişini alır. 1981-ci ildən istehsalına başlanılmış və eyni zamanda silahlanmaya qəbul olunub. Ən yayılmış DZRK-dan biridir. ABŞ-dən əlavə 30 dövlətin silah arsenalına daxildir. İstehsal olunmuş “Stinger” raketlərinin sayı 70 mindən artıqdır.

Pioner 10

Parlamenrin spikeri (ing. Speaker, hərf. natiq) — bir palatalı parlamentin və ya çox palatalı parlamentin palatasının sədri. == Tarixi == Bu termin siyasi leksikonda geniş yayılmışdır, lakin rəsmi olaraq yalnız ingilisdilli dövlətlərdə və ölkələrdə istifadə olunur. Parlamentin spikeri vəzifəsi ilk dəfə 1377-ci ildə İcmalar Palatasında təqdim edildi, onun ilk sədri Tomas Hangerford (ing. Thomas Hungerford) oldu. Spikerin əsas funksiyalarına Parlament Palatasının iclaslarının təşkili (qaydalara əməl olunmasına nəzarət, ayrı-ayrı deputatlara söz vermək, səsvermənin nəticələrini elan etmək) və onun vəzifəli şəxslərinə rəhbərlik etmək daxildir. Bundan əlavə, spiker hakimiyyətin digər qolları ilə münasibətlərdə parlamentin nümayəndəsi kimi çıxış edir. Bəzi hallarda spiker parlamentin lideri sayılır və ona digər deputatlara verilməyən səlahiyyətlər və səlahiyyətlər verilir. O, görkəmli siyasi xadimdir və qanunvericilik prosesinin gedişinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərə bilər. Bir sıra ştatlarda və ölkələrdə prezident vəzifəsində vakant yer yarandığı halda, bir və ya bir neçə palatanın spikeri eyni anda prezidentin səlahiyyətlərini icra edən təyin edilir.

Bad Spenser (it. Carlo Vicente Pedersoli); 31 oktyabr 1929[…], Neapol, İtaliya krallığı – 27 iyun 2016[…], Roma) — İtaliya aktyoru, ssenaristi, prodüseri və musiqiçisi. == Həyatı == Bad Spenser 31 oktyabr 1929-cu ildə İtaliyanın Neapol şəhərində fabrikant ailəsində anadan olmuşdu. 1935-ci ildə birinci sinfə getmişdi. 1937-ci ildə üzgüçülüyə başlamışdı. 1940-cı ildə ailəsi ilə birlikdə Roma şəhərinə köçmüşdü. Bu şəhərdə gimnaziyaya yazılmış və üzgüçülük bölməsinə qeyd olunmuşdu. Bad Spenser 17 iyun 2016-cı ildə vəfat edib.

Gerald Norman "Jerry" Springer (13 fevral 1944, Highgate dəmiryol stansiyası[d], London, Birləşmiş Krallıq – 27 aprel 2023[…], Çikaqo, İllinoys[…]) — Amerikalı yayımçı, jurnalist, aktyor, prodüser, hüquqşünas və siyasətçi idi. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Londonda Holokostdan qaçan qaçqınların ailəsində anadan olan Springer Nyu-Yorkun Queens şəhərində böyüyüb. O, Şimal-Qərb Universitetinin Hüquq Məktəbində oxuyub, hüquqşünas ixtisasına yiyələnib və ilk dəfə 1968-ci ildə Robert Kennedinin kampaniyası üçün işləyən siyasətdə fəal iştirak edib.

Ledi Diana Spenser və ya Ledi Di (ing. Lady Diana Spencer, ing. Diana, Princess of Wales; 1 iyul 1961[…], Sandrinqem[d], Norfolk qraflığı – 31 avqust 1997[…], XIII arondisman (Paris)[d]) — Uels şahzadəsi, III Çarlzın birinci həyat yoldaşı. == Həyatı == Diana Spenser 1961-ci il iyul ayının 1-i Norfolkda zadəgan ailəsində dünyaya gəlib. Spenserlər bir neçə nəsillər boyu Kral Ailəsi ilə sıx bağlı olmuşdur. Diana doğulanadək Spenserlər, ailə xəttinin davam etməsi üçün oğlan övladına ümid bəsləyirdilər. Diana Müqəddəs Mariya Maqdalena Kilsəsində, Sandringhemdə vaftiz (xaç suyuna salınma) edilmişdi. Diana ailənin beş uşağından dördüncüsü idi. Diananın üç bacı-qardaşı var idi: Sara, Ceyn və Çarlz. Onun Con adlı körpə qardaşı da vardı, lakin o Diana doğulmamışdan bir il əvvəl vəfat etmişdi.

Echinops spiniger (lat. Echinops spiniger) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin toppuztikan cinsinə aid bitki növü.

