HESABAT

Hesabat (ing. Report, rus. отчет) – verilmiş mövzu üzrə informasiyanın, adətən, müəyyən çap blankı, yaxud forması şəklində verilməsi. Uyğun proqramın köməyilə hazırlanmış hesabatlarda mətn, qrafika və diaqram ola bilər. Verilənlər bazalarının idarəolunması proqramlarında hesabat formaları yaratmaq və onları generasiya etmək üçün xüsusi proqramlar ola bilir. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Hesabat jurnalı — 23 aprel, 2005-ci ildə təsis edilib. "Hesabat" jurnalında cəmiyyətdə mövcud olan problemlər: korrupsiya, rüşvətxorluq, vergi yayınmaları, məmur özübaşınalığı və s. barədə məqalə və şərhlər dərc olunur. == Tarixi == Jurnalın ilk sayı qalmaqalla müşayiət olundu. Azərbaycanın ən varlı adamlarının siyahısı, siyahıda məmurların, eləcə də hakim ailə üzvlərinin adlarının olması birmənalı qarşılanmadı. Dövlət başçısının əmisi Cəlal Əliyevin Milli Məclisdəki təhqirlə dolu çıxışı da məhz həmin siyahıdan qaynaqlanmışdı. 2017-ci ildə jurnal fəaliyyətini dayandırıb.

Report generator ~ генератор отчетов ~ rapor üreteçi ~ hesabat generatoru – verilənlər bazasından alınan informasiyanı çap etmək üçün istifadəçinin yaratdığı “formalar” şəklində hesabtlardan istifadə edən tətbiqi proqram növü (adətən, verilənlər bazasının idarəolunması proqramının bir hissəsi). Hesabat generatorundan avtomatik olaraq başlığı, kolontitulu, səhifə nömrələri və b. qoyulmuş rahat oxunan sənəd, yaxud blank yaratmaqan ötrü yazının müəyyən sahələrini, yaxud yazılar qrupunu seçmək üçün istifadə olunur. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Hesabat jurnalı — 23 aprel, 2005-ci ildə təsis edilib. "Hesabat" jurnalında cəmiyyətdə mövcud olan problemlər: korrupsiya, rüşvətxorluq, vergi yayınmaları, məmur özübaşınalığı və s. barədə məqalə və şərhlər dərc olunur. == Tarixi == Jurnalın ilk sayı qalmaqalla müşayiət olundu. Azərbaycanın ən varlı adamlarının siyahısı, siyahıda məmurların, eləcə də hakim ailə üzvlərinin adlarının olması birmənalı qarşılanmadı. Dövlət başçısının əmisi Cəlal Əliyevin Milli Məclisdəki təhqirlə dolu çıxışı da məhz həmin siyahıdan qaynaqlanmışdı. 2017-ci ildə jurnal fəaliyyətini dayandırıb.

Pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabat — şirkətin nağd pul vəsaitlərinin mənbələri və hesabat dövründə istifadəsi haqqında hesabatı, birbaşa və ya dolayı yolla , şirkətin əsas mənbələrə görə təsnifləşdirilən nağd pul daxilolmaları və onun pul vəsaitlərini göstərin. dövr ərzində əsas istifadə istiqamətləri üzrə təsnifləşdirilmiş ödənişlər. Hesabat əməliyyat nəticələrinin, qısamüddətli likvidliyin, uzunmüddətli kredit qabiliyyətinin ümumi mənzərəsini təqdim edir və şirkətin maliyyə təhlilinin aparılmasını asanlaşdırır. Uzun tarixə malik olan balans və mənfəət və zərər haqqında hesabatdan fərqli olaraq, pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabat XIX əsrin 60-cı illərində maliyyə istifadəsinə verilmişdir . XIX əsrin 60-cı illərinin ortalarında vəsaitlərin istifadəsi və mənbələri haqqında sənəd olan pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabatın tərtib edilməsinə ümumi yanaşma formalaşdı. Pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabatın tarixi 1863-cü ilə, böhrandan çıxan Dowlais Ironworks-in hesablarda mənfəət göstərdiyi, lakin yeni domna sobası almaq üçün kifayət qədər nağd pulu olmadığı vaxta təsadüf edir. Vəsait çatışmazlığını izah etmək üçün şirkətin menecerlərindən biri hesabat tərtib etdi və onu müqayisəli balans adlandırdı. Hesabata əsasən məlum oldu ki, şirkətdə həddən artıq inventar var (görünür, onların alınmasına xeyli vəsait xərclənib). Bu hesabat müasir pul vəsaitlərinin hərəkəti hesabatının yaradıcısı oldu. Cari formatda pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabat 1988-ci ildə ABŞ-da pul vəsaitlərinin hərəkəti əməliyyat, maliyyə, investisiya fəaliyyətlərindən hərəkətlərə bölünməyə başladığı zaman hazırlanmışdır .

