ONİKS

Oniks — mineral, ağ və qara zolaqların növbələşməsi ilə səciyyələnən əqiq. Çox vaxt qara rəngli xalsedonu oniks adlandırılır. Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.

Oniks çayı — Antarktidanın ən uzun çayı. Çay Viktoriya Torpağının Rayt və quru Mak-Medro vadiləri ilə axır. Mak-Medro vadisi il boyu yağıntıdan məhrumdur. Çayın uzunluğu 30 km təşkil edir. Çayın mənsəbi Vanda gölüdür. Suyunun səviyyəsin günlük və mövsümdən asılı olaraq dəyişir. Çayın qolları yayın yonlarına yaxın (fevral, mart) buzdan azad olur. Bəzən illlərlə çay suyunu gölə çatdıra bilmir. Bəzən isə gursulu dörünü müşahidə etmək olur. 1984-cü ildə hətta yenizelandiyalılar çayla onun mənsəbinə enə bilmişlər..

Mərmər oniksi – Ca[CO3] - Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən. Kalsit və araqonitin sıx, yaxşı pardaxlanan işıqkeçirən, yaxud yarımşəffaf zolaqlı və konsentrik - zonal quruluşlu incə çalarlı sarı, çəhrayı, yaşıl, krem və qəhvəyi rəngli aqreqatları mərmər oniksi adlanır. Parıltısı tutqun parıltıdan şüşə və yağlı parıltıyadək dəyişir. Sərtliyi – 3-4. Sınıqları qeyri-hamardır. Çox vaxt gözəl tekstur rəsmləri olan bütov kütlələri əhəngdaşları, əhəngli qumdaşları və travertinlərdə və s. layabənzər cisimlər və araqatlar, müxtəlif süxurların səthində örtüklər əmələ gətirir. Tez-tez mərmər oniksinin damarcıqlarına da rast gəlinir. Karst mağaralarında əhəngdaşları içərisində stalaktit və stalaqmitləri, bəzən mürəkkəb formalı aqreqatları müşahidə edilir. İri kütlələri isti mineral bulaqların məhsulu kimi kristallaşır.