Lüğətlərdə axtarış.

Geri çağırış modemi (callback modem) – gələn çağırışa cavab vermək əvəzinə, çağıran abonentin kod yığmasını və "otboy" verməsini tələb edən, bununla da çağırışı geriyə qaytarmaq imkanı verən modem növü. Sonra modem çağıran abonentin kodunu mövcud telefon nömrələrinin siyahısına görə yoxlayır. Əgər alınmış kod qeydiyyatda olan hər hansı nömrəyə uyğun gəlirsə, modem həmin nömrəni yığır və çağıran abonentlə birləşmə yaradır. Belə modemlərdən icazəsiz (sanksiyasız) erişimlərdən qorunmaq məqsədilə istifadə olunur. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.

İqtisadi hərbi xidmətə çağırış — iqtisadi şəraitlərdən istifadə etmək vasitəsilə silahlı qüvvələrə şəxsi heyətin cəlb edilməsi mexanizmləri. Bu, xüsusilə ölkə daxilindəki coğrafi ərazilərin iqtisadi inkişafı baxımından diqqətdən kənarda qalması halında gənclərin böyük bir hissəsinin silahlı qüvvələrdə karyeranı cəlbedici seçim kimi qiymətləndirdiyi vəziyyətə gətirib çıxarır. Termin hələ 1915-ci ildə istifadə olunurdu. Birləşmiş Krallıqda bu silahlı qüvvələrin hərbi xidmətə çağırış bölmələri tez-tez işsizliyin yüksək olduğu ərazilərdə "karyera yarmarkaları"ndan istifadə etməklə işə qəbul prosesini həyata keçirirlər. "Pleyd Kamri"nin iddiasına görə, Uelsdə "ordu yeni işə götürülənlər tapmaq üçün Uelsin ən yoxsul vilayətlərində yerləşən məktəbləri hədəfə alır".

Azərbaycanda bütün əmək qabiliyyətli kişi mülki şəxslər üçün Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində məcburi hərbi xidmət nəzərdə tutulur. Hərbi xidmətə çağırış yaşı 18-dir. Azərbaycan Konstitusiyasının 76.2-ci maddəsinə əsasən, vətəndaşın vicdan azadlığına uyğun olaraq xidmət keçmək istəmədikdə, hərbi xidmətdən başqa alternativ xidmət nəzərdə tutulur. Silahlı qüvvələrə könüllülük əsasında 19–40 yaş arası qadınlar da qəbul edilir. İldə dörd çağırış dövrü var. Hərbi xidmət stajı 18 ay, ali məktəb məzunları üçün icbari xidmət müddəti 18 aydan 12 aya endirilmişdir. == Vətəndaşların ilkin hərbi qeydiyyatı == Hər il komissiyanın sədri (müvafiq icra hakimiyyəti orqanının rəhbəri) və komissiya üzvlərindən (tibb mütəxəssislərindən) ibarət hərbi qeydiyyat komissiyaları yaradılır. Yanvar-mart aylarında 16 yaşına çatmış kişi cinsli vətəndaşlar müvafiq hərbi orqanlarda qeydiyyatda olmalı və tibbi müayinədən keçməlidirlər. Qısamüddətli səhhətində problem olan vətəndaşlar dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına müalicə üçün tibb müəssisələrinə göndərilməlidir. == Vətəndaşların hərbi xidmətə hazırlanması == === Hərbi xidmətə çağırışaqədərki hazırlıq === Azərbaycanda hərbi xidmətə çağırışaqədərki hazırlıq təhsil müəssisələrində keçirilir.

Çağırış (Uddətud-Dai) — Şeyx Əhməd ibn Fəhd Hillinin XIII əsrdə yazdığı dua barədə kitab. Gördüyünüz bu kitab böyük İslam alimi Şeyx Fəhd Hillinin XIII əsrdə qələmə aldığı və bu günümüzə qədər də öz aktuallığını qoruyub saxlayan "Uddətud-Dai" adlı kitabının tərcümə və şərhidir. Bu kitab oxuculara "Çağırış" adı altında təqdim olunur. Qeyd etmək lazımdır ki, "Uddətud-Dai" dua haqqında yazılmış bütün kitablar üçün əsas qaynaq rolunu oynamışdır. Həm irfani, həm də psixoloji səpkidə qələmə alınmış kitabın əsas qayəsi insana Allahla münacat etməyinin yollarını göstərməklə kifayətlənməyib, onun mənəviyyatının paklaşdırılması, daha dəqiq desək, insan nəfsinin rəzil və xoşagəlməz sifətlərdən təmizlənməsindən ibarətdir. Kitab 2016-cı ildə Müşfiq Mehdibəyli tərəfindən ərəb dilindən Azərbaycan dilinə tərcümə və şərh edilmiş, Bakıda Qədim Qala nəşriyyatında 440 səhifədə 60x90 ölçüsündə çap edilib. Kitab tərcümədən əlavə, Müşfiq Mehdibəylinin yüz səhifədən ibarət əlavə və şərhlərindən ibarətdir ki, bu da kitabda öz əksini tapan bəzi ayə və hədislərin geniş oxucu kütləsi tərəfindən daha rahat və asan başa düşülməsi zərurətindən meydana gəlmişdir. Bundan savayı, istifadə olunan Quran ayələri və onların təfsirləri Məcməul-Bəyan, Ətyəbul-Bəyan, Əl-Mizan, Təfsiri-Safi, Təfsiri-Nümunə, Nurul-Quran və s. kitablarına istinadən müqayisəli şəkildə işlənmişdir. Qeyd edək ki, sözügedən şərh və əlavələr kitabda QEYD və üç ulduz (***) işarəsi ilə göstərilmişdir.

Naxçıvan Ali Məclisinin III çağırışı — 2005-ci il 7 noyabr tarixində baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırıldı. Ali Məclisin 45 deputatından 39-u Yeni Azərbaycan Partiyasının , 2-si Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının üzvü, 4-ü isə bitərəf idi. Ali Məclisin 45 deputatından 1-i qadın, 44-ü isə kişi olmuşdur. 2005-ci ilin 28 noyabr tarixində Ali Məclisin III çağırışının birinci sessiyası baş tutdu. III çağırışın birinci sessiyasında Ali Məclisin sədri YAP üzvü Vasif Talıbov, sədrin birinci müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Azər Zeynalov seçilmişdir. III çağırışın 2-ci sessiyasında isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Mirhəşim Seyidov Ali Məclisin sədr müavini seçilib. Ali Məclisin ən yaşlı üzvü 1941 təvəllüdlü Qürbət Rzayev, ən cavan üzvləri isə 1976 təvəllüdlü Elman Cəfərli və Anar İbrahimov olmuşdur. Naxçıvan Muxtar Respyblikası Mərkəzi Seçki Komissiyası:"Naxçıvanda Parlament seçkiləri: 6 noyabr 2005"; Naxçıvan-2006.

Naxçıvan Ali Məclisinin II çağırışı — 2000-ci il 5 noyabr tarixində baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırıldı. Ali Məclisin 45 deputatından 40-ı Yeni Azərbaycan Partiyasının , 1-i Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının üzvü, 4-ü isə bitərəf idi. Ali Məclisin 45 deputatından 1-i qadın, 44-ü isə kişi olmuşdur. II çağırışın birinci sessiyasında Ali Məclisin sədri Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Vasif Talıbov, sədrin birinci müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Vahid Ağahəsənov, sədrin müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Zahid Əzimov seçilib. Ali Məclisin ən yaşlı üzvü 1919 təvəllüdlü Hüseyn İbrahimov, ən cavan üzvü isə 1969 təvəllüdlü Elçin Pənahov olmuşdur. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyasının Bülleteni; Naxçıvan-2000.

