sözləri musiqiyə salmaq (mahnı bəstələmək)

Atalar sözü — atalarımızın yaratdığı və əsrlərdən bəri özünə həyat düsturu etdiyi hikmətli və möcuz sözlərdir. Mövzu müxtəlifliyi ilə yanaşı bitmiş fikir, ümumiləşdirmə və nəticə atalar sözlərinə xas olan cəhətlərdir. Atalar sözləri xalqın həyatda sınanmış, müdrik və nəsihətli fikirlərindən ibarət olur və böyük əxlaqi-tərbiyəvi əhəmiyyət daşıyır. Əsas xüsusiyyəti həcmcə kiçikliyi, lakin mənaca hikmətli və nəsihətli olmasıdır. Atalar sözləri bitkin fikir ifadə edir, həm həqiqi, həm də məcazi mənada işlənir. Həqiqi mənada işlənənlər: "Doğru söz acı olar", "İş insanın cövhəridir", "Yaxşı dost qardaşdan irəlidir", "Çıxan can geri qayıtmaz". Məcazi mənada işlənənlər: "Buynuzsuz qoçun qisası buynuzlu qoçda qalmaz", "İlanın ağına da lənət, qarasına da", "İslanmışın yağışdan nə qorxusu", "Ağacı qurd içindən yeyər", "Qudurmuş köpəyin ömrü qırx gündür" və s. Atalar sözlərindən yazılı ədəbiyyatda da geniş şəkildə istifadə olunur. Abbas Səhhətin "Yoxsulluq eyib deyil", Nəcəf bəy Vəzirovun "Daldan atılan daş topuğa dəyər", "Yağışdan çıxdıq, yağmura düşdük", "Sonrakı peşmançılıq fayda verməz", Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin "Yeyərsən qaz ətini, görərsən ləzzətini" əsərlərinin adları şifahi xalq ədəbiyyatından götürülmüşdür. Tapmaca kimi bu janr da həm nəzmlə, həm də nəsrlə olur.

Abayın qara sözləri (qaz. Абайдың қара сөздері) — Qazaxıstan akını və pedaqoqu Abay Kunanbayevin 45 qısa məsəl və fəlsəfi traktatdan ibarət fundamental əsəri. Nəsrdə yazılmış bu poemada milli tərbiyə və dünyagörüşü, əxlaq və hüquq problemləri, qazaxların tarixi qaldırılır. Abay "Qara sözləri"ni ömrünün son illərində yazmışdır. O, bu dövrdə gücün vəsvəsələrini və torpaq işlərinin sıxıntılarını bilirdi, xalqı tanıyırdı və əzizlərini itirmişdi. Bu poemalar hər yeni əlyazma kitabına daxil edilərək paylanmışdır. "Qara sözlər"in bəziləri ilk dəfə akinin ölümündən sonra 1918-ci ildə "Abay" jurnalının səhifələrində çap edilmişdir. Kitabdan bir çox qənaət və ibrətamiz nəticələr bu gün aktualdır. Əsər xalqın köhnə, köksüz problemlərini dəqiq təsvir edir. Abayın əsərləri dünyanın bir çox dillərinə, o cümlədən rus, Çin, fransız və başqa dillərə tərcümə edilmişdir.

Zəriflik sözləri (ing. Terms of Endearment) — kinorejissor Ceyms L. Bruksun Larri Mak Mörtinin eyniadlı romanı əsasında ssenari yazdığı, çəkdiyi və prodüserliyini etdiyi 1983-cü il melodram filmidir. Film otuz il ərzində ana Avrora Qrinuey və qızı Emma arasında münasibətlərindən bəhs edir. Filmin əsas hissəsi incə və sarkastik yumorla zəngin olub, üslubuna görə komediyanı xatırladır. Lakin filmin sonu kifayət qədər dramatikdir. Bu film bütün həyatını qızına həsr etmiş yaşlı qadının aşiq olmağa özünə icazə verməsi barədə hekayədir.. Film 11 nominasiyada Oskara namizəd göstərilmiş və ən yaxşı film nominasiyası da daxil olmaqla 5 nominasiyada qalib olmuşdur. Film Lerri Makmertinin romanının təmiz ekranlaşdırılmış variantı deyil beləki Cek Nikolsonun personajı filmin ssenari müəllifi və rejissoru Ceyms Bruks tərəfindən xüsusi olaraq əlavə edilmişdir. İkinci rol oynamasına baxmayaraq Nikolson düşünmədən filmdə rol almağa razılıq vermişdir. O, filmdə ən çox komik epizodlarda çəkilməkdən zövq almışdır..

