TUTULMAQ I f. Yaxalanmaq, həbs olunmaq. Atam tutulmuşdu, mühakimə ediləcəkdi (M.İbrahimov). TUTULMAQ II f
TÜMƏN I is. [ fars. ] Pul vahidi. Bir əmliyin bir tümənə satılı; Necoldu dövlətin, malların, dağlar! (Aşıq Ələsgər)
TÜND I sif. Acı, bərk (çay). İndi də dalbadal tünd çay içməsi, çörək yeməməsi göstərirdi ki, Göyçək doğrudan da möhkəm acıqlanıbdır (Ə
TÜTÜN I is. Papiros üçün hazırlanmış məmulat. Ananov kağıza tütün bükənlər; Qurtardı tənbəki, saman qalmadı (Aşıq Ələsgər)
UC I is. Son, axır. Gözlə ha gözlə, gözlə ha gözlə, axırda dəstənin ucu açıldı (“Koroğlu”). UC II qoşma Ötrü, görə
UÇQUN I is. Dağın sürüşməsi. Görürsən bir anda dağ dərəsində; Uçqunlar özgə bir həyat yaradır (M.Araz)
UÇMAQ I f. Havada qanadla getmək. Durma, uç göylərə, pərvazına heyranam, uç! (S.Rüstəm). UÇMAQ II f. Yıxılmaq, dağılmaq, sökülmək
UÇUQ I sif. Xarab olmuş, dağılmış. Bu uçuq binanın həyət-bacası Lenaya çoxdan, lap balaca vaxtlarından tanış idi (S
UD I is. [ ər. ] bot. Hindistanda bitən və yandırıldıqda xoş iyi verən ağac adı. UD II is. [ ər. ] mus
USTA I is. [ ər. ] Sənətkar, ustad, öz işini bilən. Ramazan öz işinin ustasıdır. USTA II zərf [ ər. ] Cəld; ağıllı
UZANMAQ I f. İstirahət etmək, yatmaq. İşığı söndürüb yatağa uzandı, amma yata bilmədi (D.Dəmirli). UZANMAQ II f
ÜNSÜR I is. [ ər. ] Bir şeyin tərkib hissəsi. ÜNSÜR II is. [ ər. ] Yabançı, yad, özgə
ÜSKÜK I is. Tikiş zamanı barmağa geyilən alət, oymaq. ÜSKÜK II is. Pətək, daraq. Bir üskük bal bütün şanın keyfiyyətini özündə cəmləşdirmirmi?
ÜTÜ I is. Paltarı qaydaya salan alət. Başqa qadınlar paltar yuyur, ütü çəkir, tikiş tikir, patefon oxudub kef edirdilər (Ə
ÜZ I is. Sifət, bəniz. Aç üzün, yox tikanı insanın; Arı sancar üzün, pətəkdən qaç! (M.Ə.Möcüz). ÜZ II is
ÜZƏNGİ I is. Yəhərdə ayaq qoyulan yer. Yəhərə çəkilən bu cüt üzəngi; Baxın, oxşamayır biri-birinə (Ə
ÜZLÜ I sif. Üzü qəşəng olan. Məni xəbər alsa gül üzlü canan; Salam deyərsiniz yara, buludlar (B.Azəroğlu)
ÜZMƏK I f. Suda hərəkət etmək, çimmək. Üzür sularda min gəmi; Sükançının nədir qəmi (Ə.Kürçaylı). ÜZMƏK II f
ÜZSÜZ I sif. Həyasız, sırtıq, riyakar. Bir sıra vicdansız, bir sıra üzsüz; Gəzib qara-qara hər yerdə güdür (M
ÜZÜCÜ I sif. Üzücü, suda üzən. Hərçəndi Yasəmən çox üzücü idi, amma bu iti axan, daşları və böyük kolları yumalayan seldə üzmək mümkün deyildi (S
ÜZÜK I is. Barmağa keçirilən bəzək əşyası. Hər əlinə alıb bir danə üzük; Üzüyü dəstinə alan oynasın (M
ÜZÜLMƏK I f. Zəifləmək. Sara xəstəlikdən üzülmüşdü. ÜZÜLMƏK II f. Aralı düşmək... Mən necə dərd çəkməyim, əlim yardan üzülür
VAR I is. Dövlət, sərvət, mal-mülk. Aldada bilməmiş dünyanın varı; Bir məslək eşqilə yaşayanları (S.Vurğun)
VARLIQ I is. Olma, var olma, mövcud olma, mövcudiyyət. Məhəbbət özü də canlı həyatdır; Onun varlığını yaşayan duyur (S
VERGİ I is. Müəssisədən, idarədən, əhalidən və s. alınan məcburi dövlət rüsumu. Vergi, biyar bizi gətirdi cana (S
