ALİ – İBTİDAİ Əli Bayramov klubunda ibtidai savad kursunu bitirmiş, ali savad kursuna girmək fikrindədir (S
ALİCƏNAB – ALÇAQ Alicənab adammış (S.Rüstəm); Elə bir alçağa ölüm də azdır! (S.Vurğun). ALİCƏNAB – KOBUD Dərs alın, alicənab, sinəsi dəftər kişidən (S
ALİCƏNABLIQ – ALÇAQLIQ Ah, bu nəvazişə, bu alicənablığa qarşı qabil deyil (H.Cavid); Bu çöhrələrdə yaltaqlıq, riya və alçaqlığın hər cür şəklini görmə
ALİM – CAHİL O, avam, cahil deyil, alimdir (Ə.Haqverdiyev)
ALLANMAQ – AĞARMAQ Müəllimin solğun siması bir azca allaşdı və yenə ağardı (M.İbrahimov)
ALLAŞMAQ – SOLMAQ Babanın gözləri yanmağa başlayırdı, yanaqları allaşmışdı (M.İbrahimov); Səhərdir. Üfüqün geydiyi sarı; Solur şəfəqlərdə xəstə üzlü a
ALMAQ – QAYTARMAQ Almaq asandır, qaytarmaq çətindir (Ata. sözü). ALMAQ – SATMAQ Ay qızım, mən söz gəzdirən deyiləm, neçəyə almışam, o qiymətə də satır
ALOVLANMAQ – ÖLƏZİMƏK Meşə alovlandı (S.Vəliyev); Ocaq getdikcə öləziyirdi (“Ulduz”). ALOVLANMAQ – SÖNMƏK O sözləri düşündükcə təndir kimi alovlandı (
ALT – ÜST Deyirəm, qızım, olmaz ki, sən alt paltarını üstdən geyəsən, üst paltarını altdan (Anar)
ALTRUİST – EQOİST İlk baxışdan o, altruist bir şəxs kimi hamının diqqətini cəlb etmişdi (“Elm və həyat”); İndi uşaqlar mənə gülmək, sataşmaq istəyəndə
AMANSIZ – RƏHMLİ Bu amansız gecənin gündüzü yoxdur (H.Cavid); Onların böyükləri çox rəhmli adamdır (S
ANALİZ – SİNTEZ Analiz mürəkkəb dil bütövlüyünün onu təşkil edən ünsürlərə ayrılmasıdır. Sintez təhlil prosesində hasil olmuş ayrı-ayrı ünsürlər arası
ANARXİYA – DEMOKRATİYA Anarxiya qarışıqlıq, hərc-mərclik, özbaşınalıqdır. Başladı ki, kolxozda demokratiya yoxdur, kollektiv rəhbərlik yoxdur (M
ANLAQLI – AXMAQ Əsgər bəy, mən səni bir anlaqlı adam bilirdim (Ə.Haqverdiyev); Axmaq kişi, sən nə danışırsan?! (A
ANLAŞIQLI – DOLAŞIQLI ...Əruzla aydın və anlaşıqlı bir dildə yazmağı bacarmaq lazımdır (S.Rüstəm); Dolaşıqlı məsələlərin həllini şagirdlərə anlatmaq l
ANORMAL – AĞILLI Firidun doğuluşundan anormaldır. Tərlan ağıllı oğlunun hər kəlməsindən xoşlanırdı (M
ANTİK – MÜASİR Professor Ə.Ağayev antik və müasir ədəbiyyatdan maraqlı mühazirələr oxuyur
APARMAQ – GƏTİRMƏK Arşın gətir bez apar, çuval gətir qoz apar (Ata. sözü)
ARA-SIRA – HƏMİŞƏ Ara-sıra bu işıq sütunu sanki dairəvi bir şüşəyə rast gələrək sönürdü (M.İbrahimov); Ömrünün tarlasına qəm kotanında; Həmişə gül əkd
ARABİR – DAİMA Zeynəb də arabir gözaltı ona baxır (B.Talıblı); Oğlu Mirzə Qalib isə daima küçədə qarovul çəkir (C
ARALAMAQ – BİRLƏŞMƏK Gülşən də kənddən aralandı (Ə.Vəliyev); Parçalanmış bir eli - Böyük Azərbaycanı; Birləşdirdi Füzuli! (B
ARALANMAQ – ÖRTÜLMƏK Vahid Nayıbovun ev qapısı həmişəki sakitliyi ilə aralandı və örtüldü (Mir Cəlal)
ARALI – ÖRTÜLÜ Qarlarla örtülü bir düzə gəldik (S.Vurğun); Həm də çox aralıdır, gedib-gəlmək də olmaz (H
ARAMAQ – TAPMAQ Bəs fikri nə idi? Kimi arardı? (S.Vurğun); Onun şöləsindən şəfa tapırlar (S.Vurğun)
ARAMLA – BİRNƏFƏSƏ “Mirzəyi” havasında bir vəzn ağır və aramla vurulur (Ş.Bədəlbəyli); Kişi parçı birnəfəsə başına çəkdi (İ
