\– müsbət sərvəti ifadə etmək üçün fəlsəfədə işlədilən ən geniş anlayış.
XX əsr fəlsəfəsinin cərəyanlarından biri, poztivizmin müasir forması.
i Natika: Düşünən və düşündüyünu söyləyən nəfs,ruh.
\ – irəli sürülən bir tezisi tanımamaq.
Ərəb dilinin qrammatikasına verilən addır.
\ – ümumi olaraq eyni illərdə doğulan və eyni zəmanənin şərtlərini və beləcə bir-birinə bənzəyən sıxıntıları, taleləri yaşamış, oxşar tapşırıqlarla m
Sosial həyatın ən mühüm anlayışlarından biridir. Nəsil öz mənşəyini vahid bir əcdaddan götürən qan qohumlarının ittifaqıdır
\- verilən səbəblərdən çıxarılan hökmlər. Əgər səbəblər doğrudursa nəticələri də çox zaman doğru olur
bu termin sufi terminologiyasında orijinal adı ilə ―mürakəbə‖ adlanır. Nəzarət Allah-təaladan qullara istiqamət-lənən bir hal olduğu kimi, qulun da ö
\ – nəzəriyyə ilə bağlı olan, teorik düşünmə ilə biliyə yönələn şey.
\ – gerçəkliyin bu və ya digər ―fraqmenti, parçası‖ haqqında səhih, dürüst birliyin ümumi-ləşdirilmiş sistemi; həmin parçanı təşkil edən obyektləri
\ – nəyəsə istiqamətlənmiş hiss. Kiminsə pisliyini istəməyə istiqamətlənmiş hiss. Yox etmə istəyinə varan bir xatırlama
\ – ümumi olaraq var olan dəyərlərə, görüşlərə, sistemə qarşı çıxan, heç bir dəyər tanımayan görüşlərə verilən addır
\ – ümumiyyətlə hər şeyi yaxşı tərəfindən görmə, hər vəziyyətdə yaxşı bir çıxış yolu uman dünyagörüşü
\ – budizmin \ dini fəlsəfəsinin əsas anlayışı; bir növ ―xilas‖ mənasını ifadə edir. İnsanın ruhi meyllərinin yüksək halını, son məqsədini bildirir
\ – insanların bir-biri ilə ünsiyyətindən, bu və ya digər dilin vasitəsilə onun öz fikirlərinin ifadə etməsindən və başqalarına çatdırılmasından ibar
\. Bəzi elementlərin daxilində hər birinin müəyyən bir yeri olan bir birlik qurmaq şərtilə az yaxud da çox sağlam bir formada bir yerə sığışması
\ – orta əsr fəlsəfəsində cərəyan; anlayışları ayrı-ayrı predmetlərin adı hesab etmişdir.
\ – İsimcilik: Ümumi fikirlərin və küllülərin nə zehində, nə zehnin xaricində, özündən və ya təcrübənin məhsulu olaraq olmadıqlarını, onların bir
\ – planetimizin şüurlu insan fəaliyyəti ilə əhatə olunmuş sahəsi.
\ – 1. Günahlandırma və dəyərləndirmənin özünə görə həyata keçirildiyi meyar. Tabe edilməsi vacib olan qayda, qanun
\ – fenomenin əksinə olaraq yal-nız ağılda dərk edilən mahiyyəti ifadə edən termin. Hisslər vasitə-silə dərk olunmayan, sırf əqllə qavranılan deməkdir
Aləmi tənzim edən və maddi olmayan mebde prinsip.
\ – Kainatı sistemləşdirən və qeyri maddi olan ideya. İnsanın ən yüksək bacarığı.