Daşnaksütyun partiyasının edəcəyi bir şey yoxdur (erm. Դաշնակցությունը անելիք չունի այլևս) — Ermənistan Demokratik Respublikasının ilk baş naziri olmuş Hovannes Kaçaznuninin 1923-cü ildə Buxarestdə, "Daşnaksütyun" partiyasının baş qurultayında SSRİ və Avropa nümayədəliyinin qarşısında, Paris Konfransına təqdim etdiyi 128 səhifəlik, partiyanın keçmişi ilə kəskin hesablaşma və özünütənqid səciyyəsi daşıyan hesabatdır. == Hovanes Kacaznuni == Hovannes Kaçaznuni 1867-ci ildə Gürcüstana aid Axalsıxs bölgəsində dünyaya gəlib. İlk təhsilini doğulduğu şəhərdə, orta təhsilini Tiflisdə başa vurduqdan sonra,1887-ci ildə Sankt-Peterburqdakı Memarlıq İnstitutuna daxil olaraq, 1893-cü ildə birinciliklə bitirdi. Təhsilini başa vurduqdan sonra, 1893-1895 və 1899-1906-cı illərdə Bakıda, 1895-1897-ci illər arasında Batumi və 1897-1899-cu illərdə Tiflisdə memar işləyib. 1899-1906 illəri arasında Bakıda memar olaraq çalışaraq xəstəxanalar və çoxmərtəbəli binalar dizayn etdi,ən diqqətəlayiq işi 1911-ci ildə tamamlanan Müqəddəs Faddey və Varfolomey kilsəsi oldu. 1906-cı ildən sonra həyatını siyasi və ictimai fəaliyyətə həsr etdi. Bir müddət Bakıda da işləyən Kaçaznuni daşnaklarla da Bakıda tanış olub. 1917-ci ildə Erməni Milli Şurasına üzv qəbul edilib, 1918-ci ildə Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasında dövlət xeyriyyəsi naziri kimi çalışıb. Elə həmin il yaradılan Ermənistan Respublikasının baş naziri olan Daşnaksütyun Partiyasının lideri kimi də şöhrət qazanıb.

Hüquqşünas Məmməd Pərinçəyin rus-Sovet dövlət arxivlərində etdiyi uzun işləri nəticəsində hazırladığı, dünyada ilk dəfə Türkcə olaraq nəşr olunan bu kitab, I Dünya Müharibəsi illərində Rusiyanın Qafqaz Orduları Qərargah Başçısı olan Tuğgeneral L. M. Bolhovitinovun hesabatının tərcüməsidir. Türk tezisinə yaxın dayanan bu hesabat tərcüməsinin əhəmiyyəti, üst səviyyə vəzifəli Rus komandirinin qaynaqlıq və bəzən şahidlik etməsi, daha əhəmiyyətlisi hesabat ən üst səviyyə Çar mövqelərinə istiqamətli yazılmış olduğundan etibarlı tapılmasıdır. Osmanlı ilə döyüş halında olan Rusiyanın bir generalının, həm Türk cəbhə gerisindəki, həm Rus Ordusu yanında iştirak edən Ermənilər əleyhinə bu qədər məlumat təqdim etməsi hesabatı diqqət çəkici edir. == General Bolhovitinovun Hesabatının Nəticələri == 1. Erməni məsələsi 19. əsrdə çıxarılmışdır və Ermənilərin həyat şərtləri Türklər və Kürdlərə görə çox daha yaxşıdır. 2. Erməni məsələsi, süni olaraq İngilislər tərəfindən çıxarılmışdır. Beləcə Türkiyə ilə Rusiyanın axtarsının açılaraq rus-Türk ittifaqı önlənmək istənmişdir. Osmanlının zəifləməsindən sonra isə müstəqil bir Ermənistan ilə Türkiyə və Rusiya arasında bir tampon ölkə hədəflənmişdir.

