“Xışmalamaq”dan f.is
f. 1. Qamarlayıb götürmək, ovcu ilə götürmək, ovuclamaq. Əlyarov pulları cəld xışmalayıb stolunun orta siyirməsinə qoydu
is. 1. İlyas peyğəmbərin adı. 2. məc. Xilaskar
nida. Yavaş gülüş bildirən səs təqlidi. [Allahyar:] Ə, Tarverdi, yaz. – Onun savadı var ki, yaza! Xi-xi-xi
is. [ər.] 1. Bir idarədə, müəssisədə və s.-də maaşla qulluq etmə, işləmə, rəsmi vəzifə yerinə yetirmə
is. 1. Zehni və ya istehsalatla bağlı olmayan fiziki əməyin müxtəlif sahələrində maaşla xidmət edən adam; qulluqçu
is. Maaşla bir idarədə və ya bir yerdə xidmət etmə, işləmə; xidmətçinin gördüyü iş
sif. Xidmətlə, rəsmi vəzifə ilə, işlə bağlı olan. Xidməti işlər. Xidməti ezamiyyət. Xidməti maşın
is. [ər. xidmət və fars. …kar] Xidmətçi. Sübh çox ertə oyanardı qarı; Durğuzar idi hamı xidmətkarı. A
is. Xidmətçilik, birinin xidmətində olma. // məc. Qulluq göstərmə, xidmət göstərmə; nökərçilik
sif. 1. Yaxşı baxılmağı, yaxşı qulluq edilməyi, yaxşı xidmət edilməyi tələb edən. Çay çox xidmətsevən bitkidir
is. [ər.] Fikir, dərd, qəm, qüssə; fikir çəkmə. Qaldı mən dilxəstəyə ancaq məlalü xiffətin. S.Ə.Şirvani
“Xiffətləndirmək”dən f.is
f. Xiffət çəkdirmək, kədərləndirmək, qəm-qüssə çəkdirmək
“Xiffətlənmək”dən f.is
f. Xiffət çəkmək, kədərlənmək, qüssələnmək. Oğlunun dərdindən ana çox xiffətləndi
is. [ər.] 1. Zidd, əks. [Hakimi-şər:] Ağa Salman, deyirlər, Hacı Qafurun övladı qalıbdır. Sənin bu sözün xilafına isbatın varmı? M
is. [ər.] tar. Ərəb xəlifələrinin hakimiyyət dövrü; xəlifəlik. // Ərəb istilaları nəticəsində yaranmış, başında xəlifənin durduğu feodal dövlət
is. [ər.] Qurtulma, xilas olma; nicat, qurtuluş. □ Xilas etmək – 1) qurtarmaq, nicat vermək. Təhlükədən xilas etmək
sif. Xilas etmək üçün olan, xilas edən; xilaskar, qurtarıcı. Xilasedici kəmər. Xilasedici qayıq
bax xilasedici. Xilasetmə ekspedisiyası. Xilasetmə stansiyası
sif. [ər. xilas və fars. …kar] Təhlükədən, ölümdən xilas edən; xilasedici, qurtarıcı. // İs. mənasında
is. Təhlükədən, ölümdən xilas etmə, qurtarma, xilas olmasına, qurtarmasına kömək etmə
is. [ər.] 1. Yaradılma, yaradılış. Dünyayə gələn getmək üçündür, bu nə qəmdir; Bir fikr elə, bu xilqəti-aləm nə üçündür
is. Bəzi məməli heyvanların (fil, qaban və s.-nin) ağzının kənarındakı iri, möhkəm dişlər
is. [yun.] Əjdahaya bənzəyən, ağzıalovlu heyvan
is. [ər.] Çadır, alaçıq
is. Dama-dama kəsilmiş xəmir parçalarından bişirilən xörək. Sulu xingal. Quru xingal. Qovurma xingal
is. Xingal bişirilib satılan yeməkxana
sif. Xingal üçün hazırlanan, xingala yarar. Xingallıq qoyun əti
bax kinə. İsitmə (malyariya) müalicəsində qiymətli dərman olan kinə (xinin), Cənubi Amerikanın yerli əhalisi olan inklər tərəfindən tapılmışdır
f. Bulandırmaq
is. [fars.] Satınalma, alma (mal, şey). □ Xirid eləmək (etmək) – 1) satın almaq, pulla almaq (mal, şey və s
is. [fars.] 1. Alıcı, müştəri. Malın xiridarı yoxdur. – Mətaın atma bazarə; Xiridar olmayan yerdə. M
is. [ər.] köhn. 1. Cübbənin altından geyilən içi pambıqlı qısa geyim. Əfğan çəkib etdi xirqəsin çak; Səhralərə düşdü zarü qəmnak
is. Nəfəs yolunun yuxarı hissəsi. Əlyarov az qala Teymurun xirtdəyindən tutub boğmaq istəyirdi. M.Hüseyn
“Xirtdəkləmək”dən f.is
f. Xirtdəyindən tutmaq (yapışmaq), yaxalamaq, boğazlamaq. [Qəssab] oğlan içəri girən kimi, onu xirtdəkləyib basdı yerə
“Xirtdəkləşmək”dən f.is
qarş. Bir-birinin xirtdəyindən (boğazından) yapışaraq, dalaşmaq, boğazlaşmaq
is. [ər.] İnsanın təbiətinə məxsus sifət; xasiyyət, təbiət. Xoş xislət. Sərt xislət. – [Şirin Çingizə:] Əşirət dövründə bir ailə başçısının şəxsi xisl
[ər.] 1. Bir şəxsə və ya camaata müraciətlə deyilən sözlər; müraciət. Məcnun ki, eşitdi bu xitabı; Verdi bu əda ilə cavabı
zərf [ər.] Xitab edərək, üzünü tutaraq, xitabla, müraciətlə. [Müslümbəy] qoca kişiyə xitabən: – Əmi, bu uşaq sənin nəyindir, oğlundurmu? – deyə sual e
is. [ər.] 1. Xətiblik. 2. Səlis və aydın nitq söyləmə qabiliyyəti. Ey süxəndanan, bu günlər bir hidayət vəqtidir! Ülfətü ünsiyyətə dair xitabət vəqtid
is. [ər. xitab və fars. …namə] bax müraciətnamə. Arabir divarlara xitabnamələr yapışdırılır: Ukrayna hökuməti kəndliləri bolşeviklərlə mübarizəyə dəvə
is. [ər.] Bitmə, qurtarma, sona çatma; axır, son, tamam. □ Xitam vermək – 1) bitirmək, tamamlamaq, başa vurmaq
is. [fars.] Hər iki tərəfində ağac əkilmiş yer, yol və s. Bağ gözəl bağdır: bir böyük xiyabanı var ki, iki tərəfindən uca çinarlar qalxıb
sif. Xiyabanı olan, hər iki tərəfi ağaclı. Xiyabanlı park
is. Xiyaban olan yer; xiyaban. Şəhərin üst tərəfi xiyabanlıq idi
is. Qabaq fəsiləsindən olan uzunsov, yaşıl, tumlu bostan meyvəsi. Yayda süfrədə xiyar görünməsə, hamını kədər basar