Naxçıvan Ali Məclisinin IV çağırışı — 2010-cu il noyabrnda baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırıldı. Ali Məclisin 45 deputatından 42-i Yeni Azərbaycan Partiyasının, 1-i Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının üzvü, 2-i isə bitərəf idi. Ali Məclisin 45 deputatından 39-u kişi, 6-sı qadın olmuşdur. 2010-cü ilin dekabrın 3-də Ali Məclisin IV çağırışının birinci sessiyası baş tutdu. IV çağırış Ali Məclisin sədri Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Vasif Talıbov, sədrin birinci müavini Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Azər Zeynalov, sədrin müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Mirhəşim Seyidov seçilib.

Naxçıvan Ali Məclisinin VI çağırışı — 9 fevral 2020-ci il tarixində baş tutan Naxçıvan Ali Məclisinə seçkilər əsasında formalaşdırılmış parlament. Ali Məclisin 45 deputatından 42-si Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvü, 1-i Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası üzvü, 2-si isə bitərəf idi. 20 iyun 2020-ci il tarixində Hüseyn Həşimlinin və 18 noyabr 2022-ci il tarixində Nazim Bababəylinin vəfat etməsiylə deputatların siyasi partiya mənsubiyyətləri üzrə dağılma belə olmuşdur: 41 nəfər Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü, 1 nəfər Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası üzvü və 1 nəfər bitərəf. Ali Məclisin 45 deputatından 10-u qadın, 35-i isə kişidir. 20 iyun 2020-ci il tarixində Hüseyn Həşimlinin və 18 noyabr 2022-ci il tarixində Nazim Bababəylinin vəfat etməsiylə deputatların cinsiyyət üzrə dağılış sayı belə olmuşdur: 33 nəfər kişi və 10 nəfər qadın. 2020-ci ilin fevralın 24-də Ali Məclisin VI çağırışının birinci sessiyası baş tutmuşdur. Sesiyada VI çağırış Ali Məclisin sədri Yeni Azərbaycan Partiyası Naxçıvan Muxtar Respublika Təşkilatının sədri Vasif Talıbov, sədrin birinci müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Azər Zeynalov seçilmişdir. Naxçıvan Ali Məclisinin 21 dekabr 2022-ci il tarixində keçirilmiş təcili qapalı iclasında Ali Məclisin sədr müavini Azər Zeynalov Vasif Talıbovun səhhəti ilə əlaqədər Ali Məclisin sədri vəzifəsindən istefa verdiyini, lakin deputat kimi fəaliyyətinə davam edəcəyini açıqlamışdır. Yeni sədr seçilənədək sədr vəzifəsi müvəqqətən sədrin birinci müavini Azər Zeynalova həvalə edilmişdir. Naxçıvan Ali Məclisinin 16 may 2023-cü il tarixində keçirilmiş iclasında Anar İbrahimov Ali Məclisin sədr müavini vəzifəsinə seçilmişdir.

Naxçıvan Ali Məclisinin V çağırışı — 2015-ci il noyabr ayında baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırıldı. Ali Məclisin 45 deputatından 42-i Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvü, 2-si bitərəf, 1-i isə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası üzvü idi. Ali Məclisin 45 deputatından 8-i qadın, 37-i isə kişi olmuşdur. 2015-ci ilin 17 noyabr tarixində Ali Məclisin V çağırışının birinci sessiyası baş tutdu. V çağırış Ali Məclisin sədri Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Vasif Talıbov, sədrin birinci müavini Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Azər Zeynalov, sədrin müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Mirhəşim Seyidov seçilib. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri Vasif Talıbovun 14 noyabr 2017 tarixli sərəncamıyla Ali Məclisin sədrinin müavini Mirhəşim Seyidov vəzifəsindən azad edilmişdir.

Azərbaycan Milli Məclisinin VII çağırış deputatları — Azərbaycan Milli Məclisinin 1 sentyabr 2024-cü ildə növbədənkar keçirilmiş seçki ilə formalaşmış VII çağırış deputatlarının siyahısı. Seçki nəticələri Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən 21 sentyabr 2024-cü ildə təsdiqlənib. Parlamentin ilk iclası 23 sentyabr 2024-cü ildə keçirilib və həmin iclasda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də çıxış edib. Parlamentin sədri yenidən Sahibə Qafarova seçilib. İlk iclasda Milli Məclis sədrinin müavinləri də seçki yolu ilə təyin olunub. MM sədrinin birinci müavini vəzifəsinə deputat Əli Əhmədov seçilib. Sahibə Qafarovanın təklifi ilə Ziyafət Əsgərovun MM sədrinin müavini namizədliyi yekdilliklə qarşılanıb. Sonra müstəqil deputatların namizədi Musa Cəfər oğlu Qasımlı, parlamentdə azlıq təşkil edən siyasi partiyalar arasında ən çox deputat mandatı qazanmış Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının təmsilçisi deputat Rafael Baba oğlu Hüseynov sədrin müavinləri seçilib. İlk iclasda Milli Məclisin İntizam Komissiyası da yaradılıb. O, İntizam komissiyasının tərkibinə deputatlar Kamal Cəfərov, Afət Həsənova, Məlahət İbrahimqızı, Eldar İbrahimov, Kamaləddin Qafarov, Nəsib Məhəməliyev, Hikmət Məmmədov, Məşhur Məmmədov, Asim Mollazadə, Səttar Möhbalıyev və Nizami Səfərovun namizədlikləri irəli sürülüb.

CEV Kuboku kişilər arasında 1972-ci ildən keçirilir. Turnir ilk vaxtlar Challange Kuboku adlandırılsa da daha sonralar CEV Kuboku adını almış və Azərbaycanca tələffüzdə Çev kuboku kimi məşhurlaşmışdır.

"Çağırış" (ing. The Message) — rejissor Mustafa Akkadın filmi. Bu film islam dünyasının tarixində böyük yer tutan Məhəmməd peyğəmbərin yaşadığı dövrü əks etdirir. Filmin əsas mövzusu peyğəmbərin islam dinini insanlar arasında yaymasından ibarətdir. Filmdə Məhəmməd üzü heç göstərilməmişdir. Sadəcə bəzi hadisələr onun gözü ilə verilmişdir. Filmdə islam dininin yaranması, müsəlmanlığı qəbul edənlərə verilən əzab-əziyyətlər, Məkkədən Mədinəyə hicrət, Bədr və Uhud müharibələri təsvir olunmuşdur. Cəbrayıl Əleyhissəlamla görüşündən sonra Məhəmməd Kəbə əhlini tək Allaha inanmağa, mövcud olan bütləri sındırmağa dəvət edir. Amma Kəbənin tanınmış şəxsləri Məhəmmədin sözlərinə qulaq asmırlar. Allahdan gələn vəhydən sonra Məhəmməd öz ordusu ilə məkkəlilərə qarşı savaşa başlayır.

Çağırış-əlsıxma autentifikasiya protokolu — aşağıdakı kimi işləyir: Məsafədən giriş serveri kliyentə təsadüfi simvollar ardıcıllığından və öz adından ibarət sorğu (challenge) göndərir. Məsafədən giriş kliyenti MD5 alqoritmi ilə sorğu və istifadəçinin parolundan hesablanmış heşin əsasında yeni heş hesablayır. Kliyent hesablanmış MD5 heşini öz adı ilə birlikdə məsafədən giriş serverinə göndərir. Məsafədən giriş serveri istifadəçinin parolu əsasında heşi hesablayır və istifadəçidən alınmış heşlə müqayisə edir. Üst-üstə düşmə halında məsafədən giriş kliyentinin uçot verilələri həqiqi hesab olunur. Beləliklə, parol açıq şəkildə göndərilmir, lakin məsafədəki tərəf istifadəçinin parolunu açıq şəkildə saxlayır. İmamverdiyev Y. N, "İnformasiya təhlükəsizliyi terminlərinin izahlı lüğəti", 2015,"İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı,160 səh.