Britaniya Şimali Amerikası Problemləri Hesabatı (İngilis dilində: “Report on the Affairs of British North America”) — adətən Durham Hesabatı (“Durham Report”) olaraq bilinir, 1839-cu il tarixli, Quebec, Ontario, Kanada və Britaniya İmperiyası tarixində rol oynamış sənəddir. 1837-1838-ci illərdə Aşağı Kanadada və Yuxarı Kanadada baş verən iğtişaşlardan sonra Whig partiyasına mənsub olan ingilis siyasətçi Durham qrafı John Lambton diktator səlahiyyətləri ilə Kanadanın qubernatoru təyin edildi. Ondan Lambton iğtişaşlarının səbəblərini araşdırması istənildi. Bu dövrdə Kanadadakı rəhbərlik xalq qarşısında cavabdeh deyildi. Lambton, hesabatının birinci səhifəsində ümumi tezisini ümumiləşdirərək, "Mövcud vəziyyətin davam etməsinə icazə verilənə qədər, insanların həyatı və əmlakının təhlükəsizliyi, aktivlərindən istifadəsi və qətiyyətlə işləmələri təmin edilməyəcəkdir” demişdir. Kanadadakı üsyanın səbəblərini idarəetmənin seçilmiş məclisin mövcudluğu ilə xalq qarşısında cavabdeh olmayan hökumətin yaratdığı gərginlik və fransız dilli əhali ilə ingilis dilli əhali arasındakı gərginlik istiqamətində qiymətləndirdi. Buna görə, onun üç əsas tövsiyəsi var idi: Yuxarı Kanada və Aşağı Kanadanın bir koloniyaya birləşdirilməsi, Fransız dilli Kanadalıların mədəni assimilyasiyası və xalq qarşısında hesabat verəcək olan hökumət. Durham, Aşağı Kanadadakı problemlərin etnik baxımdan olduğunu düşünərək tapıntılarını “bir qucaqda mübarizə aparan iki xalq” olaraq təsvir etdi. Kanada Ensiklopediyasının “şovinist” olaraq xarakterizə etdiyi bir yanaşma götürdü; Fransız dilli kanadalıların “ədəbiyyat və tarix çatışmazlığı” olduğunu bildirdi. Aşağı Kanadada əhalinin Yuxarı Kanadadan daha çox olmasına baxmayaraq, qurulacaq yeni əyalətdə iki bölgənin nümayəndəliyinin bərabər olmasının lazım olduğu fikrini müdafiə etdi.

Britaniya Şimali Amerikası Problemləri Hesabatı (İngilis dilində: “Report on the Affairs of British North America”) — adətən Durham Hesabatı (“Durham Report”) olaraq bilinir, 1839-cu il tarixli, Quebec, Ontario, Kanada və Britaniya İmperiyası tarixində rol oynamış sənəddir. 1837-1838-ci illərdə Aşağı Kanadada və Yuxarı Kanadada baş verən iğtişaşlardan sonra Whig partiyasına mənsub olan ingilis siyasətçi Durham qrafı John Lambton diktator səlahiyyətləri ilə Kanadanın qubernatoru təyin edildi. Ondan Lambton iğtişaşlarının səbəblərini araşdırması istənildi. Bu dövrdə Kanadadakı rəhbərlik xalq qarşısında cavabdeh deyildi. Lambton, hesabatının birinci səhifəsində ümumi tezisini ümumiləşdirərək, "Mövcud vəziyyətin davam etməsinə icazə verilənə qədər, insanların həyatı və əmlakının təhlükəsizliyi, aktivlərindən istifadəsi və qətiyyətlə işləmələri təmin edilməyəcəkdir” demişdir. Kanadadakı üsyanın səbəblərini idarəetmənin seçilmiş məclisin mövcudluğu ilə xalq qarşısında cavabdeh olmayan hökumətin yaratdığı gərginlik və fransız dilli əhali ilə ingilis dilli əhali arasındakı gərginlik istiqamətində qiymətləndirdi. Buna görə, onun üç əsas tövsiyəsi var idi: Yuxarı Kanada və Aşağı Kanadanın bir koloniyaya birləşdirilməsi, Fransız dilli Kanadalıların mədəni assimilyasiyası və xalq qarşısında hesabat verəcək olan hökumət. Durham, Aşağı Kanadadakı problemlərin etnik baxımdan olduğunu düşünərək tapıntılarını “bir qucaqda mübarizə aparan iki xalq” olaraq təsvir etdi. Kanada Ensiklopediyasının “şovinist” olaraq xarakterizə etdiyi bir yanaşma götürdü; Fransız dilli kanadalıların “ədəbiyyat və tarix çatışmazlığı” olduğunu bildirdi. Aşağı Kanadada əhalinin Yuxarı Kanadadan daha çox olmasına baxmayaraq, qurulacaq yeni əyalətdə iki bölgənin nümayəndəliyinin bərabər olmasının lazım olduğu fikrini müdafiə etdi.