Herbert Spenser (ing. Herbert Spencer; 27 aprel 1820[…], Derbi, Derbişir[d][…] – 8 dekabr 1903[…], Brayton, Şərqi Susseks qraflığı[d][…]) – ingilis filosofu və sosioloqu. İngiltərədə sosiologiyanın əsasını qoyanlardan biridir. Pozitivizmin təşəkkülündə əvəzsiz rolu olmuşdur. == Həyatı == Məşhur ingilis filosof və sosioloqu Herbert Spenser, 1820-ci ildə Derbidə (Derbişir qraflığı) doğulmuşdur. Atası Corc Anqlikan məzhəbi ilə əlaqəli bir məktəbdə müəllim idi. Atası da daxil olmaqla bir çox ailə üzvü müəllim olan Spenser qırx yaşına qədər heç bir təhsil almamışdır. Kembircdə təhsil almaq təklifindən imtina etmişdir. Təəccüblü bir qürürla "Nə uşaqlığımda, nə də gəncliyimdə heç bir dənə də İngilis dili dərsi almamışam, indiyə kimi qrammatika mövzusunda heç bir biliyim yoxdur" demişdir. Sistemli təhsil almamasına, oxumağı çox sevməməsinə baxmayaraq bir çox elm sahəsində minlərlə fikir ortaya qoymuş, və təkamül nəzəriyyəsində Çarlz Darvinin bir nömrəli rəqibi olmuşdur.

Oktavia Spenser — ABŞ-lı aktrisa və yazıçı.1970-ci ilin may ayında anadan olmuşdur.

Quercus skinneri (lat. Quercus skinneri) — fıstıqkimilər fəsiləsinin palıd cinsinə aid bitki növü.

Spenser Treysi (ing. Spencer Tracy, 5 aprel 1900 - 10 iyun 1967) - Amerika aktyoru.

Spenser Tunik (ing. Spencer Tunick; d. 1 yanvar 1967) — yəhudi əsilli ABŞ fotoqrafı.

Spenser körfəzi (ing. Spencer Gulf) – Avstraliya qitəsi sahillərində, Cənubi Avstraliya ştatında, Böyük Avstraliya körfəzindən yuxarıda yerləşən körfəz. Körfəzin ən uzun hissəsi 320 km, ən enli hissəsi isə 129 km-dir. Körfəzin qərb sahilində Eyr yarımadası, şərq hissəsində isə onu Müqəddəs Vinsent körfəzindən ayıran York yarımadası yerləşir. Körfəzi Böyük Avstralia körfəzindən ayıran şərti sərhəd Matteu Flinders tərəfindən Eyr yarımadasındakı Keyp ucqarından York yarımadasındakı Keyp Spenserə qədər uzanan xətt müəyyən edilmişdir. Körfəzin sahillərində yerləşən ən böyük şəhərlər Port Linkoln, Uaylla, Port Payri və Port Avqustdur. == Tarix == Körfəz Matteu Flinders tərəfindən 20 mart 1802-ci ildə Uels şahzadəsi Diananın əcdadı Corc Con Spenserin (İkinci Örl Spenser) şərəfinə adlandırılmışdır.

Springer — arxın hər iki tayında tikilmiş aşağı yaylı vuzer üçün ifadə vasitəsidir. O, kəmərin ən alt elementi olduğundan, arx dəstəyi cavab verdiyi yerlərdə dayanır. Arxın iskelesine, yəni arxın çıxdığı abatmentin yuxarı hissəsinə əsaslanır.

Viktor Stinqer (29 yanvar 1935 – 27 avqust 2014 və ya 25 avqust 2014, Havay) amerikalı zərrəcik fiziki, filosof, müəllif və din skeptiki. Zərrəciklər fizikası sahəsində tədqiqatçı alimi kimi karyerası boyunca Stinqer Yeni Ateizm ilə əlaqələndirildi. O, bir çox elmi populyar kitabların müəllifidir. 2007-ci ildə bestseller olan "Tanrı: Uğursuz Hipotez: Elm tanrının mövcud olmadığını necə göstərir" kitabı da daxil olmaqla, fizika, kvant mexanikası, kosmologiya, fəlsəfə, din, ateizm və psevdoelm mövzuları üzrə geniş auditoriya üçün nəzərdə tutulmuş on iki kitab nəşr etdi. Son kitabı Tanrı və Multikainat: Bəşəriyyətin Kosmosa dair Genişlənən Görüşü (2014) idi. O, Huffington Postda müntəzəm elm köşə yazıçısı idi. Stinqer məşhur "elm sizi aya, din sizi göydələnlərə götürər" aforizminin müəllifidir.

Brayan Cey Sinqer (ing. Bryan Jay Singer; d. 17 sentyabr 1965) — Amerika rejissoru, ssenarist və prodüseri.

Brayan Cey Sinqer (ing. Bryan Jay Singer; d. 17 sentyabr 1965) — Amerika rejissoru, ssenarist və prodüseri.

