homogen

Homogen - yunan sözü olan "qomos"dan götürülmüşdü ki, o da, "eyni" mənasını verir. Sistemin daxilində fiziki halına və ya kimyəvi xassələrinə görə fərqlənən sistem hissəciklərini bir-birindən ayıran səth bölgüsü olmursa, belə sistem "homogen" sistem adlanır. Homogen sistemlərə misal qazlar qarışığı, birincili maye məhlul, individual kristal maddə. Sistemin asılı olmayan tərkib hissəsini təşkil edən individual maddələrə komponent deyilir. Komponent sistemdən ayrıla bilir və təcrid olunmuş halda mövcud olur. Məsələn, NaCl-in suda məhlulunda komponentlər H2O və NaCl-dir. Lakin həmin məhlulda sərbəst hissəciklər şəklində olan, məhluldan kənarda isə mövcud ola bilməyən Na+ və Cl- ionları komponent sayıla bilməz. Sistemin termodinamik xassələri onun komponentlərinin sayı ilə müəyyən edilir. Sistemin komponentlərinin sayı müəyyən edilərkən aşağıdakı qayda əsas götürülür: kimyəvi reaksiya getməyən sistemlərdə komponentlərin sayı tərkib hissələrinin sayına bərabər olur. Kimyəvi reaksiya gedən sistemləedə isə komponentlərin sayı, tərkib hissələrinin sayı ilə onların arasında mövcud olan kimyəvi reaksiyaların sayı fərqinə bərabər olur.

Homogenləşmə iki və ya çoxfazalı sistemdə həyata keçirilən texnoloji prosesdir, bu proses zamanı kimyəvi maddələrin və fazaların heterofaz sisteminin həcminə paylanmasında heterogenlik dərəcəsi azalır. Homogenləşmə və dispersiya anlayışlarını bir-birindən fərqləndirmək lazımdır. Homogenləşdirmə istəyə bağlı olaraq dispers fazanı parçalayır (məsələn, toz halında bərk maddələrin qarışdırılması zamanı). Əksinə, dispersiya zamanı heterofaz sistem adətən eyni zamanda homogenləşir. Homogenləşmə prosesində həm stabil, həm də qeyri-sabit heterofaz sistemləri əldə etmək olar. Mümkün və zəruri olduqda, stabilləşdirici maddələr heterofaz sistemlərə daxil edilir (məsələn, mikrokristal hidroksiapatitin istehsalında ammonyak tamponu). Baxmayaraq ki, "homogenləşmə" termini adətən qarşılıqlı həll olunmayan maddələrin qarışdırılması proseslərinə münasibətdə istifadə olunur, məsələn, su — yağ, etil spirti — civə, həmçinin homogenləşdirmə həm bərk tozların qarışıqları (quru məhlul) və bir-birini həll edən komponentlərin qarışıqları, xüsusən nədənsə həll olunma sürəti yavaşladıqda məruz qala bilər. "Homogenləşdirmə" termini hörgü elementləri (kərpic, daş, blok) və məhluldan ibarət hörgü kimi kompozit materialların hesablanması üçün materialların müqaviməti struktur mexanikasında da istifadə olunur. Homogenləşdirmə zamanı kompozit material şərti olaraq eynicinsli (homogen) ilə əvəz olunur, fiziki xüsusiyyətləri real material ilə tam üst-üstə düşür. Sürətlə fırlanan rotor dispersanta və ya çırpma ilə dispers sistemlərin maye dispersiya mühiti ilə qarışdırılması.