Dünya ölkələrində insan haqlarının vəziyyəti ilə bağlı hesabatlar — ABŞ Dövlət Departamentindən Konqresə dünyanın qalan ölkələrində insan haqlarının vəziyyəti ilə bağlı illik hesabatlar. Dövlət Departamentinin Demokratiya, İnsan Haqları və Əmək Bürosu tərəfindən hazırlanmışdır. Ölkə hesabatları bir-biri ilə müqayisə edilmir. Рesabatlar 1977-ci ildən nəşr olunur. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi 2020-ci il hesabatına cavab olaraq bildirib ki, “müxtəlif dövlətlərdə insan hüquqlarının vəziyyətini qiymətləndirmək baxımından Amerika Birləşmiş Ştatlarının təlimatları ikili standartlarla doymuşdur, bu dövlətlər strateji planlara əməl edib-etməməsindən asılı olaraq çox kinli şəkildə yaxşı və pisə bölünür.”. Çeçenistanın rəhbəri Ramzan Kadırov 2012-ci ildə hesabatı şərh edərkən bildirmişdi ki, “Çeçenistanda hər yerdən daha çox insan hüquqlarına hörmət edilir”. Rusiya daha əvvəl onunla bağlıilə bağlı hesabatları tənqid etmişdir. Çin Xalq Respublikasının Dövlət Şurası, 2020-ci ilə qədər Amerikanın iyirmi ikinci ildirki hesabatlarına özünün ABŞ İnsan Hüquqları Hesabatı ilə cavab vermişdir. Həmçinin, 2012-ci ildəki hesabatlar Venesuela və Şimali Koreya tərəfindən rəsmi tənqidlərə məruz qalmışdır. Bundan əvvəl Slovakiya, Bolqarıstan, Misir, Kuba, Kolumbiya, Ekvador, Liberiya, Efiopiya, Şri-Lanka, Sudan, İran, Vyetnam da onlara qarşı tənqidi münasibəti qeyd etmişdir.

Mütəşəkkil Cinayətkarlıq və Korrupsiya Hesabatı Layihəsi (ing. Organized Crime and Corruption Reporting Project) (OCCRP) — 2006-cı ildə qurulan və Şərqi Avropa, Qafqaz, Mərkəzi Asiya və Mərkəzi Amerikada fəaliyyət göstərən araşdırma mərkəzləri, media və jurnalistlərin konsorsiumudur. Azərbaycanda blok olunub.

Mütəşəkkil Cinayətkarlıq və Korrupsiya Hesabatı Layihəsi (ing. Organized Crime and Corruption Reporting Project) (OCCRP) — 2006-cı ildə qurulan və Şərqi Avropa, Qafqaz, Mərkəzi Asiya və Mərkəzi Amerikada fəaliyyət göstərən araşdırma mərkəzləri, media və jurnalistlərin konsorsiumudur. Azərbaycanda blok olunub.