Naxçıvan Ali Məclisinin VI çağırışı — 9 fevral 2020-ci il tarixində baş tutan Naxçıvan Ali Məclisinə seçkilər əsasında formalaşdırılmış parlament. Ali Məclisin 45 deputatından 42-si Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvü, 1-i Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası üzvü, 2-si isə bitərəf idi. 20 iyun 2020-ci il tarixində Hüseyn Həşimlinin və 18 noyabr 2022-ci il tarixində Nazim Bababəylinin vəfat etməsiylə deputatların siyasi partiya mənsubiyyətləri üzrə dağılma belə olmuşdur: 41 nəfər Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü, 1 nəfər Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası üzvü və 1 nəfər bitərəf. Ali Məclisin 45 deputatından 10-u qadın, 35-i isə kişidir. 20 iyun 2020-ci il tarixində Hüseyn Həşimlinin və 18 noyabr 2022-ci il tarixində Nazim Bababəylinin vəfat etməsiylə deputatların cinsiyyət üzrə dağılış sayı belə olmuşdur: 33 nəfər kişi və 10 nəfər qadın. 2020-ci ilin fevralın 24-də Ali Məclisin VI çağırışının birinci sessiyası baş tutmuşdur. Sesiyada VI çağırış Ali Məclisin sədri Yeni Azərbaycan Partiyası Naxçıvan Muxtar Respublika Təşkilatının sədri Vasif Talıbov, sədrin birinci müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Azər Zeynalov seçilmişdir. Naxçıvan Ali Məclisinin 21 dekabr 2022-ci il tarixində keçirilmiş təcili qapalı iclasında Ali Məclisin sədr müavini Azər Zeynalov Vasif Talıbovun səhhəti ilə əlaqədər Ali Məclisin sədri vəzifəsindən istefa verdiyini, lakin deputat kimi fəaliyyətinə davam edəcəyini açıqlamışdır. Yeni sədr seçilənədək sədr vəzifəsi müvəqqətən sədrin birinci müavini Azər Zeynalova həvalə edilmişdir. Naxçıvan Ali Məclisinin 16 may 2023-cü il tarixində keçirilmiş iclasında Anar İbrahimov Ali Məclisin sədr müavini vəzifəsinə seçilmişdir.

Avropa Kişilər Çev Çelenc Kuboku — Avropa voleybolunun kulublar arasındakı 3-cü səviyyəli kuboku. == Tarixi == CEV Kuboku adı altında 1980-ci ildən etibarən keçirilməyə başlandı. 2007-ci ildən sonra kubokun adında dəyişiklik edildi. Turnir Çelenc Kuboku adını aldı. Həmçinin turnir “GM Capital Qa Challenge Kuboku” olarak da adlandırılır.

Avropa Qadınlar CEV Çağırış Kuboku (ing. Women's Challenge Cup) — Avropa voleybolunun klublar arasındakı 3-cü səviyyəli kuboku. == Tarixi == "CEV Kuboku" adı altında 1980-ci ildən etibarən keçirilməyə başlamış, 2007-ci ildən sonra "Avropa Qadınlar Çağırış Kuboku" adını almışdır. Həmçinin, turnir "GM Capital Challenge Cup" da adlandırılır.

"Ktulhunun çağırışı" (ing. The Call of Cthulhu) — Hovard Fillips Lavkraft tərəfindən 1926-cı ildə yazılmış hekayə. Lavkraft qorxu janrında olan hekayə Ktulhu adlı bir tanrıdan və ona sitayiş edən qəddar bir kultdan bəhs edir. Hekayə ilk dəfə 1928-ci ilin fevral ayında "Weird Tales" pulp-jurnalında nəşr edilmişdir, ancaq Lavkraftın digər əsərlərində olduğu kimi hekayə müəllifin ölümündən sonra məşhurlaşmışdır. Hekayə Ktulhu mifologiyasının ilk buraxılışıdır. 2005-ci ildə hekayənin ilk film adaptasiyası nümayiş etdirilmişdir. == Obrazlar == Corc Qemmel Encell (ing. George Gammell Angell) – protaqonistin babasının qardaşı. O, Ktulhu iblisanə kultu ilə əlaqədar olan qəribə hadisələri araşdırıb öyrənməyə başlayır. Corc Q. Encell sirli bir şəkildə vəfat edir.

Sistem çağırışı (ing. system call) və ya daha qısa şəkildə syscall — kompüter proqramının icra olunduğu əməliyyat sistemindən xidmət tələb etdiyi proqrammatik metod. Bura cihazla bağlı xidmətlər (məsələn, sərt disk drayverinə daxil olmaq və ya cihazın kamerasına daxil olmaq), yeni proseslərin yaradılması və icrası, prosesin planlaşdırılması kimi inteqral nüvə xidmətləri ilə kommunikasiya daxil ola bilər. Sistem çağırışları proses və əməliyyat sistemi arasında mühüm interfeys təmin edir. Əksər sistemlərdə sistem çağırışları yalnız istifadəçi məkanındakı proseslərdən edilə bilər, bəzi sistemlərdə isə, məsələn, OS/360-da imtiyazlı sistem kodu da sistem çağırışları edir. Bəzi gömülü sistemlər istisna olmaqla, əksər müasir prosessorların arxitekturası təhlükəsizlik modelini ehtiva edir. Məsələn, mühafizə halqaları proqram təminatının icra oluna biləcəyi çoxsaylı imtiyaz səviyyələrini müəyyən edir. Proqram adətən öz ünvan fəzası ilə məhdudlaşır. Beləcə o digər işləyən proqramlara və ya əməliyyat sisteminin özünə daxil ola və ya dəyişdirə bilmir və adətən cihaz təminatına (məsələn kadr buferi və şəbəkə cihazları) birbaşa manipulyasiyanın qarşısı alınır. Bununla belə, bir çox proqramlar bu komponentlərə giriş tələb edir, ona görə də sistem çağırışları bu cür əməliyyatlar üçün dəqiq müəyyən edilmiş, təhlükəsiz tətbiqetmələri təmin etmək üçün əməliyyat sistemi tərəfindən əlçatan edilir.

Azərbaycan Milli Məclisin III çağırış deputatları — 2005-ci il noyabrın 6-da baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırıldı. Milli Məclisin 125 deputatından 63 nəfəri Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü idi. III çağırış Milli Məclisdə Müsavat Partiyası 5 nəfərlə, Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası 3, Ana Vətən Partiyası 2, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, Azərbaycan Demokratik İslahatlar Partiyası, Azərbaycan Liberal Partiyası, Azərbaycan Sosial Rifah Partiyası, Böyük Quruluş Partiyası, Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, Ədalət Partiyası, Azərbaycan Ümid Partiyası və Vətəndaş Birliyi Partiyası isə 1 nəfərlə təmsil olundu. 43 nəfər bitərəf idi. III çağırış Milli Məclisin sədri Oqtay Əsədov, sədrin birinci müavini Ziyafət Əsgərov, sədrin müavinləri isə Bahar Muradova və Valeh Ələsgərov idi. Milli Məclisin III çağırış deputatları sırasında ən yaşlısı 1928-ci il təvəllüdlü Murtuz Ələsgərov, ən gənci isə 1979-cu il təvəllüdlü Fuad Muradov idi. == Milli Məclisdə təmsil olunan partiyalar == == Milli Məclisin III çağırış deputatları == == Qeydlər == == Mənbə == === İstinadlar === === Ədəbiyyat === Səfa Mirzəyev. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi: üçüncü çağırış. Bakı: Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin nəşri. 2009.

