Qədim Yunanıstanın ən böyük filosoflarından birinin adı olub, məcazi mənada “filosof, mahir həkim” mənasında işlənir
sif. [xüs.is.-dən] Sırf mənəvi xarakter daşıyan, qeyri-şəhvani. Əflatuni eşq (məhəbbət). // Praktik məqsəd güdməyən, mücərrəd
is. [ər. “fərd” söz. cəmi] Fərdlər, şəxslər, adamlar. Etiqadımız bundadır ki, vətən, məmləkət orada yaşayan əfradın hamısınındır
is. [fars.] 1. Nəsillərdən nəsillərə ağızda dolaşan və mövzusu çox zaman fövqəladə xarakter daşıyan hekayə, rəvayət; əsatir
is. Nağılçı, əfsanə uyduran
sif. Əfsanələrlə dolu, əfsanələrdən ibarət. Əfsanəli nağıl. – Qaranlıq gecələrdə; Karvanlar keçir ikən; Yurdunun əfsanəli; Yoncalı yollarından
sif. [fars.] 1. Əfsanə mahiyyətində olan, nağıl qəbilindən olan, əfsanəyə aid olan; əsatiri. Əfsanəvi əsər
is. Əfsanəvi olma, qeyriadilik
is. [alm. “offizier”dən] Zabit. [Allahverdi:] Əynində əfsər paltarı, düymələri qızıl kimi par-par parıldayır
is. [fars.] Ovsun, sehr. Bilməzəm kim, ona təlim nə əfsun etdi. Füzuli. Cadu da əlimdən bacarıb cin də qutarmaz; Əfsunuma bah-bah! M
is. Ovsunçuluqla, sehrbazlıqla məşğul olan adam; ovsunçu, sehrbaz, gözbağlayıcı. [Papas:] …Əfsunçudur, divanədir, aldanmayın, aldanmayın! H
is. Ovsunçunun işi, peşəsi; sehrbazlıq, gözbağlayıcılıq
[fars.] bax əfsunçu. // Füsunkar. [Şeyx Sənan:] Bəlkə məcnunəm, eyləməm inkar; Bais ancaq o hüsni-əfsunkar
bax əfsunçuluq
“Əfsunlamaq”dan f.is
f. Ovsunlamaq, sehrləmək. Öylə bir incə təravət vardı; Ki, bütün gözləri əfsunlardı. H.Cavid. Züleyxanın iri, qara gözləri kimin üzünə gülsəydi, onu ə
“Əfsunlanmaq”dan f.is
məch. Ovsunlanmaq, sehrlənmək
sif. Ovsunlu, ovsunlanmış, sehrlənmiş. Qadınlar köhnə məscidi əfsunlu ayələrdən, Quran vərəqələri, zibil və torpaqdan təmizləyir, barama torlarına yer
nida [fars.] Heyif, təəssüf. Yox səndə nişani-namü namus; Əfsus ki arsızsan, əfsus! Füzuli. Əfsus, qocaldım, ağacım düşdü əlimdən; Səd heyif cavanlıq!