Rüblük maliyyə hesabatı — səhmli kağızların emitenti tərəfindən fəaliyyəti barədə məlumatların məcburi şəkildə açıqlanması. Məcburi hesabat tətbiq edilməzdən əvvəl investorlar qiymətli kağızları aldıqları emitentlərin şəffaf olmaması ilə qarşılaşdılar. 1990-cı illərin ortalarında xəbər agentlikləri, emitentlərin maliyyə hesabatlarının bir təşkilat üçün 50-100 dollardan satılması ilə məşğul idilər. Bundan əlavə, qeyri-rəsmi olaraq paylanmış hesabatlar etibarsız ola bilər. Bir çox şirkət bir neçə seçim hazırlamışdır: daxili istifadə üçün, vergi orqanı və digər maraqlı tərəflər üçün. Məcburi ictimaiyyətə açıqlama tətbiqi ədalətsiz hesabat satış tətbiqetmələrini dayandırdı. Emitentlərdən mənfəət və zərər hesabatları və balans hesabatları daxil olmaqla rüblük hesabatlar hazırlamaq və dərc etmək tələb olunur. Beləliklə, məlumatların vaxtında açıqlanması riskləri minimuma endirir və investorların hüquqlarının qorunmasına yönəlib. "Qiymətli kağızlar bazarı haqqında" Federal Qanun, səhmdar qiymətli kağızlar emitentinin bir neçə formada məlumatları açıq şəkildə təqdim etməsini tələb edir: emitentin rüblük hesabatı (rüblük hesabat); emitentin konsolidə edilmiş maliyyə hesabatları; maddi fəaliyyət faktlarına dair mesajlar. Qanuni tələb, xəbər agentliklərinin xəbər lentində yayımlandıqdan bir gün sonra mümkün olan bir neçə səbəbdən biri ilə qüvvəyə minir: qiymətli kağızlar buraxılışının etibarsız və ya etibarsız sayılması barədə qərarın qəbul edilməsi (qüvvəyə minməsi), prospektin qeydiyyatının etibarsız sayılması barədə qərarın qəbul edilməsi, Rusiya Bankının emitentin məlumatları açıqlama öhdəliyindən azad etməsi barədə qərarı ilə prospektin qeyd edildiyi buraxılışa dair bütün qiymətli kağızların geri alınması.

Hüquqşünas Məmməd Pərinçəyin rus-Sovet dövlət arxivlərində etdiyi uzun işləri nəticəsində hazırladığı, dünyada ilk dəfə Türkcə olaraq nəşr olunan bu kitab, I Dünya Müharibəsi illərində Rusiyanın Qafqaz Orduları Qərargah Başçısı olan Tuğgeneral L. M. Bolhovitinovun hesabatının tərcüməsidir. Türk tezisinə yaxın dayanan bu hesabat tərcüməsinin əhəmiyyəti, üst səviyyə vəzifəli Rus komandirinin qaynaqlıq və bəzən şahidlik etməsi, daha əhəmiyyətlisi hesabat ən üst səviyyə Çar mövqelərinə istiqamətli yazılmış olduğundan etibarlı tapılmasıdır. Osmanlı ilə döyüş halında olan Rusiyanın bir generalının, həm Türk cəbhə gerisindəki, həm Rus Ordusu yanında iştirak edən Ermənilər əleyhinə bu qədər məlumat təqdim etməsi hesabatı diqqət çəkici edir. 1. Erməni məsələsi 19. əsrdə çıxarılmışdır və Ermənilərin həyat şərtləri Türklər və Kürdlərə görə çox daha yaxşıdır. 2. Erməni məsələsi, süni olaraq İngilislər tərəfindən çıxarılmışdır. Beləcə Türkiyə ilə Rusiyanın axtarsının açılaraq rus-Türk ittifaqı önlənmək istənmişdir. Osmanlının zəifləməsindən sonra isə müstəqil bir Ermənistan ilə Türkiyə və Rusiya arasında bir tampon ölkə hədəflənmişdir.

