NEMƏTULLAH

Allahın neməti, ruzisi.
NEKTAR
NEOFİT
OBASTAN VİKİ
Nemətullah (Şəbüstər)
Nemətullah (fars. نعمت الله‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Şəbüstər şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 771 nəfər yaşayır (195 ailə).
Nemətullah Kişvəri
Nemətullah Kişvəri (XV əsr, Salmas, Qərbi Azərbaycan ostanı – XVI əsr, Təbriz) — XV əsrin ortalarında Cənubi Azərbaycanın Dilməqan (indiki Səlmas) şəhərində anadan olmuş, 1490-cı ilə qədər Ağqoyunlu sultanı Yaqubun sarayında yaşamış, sultan öldürüldükdən sonra saraydan uzaqlaşdırılmışdır. Onun adı Nemətullah, təxəllüsü isə Kişvəridir. O, Təbriz ədəbi mühitində formalaşmışdı. Saray şeir ənənələrinə əməl etmək məcburiyyəti qarşısında qalmış istedadlı şair məddahlığa alışa bilməmiş, Ağqoyunlu sarayını tərk edərək 6 divan yaratmış özbək şairi, mütəfəkkiri və dövlət xadimi Əlişir Nəvaiyə pənah aparmışdır. Kişvəri Azərbaycan (türk) və fars dillərində "Divan" yaratmış, əsasən lirik qəzəllər müəllifi kimi tanınmışdır. Kişvərinin həyat və yaradıcılığı haqqında məlumatlar natamam və pərakəndə haldadır. Təəssüf ki, orta əsr mənbələrində şairin anadan olduğu il və yer barədə məlumata rast gəlinmir. Lakin şairin hansı illərdə yaradıcılıqla məşğul olduğunu təxmin etmək mümkündür. Sam Mirzə "Töhfəyi-Sami" təzkirəsində sənətkardan danışarkən aşağıdakı məlumatla kifayətlənir: "Mövlana Kişvəri Qəzvin çaybasarı ətrafındandır. Nəstəliq xətti ilə yazılmış çoxlu şeirləri var.
Nemətullah Naxçıvani
Nemətullah Naxçıvani (tam adı: Nemətullah Mahmud oğlu Şeyx Əlvan Naxçıvani; 1452, Naxçıvan – 1514, Türkiyə) — mənşəcə Azərbaycan türklərindən olan sufi alimi. Xacə Məhəmməd Parsanın məşhur tələbələrindəndir. Nemətullah Naxçıvani nəqşibəndilik təriqətinin Azərbaycanda ilk təmsilçilərindən olmuş, məşhur mütəfəkkir, ilahiyyatçı, hüquqşünas kimi tanınmışdır. Naxçıvanda anadan olan Mövlana Nemətullah ibn Mahmud Şeyx Əlvan Naxçıvani, zamanın tanınmış xocalarından dərs alıb zahiri elmləri tamamladıqdan sonra təsəvvüfə bağlanmışdır. Bu sahədə də mükəmməl bilik almışdır. 1498-ci ildə Naxçıvandan ayrılmış, islam aləminin bir çox önəmli mərkəzlərini gəzmiş, bir müddət Təbrizdə qalaraq, orada Dədə Ömər Rövşəni ilə görüşmüşdür. Sultan Bəyazidin zamanında (1481-1512) Anadoluya getmiş, Karaman vilayətinin Akşehir şəhərində yaşamış, şöhrət tapmışdır. Akşehirlilər arasında Şeyx Əlva, Nemətullah Naxçıvani, Baba Nemətullah, Baba Nemət və Nemətullah Sultan kimi adlarla xatırlanan bu böyük Türk-İslam alimi və vəlisi, zamanındakı alim və vəlilərin ən fəzilətlilərindən biri hesab olunurdu. Akşehirdə uzun illər elmə xidmət etmiş və çox sayda müridi olmuşdur. Öz doğma dili olan türkcəylə yanaşı, ərəb və fars dillərini də bilirdi.
Şah Nemətullah
Nemətulla Vəli (1330, Hələb – 28 aprel 1429, Mahan, Kirman ostanı) — ərəb şairi, sufi, alim. Nemətulla Vəli ("Vəli", yəni "müqəddəs" — ona verilmiş ləqəbdir. Bu, Allahın adlarından biridir) 1330-cu ildə Hələb (Aleppo) şəhərində anadan olmuşdur. Onun atası Mir Abdullah Vəli ərəb sufi və mürşidi, anası isə Cənubi İranın zadəgan farslarından idi. Nemətilla Vəlinin nəsil şəcərəsi beşinci imam Məhəmməd Baqirdan başlayır. Gənc ikən Nemətulla islam ölkələrinə uzunmüddətli səyahətdə olmuşdur. Hər bir müsəlmana vacib bilinən Məkkə ziyarətinə (Həccə) yollanmışdır. Burada Şeyx Abdulla əl-Yəfi ilə rastlaşaraq yeddi il müddətində ona müridlik etmişdir. Müridlik müddətindən sonra ikinci dəfə (bu dəfə kamil bir insan kimi) yenidən səyahətə çıxmış, Qahirəni, Suriyanı, İraqı, Azərbaycanı və İranı gəzmişdir. O, İranın Kirman şəhərində həmişəlik məskunlaşmışdır.