Azərbaycan Milli Məclisin II çağırış deputatları — 2000-ci il noyabrın 5-də baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırıldı. Milli Məclisin 125 deputatından 77 nəfəri Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP) üzvü idi. II çağırış Milli Məclisdə AXCP 7 nəfərlə, VHP 3 nəfərlə, AMİP, AVP, MÜSAVAT və AzKP 2 nəfərlə, ANAP, ASRP və AYP isə 1 nəfərlə təmsil olundu. 26 nəfər bitərəf idi. II çağırış Milli Məclisin sədri Murtuz Ələsgərov, sədrin birinci müavini Arif Rəhimzadə, sədrin müavinləri isə Ziyafət Əsgərov və Gövhər Baxşəliyeva idi. Milli Məclisin II çağırış deputatları sırasında ən yaşlısı 1925-ci il təvəllüdlü Bəxtiyar Vahabzadə, ən gənci isə 1974-cü il təvəllüdlü Gültəkin Hacıbəyli idi.

Naxçıvan Ali Məclisinin VII çağırışı — 1 sentyabr 2024-cü ildə baş tutan Naxçıvan Ali Məclisinə seçkilər əsasında formalaşdırılmış parlament.

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin IV çağırış deputatları — 2010-cu il noyabrın 7-də baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırılmış Milli Məclisə seçilmiş üzvlər. Milli Məclisin 125 deputatından 71 nəfəri Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü idi. IV çağırış Milli Məclisdə Ana Vətən Partiyası və Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası 2 nəfərlə, Azərbaycan Demokratik İslahatlar Partiyası, Azərbaycan Sosial Rifah Partiyası, Böyük Quruluş Partiyası, Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, Ədalət Partiyası, Vətəndaş Birliyi Partiyası və Azərbaycan Ümid Partiyası isə 1 nəfərlə təmsil olundu. 43 nəfər bitərəf idi. IV çağırış Milli Məclisin sədri Oqtay Əsədov, sədrin birinci müavini Ziyafət Əsgərov, sədrin müavinləri isə Bahar Muradova və Valeh Ələsgərov idi. Milli Məclisin IV çağırış deputatları sırasında ən yaşlısı 1936-cı il təvəllüdlü Zeynəb Xanlarova, ən gənci isə 1982-ci il təvəllüdlü Ceyhun Osmanlı idi.

Azərbaycan Milli Məclisinin I çağırışı — 1995–1996-cı illərdə baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırılan Azərbaycan Milli Məclisi. == Haqqında == Bitərəflərin dəstəyi ilə Yeni Azərbaycan Partiyası iqtidar partiyası oldu. 1995-ci il seçkilərindən sonra bir neçə mandat ləğv olunaraq əlavə və təkrar seçkilər keçirildi. 100 nəfər majoritar, 25 nəfər proporsional üsulla seçildi. Proporsional üsulda Yeni Azərbaycan Partiyası qələbə çaldı. 11 dairədə seçkilərin nəticələri ləğv edilmiş, təkrar seçkilər keçirilmişdir. Daha sonra Ziya Bünyadovun qətlə yetirilməsi, baş nazir Fuad Quliyevin vəzifəsindən uzaqlaşdırılması ilə YAP-ın proporsional siyahısında dəyişiklik edilib. Ziyafət Əsgərov və professor Əli Əlirzayev həmin şəxslərin yerinə MM-də təmsilçilik əldə ediblər. Xalq yazıçı Yusif Səmədoğlu 1998-ci ilin avqust ayında vəfat etmiş, 1999-cu ilin fevral ayında onun əvəzinə yeni seçkilərdə Zakir Sərdərov deputat seçilmişdir. 1995-ci ildə keçirilən seçkilərə bitərəf kimi qatılmış və 54 saylı Balakən seçki dairəsi üzrə deputat seçilmiş Əli Ansuxski 1996-cı ildə Bakının mərkəzində, Azərbaycan prospektində yerləşən evinin qarşısında məruz qaldığı sui-qəsddə odlu silahla qətlə yetirilib.

Azərbaycan Milli Məclisinin VI çağırış deputatları — 2020-ci il fevralın 9-da baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırıldı. Milli Məclisin 125 deputatından 70 nəfəri Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü idi. VI çağırış Milli Məclisdə Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası 3 nəfərlə, Ana Vətən Partiyası, Demokratik İslahatlar Partiyası, Azərbaycan Demokratik Maarifçilik Partiyası, Böyük Quruluş Partiyası, Ədalət, Hüquq, Demokratiya Partiyası (keçmiş adı ilə Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası), Vəhdət Partiyası və Vətəndaş Birliyi Partiyası isə 1 nəfərlə təmsil olundu. 41 nəfər bitərəf idi. 2020-ci il martın 10-da VI çağırış Milli Məclisin birinci iclası baş tutdu. Milli Məclisin VI çağırış deputatlarının səlahiyyət müddəti 2025-ci il martın 10-da başa çatacaqdı. Lakin Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin imzaladığı 28 iyun 2024-cü il tarixli sərəncamla Azərbaycan Milli Məclisinın VI çağırışı buraxıldı və Azərbaycan Milli Məclisinə növbədənkənar seçkiləri günü 1 sentyabr 2024-cü il olaraq təyin olundu. VI çağırış Milli Məclisin sədri YAP üzvü Sahibə Qafarova, sədrin birinci müavini YAP üzvü Əli Hüseynli, sədrin müavinləri isə bitərəf Adil Əliyev və VHP üzvü Fəzail İbrahimli idi. Sahibə Qafarova, Azərbaycan Milli Məclisinin ilk qadın sədri oldu. Milli Məclisin VI çağırış deputatları sırasında ən yaşlısı 1938-ci il təvəllüdlü Fəttah Heydərov, ən gənci isə 1993-cü il təvəllüdlü Səbinə Xasayeva idi.

Azərbaycan Milli Məclisin V çağırış deputatları — 2015-ci il noyabrın 1-də baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırıldı. Milli Məclisin 125 deputatından 72 nəfəri Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü idi. V çağırış Milli Məclisdə Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası 2 nəfərlə, Ana Vətən Partiyası, Azərbaycan Demokratik İslahatlar Partiyası, Azərbaycan Demokratik Maarifçilik Partiyası, Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyası, Azərbaycan Sosial Rifah Partiyası, Böyük Quruluş Partiyası, Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, Milli Dirçəliş Hərəkatı Partiyası, Vəhdət Partiyası və Vətəndaş Birliyi Partiyası isə 1 nəfərlə təmsil olundu. 41 nəfər bitərəf idi. V çağırış Milli Məclisin sədri Oqtay Əsədov, sədrin birinci müavini Ziyafət Əsgərov, sədrin müavinləri isə Bahar Muradova və Valeh Ələsgərov idi. Milli Məclisin V çağırış deputatları sırasında ən yaşlısı 1936-cı il təvəllüdlü Zeynəb Xanlarova, ən gənci isə 1986-cı il təvəllüdlü Şahin İsmayılov idi. == Milli Məclisdə təmsil olunan partiyalar == == Milli Məclisin V çağırış deputatları == == Qeydlər == == Mənbə == === İstinadlar === === Ədəbiyyat === Səfa Mirzəyev, Azərbaycanın Milli Məclisi: Beşinci çağırış, Azərbaycan: Azərbaycan Milli Məclisinin mətbəəsi, 2016 == Xarici keçidlər == Vikianbarda Azərbaycan Milli Məclisinin V çağırış deputatları ilə əlaqəli mediafayllar var.