İqlim Dəyişikliyi üzrə Hökumətlərarası Panelin altıncı qiymətləndirmə hesabatı — İqlim Dəyişikliyi üzrə Hökumətlərarası Panelin (IPCC) son belə hesabatı. Əvvəlkidən yeddi il sonra dərc edilir. Əvvəlki beşinci qiymətləndirmə hesabatı 2013–2014-cü illərdə dərc edilir. Altıncı qiymətləndirmə dövrü 2015-ci ildə iqlim dəyişikliyi üzrə Paris Sazişinin qəbulundan sonra ilk hesabat seriyası idi. Hesabata 67 ölkədən 270-dən çox alim öz töhfəsini verib. Готовился он с 2016 года, должен быть полностью закончен в 2022-м (с публикацией обобщающего доклада). O 2016-cı ildən hazırlanır və 2022-ci ildə tam başa çatdırılmalıdır (ümumi hesabatın dərci ilə). 2018-ci ilin əvvəlində İqlim Dəyişikliyi üzrə Hökumətlərarası Panel "Qlobal istiləşmə 1,5 °C" adlı xüsusi hesabat dərc etmişdi ki, burada planet artıq 1°C-lik qlobal istiləşmədən əziyyət çəkir və niyə istiləşməni 1,5°C-ə qədər məhdudlaşdırmaq lazımdır. İqlim Dəyişikliyi üzrə Hökumətlərarası Panelin altıncı qiymətləndirmə hesabatına görə, dünya artıq ekstremal iqlim dəyişikliyindən qaçmaq iqtidarında deyil: 2020-ci illərdə karbon qazı və digər istixana qazları emissiyalarında əhəmiyyətli azalmalar baş vermədikdə qlobal istiləşmə 1,5 °C və 2°C-dən çox olacaq. Qeyd edildiyi kimi, 2021-ci ildə "Niyə və nə baş verir?" sualına cavab verən iqlim dəyişikliyinin fiziki əsaslarına dair bir cild nəşr olunur.

Beynəlxalq Maliyyə Hesabatı Standartları (BMHS; IFRS ing. International Financial Reporting Standards) — xarici istifadəçilərin müəssisə ilə bağlı iqtisadi qərarlar qəbul etmələri üçün zəruri olan maliyyə hesabatlarının hazırlanması qaydalarını tənzimləyən sənədlər toplusu (standartlar və şərhlər). == Tarixi == Beynəlxalq səviyyədə maliyyə hesabatlarının istifadəsini təkmilləşdirmək və yaxınlaşdırmaq məqsədilə 1973-cü ildə bir sıra ölkələrin ictimai mühasibat uçotu və audit təşkilatları beynəlxalq peşəkar qeyri-hökumət təşkilatını - Beynəlxalq Mühasibat Uçotu Standartları Komitəsini (IASC) yaratdılar. 1981-ci ildən etibarən IASB beynəlxalq maliyyə hesabatı standartlarının tətbiqində və beynəlxalq mühasibat uçotu ilə bağlı sənədlərin müzakirəsində tam müstəqildir. 2005-ci ildən etibarən Avropa Komissiyasının 2002-ci il qərarına əsasən, səhmləri Avropa birjalarında listinqdə olan bütün şirkətlər BMHS əsasında konsolidə edilmiş maliyyə hesabatlarını hazırlayırlar. 2001-ci ilin aprelində yenidən təşkilin bir hissəsi olaraq Beynəlxalq Mühasibat Uçotu Standartları Şurası (IASB) IASB-ni əvəz etdi. 1973-cü ildən 2001-ci ilə qədər IASB standartları işləyib hazırlamış və onları Beynəlxalq Mühasibat Uçotu Standartları (BMS) adı altında buraxmışdır, 2001-ci ildən isə IASB Beynəlxalq Maliyyə Hesabatlarının Standartları (BMHS) adı altında yeni yaradılmış standartları buraxmışdır. 2002-ci ilin sentyabrında Norvolk sazişi baş tutdu, buna əsasən IASB və ABŞ Mühasibat Uçotu Standartları Şurası BMHS və ABŞ GAAP arasında yaxınlaşma memorandumu qəbul etdi və 2009-cu ildən etibarən BMHS üzrə hesabatların ABŞ GAAP ilə uyğunlaşdırılması tələbi oldu. == Standartların məqsədləri == Maliyyə hesabatı standartlarının məqsədi maliyyə hesabatlarının təqdim edilməsində fərqləri və şərh seçimlərini azaltmaq, məlumatların keyfiyyətini və müqayisəliliyini artırmaq, standartları birləşdirməkdir. Vahid standartlar müxtəlif şirkətlərin, o cümlədən beynəlxalq səviyyədə fəaliyyətini daha effektiv qiymətləndirməyə və müqayisə etməyə imkan verir.