Mahnı — musiqi ilə müşayiət olunan şeir, mətn. Azərbaycan musiqisinin, eləcə də digər xalq musiqiləri arasında ən çox işlənən və ən çox sevilən musiqi növü mahnıdır. Yəqin ki, mahnıların yaşı insanın, bəşər övladının yaşı ilə eynidir. Mahnının insanın danışmağa başlamasından əvvəl yaranması şübhə doğurmamalıdır: bu, sözsüz mahnılar, melodiyalar dövrü idi. Dilin, danışığın, sözün yaranmasından sonra isə sözlü mahnı, yəni şeiri müsiqi ilə ifa etməkdən yaranan söz-musiqi vəhdəti yarandı. Bu mahnıların müəllifləri həssas və istedadlı insanlar idilər. Musiqi alətləri meydana çıxdıqdan sonra mahnı üç ölçüyə malik oldu – səs, söz və çalğı (müşayiət). Bu dövrdə mahnı müəllifləri ya müğənnilər, ya çalğıçılar, ya da bu məclislərin istedadlı, musiqi duyumlu iştirakçıları arasından çıxırdı. Mahnılar ifa oluna-oluna cilalanır, yadda qalır, sevilir, nəsildən nəsilə yol gedirdi. Azərbaycan xalq mahnıları adlanan mahnıların müəllifi sözsüz ki "xalq" deyildi, bu mahnını ilk dəfə meydana çıxaran konkret adamlar idi.

Niderland atalar sözləri (nid. Nederlandse Spreekwoorden) — Niderland rəssamı Böyük Piter Breygel tərəfindən 1559-cu ildə çəkilmiş rəsm əsəri.

Zəriflik sözləri (ing. Terms of Endearment) — kinorejissor Ceyms L. Bruksun Larri Mak Mörtinin eyniadlı romanı əsasında ssenari yazdığı, çəkdiyi və prodüserliyini etdiyi 1983-cü il melodram filmidir. Film otuz il ərzində ana Avrora Qrinuey və qızı Emma arasında münasibətlərindən bəhs edir. Filmin əsas hissəsi incə və sarkastik yumorla zəngin olub, üslubuna görə komediyanı xatırladır. Lakin filmin sonu kifayət qədər dramatikdir. Bu film bütün həyatını qızına həsr etmiş yaşlı qadının aşiq olmağa özünə icazə verməsi barədə hekayədir.. Film 11 nominasiyada Oskara namizəd göstərilmiş və ən yaxşı film nominasiyası da daxil olmaqla 5 nominasiyada qalib olmuşdur. Film Lerri Makmertinin romanının təmiz ekranlaşdırılmış variantı deyil beləki Cek Nikolsonun personajı filmin ssenari müəllifi və rejissoru Ceyms Bruks tərəfindən xüsusi olaraq əlavə edilmişdir. İkinci rol oynamasına baxmayaraq Nikolson düşünmədən filmdə rol almağa razılıq vermişdir. O, filmdə ən çox komik epizodlarda çəkilməkdən zövq almışdır..

Azərbaycan atalar sözləri və məsəlləri — Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatının ən qədim və zəngin növlərindən biri. Atalar sözləri və məsəllər danışdıqda çox işlənən qısa, dərin mənalı və bitkin ifadələrdir. Bunlar xalq müdrikliyinin, xalq zəkasının, xalqın həyat təcrübəsinin bədii ifadəsidir. Azərbaycan dilinin aydınlığı, qısa, yığcam şəkildə dərin məna ifadə etmək kimi gözəl xüsusiyyətləri atalar sözlərində özünü yaxşı əks etdirir. Başqa növlər kimi, atalar sözləri də müxtəlif dövrlərdə, müxtəlif şəraitdə yaranmışdır. Buna görə də o, müxtəlif təbəqələrin dünyagörüşünü, təcrübə və arzusunu ifadə etmişdir. Ona görə də atalar sözü və məsəllərə ruslar ibrətamiz söz, qanadlı söz, qızıl söz, yunanlar və romanlılar hakim fikirlər, italyanlar xalq məktəbi, ispanlar ruhu təbiəti, ingilislər və fransızlar təcrübənin barı və s. adlar vermişlər. Atalar sözü və məsəllər bir-birinə çox yaxındır. Bunları biri-birindən ayırmaq çox vaxt hətta çətin olur.