VƏZİFƏ I is. [ ər. ] Bir şəxsin üzərinə qoyulan və onun mütləq yerinə yetirməli olduğu iş; borc. Hər bir işdə vəzifəni; Sən biləsən əsgər kimi! (B
VƏZN I is.[ ər. ] Çəki, ağırlıq. Mənim pambıq yükü ilə aram yoxdur. Özü çox, vəzni az (Ə.Haqverdiyev)
VURAN I is. riyaz. Vurma əməlində: vurma hasilini almaq üçün bir ədədin digər ədədə neçə dəfə vurulduğunu göstərən ədəd
VURĞU I is. Döyünmə, vurma. Bir əsər yaranır hər düşüncədən; Hər qəlb vurğusunun öz mənası var (S.Vurğun)
VURULMAQ I f. Zərbə endirilmək, çalınmaq, güllə ilə vurulub öldürülmək və s. Üzvlərdən Hacı Mirzə Həsən vuruldu (M
YAD I is. [ fars. ] Hafizə. Hərdən düşür mənim də; Məktəb illərim yada (Ə.Cəmil). YAD II sif. [ fars
YAĞ I is. Qida maddəsi, süddən hazırlanan məhsul. Nənəm yağ gətirir, anam bal qoyur; Bacım işləməli bir dəsmal qoyur (O
YAĞLI I sif. Yağı çox olan ət, xörək, süd və s. İçilən çay, yeyilən yağlı plov; Çəkilən hoqqavü qəlyan oldu (M
YAXALAMAQ I f. Qəflətən tutmaq, yapışmaq. Geri dönərək məni yaxaladı (S.Rəhman). YAXALAMAQ II f. Suya çəkmək
YAXALANMAQ I f. Yuyunmaq. Get, ocağın üstündə isti su var, yaxalan, gəl... (M.İbrahimov). YAXALANMAQ II f
YAXMAQ I f. Sürtmək, çəkmək. ...Əslində isə bir kəndçi öz bicliyi ilə yüz şəhərlinin başına piy yaxar (M
YAL I is. coğr. Sıra dağların və ya dağ massivlərinin ən hündür hissəsi. Yaz olanda yaşıllaşır; Gülür yamacın, yalın (O
YALAQ I is. İti yemləmək üçün qazılmış yer. İtin yalını yalağa tök. YALAQ II sif. dan. Yaltaq; xəsis; qazan dibi yalayan
YALMAN I is. Atın boynu, yal bitən yeri. Sindi yalmanına cahillər; Buraxıb cilovu, nə qədər ki var (O
YALNIZ I zərf Tək, tənha, kimsəsiz. Axşama qədər orada yalnız qaldım (H.Nəzərli). YALNIZ II ədat Məhdudlaşdırma mənasında; ancaq
YAN I sif. Böyür, tərəf. Yan küçələrdən iki böyük dəstə gəlirdi (M.Hüseyn). YAN II f. Od tutmaq, əzab çəkmək
YAR I is. [ fars. ] Dost, yoldaş. Bulmadım onda bir müvafiq yar; Yar sandıqlarım bütün əğyar... (M.Ə
YARA I is. Xəstəlik; güllə yarası. Sürünür döşündə, qolunda yara; Sürünür bu yaxın təpəni aşır (Ə.Cəmil)
YARI I is. İki yerə bölünmüş şeyin bir hissəsi; orta. Pis olmaz, yarıda bir ayaq saxlamaq (R.Rza). YARI II f
YAŞ I is. İl, sinn. Bahar oldu, qış oldu – itirdiyim ömür, gün; Qazandığım yaş oldu (B.Vahabzadə). YAŞ II is
YAŞLANMAQ I f. Yaşa dolmaq, qocalmaq. Artıq Ədhəm kişi yaşlanmışdı. YAŞLANMAQ II f. Nəmlənmək, yaş olmaq
YAŞLI I sif. Xeyli yaşı olan, yaşa dolmuş. Hər dəfə bu mənzərəni görəndə mən yaşlı, atam kimi güclü olmağı arzulayırdım (Ə
YATMAQ I f. Yuxulamaq. Bütün ailələr səhər məlumatını dinləməmiş evdən çıxmır və gecə məlumatını dinləməmiş yatmırdılar (S
YAVA I sif. Pozğun, ədəbsiz, azğın. Mən səni gəlin gətirdim ki, oğlumun ayağını qumarxanalardan, yava yollardan çəkəsən (Çəmənzəminli)
YAY I is. İlin fəsillərindən birinin adı. Bu yay istirahətə öz bağımıza köçəcəyik! (S.Qədirzadə). YAY II is