Şah Nemətullah Vəli
Nemətulla Vəli (1330, Hələb – 28 aprel 1429, Mahan, Kirman ostanı) — ərəb şairi, sufi, alim. Nemətulla Vəli ("Vəli", yəni "müqəddəs" — ona verilmiş ləqəbdir. Bu, Allahın adlarından biridir) 1330-cu ildə Hələb (Aleppo) şəhərində anadan olmuşdur. Onun atası Mir Abdullah Vəli ərəb sufi və mürşidi, anası isə Cənubi İranın zadəgan farslarından idi. Nemətilla Vəlinin nəsil şəcərəsi beşinci imam Məhəmməd Baqirdan başlayır. Gənc ikən Nemətulla islam ölkələrinə uzunmüddətli səyahətdə olmuşdur. Hər bir müsəlmana vacib bilinən Məkkə ziyarətinə (Həccə) yollanmışdır. Burada Şeyx Abdulla əl-Yəfi ilə rastlaşaraq yeddi il müddətində ona müridlik etmişdir. Müridlik müddətindən sonra ikinci dəfə (bu dəfə kamil bir insan kimi) yenidən səyahətə çıxmış, Qahirəni, Suriyanı, İraqı, Azərbaycanı və İranı gəzmişdir. O, İranın Kirman şəhərində həmişəlik məskunlaşmışdır.
Nemətullahilik
Nemətullahilik — sufi yönümlü islam təriqəti. İranda XIV əsrdə yaranmış bu sufi təriqəti əvvəlcə sünni, sonra isə şiə yönümlü olmuş və öz mənəvi yolunun başlanğıcını Əli ibn Əbu Taliblə (ə) əlaqələndirmişdir. Təriqətin adı Şah Nemətullah Vəli (1330-1431) ilə bağlıdır. O, Suriyanın Hələb şəhərində sufi şeyxi Mir Abdullanın ailəsində dünyaya gəlmiş və şafii hüquq məktəbinin ardıcılı olmuşdur. Yetkinlik yaşına çatanda çoxlu səyahətlər etmiş, məşhur sufi şeyxi Abdulla Yafiinin öncə tələbəsi, sonra isə xəlifəsi olmuşdur. Yeddi il ərzində İbn Ərəbinin əsərlərini öyrənmiş, onun bəzi kitablarına hətta şərhlər də yazmışdır. Bundan sonra Şah Nemətullah yenidən səyahət etməyə başlamış, İraqda, Misirdə olmuş, nəhayət Məvarənnəhrə gedib türk əhalisi arasında fəal təbliğat aparmışdır. Lakin onun fəaliyyəti Əmir Teymurun xoşuna gəlməmişdir. Buna görə də Şah Neymətullah Herata, oradan Məşhədə, sonra isə Yəzdə getmişdir. Sonda Kirmandakı Məhan kəndinə gələrək, ömrünün son 25 ilini orada keçirmişdir.
Nemətullahilər
Nemətullahilik — sufi yönümlü islam təriqəti. İranda XIV əsrdə yaranmış bu sufi təriqəti əvvəlcə sünni, sonra isə şiə yönümlü olmuş və öz mənəvi yolunun başlanğıcını Əli ibn Əbu Taliblə (ə) əlaqələndirmişdir. Təriqətin adı Şah Nemətullah Vəli (1330-1431) ilə bağlıdır. O, Suriyanın Hələb şəhərində sufi şeyxi Mir Abdullanın ailəsində dünyaya gəlmiş və şafii hüquq məktəbinin ardıcılı olmuşdur. Yetkinlik yaşına çatanda çoxlu səyahətlər etmiş, məşhur sufi şeyxi Abdulla Yafiinin öncə tələbəsi, sonra isə xəlifəsi olmuşdur. Yeddi il ərzində İbn Ərəbinin əsərlərini öyrənmiş, onun bəzi kitablarına hətta şərhlər də yazmışdır. Bundan sonra Şah Nemətullah yenidən səyahət etməyə başlamış, İraqda, Misirdə olmuş, nəhayət Məvarənnəhrə gedib türk əhalisi arasında fəal təbliğat aparmışdır. Lakin onun fəaliyyəti Əmir Teymurun xoşuna gəlməmişdir. Buna görə də Şah Neymətullah Herata, oradan Məşhədə, sonra isə Yəzdə getmişdir. Sonda Kirmandakı Məhan kəndinə gələrək, ömrünün son 25 ilini orada keçirmişdir.
Nemətullahiyyə
Nemətullahilik — sufi yönümlü islam təriqəti. İranda XIV əsrdə yaranmış bu sufi təriqəti əvvəlcə sünni, sonra isə şiə yönümlü olmuş və öz mənəvi yolunun başlanğıcını Əli ibn Əbu Taliblə (ə) əlaqələndirmişdir. Təriqətin adı Şah Nemətullah Vəli (1330-1431) ilə bağlıdır. O, Suriyanın Hələb şəhərində sufi şeyxi Mir Abdullanın ailəsində dünyaya gəlmiş və şafii hüquq məktəbinin ardıcılı olmuşdur. Yetkinlik yaşına çatanda çoxlu səyahətlər etmiş, məşhur sufi şeyxi Abdulla Yafiinin öncə tələbəsi, sonra isə xəlifəsi olmuşdur. Yeddi il ərzində İbn Ərəbinin əsərlərini öyrənmiş, onun bəzi kitablarına hətta şərhlər də yazmışdır. Bundan sonra Şah Nemətullah yenidən səyahət etməyə başlamış, İraqda, Misirdə olmuş, nəhayət Məvarənnəhrə gedib türk əhalisi arasında fəal təbliğat aparmışdır. Lakin onun fəaliyyəti Əmir Teymurun xoşuna gəlməmişdir. Buna görə də Şah Neymətullah Herata, oradan Məşhədə, sonra isə Yəzdə getmişdir. Sonda Kirmandakı Məhan kəndinə gələrək, ömrünün son 25 ilini orada keçirmişdir.