Şpinel — mineral, alümoşpinellər qrupu MgAl2O4. Şpinel qrupun başqa mineralları (hersinit, qanit və qalaksit) izomorf sıralar əmələ gətirir. Al qismən Fe3+, Cr3+, Mn3+-la əvəz olunur. Kubik. Kristalları oktaedrik, bəzən kubik, rombododekaedrik. İkiləşmə {111} şpinel qanunu üzrə, bəzən polisintetik, nadir hallarda {211} üzrə. Ayrılma {111} üzrə qeyri-mükəm­məl. Aqreqat: dənəvər, tək-tək dənələr. Rəngi müxtəlif çalarlı, qırmızı, yaşıl, göy, qara, rəngsiz. Cizgisi ağ.

Aksel Şpringer (alm. Axel Cäsar Springer‎; 2 may 1912[…] – 22 sentyabr 1985[…], Qərbi Berlin) — Almaniya jurnalisti. O, "Axel Springer AG" şirkətinin yaradıcısı və sahibidir. == Həyatı == Aksel Şpringer 2 may 1912-ci ildə Almaniyanın Hamburq şəhərində, naşir Henrix Şpringerin ailəsində anadan olmuşdur. O, karyerasına 1947-ci ildə Hamburqda "Axel Springer GmbH" şirkətinin yaradılması ilə başlamışdır. Bu şirkətin damı altında "Hamburger Abendblatt" qəzeti fəaliyyət göstərirdi, daha sonra "Springer" televiziya və radio proqramları üçün məşhur jurnal olan "Hör zu" kimi yeni jurnalların nəşrinə başlamaqla fəaliyyəti genişləndirilmişdir. 1952-ci ildə Şpringer öz fəaliyyət siyahısına tezliklə 1 milyondan çox tirajla gündəlik nüfuzlu kütləyə çevrilən "Bild" tabloidinin nəşrini əlavə etmişdir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Стржижовский Л. Ф. Стреляет пресса Шпрингера. — М.: Политиздат, 1978. — 80 с.

Henrix Andreas Teodor Şpringer (alm. Hinrich Andreas Theodor Springer‎; 1880 – 25 yanvar 1949) — Almaniya mətbəə sahibi və naşiri. == Həyatı == Henrix Andreas Teodor Şpringer 13 mart 1880-ci ildə Almaniyanın Hamburq şəhərində anadan olmuşdur. O, musiqinin müəlliminin oğlu olmuşdur. Yazıçı kimi şagirdlik kursunu bitirmiş və illərini köməkçi kimi keçirmişdir. 2 may 1908-ci ildə o, hamburqlu Ottiliye Müller ilə evlənmiş, dörd il sonra oğlu Aksel Şpringer anadan olmuşdur. O, 1946-cı ildə oğlu ilə birlikdə "Axel Springer AG" şirkətini təsis etmişdir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Tim von Arnim: „Und dann werde ich das größte Zeitungshaus Europas bauen.“ Der Unternehmer Axel Springer. Campus, Frankfurt am Main 2012, ISBN 978-3-593-39636-1, S. 275 Nachruf.

Maks Ştirner (alm. Max Stirner‎), əsl adı Yohan Kaspar Şmidt; 25 oktyabr 1806[…], Bayroyt, Bavariya Krallığı – 26 iyun 1856[…] və ya 25 iyun 1856, Berlin) — alman filosofu olmuşdur. O əsasən ekzistensializmin, nihilizmin, postmoderizmin və anarxizmin ən əsas anarxo-individualizmin öndərlərindən biri olaraq görülür. Ştirnerin əsas əsəri Eqo və mülkiyyətdir. Bu əsər ilk dəfə 1845-ci ildə Leypsiqdə dərc olunub və həmin dövrdə müxtəlif nəşrlərilə tərcümələri günümüzə qədər nəşr olunur. == Bioqrafiya == Maks Ştirner Bayroyt, Bavariada doğulmuşdur. Onun həyatı haqqında Şotlandiyada doğulan alman yazıçı Con Henri Mekkey 1898-ci ildə Almaniyada nəşr elətdirdiyi Maks Ştirnerin bioqrafiyası əsərində (Max Stirner – sein Leben und sein Werk) yazıb. Maks Ştirner nəfəs alətləri ustası olan atası Albert Christian Heinrich Schmidt (1769–1807) və əczaçı olan anası Sophia Elenora Reinlein'ın (1778–1839) tək övladı idi. Atası 19 aprel 1807-ci ildə 37 yaşında vərəmdən vəfat edib. Onun anası maddi çətinliklər səbəbindən Heynrix Ballersted adındakı əczaçı ilə evləndi və onlar qərbi Prussiyanın Kulm şəhərində(indiki Polşa ərazisi) yerləşdilər.