1935 Musiqi: Sevginin bir gecəsi — Columbia Studio Music Department, rəhbər Lyuis Silvers (tematik Musiqi — Viktor Şertsinqer və Qus Kan) Şən həll edilmiş — RKO Radio Studio Music Department, rəhbər Maks Stayner ( Musiqi — Kennet Vebb və Semuyel Xoffenşteyn) İtirilmiş patrul — RKO Radio Studio Music Department, rəhbər Maks Stayner (Musiqi — Maks Stayner) 1936 Musiqi: Məlumatverən — RKO Radio Studio Music Department, rəhbər Maks Stayner (Musiqi — Maks Stayner) Kapitan Blada Odisseyası — Warner Bros. -First National Studio Music Department, rəhbər F. Forbşteyn Leosu (Musiqi — Erix Volfqanq Kornqold) "Baunti-də" qiyam — Metro-Goldwyn-Mayer Studio Music Department, rəhbər Nat Finston (musiqi Herbert Stotxart) Piter İbbetson — Paramount Studio Music Department, rəhbər İrvin Talbot (Musiqi — Ernst Tox) 1937 Musiqi: Bədbəxt Entoni — Warner Bros. Studio Music Department, rəhbər F. Forbşteyn Leosu (muzıka — Erix Volfqanq Kornqold) Yüngül süvari qoşunun hücumu — Warner Bros. Studio Music Department, rəhbər F. Forbşteyn Leosu (muzıka — Maks Stayner) Allahın bağları — Selznick International Pictures Music Department, rəhbər Maks Stayner (muzıka — Maks Stayner) General şəfəqdə öldü — Paramount Studio Music Department, rəhbər Boris Morro (muzıka — Verner Yanssen) Kəndarda qış — RKO Radio Studio Music Department, rəhbər Nataniel Şilkret (muzıka — Nataniel Şilkret) 1938 Musiqi: Yüz kişi və bir qız — Universal Studio Music Department, rəhbər Çarlz Previn Qasırğa — Samuel Goldwyn Studio Music Department, rəhbər Alfred Nyuman (muzıka — Alfred Nyuman) Köhnə Çikaqoda — 20th Century-Fox Studio Music Department, rəhbər Lyuis Silvers Emil Zolyanın həyatı — Warner Bros.

Ən yaxşı musiqiyə görə Saturn mükafatı (ing. Saturn Award for Best Special Effects) — Elmi Fantastika, Fentezi və Qorxulu Filmlər Akademiyası (ing. Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films) tərəfindən 1973-cü ildə təsis edilmiş mükafatdır. "†" — həmçinin Ən yaxşı filmə görə "Oskar" mükafatı qazanmışdı. "‡" — həmçinin Ən yaxşı filmə görə "Oskar" mükafatına nominasiya göstərilmişdi.

Cücələrim — uşaq mahnısı. "Cücələrim"in qəribə taleyi olub. Mahnı yazılandan düz 10 il sonra məşhurlaşıb. 1949-cu ildə bəstəkar Qəmbər Hüseynli şair Tofiq Mütəllibova bir musiqi dinlədir və ondan xahiş edir ki, buna söz yazsın. O dönəmlər uşaq şeirləri yazan Tofiq Mütəllibov musiqiyə söz yazıb verir Qəmbər Hüseynliyə. Mahnının ilk ifaçısı, deyilənə görə, indi Muğam Teatrının direktoru çalışan Arif Qazıyev olur. Mahnının ulduzu düz 10 il sonra parlayır. 1959-cu ildə Moskvada keçirilən Azərbaycan incəsənəti dekadasında "Cücələrim"i indi hamımızın tanıdığı aktrisa və rəssam-florist Suqra Bağırzadə oxuyur. Mahnı "ura "yla qarşılanır və tezliklə dillər əzbərinə çevrilir, sovetlər məkanını aşaraq bütün dünyaya yayılır. Müxtəlif dillərə (100-dən çox dilə !) çevrilir.