sif. [fars.] şair. Səpən, saçan, dağıdan, səpələyən. □ Əfşan etmək – səpmək, səpələmək, dağıtmaq, tökmək, saçmaq
is. [ər.] Günah və qüsurunu nəzərə almama, günah və təqsirindən keçmə, günahı bağışlama. [Yusif:] Əfvinlə sevinməz könül, əfsus; Zalım yenə zalımdır
sif. Əfv oluna bilməyən, bağışlanılmaz, bağışlanması mümkün olmayan. Əfvedilməz hərəkət, günah. – [Nadir bəy:] Aciz bir qarıncanın belə qanına girmək,
is. hüq. Ali hökumət orqanının fərmanı ilə məhkumların məhkəmə cəzasından qismən, ya da tamamilə azad edilməsi; amnistiya
is. [lat. “opiom”dan] Tiryək. [Nəcəf bəy:] Tiryakınıza lənət, mütrübünüzə lənət, əfyun gəzdirən dərvişlərinizə lənət, yalançı seyidlərinizə, siğəxanla
is. Tiryəkçi, tiryəkçəkən
sif. Tiryəkli, içərisində tiryək olan. // məc. Zəhərli, acı. [Yusif:] Onlar nə verirlər sana? Əfyunlu hədiyyə! H
sif. [ər.] köhn. Artıran. Gərçi qış fəsli idi, leyk həva; Rövşənü saf idi fərəh əfza… M.Ə.Sabir
sif. [ər.] klas. Daha artıq, daha qiymətli, daha üstün tutulan. Hər kimsənə bir şey gətirir fikrü xəyalə; Məcmudən əfzəldi mənə yar xəyalı
is. [ər.] klas. Üstünlük, daha qiymətlilik, üstün tutma. Bir xəyal edə bilmir ki, bunlar niyə gərək bu əfzəliyyətə səzavar olsunlar? M
zərf [fars.] klas. Çox, daha artıq. Sədəf dəhanından çıxan sözlərin; Qiyməti əfzundur dürdanələrdən. Q
bağl. [fars.] Şərt bildirən cümlənin müxtəlif yerində işlənərək şərti gücləndirir. [Orxan:] Zərər yox, onu mən sağ qoysam əgər; Dünyada yox məndən alç
bax əgər-əskik
is. Tamam olmayan, çatışmayan cəhətlər, şeylər, ehtiyac olunan şey. Vaqeən [Ağaverdinin] min manat pula böyük bir ehtiyacı varmış
is. Nöqsan, kəsir, çatışmazlıq, qeyri-mükəmməllik. İşdə əgərəskiklik var
is. dan. Şərt, şərt qoyma. [Şiraslan:] Burada analitik dəqiqlik var, sizin əgər-məgərlər kara gəlmir
bağl. [fars.] klas. Hərçənd, hər nə qədər olsa da, …isə də. Hər kanda əgərçi ləl çoxdur; Bir ləl ki layiq ola yoxdur
sif. [ər.] köhn. kit. Çox, ən çox, əksəriyyət. Doğru imiş, şairin olmaz imiş məzhəbi! Kafir olurmuş bütün mirzələrin əğləbi
is. [ər. “ğəni” söz. cəmi] köhn. kit. Zəngin adamlar, varlılar, dövlətlilər. Bu əğniyalərin üzün görüncə ehtiyacdan; Get, ey fəqiri-binəva, kəfən bürü
is. [ər. “ğeyr” söz. cəmi] klas. Özgə(lər), dost olmayan(lar); rəqib(lər), yad(lar). Bu gələn yar özüdür; El-obanın gözüdür; Bu tənə sənin deyil; Bəlk
is. klas. Düşmənlik, rəqiblik, yadlıq. Təneyi-əğyar çəkməkdir işim bir yar üçün; Kim, olub əğyarə yar, eylər mənə əğyarlıq
bax eh
is. [ər. “əhl” söz. cəmi] 1. Bir yerdə yaşamaqda olan adamlar; camaat. Şəhər əhalisi. Kənd əhalisi. Rayonun əhalisi
sif. Əhalisi olmayan, əhali yaşamayan
is. Əhalisi olmama, əhali yaşamama
is. [ər.] Ətrafını tutma, dövrələmə, dörd tərəfini tutma. Səlim adamların əhatəsində tərini silə-silə yeriyirdi
sif. Dövrələyici, hər tərəfi qavrayan. Katib əhatəedici nəzəri ilə ətrafa nəzər saldı. Mir Cəlal
“Əhatələmək”dən f.is
f. Əhatə etmək, əhatəyə almaq, dövrələmək, dövrəyə almaq, dörd tərəfini tutmaq
“Əhatələnmək”dən f.is