Naxçıvan Ali Məclisinin III çağırışı — 2005-ci il 7 noyabr tarixində baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırıldı. Ali Məclisin 45 deputatından 39-u Yeni Azərbaycan Partiyasının , 2-si Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının üzvü, 4-ü isə bitərəf idi. Ali Məclisin 45 deputatından 1-i qadın, 44-ü isə kişi olmuşdur. 2005-ci ilin 28 noyabr tarixində Ali Məclisin III çağırışının birinci sessiyası baş tutdu. III çağırışın birinci sessiyasında Ali Məclisin sədri YAP üzvü Vasif Talıbov, sədrin birinci müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Azər Zeynalov seçilmişdir. III çağırışın 2-ci sessiyasında isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Mirhəşim Seyidov Ali Məclisin sədr müavini seçilib. Ali Məclisin ən yaşlı üzvü 1941 təvəllüdlü Qürbət Rzayev, ən cavan üzvləri isə 1976 təvəllüdlü Elman Cəfərli və Anar İbrahimov olmuşdur. Naxçıvan Muxtar Respyblikası Mərkəzi Seçki Komissiyası:"Naxçıvanda Parlament seçkiləri: 6 noyabr 2005"; Naxçıvan-2006.

Naxçıvan Ali Məclisinin II çağırışı — 2000-ci il 5 noyabr tarixində baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırıldı. Ali Məclisin 45 deputatından 40-ı Yeni Azərbaycan Partiyasının , 1-i Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının üzvü, 4-ü isə bitərəf idi. Ali Məclisin 45 deputatından 1-i qadın, 44-ü isə kişi olmuşdur. II çağırışın birinci sessiyasında Ali Məclisin sədri Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Vasif Talıbov, sədrin birinci müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Vahid Ağahəsənov, sədrin müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Zahid Əzimov seçilib. Ali Məclisin ən yaşlı üzvü 1919 təvəllüdlü Hüseyn İbrahimov, ən cavan üzvü isə 1969 təvəllüdlü Elçin Pənahov olmuşdur. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyasının Bülleteni; Naxçıvan-2000.

Naxçıvan Ali Məclisinin IV çağırışı — 2010-cu il noyabrnda baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırıldı. Ali Məclisin 45 deputatından 42-i Yeni Azərbaycan Partiyasının, 1-i Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının üzvü, 2-i isə bitərəf idi. Ali Məclisin 45 deputatından 39-u kişi, 6-sı qadın olmuşdur. 2010-cü ilin dekabrın 3-də Ali Məclisin IV çağırışının birinci sessiyası baş tutdu. IV çağırış Ali Məclisin sədri Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Vasif Talıbov, sədrin birinci müavini Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Azər Zeynalov, sədrin müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Mirhəşim Seyidov seçilib.

Naxçıvan Ali Məclisinin VI çağırışı — 9 fevral 2020-ci il tarixində baş tutan Naxçıvan Ali Məclisinə seçkilər əsasında formalaşdırılmış parlament. Ali Məclisin 45 deputatından 42-si Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvü, 1-i Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası üzvü, 2-si isə bitərəf idi. 20 iyun 2020-ci il tarixində Hüseyn Həşimlinin və 18 noyabr 2022-ci il tarixində Nazim Bababəylinin vəfat etməsiylə deputatların siyasi partiya mənsubiyyətləri üzrə dağılma belə olmuşdur: 41 nəfər Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü, 1 nəfər Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası üzvü və 1 nəfər bitərəf. Ali Məclisin 45 deputatından 10-u qadın, 35-i isə kişidir. 20 iyun 2020-ci il tarixində Hüseyn Həşimlinin və 18 noyabr 2022-ci il tarixində Nazim Bababəylinin vəfat etməsiylə deputatların cinsiyyət üzrə dağılış sayı belə olmuşdur: 33 nəfər kişi və 10 nəfər qadın. 2020-ci ilin fevralın 24-də Ali Məclisin VI çağırışının birinci sessiyası baş tutmuşdur. Sesiyada VI çağırış Ali Məclisin sədri Yeni Azərbaycan Partiyası Naxçıvan Muxtar Respublika Təşkilatının sədri Vasif Talıbov, sədrin birinci müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Azər Zeynalov seçilmişdir. Naxçıvan Ali Məclisinin 21 dekabr 2022-ci il tarixində keçirilmiş təcili qapalı iclasında Ali Məclisin sədr müavini Azər Zeynalov Vasif Talıbovun səhhəti ilə əlaqədər Ali Məclisin sədri vəzifəsindən istefa verdiyini, lakin deputat kimi fəaliyyətinə davam edəcəyini açıqlamışdır. Yeni sədr seçilənədək sədr vəzifəsi müvəqqətən sədrin birinci müavini Azər Zeynalova həvalə edilmişdir. Naxçıvan Ali Məclisinin 16 may 2023-cü il tarixində keçirilmiş iclasında Anar İbrahimov Ali Məclisin sədr müavini vəzifəsinə seçilmişdir.

Naxçıvan Ali Məclisinin V çağırışı — 2015-ci il noyabr ayında baş tutan seçkilər əsasında formalaşdırıldı. Ali Məclisin 45 deputatından 42-i Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvü, 2-si bitərəf, 1-i isə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası üzvü idi. Ali Məclisin 45 deputatından 8-i qadın, 37-i isə kişi olmuşdur. 2015-ci ilin 17 noyabr tarixində Ali Məclisin V çağırışının birinci sessiyası baş tutdu. V çağırış Ali Məclisin sədri Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Vasif Talıbov, sədrin birinci müavini Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Azər Zeynalov, sədrin müavini isə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvü Mirhəşim Seyidov seçilib. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri Vasif Talıbovun 14 noyabr 2017 tarixli sərəncamıyla Ali Məclisin sədrinin müavini Mirhəşim Seyidov vəzifəsindən azad edilmişdir.

Azərbaycan SSR xalq deputatları seçkiləri 1990-cı il sentyabrın 30-da keçirilmişdir. Bir sıra seçki dairələrində namizədlərin heç biri seçiləmiş, seçkilər keçirilməmiş və ya etibarsız hesab edilmişdir, bu səbəbdən 1990-cı il sentyabrın 30-da, oktyabrın 14-də, dekabrın 16-da və 30-da təkrar səsvermə keçirilmişdir və nəticəsində Azərbaycan Respublika Mərkəzi Seçki Komissiyası 340 xalq deputatını qeydə almışdır. Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətində 10 dairədə və Şaumyan rayonunun bir seçki dairəsində ictimai-siyasi vəziyyətin sabit olmadığına görə seçkilər keçirilməmişdir. 340 xalq deputatlarının 276 nəfəri yaxud 80,1 faizi əvvəllər SSRİ və Azərbaycan SSR Ali Sovetinə deputat seçilməmişdir. 306 xalq deputatı yaxud seçilmiş xalq deputatların 90 faizi Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası üzvü və üzvlüyünə namizəd, 4 xalq deputatı ÜİLKGİ üzvü olub. Bu seçkilərdə ilk dəfə fərqli ictimai təşkilat — Azərbaycan Xalq Cəbhəsi üzvləri də seçkilərdə iştirak etmiş və seçilmişdirlər. Onlardan bəziləri eyni zamanda Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının da üzvü olmuşdur. Deputatlardan 47 nəfər (13,8%) sənaye, tikinti, nəqliyyat və rabitə işçisi, 22 nəfər (6,5%) aqrar-sənaye kompleksinin işçiləri olub; keçmiş çağırışlardan fərqli olaraq, deputatların cəmi 7 nəfəri fəhlə, 2 nəfəri kolxozçu idi. Deputatların 22 nəfəri (6,5%) elmi və yaradıcı ziyalıları, 43 nəfəri (12,6%) sənaye birliklərinin və müəssisələrinin rəhbərləri, 18 nəfəri (5,3%) kolxozlarının, sovxozlarının və digər aqrar-sənaye müəssisələrinin rəhbərləri, 30 nəfəri (8,8%) hüquq mühafizə orqanlarının işçiləri, 24 nəfəri (7%) ali məktəb və xalq maarifi işçisi, 10 nəfəri (2,9%) səhiyyə işçisi, 16 nəfəri (4,8%) mədəniyyət, incəsənət və mətbuat işçiləri təşkil edirdi. 105 deputat partiya, həmkarlar ittifaql, komsomol təşkilatlarını, 2 deputat SSRİ Silahlı Qüvvələrini təmsil edirdi.

