“Haçalamaq”dan f.is
f. Haça kimi iki yerə ayırmaq. …Sözünü qurtarıb yenə saqqalını haçaladı. S.M.Qənizadə
1. məch. İki yerə ayrılmaq, bucaq şəklində iki istiqamətdə uzanmaq (yol, çay və s. haqqında). Kəndə çatanda yol haçalandı
“Haçalaşmaq”dan f.is
bax haçalanmaq. Şiddətli küləklərin nəticəsində qayalar get-gedə sivriləşir, haçalaşırdı. S.Vəliyev. Yol haçalaşanda Muxtar əlini sağ tərəfə tuşlayıb
sif. Haça şəklində olan, haçası olan. Haçalı yol. – [Uşaq] qarşıdakı zirvəsi haçalı qayalar başında qara qanadlarını açıb yüksəlmək istəyər … buludu g
“Haçaq”ın deyiliş forması. [Rza bəy:] Söylə görüm, toy haçandır? Ü.Hacıbəyov. Nur zülmətsiz haçan oldu? Zülmətdən nur içən oldu! M
zərf Nəhayət, axırda, çox vaxt keçəndən sonra. Haçandanhaçana gəlib çıxdı. – [Gülnaz] haçandanhaçana xatırladı ki, bu gəncə parkda iki-üç dəfə rast gə
sif. Saqqalı haça şəklində olan. Haçasaqqal qoca. – Haçasaqqal bir kişi üçüncü zəngi çalan kimi salondakı neft lampalarının işığını azaltdı, zal qaran
is. [ər.] 1. İctimai və ya şəxsi həyatda vaqe olan, baş verən hal; əhvalat, vaqiə, vəqə. Bütün bu hadisələr yanaşı oturan adamların təsəvvürlərində ca
is. zool. Gecələr çox iti uçan, işığa gələn uzunxortumlu kəpənək. ◊ Haf kimi – gözlənilmədən, cəld, özünü birdən çarparaq
is. [ər.] köhn. 1. Qoruyan, saxlayan, mühafizə edən. 2. Quranı əzbər bilən adam
is. [ər.] Bir şeyi zehnində, yadında saxlama və yenidən təsəvvüründə canlandırma qabiliyyəti; yaddaş
sif. Yaxşı hafizəsi, yaddaşı olan; yaddaşlı. Salmanın verdiyi məlumatlardan Maya onun gözəl hafizəli və ayıq fikirli adam olduğunu görürdü
sif. Hafizəsi, yaddaşı olmayan və ya zəif olan; yaddaşsız, unutqan, huşsuz. Hafizəsiz qoca
is. Hafizəsi, yaddaşı olmayan və ya zəif olan adamın halı; yaddaşsızlıq, unutqanlıq, huşsuzluq. [Cinayətov:] Bay sənin… – deyə donquldandı
sif. [ər.] köhn. 1. Qorxunc. 2. Azman, nəhəng
is. [ər.] köhn. 1. Dəyişmiş, dəyişilmiş, dəyişdirilmiş. 2. Maneə. 3. Çəpər, hasar. 4. məc. Əngəl
sif. [ər.] köhn. 1. Sahib, yiyə. 2. Əhatə edən
zərf [ər.] köhn. Beləcə, bu surətdə
is. [ər.] 1. hüq. Məhkəmə orqanlarında baxılan iş haqqında hökm və ya qərar çıxaran vəzifəli şəxs. Xalq hakimi
is. İdarə etmək hüququ, siyasi hökmranlıq. Hakimiyyətin ilk illəri. Hakimiyyəti ələ keçirmə. Hakimiyyət başına gəlmək
is. 1. bax hakimiyyət. 2. idm. Hakimin (2-ci mənada) öz vəzifəsini ifa etməsi. O, dəfələrlə beynəlxalq yarışların hakimliyində iştirak etmişdir
[ər.] 1. sif. Doğru, düz, düzgün, həqiqi. Haqq iş. – Nahaq söz od vurar qəlbə, fəqət haqq söz keçər daşdan
is. [ər.] 1. Allah, Tanrı. Tək-tək ayılan varsa da, haqq dadıma çatsın; Mən salim olum, cümlə cahan batsa da, batsın