ARAMLIQ – SƏBİRSİZLİK Güldən çox gül, çiçəkdən çox çiçək, lakin ürəkdə bir aramlıq, ruhda isə sakitlik yox idi (Çəmənzəminli); Oğul, səbirsizlik adama
ARAN – DAĞ Aranda tutdan olduq, dağda qurutdan (Ata. sözü). ARAN – YAYLAQ Örüşdən örüşə çəkib sürünü; Aranı, yaylağı gəzdi çobanlar (H
ARANÇI – DAĞÇI Arançı qardaş, xoş gördük, oralarda nə var, nə yox? (İ.Şıxlı); Dağçı aran yerlərində çox qala bilməz
ARANLI – DAĞLI Sən elə anadangəlmə aranlısan. Xızı rayonundanam, dağlıyam, – deyə o cəld cavab verdi (S
ARDICIL – ARABİR Oğlu Tapdığın həyatı ardıcıl surətdə gəlib onun gözünün qabağından keçirdi (Ə.Əbülhəsən); Güləndam bacı onlara guşhuş ilə qulaq verib
ARDINCA – QABAĞINCA Məşədi Əsgərin ardınca ahəstə-ahəstə gedirdi (S.M.Qənizadə); Elə mən də sənin qabağınca evə gəlmişəm
ARXA – QABAQ Qabaq düşmən idi, arxa isə hər gün davam edən bombalama nəticəsində dağılırdı (Mir Cəlal)
ARXADAKI – QABAQDAKI O, məhkəmədə lap arxadakı skamyada, küncdə əyləşmişdi (C.Əmirov); Tutaq qabaqdakı qayalıqları; Oralar çox bərkdir (S
ARXAİK – YENİ Köhnəlmiş sözlər arxaik, təzə yaranan sözlər isə yeni sözlər adlanır
ARXAİZM – NEOLOGİZM Köhnəlmiş və ya dildən çıxmış söz və ya ifadələr arxaizm, dildə əmələ gəlmiş yeni söz və ya köhnə sözün almış olduğu yeni məna neo
ARXALI – KİMSƏSİZ Cahan xanım mahalda arxalı adam idi (M.İbrahimov); Hüseyn artıq arxasız və kimsəsiz bir yetimdir (S
ARXASINCA – QABAĞINCA Məstan birdən sıçrayıb qaçdı; Ala-bula da arxasınca qaçıb onu tutdu (A.Şaiq); Uşaqların marağı daha da artdığı üçün onlar Dursun
ARXASIÜSTƏ – ÜZÜQOYLU Arxasıüstə çarpayıda uzanan və şirin yuxuya gedən Aliyəyə yaxınlaşdı (C.Əmirov); Birbaşa otağa gedib soyundu, üzüqoylu yerinə yı
ARXASIZ – HAVADARLI Zöhhakı məhv edən Gavə yoxsul, arxasız bir dəmirçi idi (H.Cavid); O elə gəzir ki, elə bil alçaq dağları o yaradıb, havadarlıdır
ARXAYIN – NİGARAN Bu məsələ barəsində də arxayın ola bilərsən, dostum! (C.Əmirov); Zəng etdim ki, nigaran qalmayasınız (C
ARXAYINÇILIQ – NİGARANÇILIQ Yolçular öz xorultuları ilə çayçının ürəyindəki arxayınçılığı daha da möhkəmləndirdilər (M
ARXAYINLIQ – NARAHATLIQ Lakin arxayınlıq şəraitində nə qədər alışıb ehtiyat qazanmış olsa belə, ən xırda şey əsgəri narahat edirdi (Ə
ARIQ – TOTUQ Arıq oğlanın üzünə baxdı (Mir Cəlal); Sabah totuq üzünü çəkdirib salın yola (S.Rüstəm). ARIQ – YAĞLI Arıq xoruzun biri, gəlib keçdi irəli
ARLI – HƏYASIZ Gərək bir azca həlim, ədəb-ərkanlı olsun; Bir az arlı, namuslu, bir az vicdanlı olsun (X
ARSIZ – HƏYALI Arsıza bir sillə kar eləməz (Ata. sözü); Qızdan həyalı oğlana rast gəlmisən, şərbət olmamış nə olacaq (M
ARSIZLIQ – HƏYALILIQ Arsızlıqdan sanma ki, şişib dama dönmüşəm (S.Rüstəm); Həyalılığından rəng verib, rəng alırdı
ARTIQ – AZ Bacı, artıq söz lazım deyil (Ə.Haqverdiyev); Bacarmazsınız! Çünki milyonlardan yüz qat azsınız! (S
ARTIQLIQ – AZLIQ Nadir iztirabının artıqlığından bozarıb qızarırdı (B.Talıblı); Bu isə yenə ona etimadın azlığını göstərirdi (Ə
ARTIM – İTKİ Bu düyünün heç artımı yoxdur. İtki var bir eli yandırıb-yaxar (S.Vurğun)
ARTIRMAQ – AZALTMAQ Bu mənim dərdimi daha da artırdı (S.Vəliyev); Azalt, uzağı demirəm, elə ver Azərbaycanın Kəlbəcər rayonuna, ver o yerə ki, orada l