On birinci çağırış Ali Soveti 1985-ci ildən 1990-cı ilədək işləmişdir. Onuncu çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinə seçkilər 1985-ci il fevralın 24-də keçirilmişdir. Ali Sovetə cəmi 450 deputat seçilmişdir. 235 deputat və ya onların 52,2 faizi əvvəlki çağırış respublika Ali Sovetinin deputatı olmamışdır. Deputatların 179 nəfəri qadındır; 311 deputat Sov.İKP üzvü, yaxud üzvlüyünə namizəd, 139 deputat bitərəf, o cümlədən 87 deputat ÜİLKGİ üzvüdür. Respublika ali dövlət hakimiyyəti orqanında 228 fəhlə və kolxozçu var idi ki, bu da deputatların ümumi tərkibinin 50,7 faizini təşkil edirdi, 27 deputat elm, mədəniyyət, ədəbiyyat, incəsənət, maarif və səhiyyə işçiləri, 96 deputat partiya, həmkarlar ittifaqları və komsomol işçiləri, 76 deputat dövlət və sovet orqanlarının işçisi, 25 deputat müəssisə rəhbəri və xalq təsərrüfatının müxtəlif sahələrinin mütəxəssisi. 437 deputatın və ya deputatları 97,1 faizinin ali və orta ixtisas təhsili var, 50 deputat alimlik dərəcəsi və ya elmi adı vardır. Azərbaycan SSR Ali Soveti deputatlarının yaşa görə tərkibi belə idi: 112 deputatın və ya deputatların 24,9 faizinin yaşı 30-dək, 187 deputatın və ya deputatların 41,6 faizinin yaşı 31-dən 50-dək, 108 deputatın və ya deputatların 24 faizinin yaşı 51-dən 60-dək, 43 deputatın və ya deputatların 9,5 faizinin yaşı 60-dan yuxarı olubdur. Ali Soveti deputatlarından 30 nəfər Sovet İttifaqı Qəhrəmanı və Sosialist Əməyi Qəhrəmanı olub. 305 deputat SSRİ ordenləri və medalları ilə təltif edilmişdir.

Azərbaycan SSR xalq deputatları seçkiləri 1990-cı il sentyabrın 30-da keçirilmişdir. Bir sıra seçki dairələrində namizədlərin heç biri seçiləmiş, seçkilər keçirilməmiş və ya etibarsız hesab edilmişdir, bu səbəbdən 1990-cı il sentyabrın 30-da, oktyabrın 14-də, dekabrın 16-da və 30-da təkrar səsvermə keçirilmişdir və nəticəsində Azərbaycan Respublika Mərkəzi Seçki Komissiyası 340 xalq deputatını qeydə almışdır. Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətində 10 dairədə və Şaumyan rayonunun bir seçki dairəsində ictimai-siyasi vəziyyətin sabit olmadığına görə seçkilər keçirilməmişdir. 340 xalq deputatlarının 276 nəfəri yaxud 80,1 faizi əvvəllər SSRİ və Azərbaycan SSR Ali Sovetinə deputat seçilməmişdir. 306 xalq deputatı yaxud seçilmiş xalq deputatların 90 faizi Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası üzvü və üzvlüyünə namizəd, 4 xalq deputatı ÜİLKGİ üzvü olub. Bu seçkilərdə ilk dəfə fərqli ictimai təşkilat — Azərbaycan Xalq Cəbhəsi üzvləri də seçkilərdə iştirak etmiş və seçilmişdirlər. Onlardan bəziləri eyni zamanda Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının da üzvü olmuşdur. Deputatlardan 47 nəfər (13,8%) sənaye, tikinti, nəqliyyat və rabitə işçisi, 22 nəfər (6,5%) aqrar-sənaye kompleksinin işçiləri olub; keçmiş çağırışlardan fərqli olaraq, deputatların cəmi 7 nəfəri fəhlə, 2 nəfəri kolxozçu idi. Deputatların 22 nəfəri (6,5%) elmi və yaradıcı ziyalıları, 43 nəfəri (12,6%) sənaye birliklərinin və müəssisələrinin rəhbərləri, 18 nəfəri (5,3%) kolxozlarının, sovxozlarının və digər aqrar-sənaye müəssisələrinin rəhbərləri, 30 nəfəri (8,8%) hüquq mühafizə orqanlarının işçiləri, 24 nəfəri (7%) ali məktəb və xalq maarifi işçisi, 10 nəfəri (2,9%) səhiyyə işçisi, 16 nəfəri (4,8%) mədəniyyət, incəsənət və mətbuat işçiləri təşkil edirdi. 105 deputat partiya, həmkarlar ittifaql, komsomol təşkilatlarını, 2 deputat SSRİ Silahlı Qüvvələrini təmsil edirdi.

Azərbaycan Milli Məclisinin VII çağırış deputatları — Azərbaycan Milli Məclisinin 1 sentyabr 2024-cü ildə növbədənkar keçirilmiş seçki ilə formalaşmış VII çağırış deputatlarının siyahısı. Seçki nəticələri Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən 21 sentyabr 2024-cü ildə təsdiqlənib. Parlamentin ilk iclası 23 sentyabr 2024-cü ildə keçirilib və həmin iclasda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də çıxış edib. Parlamentin sədri yenidən Sahibə Qafarova seçilib. İlk iclasda Milli Məclis sədrinin müavinləri də seçki yolu ilə təyin olunub. MM sədrinin birinci müavini vəzifəsinə deputat Əli Əhmədov seçilib. Sahibə Qafarovanın təklifi ilə Ziyafət Əsgərovun MM sədrinin müavini namizədliyi yekdilliklə qarşılanıb. Sonra müstəqil deputatların namizədi Musa Cəfər oğlu Qasımlı, parlamentdə azlıq təşkil edən siyasi partiyalar arasında ən çox deputat mandatı qazanmış Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının təmsilçisi deputat Rafael Baba oğlu Hüseynov sədrin müavinləri seçilib. İlk iclasda Milli Məclisin İntizam Komissiyası da yaradılıb. O, İntizam komissiyasının tərkibinə deputatlar Kamal Cəfərov, Afət Həsənova, Məlahət İbrahimqızı, Eldar İbrahimov, Kamaləddin Qafarov, Nəsib Məhəməliyev, Hikmət Məmmədov, Məşhur Məmmədov, Asim Mollazadə, Səttar Möhbalıyev və Nizami Səfərovun namizədlikləri irəli sürülüb.