Beynəlxalq Maliyyə Hesabatı Standartları Fondu (BMHS Fondu) (ing. International Financial Reporting Standards Foundation (IFRS Foundation)) — 2001-ci ildə yaradılmış qeyri-kommersiya təşkilatı. == Yaradılma məqsədi == BMHS Fondu ictimai maraqlara xidmət edəcək müstəqil, qeyri-kommersiya təşkilatı kimi yaradılmışdır. Standartların qəbulunun xüsusi maraq qruplarından müstəqilliyini və dünya üzrə tərəfdaşlar qarşısında hesabatlılığı qorumaq üçün idarəetmə və standartların təsdiqi prosesi hazırlanır. == BMHS fondunun tarixi == BMHS Fondu 2001-ci ildə keçmiş BMHS sisteminin yenidən təşkili çərçivəsində yaradılıb və 2010-cu ilin yanvarında adını BMHS Fonduna dəyişib. BMHS Fondunun London (Böyük Britaniya) və Tokioda (Yaponiya) ofisləri var. BMHS fondunun strukturu: Müşahidə Şurası; IFRS Fondunun qəyyumları; — Standartlar üzrə Məşvərət Şurası; — IASB; — BMHS Şərhlər Komitəsi. == Müşahidə Şurası == Müşahidə Şurası 2009-cu il yanvarın 15-də Yeni Dehlidə (Hindistan) keçirilən iclasda maliyyə hesabatlarının forma və məzmununa cavabdeh olan kapital bazarı tənzimləyiciləri ilə BMHS Fondu arasında qarşılıqlı fəaliyyət məqsədi ilə yaradılmışdır. Müşahidə Şurasının funksiyaları: qəyyumların təyin edilməsində və təsdiqində iştirak, qəyyumların hərəkətlərinin məqsədəuyğunluğunun və qanuniliyinin qiymətləndirilməsi, məsuliyyət sahələrinin qəyyumlarla müzakirəsi, IASB-nin gündəliyinə ictimai maraq doğuran maliyyə hesabatlarının daxil edilməsi. Müşahidə Şurasının tərkibi: Qiymətli Kağızlar Komissiyalarının Beynəlxalq Təşkilatı, Avropa Komissiyası, Maliyyə Xidmətləri Agentliyi (Yaponiya), Qiymətli Kağızlar və Birja Komissiyası, Qiymətli Kağızlar Komissiyası (Braziliya), Cənubi Koreya Maliyyə Xidmətləri Komissiyası, Bank Nəzarəti üzrə Bazel Komitəsi müşahidəçi qismində.

Beynəlxalq maliyyə hesabatı standartları şurası (ing. International Accounting Standards Board) — 2001-ci ildə yaradılmış Beynəlxalq Maliyyə Hesabatlarının Standartları Fondunun (BMHS) müstəqil orqanı. BMHSŞ-nin üzvləri BMHS-ların işlənib hazırlanmasına və dərc edilməsinə və onların şərhlərinin təsdiqinə cavabdehdirlər. İnkişaf prosesində müzakirə üçün sənədlər, standartların layihələri dərc olunur, şərhlər qəbul edilir. == Tarixi == Beynəlxalq Mühasibat Uçotu Standartları Şurası 2001-ci ildə Beynəlxalq Mühasibat Uçotu Standartları Komitəsinin yenidən təşkili yolu ilə yaradılmışdır . Ofis Londonda, Böyük Britaniyada yerləşir. == BMHSŞ-nin tərkibi == Şura BMHS Fondunun Qəyyumları tərəfindən təyin edilən 12 daimi üzvdən ibarətdir: == BMHSŞ məqsədləri == BMHSŞ-nin məqsədləri mühasibat uçotu standartları toplusunu hazırlamaq və qəbul etmək, həmçinin bütün dünyada maliyyə hesabatı standartlarının maksimum yaxınlaşmasını təmin etmək üçün milli orqanlarla fəal əməkdaşlıq etməkdir. == BMHSŞ funksiyaları == Məqsədlərə əsasən IASB-nin funksiyaları müəyyən edilir: nəticə çıxarmaq üçün əsasların nəşri, şərhlərə baxılması üçün qaydaların hazırlanması və dərc edilməsi, standart layihələrinin və standartların özlərinin hazırlanması və nəşri. == Məsləhətçi orqanlar == BMHSŞ müxtəlif sənaye və coğrafiyalardan olan maraqlı tərəflərlə məsləhətləşmələr aparmaq üçün birgə işləmək üçün müntəzəm olaraq rəsmi məsləhət orqanları yaradır. Bu qurumlarla birgə iclaslar açıq keçirilir və qeydə alınır.

