bax: ƏZRAİL.
kimlərinsə mülkiyyətində olan insanlar və kölələrdir. Bu qulların çoxu qara dərili afrikalılar ibarət idi
Misirdə Əyyubilər sülaləsi (564/1171 – 648/1250) hakimiyyəti dövründə orduda qulluq etmək üçün Türküstan və Qafqazdan gətirilmiş, sonra isə hakimiyyət
cahiliyyə dövründə ərəblərin tapındıqları ən böyük bütlərdən biri olmuşdur. Bu büt Məkkə və Mədinə arasında olan Qudeydə bölgəsində yerləşirdi
Misirdən çıxıb və Fələstinə doğru səhra ilə irəliləyən İsrail oğullarına Allahın Musa peyğəmbərin duasından sonra göndərdiyi halva və bildirçinlərdir
bax: NƏSX VƏ MƏNSUX.
sufilikdə uzun müddət mənəvi təcrübə vasitəsi ilə sübyektiv duyğuların nəticəsi olaraq əldə edilmiş bilikdir
bax: SƏFA VƏ MƏRVA.
İsa peyğəmbərlərin anasıdır. Quranda surələrdən biri onun adını daşıyır. Əri İmranın ölümündən sonra anası onu məbədə gətirmiş və orada onu Zəkəriyyə
Məhəmməd peyğəmbərin kənizi olmuşdur. Rəvayətlərə görə Məhəmməd peyğəmbər Misir valisinə İslama dəvət etmək məqsədi ilə məktub göndərmişdir
camaatla namazların qılınması, dini mərasimlərin və ictimai yığıncaqların keçirilməsi üçün ayrılmış bir yerdir
münafiqlərin Mədinə yaxınlığında yerləşən Qubada tikdikləri məscid olmuşdur. Münafiqlər (I) ilk İslam icmasının içində olan bir müxalif qüvvə olduqlar
Qüdsdə yerləşən Süleyman məbədinin xarabalıqlarıdır. Bəzi hədislərdə qeyd edilir ki, bu məbəd Kəbədən sonra inşa edilmişdir
müsəlmanların həcc zamanı ziyarət etdikləri müqəddəs məsciddir. Bura İslam dünyasının birinci müqəddəs yeri hesab edilir
Mədinədə “iki qibləsi olan” məsciddir. Rəvayətlərə görə bu məsciddə ibadət edən Məhəmməd peyğəmbərə Allahdan qibləni Qüdsdən Məkkə istiqamətinə dəyişm
peyğəmbər məscidi, Mədinə şəhərində yerləşən məscid kompleksidir. Müsəlmanlar onu məkkədəki Məscidül-Haram və qüdsdəki MəscidülƏqsa məscidlərindən son
bədənin müəyyən yerlərini paklaşdırmaq niyyəti ilə yaş əlin həmin yerlərə sığal çəkilməsidir. Bütün məzhəblərdə dəstəmaz alarkən baş yaş əllə məsh edi
müxtəlif dinlərdə gəlişi qeybdən gözlənilən xilaskar və ya qurtarıcıdır. Avropa dillərində bu sözü ifadə etmək üçün “maşiah” kəlməsinin yunanca qarşıl
ayağı topuğa qədər örtən dəridən hazırlanmış xüsusi ayaq geyimidir. Məzhəblərin əksəriyyətinə görə dəstəmaz alarkən ayaqların yuyulmasının əvəzinə məs
günahsız adamdır. İslam inancına görə Allahın bütün peyğəmbərləri məsumdurlar. Onları günahlardan Allah qorumuşdur
(1321/1903 – 1399/1979) – görkəmli İslam mütəfəkkiri, maarifçisi, dövlət xadimi olmuşdur. Hindistanın Heydərəbad bölgəsində doğulmuşdur
(364/974 – 450/1058) – görkəmli İslam mütəfəkkiri olmuşdur. Məvərdi İraqın Bəsrə şəhərində doğulmuşdur
(51/671-ci ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin həyat yoldaşlarından biri olmuşdur. O, Abbas ibn Əbdülmüttəlibin həyat yoldaşı Ummül-Fəzlin bac
xarici məzhəblərindən birinin davamçıları olmuşdurlar. Onların təlimində digər xaricilərlə oxşar cəhətlər olsa da, fərqlər də vardır
ölünün dəfn edildiyi yerdir. İslam adətinə görə məzarın uzunluğu ölənin boyu, eni və dərinliyi isə ölənin boyunun yarısı qədər olmalıdır
İslamda şərii və etiqadi məsələlərlə əlaqədar yaranan fikir ayrılığından ortaya çıxan müxtəlif cərəyan və ya məktəblərdir