Dangerous – Maykl Ceksonun 1991-ci ildə çıxardığı eyniadlı albomuna daxil olan mahnı. Həmin albom Maykl Ceksonun səkkizinci solo studio albomudur. Müəllifləri Maykl Cekson Bill Bottrell və Teddy Riley olan mahnı albomdan çıxarılacaq onuncu sinql kimi düşünülmüşdü. Lakin 1993–cü ildə Maykl Ceksona qarşı uydurma uşaqbazlıq iddianaməsi kompaniyasından sonra bu planlar təxirə salındı. Həmçinin Ceksonun albomdan çıxardığı digər sinqlların da hit parad taleyi o qədər də parlaq olmadı. Dangerous albomu satışa çıxarıldıqdan sonra bir çox mütəxəssislər eyniadlı mahnının sinql kimi ayrıca satışa çıxarıldığı halda böyük uğur qazanacağını söyləyirdilər. Həqiqətən də mahnı dinləyicilər arasında çox böyük sevgi qazandı. Jackson mahnını axırıncı dünya turnesi olan və 1996 – 1997-ci illəri əhatə edən HIStory World Tour zamanı dəfələrlə canlı şəkildə ifa etdi. 1994 – cü ildə Ceksonun Dangerousu Crystal Cartierdən oğurlaması haqqında iddialar ortaya çıxdı. Lakin hakim ədalətlə qərar verdi və tutarlı dəllilərin olmamasını əsas gətirərək Crystal Cartierin iddiasını rədd etdi.

Deli — Türkiyəni 2008 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində təmsil edən mahnı. Bu mahnı ilə Türkiyə Avroviziyada 43 ölkə arasında 7-ci oldu. Mahnını rok qrupu olan Mor ve Ötesi ifa edirdi. Mahnının sözləri də bu qrupa məxsus idi.

Despasito — Puerto-Rikolu müğənni Luis Fonsi, Daddy Yankeenin duetidir. Despasito ispancadan "yavaşca, sakitcə" kimi tərcümə olunur. 12 yanvar 2017-ci ildə işıq üzü görən mahnı YouTubeda ən çox izlənilən videodur. Mahnı Billboard Music Awards, American Music Awards, Latin Grammy Awards kimi mükafatlara layiq görülmüşdür.

Deutschland (alman dilindən – «Almaniya») — Almaniya rok musiqi qrupu olan "Rammstein" mahnısı. Mahnı musiqi qrupunun gözlənilən adsız yeddinci studiya albomunun baş sinqlıdır. Bu, musiqi qrupunun 2012-ci ildə çıxardığı "Mein Herz brennt" mahnısından sonra çıxardığı ilk mahnıdır. "Deutschland" mahnısı "Rammstein" musiqi qrupunun Almaniyada ən çox qulaq asılan mahnı tituluna qazanan ikinci mahnı olmuşdur. Birincisi 2009-cu ildə çıxarılan "Pussy" mahnısı idi. 26 mart 2019-cu ildə musiqi qrupunun rəsmi "YouTube" kanalında 35 saniyəlik bir promo videosu yayımlanmışdır. Bu videonun sonunda rum rəqəmləri ilə 28 mart 2019-cu il tarixi və "Deutschland" sözü görünür. İki gün sonra – 28 mart 2019-cu il tarixində mahnının klipi yayımlanır. Bu klipdə Roma imperiyasının qədim Almaniyaya hücumu, orta əsrlərdə Müqəddəs Roma imperiyası, Napoleon müharibələri, İkinci Dünya müharibəsi və Berlin divarı kimi Almaniya tarixindən müxtəlif hadisələr, eləcə də indiki dövr və gələcək nümayiş olunur. Klipin bir səhnəsində Nasist Almaniyasının bir həbs düşərgəsində ölüm hökmü ilə edam olunan məhbuslar nümayiş olunur.

"Dollhouse" — ABŞ müğənnisi Melani Martinesin debüt sinqlı. Mahnının prodüserliyini Kinetics & One Love duosu etmişdir. Bu mahnı 9 fevral 2014-cü ildə buraxılmışdır. Melaninin həmin ilin may ayında buraxılan eyniadlı debüt mini albomundan ilk sinql olaraq buraxılmışdır. "Dollhouse" üstəlik müğənninin 2015-ci ildə çıxan debüt studiya albomu olan "Cry Baby"-də də yer almışdır. Bundan əlavə, mahnı ABC Family telekanalının efirində yayımlanan "Pretty Little Liars" teleserialının önizləməsində səsləndirilib. "Dollhouse" disfunksional bir ailədəki münasibətləri təsvir edən mahnıdır. Bu, "Cry Baby" albomunun trek siyahısındakı ikinci mahnıdır. Üçüncü trek olan "Sippy Cup" ilə oxşar hekayəni bölüşür. Hər ikisi bir-birinə bağlıdır və ailə həyatının qaranlıq tərəflərini əks etdirir.