Azərbaycan Milli Məclisinin VII çağırış deputatları — Azərbaycan Milli Məclisinin 1 sentyabr 2024-cü ildə növbədənkar keçirilmiş seçki ilə formalaşmış VII çağırış deputatlarının siyahısı. Seçki nəticələri Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən 21 sentyabr 2024-cü ildə təsdiqlənib. Parlamentin ilk iclası 23 sentyabr 2024-cü ildə keçirilib və həmin iclasda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də çıxış edib. Parlamentin sədri yenidən Sahibə Qafarova seçilib. İlk iclasda Milli Məclis sədrinin müavinləri də seçki yolu ilə təyin olunub. MM sədrinin birinci müavini vəzifəsinə deputat Əli Əhmədov seçilib. Sahibə Qafarovanın təklifi ilə Ziyafət Əsgərovun MM sədrinin müavini namizədliyi yekdilliklə qarşılanıb. Sonra müstəqil deputatların namizədi Musa Cəfər oğlu Qasımlı, parlamentdə azlıq təşkil edən siyasi partiyalar arasında ən çox deputat mandatı qazanmış Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının təmsilçisi deputat Rafael Baba oğlu Hüseynov sədrin müavinləri seçilib. İlk iclasda Milli Məclisin İntizam Komissiyası da yaradılıb. O, İntizam komissiyasının tərkibinə deputatlar Kamal Cəfərov, Afət Həsənova, Məlahət İbrahimqızı, Eldar İbrahimov, Kamaləddin Qafarov, Nəsib Məhəməliyev, Hikmət Məmmədov, Məşhur Məmmədov, Asim Mollazadə, Səttar Möhbalıyev və Nizami Səfərovun namizədlikləri irəli sürülüb.

Azərbaycan SSR Ali Sovetinin yeddinci çağırışı 1967-ci ildən 1971-ci ilədək fəaliyyət göstərmişdir. Yeddinci çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinə seçkilər 1967-ci il martın 19-da keçirilmişdir. Ali Sovetə cəmi 380 deputat seçilmişdir. Deputatların 123 nəfəri qadındır ki, bu da əvvəlki çağırışdan 13 nəfər artıq idi. 296 deputat Sov.İKP üzvü və ya üzvlüyünə namizəd, 84 deputat isə bitərəf olmuşdur. Deputatların tərkibində 181 fəhlə və kolxozçu olmuşdur ki, bu da ümumi tərkibin 48 faizini təşkil etmiş, 73 deputat partiya orqanlarının, 68 deputat sovet idarələrinin işçisi, 24 deputat isə elm və mədəniyyət xadimi olmuşdur. 204 deputat ali və natamam ali təhsilli, 159 deputat orta və ya natamam orta təhsilli. Azərbaycan SSR Ali Soveti deputatlarının yaşa görə tərkibi aşağıdakı rəqəmlərlə ifadə olunur: 62 deputatın yəni deputatların 16,3 faizinin yaşı 30-dək, 126 deputatın yəni deputatların 33,1 faizinin yaşı 31-dən 40-dək, 127 deputatın yəni deputatların 33,4 faizinin yaşı 41-dən 50-dək, 65 deputatın yəni deputatların 17,1 faizinin yaşı 51-dən yuxarıdır. Azərbaycan SSR Ali Sovetinin 188 deputatı SSRİ ordenləri və medalları ilə təltif edilmişdir. 3 deputat Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, 23 deputat Sosialist Əməyi Qəhrəmanı olmuşdur.

"Ana Vətən çağırır!" (rus. Родина-мать зовёт!) — Rusiyanın Volqoqrad şəhərindəki Mamayev kurqan üzərində yerləşən "Stalinqrad döyüşünün qəhrəmanları" abidə-ansamblının kompozisiya mərkəzi olan heykəl. Heykəl sovet sosialist realizmi üslubunda hazırlanıb. Abidə heykəltaraş Yevgeni Vuçetiç və tikinti mühəndisi Nikolay Nikitin tərəfindən hazırlanmış və 1967-ci ildə dünyanın ən hündür heykəli elan edilmişdir. 85 metr (279 ft) hündürlüyündəki "Vətən çağırır!" abidəsi Avropada və Asiyadan kənarda olmaqla şərq yarımkürəsində ən hündür heykəl olmaqla birlikdə, postamentlər nəzərə alınmadıqda həm də dünyadakı ən hündür qadın heykəlidir. Postament nəzərə alınarsa, bu status Nyu-Yorkdakı Azadlıq heykəlinə aiddir. == Tikinti == Heykəltəraş Yevgeni Vuçetiç və mühəndis Nikolay Nikitinin işi olan heykəl əlində qaldırılmış qılıncla irəli addımlayan 85 metr (279 ft) hündürlüyündə qadın fiqurundan ibarətdir. Heykəl oğul və qızlarını düşməni dəf etməyə, hücuma qayıtmağa çağıran Vətənin alleqorik obrazıdır. Abidənin tikintisinə 1959-cu ilin may ayında başlanılmış və 15 oktyabr 1967-ci ildə başa çatdırılmışdır. "Ana Vətən çağırır!" inşası başa çatdığı zaman dünyanın ən hündür heykəli idi.

Film Qərbi Sibirdə çalışan Azərbaycan neftçilərinin fədakar əməyindən danışır. Rejissor: Cahangir Zeynallı Ssenari müəllifi: Rüstəm İbrahimbəyov Operator: Rəfael Salamzadə Səs operatoru: Şamil Kərimov Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 326.

İsmarış —virtual aləmində sözlə və ya yazıylə göndərilən məlumat, ya da xəbər növü.

Davud Çagrı bəy Mikayıl bəy oğlu (989-1060) — Oğuz elinin Qınıq boyundan, Səlcuqlu sultanı. Davud Çağrı bəy Mikayıl bəy oğlu 989-cu ildə anadan olmuşdu. Ömrünün çoxunu türklərin zəfərlər qazanmasına və yeni torpaqların fəthinə sərf edən Çağrı bəy 1060-cı ilin martında Səraxs şəhərində 70 yaşında ikən vəfat etdi. O, dünyasını dəyişərkən böyük oğlu Alp Arslan Xorasanda atasının yanında idi və onun yerinə ölkəni idarə edirdi. Çağrı bəyin digər oğlanları Qavurt bəy Kirmanda, Yakut bəy isə Azərbaycanda baş vali idilər. Çağrı bəyin digər arvadından olan oğlu Süleyman isə çox gənc olduğu üçün ona hər hansı bir vəzifə tapşırılmamışdı. Çağrı bəy vəfat edəndən sonra ölkəni idarə edən Sultan Toğrul bəy onun övladlarının hamısını öz vəzifələrində saxladı Oğulları Alp Arslan bəy Kavurd bəy Yaquti bəy Süleyman bəy Urfalı Matvey (Matheos/Mattew) adlı bir erməni keşişi özünün salnaməsində Böyük Səlcuq İmperatorluğunun iki banisindən biri olan Çağrı bəyin (digəri onun qardaşı Toğrul bəydir) 1016-1021-ci illərdə Orta Asiyadan Anadoluya tərtib etdiyi hərbi səfəri qeyd edərkən deyirdi: "Həmin il bizim ölkəmizə yel kimi uçan atlarının üstündə, əllərində uzun nizələri, çiyinlərində oxları və yayları olan və qadın kimi uzun saçları olan cəngavər bir qövm (millət) gəldi. Aman ya Rəbb, onlar nə qədər qorxunc idilər". Həmin vaxta qədər heç türk döyüşçüsü ilə qarşılaşmamış erməni ordusunda, üstlərinə yağış kimi yağan oxların yatdığı dəhşət səbəbi ilə, başlayan panika ağır məğlubiyyətə səbəb olmuşdu. Bəli, erməni keşiş Matveyin dediyi bu "qorxunc" millət Çağrı bəyin oğuzları idi və 3000 nəfərlik oğuz süvarisi erməni Vaspurakan çarlığının ərazisini cəmi bir gün ərzində fəth etmişdilər.

Qumluqca (lat. Calidris) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin çovdarçıkimilər dəstəsinin tənbəlcüllütlər fəsiləsinə aid heyvan cinsi. Ənənəvi olaraq 18 növə ayrılır, lakin 2 növ cüllütün də bu cinsə aid olduğunu iddia olunur. Əsasən onurğasız heyvanlarla qidalanırlar. Plankton tutmağı bacarmırlar.

Liparis (lat. Liparis) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Çanqırı — Türkiyənin Çanqırı ilinin inzibati mərkəzi.