is. [ər.] Ədalət, insaf. Səninləyəm, haqq-ədalət, səninləyəm; Milli qürur, milli qeyrət, səninləyəm! M
is. [ər.] 1. Hər hansı hesablamanın nəticəsi; hesablama, hesab. Hamı işdən çəkilib çıxdığı halda, mühasib çıxmaq istəmir və əlindəki haqq-hesabı başa
zərf [ər. həqq və fars. na] Haqlı olub-olmadığından asılı olmayaraq; istər haqlı olsun, istər haqsız
is. [ər.] Zəhmət, əmək. Bu mədəndə saç ağartmış ustanın, düzü; Otuz illik haqqı-sayı, əməyi vardı. Ə
“Haqlamaq”dan f.is
f. Yüyürüb çatmaq, dalınca qaçıb yaxalamaq, başının üstünü almaq. Bazarçaydan gələn dəstə banditləri haqlamışdı
“Haqlaşmaq”dan f.is
f. Hesablaşmaq, haqqhesabı çürütmək, haqq-hesab çəkib üzülüşmək
sif. Düz deyən, düzgün fikirləşən, düz hərəkət edən, səhv etməyən (haqsız əksi). Xan, arvadının sözlərinin haqlı olduğunu anladı
is. Fikirdə, mühakimədə, hərəkətdə və s. düzlük, düzgünlük, doğruluq; haqlı olma; haqq, ədalət. Öz işinin haqlılığına inanmaq
is. Haqqı, düzgünlüyü, doğruluğu sevib müdafiə edən adam. // Sif. mənasında. [Cabbar:] Sən özün haqsevən bir adamsan, bizi də yaxşı tanıyırsan, bilirs
sif. və zərf 1. Haqq və insafa uyğun olmayan; ədalətsiz, nahaq, əsassız. Haqsız iddia. Haqsız cəza. – Mürsəqulu … haqsız işə razı olmayan bir adam idi
is. 1. Haqq və ədalətə uyğun olmayan hal; ədalətsizlik, insafsızlıq. Nəbi kiçik yaşlarından haqsızlığı sevməzdi
sif. Başqasını işlədib haqqını verməyən, haqqını kəsən; istismarçı. Məlik tacir haqverməz adamdı. (Nağıl)
bax al3 (bəzən “hal anası” şəklində işlənir). Hal hər şeyi tərsinə eləyir. Tərsinə iş görən qadına deyərlər: hal cinsisən? Bir adam tutduğu halı yazığ
is. [ər.] 1. Hər hansı bir səbəbdən, şəraitdən doğan vəziyyət, keyfiyyət. Xəstənin halı yaxşıdır. – Hicrin edibdi könlümü bərbad, ağlaram; Çoxlar tuta
is. [ər.] Vəziyyət, əhval. ◊ Hal-əhval tutmaq (soruşmaq) – bax əhval tutmaq (soruşmaq) (“əhval”da). [Şeyx] hal-əhval tutub, bardaş qurdu
is. İndiki vaxt, indiki zaman, hazırkı vaxt, bu an, bu saat, əlan. [Çopo:] Keçmişin təcrübəsi hal-hazır üçün faydalıdır
is. [ər.] Hadisə, əhvalat, qəziyyə. [İbrahim xan Vaqifə:] Gedin, görək hal-qəziyyə nə minval üzrədir
zərf [ər.] klas. İndi, indi də, indiyədək, hələ də. Mənə derlərdi əvvəl, bir mələkdir sevdiyin. Hala; Görənlər sən fəqirə göydən enmiş bir bəla derlər
sif. [ər.] 1. İslam dininin ehkamlarına görə yeyilməsinə, işlədilməsinə və ya özünə mal edilməsinə icazə verilən (haram əksi)
sif. 1. bax halal 2-ci mənada. Hamıdan varlı ikən, hamıdan yoxsul oldum; Halalca dövlətimi haram etdi o, haram
“Halallaşmaq”dan f.is
qarş. Ölərkən və ya uzun müddətə ayrılarkən bir-birinin pisliyinin və ya borclarının üstündən keçmək, bir-birini bağışlamaq