Formidable Belçikalı müğənni Stromaenin mahnısı. Mahnı 2013 ildə iyunun 4 yayımlanmışdır və Racine Carrée albomunun sayca ikinci mahnısı sayılır. Fransa musiqi çartlarında birinci yerə çıxmışdır. Bu mahnı Stromaenin 2009-cu ildə yayımlanan "Alors on dance" mahnısından snora ən uğurlu mahnısıdır. 21 may 2013-cü ildə YouTube'da Stromaenin içkili halda olan həvəskar videosu yayımlandı. Video Brüsseldə "Louise/Louiza" metro stansiyasında çəkilmişdir. Videoda həmçinin insanlar Stromae və onunla birlikdə üç polisin şəklini də çəkir.

GoldenEye – James Bond seriyasından olan və 1995-ci ildə çəkilmiş GoldenEye filmində sonudtrack kimi istifadə edilmiş mahnı. Mahnı tanınmış pop musiqi ifaçısı Tina Törner tərəfindən ifa edilmiş və böyük uğur qazanmışdır. Mahnının müəllifləri Bono və U2 qrupunun üzvlərindən olan The Edge mahnını xüsusi olaraq Tina Törnerin ifası üçün yazmışlar. Mahnının aranjimanını isə tanınmış ingilis musiqiçisi və produsseri Nellee Hooper öz öhdəsinə götürmüşdür. GoldenEye Tina Törnerin yaradıcılığında ən uğurlu mahnılardan biri olmuş, həm Avropada, həm də ABŞ – da çox böyük sevgi qazanmışdır. Mahnı UK Singles Chartda onuncu yerə qədər yüksələ bilmiş, bir çox Avropa ölkələrində isə il beşliyə daxil olmağı bacarmışdır. İlk öncə GoldenEye (Original Motion Picture Soundtrack) albomunda satışa çıxarılan mhnı daha sonra Tina Törnerin 1996 – cı ildə çıxardığı Wildest Dreams albomuna da daxil edilmişdir.

Güllərim — sözləri Nəbi Xəzriyə, musiqisi Arif Məlikova aid Azərbaycan mahnısı. Mahnının ilk ifaçısı Zeynəb Xanlarovadır. Sonralar mahnı Nisə Qasımova və Brilliant Dadaşovanın ifasında da özünəməxsus məşhurluq qazanıb. 1974-cü ildə Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrında Nəbi Xəzrinin "Əks-səda" pyesi hazırlanır. Tamaşanın quruluşçu rejissoru Əşrəf Quliyev, bəstəkarı isə Arif Məlikov olur. Əsərin məzmununa görə qəhrəmanlardan biri – taleyi gətirməmiş Çinarə Bakıda xəstəxanada müalicə alarkən öz hisslərini, həyatındakı gərgin məqamları ifadə edən bir mahnı oxumalıdır. Mahnının adı isə "Güllərim"dir. Mahnın oxunması, bəstəkar Arif Məlikovun seçimi ilə Zeynəb Xanlarovaya həvalə edilir. Mahnı işlənib hazırlandıqdan sonra lent yazısının bir nüsxəsi Azərbaycan Radiosuna təhvil verilir, bir nüsxəsi də tamaşada istifadə edilmək üçün teatra göndərilir. Lakin tamaşada həmin yazıdan istifadə olunmur.

Gəlmədin — Dəyirman qrupu ilə Röyanın ifa etdiyi mahnı. Mahnı Dəyirman qrupunun sayca beşinci musiqi albomu olan Atmosferə daxildir. Eyni ildə rejissor Ülviyyə Könül tərəfindən klipi çəkilmişdir. 2018-ci ildə keçmiş Dəyirman qrupunun üzvü ABD Malik Röya ilə mahnının fərqli versiyasını duet şəklində oxumuşdur. Musiqi nömrəsi ABD Malikin Çata bilim albomunda da yer almışdır.

Halo — Amerikan müğənnisi Beyonce'nin üçüncü studio albomu I Am... Sasha Fierce albomuna daxil olan mahnısı.

Ignite (IGNITE kimi göstərililir) — Yaponiya müğənnisi Eyr Aoy tərəfindən ifa olunmuş sinql. Bu sinql müğənninin 7-ci sinqlıdır. 20 avqust 2014-cü ildə yayımlanmışdır. Sinql Japan Hot 100 hit paradında 1-ci yerə, həftəlik Oricon hit paradında isə 9-cu yerə çatmışdır. Sinql "Sword Art Online" anime serialının ikinci mövsümünün ilk açılış mahnısı kimi (I-XIV seriyalar) istifadə olunmuşdur. 2016-cı ilin iyulunda Charapedia istifadəçiləri tərəfindən bu mahnı qadın müğənni tərəfindən ifa olunan ən yaxşı 11-ci (143 səs) anime mahnısı seçilmişdir.