\ – bir-birindən törəyən və filoloji baxımdan əqraba olan canlı varlıqlar elementi. Öz daxilin-də bir forma olan və üzərində cins terminin olduğu mən
Peyğəmbərlik. İslam dininə etiqad edən müsəlmanların iman əsaslarından biri də peyğəmbərlərə imandır
müəyyən keyfiyyətlərinə, xidmətinə görə hər hansı bir şəxsin, baxışlar sisteminin və ya təşkilatın hamı tərəfindən etiraf edilən nüfuzu
\ – önə sürülən bir müdafiənin həqiliyini məntiqi metodla göstərmək, nəticənin doğruluğunu göstərmək üçün, doğru olaraq məlum olan yaxud da doğru
\ – qədim hind fəlsəfəsinin ortodoksal sistemlərindən biri.
realizm \ – zəmanəmizdə Kembricdə ortaya çıxan hər şeyi metafizik formada yorumlayan, baxışlarının böyük əksəriyyətinin metafizik idealizmdən qaynaql
\ – XIX əsrdə fəlsəfəni çökməkdən qurtarmaq üzrə xüsusilə də bilik tənqidçisi baxımından Kanta istiqamətlənən tədqiqatlar
\ bax sub-yekt və obyekt.
\ – obyektlə əlaqəsi olan, onunla həmahəng olan. Fərdin şəxsi görüşündən asılı olmayan. Yaxud ümumiyyətlə hər növ düşüncə tərzinə uyğun gələn
\ – fəl-səfi mövqe; buna görə fəlsəfi idrak tədqiqatı tənqidi qiymətlən-dirməyə, dəyərlər haqqında mülahizələr söyləmək səviyyəsinə çatdırmağa qadir
\ – ruhun və bədənin qarşılıqlı təsirinin izah olunmazlığını aradan qaldırmağa çalışan XVII əsr dini-idealist doktrinası
\ – dünyada fövqəltəbii, elmi tədqiqata müyəssər olmayan fenomenlərin və qüvvələrin mövcudluğunu qəbul edən və onlara qarşılıqlı təsir üçün \ ―əm
\ – bir neçə nəfərin suverenliyi, dövlət gücünün az saylı şəxslərin yaxud da ailələrin əldə olduğu dövlət forması
\ – müasir fəlsəfədə öz təbiəti etibarilə məntiqi pozitivizmin və praqmatiz-min sintezindən ibarət cərəyan
bax. Nikbinlik
\ – hərfi mənası vasitə, alət deməkdir. Aristotelin məntiqlə əlaqədar işlərin hamısına verilən ad. Lakin Aristotel sırf məntiq mənasında analitik term
predmetin və hadisənin keyfiyyət və kəmiyyət müəyyənliyinin üzvi vəhdətini ifadə edən fəlsəfi kateqoriya
orqanizmin həyat fəaliyyətinin geriyə dönməz şəkildə dayanması, canlı varlığın mövcudluğunun labüd təbii sonu
\ əsaslandırılmayan və izah edilməsi mümkün olmayan hiss. Verilməmiş olanın, bilin-məyənin, xüsusilədə gələcəklə əlaqəli olanın əvvəldən hiss edil-
\ – başqalarının yaxşılığını yaşamaq və mənimsəmək ideyasını ehtiva edən görüş.
mənbəyi, səbəbi hərəkət edən şeyin özündə olan hərəkət.
insan fəaliyyəti məhsullarının, həmçinin insanın xassələrinin və qabiliyyətlərinin insanlardan asılı olmayan və onlara hakim kəsilmiş olan nə isə bir
\ – xaricdən bir təyinatla deyil, öz-özünə olan təsirlilik, birbaşa öz daxili ehtimalıyla təsirli olma qabiliyyəti
\ – varlığın və təfəkkürün eyniyyəti haqqında obyektiv idealist doktrina; bu doktrinaya görə təbiət və cəmiyyətin bütün inkişafı dünya zəkasının,
\ – idealist baxış; bu baxışa görə bütün cəmiyyət canlıdır, psixikaya malikdir.
\ – Tüm Tanrıcılık Vücüdiyye: Allah ilə aləmi bir və eyni sayan fəlsəfi sənətlərin adı.