Allaha ən yaxın olan, müxtəlif təbiət hadisələrini hərəkətə gətirən və nizamlayan mələkdir. Rəvayətlərə görə Mikail buludları, planetləri, başqa bu ki
dünyanın müxtəlif yerlərindən Məkkəyə gəlmiş zəvvarlar üçün xüsusi bir geyim olan “ehrama (I)” girmək üçün ayrılmış yerlərdir
əsasən İsa Məsihin doğum gününü ifadə edən sözdür. Xristianlar bu günü hər ilin dekabr ayının sonunda və ya yanvar ayının ilk günlərində bayram kimi q
Ərəfat çölü üzərində Məkkədən səkkiz kilometr aralıqda yerləşən yerdir. Həcc zamanı buraya gələn zəvvarlar burada qurbanlar kəsirlər
məscidin yanında tikilmiş qüllədir. Minarələr vasitəsi ilə müsəlmanları ibadətə və ya başqa dini və ictimai tədbirlərə çağırmaq üçün tikilirdi
məsciddə imamın xütbə oxuması üçün qurulan hamı tərəfindən görülə bilən hündür bir yerdir. Rəvayətlərə görə minbərin yaranma tarixi Məhəmməd peyğəmbər
Şimal-Şərqi Afrikada, Nil çayı boyunca uzanan qədim dövlətdir. Bu ölkədə dünyanın ən qədim mədəniyyətlərindən biri yaranmışdır
Ərəbistan yarımadasında, Afrika və Asiyanın bəzi bölgələrində bitən ərak ağacını budağından kəsilmiş kiçik qələmlərdən ibarət dişlərin təmizlənməsində
ayədə deyilir ki, bəzi ayələrin mənaları çətin anlaşılır və onların həqiqi anlamlarını yalnız Allah bilir
axirətdə insanların işlədikləri günah və xeyir əməllərini çəkmək üçün qurulacaq tərəzidir. Bu barədə Quranda ayə vardır (7: 8)
obyektiv qanunauyğunluq, məntiq və təbii qanunlarla izah edilə bilməyən fenomenləşmiş hadisələrdir. İlahiyyatçıların bir çoxu hesab edir ki, möcüzələr
anlamları açıq-aydın olan Quran ayələridir. Onlar haqqında Quranda ayə vardır (3: 7). Həmin
əhali üçün həyati əhəmiyyətli malların hamısını alaraq bazarda onun çatışmamazlığı üçün şərait yaratmaq, sonra onları çox baha qiymətə satmaqdır
Allahın endirdiyi vəhyin hökmlərini qəbul edib, onlara əməl edən insanlardır. İslam məzhəblərinin çoxunda mömin inancını sözlə ifadə etməli, özünün mü
sufi təriqətlərindən birinin ardıcıllarıdırlar. Bu təriqətin adı Mövlanə Cəlaləddin Rumi (604/1207 – 672/1273) ilə bağlıdır
hər il Rəbiül-Əvvəl ayının onikisində müsəlmanların Məhəmməd peyğəmbərin anadan olmasının il dönümünün qeyd edildiyi gündür
ruhun bədəndən ayrılması və insanın fiziki olaraq ölməsidir. Dini inanca görə insan öləndə öz varlığını itirmir
İslam şəriətinə uyğun olaraq kəbin qaydaları ilə evlənmiş müsəlman kişi və qadındır. Bu sözə Quranda (5: 5) rast gəlinir
qeysanilər təriqətinin qurucusu, ictimai və dini-siyasi xadim olmuşdur. O, Abdullah ibn Zübeyrin (64/684 – 73/692) hakimiyyəti dövründə Xilafətdə baş
Quranda İsrail oğullarına və Misir xalqına göndərilmiş peyğəmbərlərdən biridir. O, İmranın oğlu Yaqubun soyundan olmuşdur
(128/745 – 183/799) – əhli-beytdən olan tanınmış fiqih alimi və şiələrin yeddinci imamı olmuşdur. Musa İbn Cəfər Mədinədə doğulmuş və orada fəaliyyət
bax: ĞİNA.
(1285/1869 – 1373/1954) – görkəmli Türkİslam alimi, hənəfi hüquq məzhəbinin təmsilçisi, Osmanlı imperiyasının sonuncu şeyxülislamı olmuşdur
insanların bir-biri ilə hüquqi, iqtisadi, siyasi, əxlaqi və başqa ictimai münasibətlərini əks etdirən anlayışdır