Belmont hesabatı (ing. Belmont Report) insanları tədqiqat subyektləri olaraq qorumaq üçün etik prinsipləri və təlimatları təqdim edən bir sənəddir. Bu hesabat Biotibbi və Davranış Tədqiqatlarının İnsan Subyektlərinin Mühafizəsi üzrə Milli Komissiyası tərəfindən hazırlanmışdır. Hesabat 30 sentyabr 1978-ci ildə irəli sürülmüş və 18 aprel 1979-cu ildə Federal Reyestrdə dərc edilmişdir. Hesabat tərtib edildiyi "Belmont" konfrans mərkəzinin adını daşıyır. Əvvəllər Smitsonian İnstitutunun bir hissəsi olan "Belmont" konfrans mərkəzi Merilend ştatının Elkridj şəhərində, Baltimordan 10 mil cənubda yerləşir. 2010-cu ilin sonuna qədər bu mərkəz Kolumbiya İctimai Kollecinin idarəsində yerləşirdi. Belmont hesabatında üç əsas prinsip müəyyən edilir: şəxsiyyətə hörmət; iştirakçıların rifahı; ədalət. Bu hesabatın tövsiyyələrinə isə aşağıdakıları misal göstərmək olar: İnformasiyalı razılıq prosesinin təkmilləşdirilməsi; Risklərin və faydaların Müvafiq Balanslaşdırılması; Ədalətli seçim proseslərinin tətbiqi. == Tarixi == Belmont hesabatı ABŞ Biotibbi və Davranış Tədqiqatlarının İnsan Subyektlərinin Mühafizəsi üzrə Milli Komissiyası tərəfindən (1974–1978-ci illər) yazılmışdır.

Konsolidasiya edilmiş maliyyə hesabatları — bütövlükdə nəzərə alınan əlaqəli təşkilatlar qrupunun maliyyə hesabatları. Qrupun hesabat tarixinə əmlak və maliyyə vəziyyətini, habelə hesabat dövrü üçün fəaliyyətinin maliyyə nəticələrini xarakterizə edir. Qrupun konsolidə edilmiş hesabatının xarakterik xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, hüquqi şəxslərin aktivləri, öhdəlikləri, gəlirləri və xərcləri ayrıca maliyyə hesabatları sisteminə birləşdirilir. Konsolidə edilmiş hesabat ilk dəfə 1903-cü ildə yarandı və indi demək olar ki, bütün holdinqlər və şirkətlər qrupları tərəfindən tərtib edilir. Konsolidə edilmiş maliyyə hesabatları birləşdirilmiş balans hesabatından, mənfəət və zərər haqqında hesabatdan, kapitalda dəyişikliklər haqqında hesabatdan, pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabatdan və onlara dair qeydlərdən ibarətdir. Böyük miqdarda məlumatın toplanması və işlənməsini əhatə edən bir sıra konsolidasiya üsulları mövcuddur. Konsolidasiya metodologiyasının seçimi şirkətin mülkiyyət payından (törəmə, assosiasiya və ya sadəcə şirkətə nəzarəti təmin etməyən investisiyalar) və şirkətlər qrupunun xarakterindən (şirkətlər arasında investisiya və ya müqavilə münasibətləri mövcuddur) asılıdır. şirkətlər və ya onlar bir şəxsə və ya bir qrup şəxsə məxsusdur). Seçilmiş metodologiya, öz növbəsində, konsolidasiya prosedurlarının mahiyyətini, kəmiyyətini və xarakterini müəyyən edir. Maliyyə hesabatlarının birləşdirilməsi proseduru üç əsas prosesdən ibarətdir: qrupun hər bir fərdi müəssisəsi tərəfindən hesabatların hazırlanması, düzəlişlərin edilməsi və konsolidasiya edilmiş hesabatların özləri tərtib edilməsi.