Çigirin — tarixin daha erkən çağlarında bir Osmanlı şəhəri olmuş, indi Ukraynanın Çərkəz vilayəti (Çerkessk) mərkəzidir. Qara Klobukların xələfi olan çərkəzlərin yurdu olan Çigirin Tasma çayının (Dneprin qolu) üstündə, Funquklu stansiyasının yaxınlığında yerləşir. Artıq XVI əsrdən kazak və kalmIkların ardıcıl hücumlarına məruz qalmaqda idi (Rus mənbələrində də həmin zamanlardan adı çəkilməyə başlayır). Çox keçmir ki, talançı kazakların ələ keçirib qışlaq kimi istifadə etdikləri qala 1677–1681-ci ildə Ukrayna hetmanı Boqdan Xmelnitskinin iqamətgahına çevrilir. 1676–1681-ci illərin Rus-Türk müharibəsində Çigirin qalası qanlı döyüş meydanına dönür, dəfələrlə əldən-ələ keçir. Qala uğrunda döyüşlərə İbrahim paşa, ikinci yürüşdə Qara Mustafa başçılıq edirdi. Rus-kazak birləşmiş qoşunlarına general Q. Romadonovski (I Pyotr gələcəkdə ona "Knyaz ata" ləqəbi verir) və rusların, daha obrazlı deyilsə "moskal"ın sədaqətli və üzüyola tərəfdaşı hetman İ. Samoyloviç başçılıq edirdilər. Böyük Kasım xanlığınin ruslarin əlinə keçməsilə hələ kiçikkən xristianlığa gətirilib Vasili adı verilən Seyid Bürhan da rusların qardaşı qardaş üstünə salması məqsədinə müvafiq olaraq öz kasımlıları ilə döyüşlərdə iştirak edirdi Mühüm siyasi və hərbi strateji mövqeyə sahib olan Çigirin qalasının əldən getməsilə Osmanlı imperiyasının Ukraynadakı mövqeyi də yavaş-yavaş zəifləməyə üz qoyurdu. 1681-ci ildə Baxçasaray sülh müqaviləsi imzalandı. Onun ilk şərti 20 illik sülh əldə etmək, bu müddətdə müharibənin yolverilməzliyinə nail olmaq idi.

Çarış (Çaras) — Rusiya ərazisindən axan çay. Çay Obun sol qolunu təşkil edir. Altay Respublikası və Altay diyarının ərazisindən axır. Çayın uzunluğu 547 km, su hövzəsinin sahəsi isə 22 200 km² təşkil edir. Çay öz başlanğıcını Korqon silsiləsindən götürür. Yuxarı axarlarda ensiz və day yatağa sahibdir. Nisbətən düzənliklərdə isə yatağı genişlənir. Çayın yatağı boyunca aşağı doğru çoxlu astanalar müşahidə edilir. Mənsəbində Ust-Çarış Pristan kəndi yerlışir. Çarış çayının sol sahilində, şimal hissədə, Tiqires Silsiləsində Çarıq mağarası qərarlaşır.

Davud Çagrı bəy Mikayıl bəy oğlu (989-1060) — Oğuz elinin Qınıq boyundan, Səlcuqlu sultanı. Davud Çağrı bəy Mikayıl bəy oğlu 989-cu ildə anadan olmuşdu. Ömrünün çoxunu türklərin zəfərlər qazanmasına və yeni torpaqların fəthinə sərf edən Çağrı bəy 1060-cı ilin martında Səraxs şəhərində 70 yaşında ikən vəfat etdi. O, dünyasını dəyişərkən böyük oğlu Alp Arslan Xorasanda atasının yanında idi və onun yerinə ölkəni idarə edirdi. Çağrı bəyin digər oğlanları Qavurt bəy Kirmanda, Yakut bəy isə Azərbaycanda baş vali idilər. Çağrı bəyin digər arvadından olan oğlu Süleyman isə çox gənc olduğu üçün ona hər hansı bir vəzifə tapşırılmamışdı. Çağrı bəy vəfat edəndən sonra ölkəni idarə edən Sultan Toğrul bəy onun övladlarının hamısını öz vəzifələrində saxladı Oğulları Alp Arslan bəy Kavurd bəy Yaquti bəy Süleyman bəy Urfalı Matvey (Matheos/Mattew) adlı bir erməni keşişi özünün salnaməsində Böyük Səlcuq İmperatorluğunun iki banisindən biri olan Çağrı bəyin (digəri onun qardaşı Toğrul bəydir) 1016-1021-ci illərdə Orta Asiyadan Anadoluya tərtib etdiyi hərbi səfəri qeyd edərkən deyirdi: "Həmin il bizim ölkəmizə yel kimi uçan atlarının üstündə, əllərində uzun nizələri, çiyinlərində oxları və yayları olan və qadın kimi uzun saçları olan cəngavər bir qövm (millət) gəldi. Aman ya Rəbb, onlar nə qədər qorxunc idilər". Həmin vaxta qədər heç türk döyüşçüsü ilə qarşılaşmamış erməni ordusunda, üstlərinə yağış kimi yağan oxların yatdığı dəhşət səbəbi ilə, başlayan panika ağır məğlubiyyətə səbəb olmuşdu. Bəli, erməni keşiş Matveyin dediyi bu "qorxunc" millət Çağrı bəyin oğuzları idi və 3000 nəfərlik oğuz süvarisi erməni Vaspurakan çarlığının ərazisini cəmi bir gün ərzində fəth etmişdilər.

Qırışlar — mimika əzələlərinin aktivliyi, dərinin elastikliyinin itirilməsi və digər səbəblərdən dəridə yaranan bükük qatların

Çiriş (lat. Eremurus) — qulançarçiçəklilər sırasının asfodelinakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Çiriş sözü latın dilində "Eremurus" adlanır. Bu söz yunan dilində "eremos"- səhra, "ura" isə quyruq deməkdir. Sözün lüğəti mənası "səhra quyruğu"dur. Çirişin Ön, Qərbi, Mərkəzi Asiyada 50, keçmiş SSRİ-də 23, Qafqaz və Azərbaycanda 2 növü bitir. Çiriş cinsi əvvəllər zanbaqkimilər fəsiləsinə aid idi. Son vaxtların tədqiqatçılar bitkinin asfodelinakimilər fəsiləsinə daxil olduğunu müəyyən etmişlər. Çiriş çoxillik bitki olub yeraltı orqanı kökyumrusudur. Kökləri yoğunlaşmış iyşəkillidir.

Jalqiris FK (lit. FK Žalgiris) — Litvanın futbol klubu. Vilnüs şəhərində yerləşir. LFF stadionunda keçirir. == Tarixi == Komanda 1947-ci ildə yaranmışdır.

Jalqiris FK (lit. FK Žalgiris) — Litvanın futbol klubu. Vilnüs şəhərində yerləşir. LFF stadionunda keçirir. == Tarixi == Komanda 1947-ci ildə yaranmışdır.

Jalqiris FK (lit. FK Žalgiris) — Litvanın futbol klubu. Vilnüs şəhərində yerləşir. LFF stadionunda keçirir. == Tarixi == Komanda 1947-ci ildə yaranmışdır.

Qızılirmaq: Çanqırı ilinin bir ilçəsidir. Çanqırı şəhər mərkəzinə olan uzaqlığı 56 km-dir.

Qaraca qumluqca (lat. Calidris falcinellus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin çovdarçıkimilər dəstəsinin tənbəlcüllütlər fəsiləsinin qumluqca cinsinə aid heyvan növü.

Calidris pugnax (lat. Calidris pugnax) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin çovdarçıkimilər dəstəsinin tənbəlcüllütlər fəsiləsinin qumluqca cinsinə aid heyvan növü.