trombosit

Trombositlər - qanda mikro litrdə 200-300.000 nisbətində olur. Trombositlərin təxminən 30%-i dalaqda toplanır. Trombositlərin əsas funksiyası qanın laxtalanması ilə bağlıdır. Bundan əlavə onlar immunoloji reaksiyalar,məsələn;iltihab prosesində də iştirak edirlər. Trombositlərin hüceyrə nüvəsi yoxdur və bunlar laxtalanma üçün əhəmiyyətlidir. Trombosit qeyri-kafiliyi halında qanama görülər. Bu qanamanın əlaməti göyümsü ləkələrdir. Bu narahatlığın mütləq müalicəsi lazımdır əks halda təhlükəli ola bilər. Trombositlər, qanın laxtalanmasında əhəmiyyətli vəzifəyə sahib olub, çox ədəddə granül ehtiva edən rəngsiz hüceyrə parçalarıdır. Megakaryosit deyilən sümük iliyinin böyük hüceyrələrinin parçalarından meydana gələr.

Trombositlərlə zənginləşmiş plazma, PRP (ing. platelet rich plasma) – xəstənin öz qanından alınmış plazma trombositlərlə zənginləşdirilir və trombositlərin sayı periferik qanla müqayisədə dəfələrlə artmış olur. Trombositlərin tərkibində olan inkişaf faktorları regenerasiya proseslərini gücləndirir. Oynağa yeridilən belə plazma iltihabi söndürür.

Trombositopeniya – trombositlərin sayının 150.000 az olması. Əsas səbəbləri: trombosit yaranmasının pozulması və və ya parçalanmasının artmasıdır. Ən çox autoimmun trombositopeniyaya rast gəlinir. Spontan qanaxma və qanaxma müddətinin uzanması olur. SLE-də rast gələn haldır. Bəzən həyatı təhlükəyə salan trombositopeniya (20.000 az hospitalizasiya gösrərişdir) olur. Nadir hallarda isə SLE idiopatik trombositopeniya kimi başlayır.

Trombotik trombositopenik purpura, TTP, Eli Moschcowitz sindromu – birincili və ikincili (immunodepressiv dərmanlar, xərçəng, HİV infeksiyası, ağır hamiləlik, Eschericha coliyə bağlı hemorragik kolit). Letallıq yüksəkdir. 5 əlaməti var: qızdırma, mental status pozulması, böyrək zədələnməsi, hemolitik anemiya, trombositopeniya. İdiopatik ola və SLE-də yarana bilər (bu kəskin TTP adlanır) və bu əsas xəstəliyin kəskinləşməsi kimi qəbul edilə bilər. Periferik qanda şistositlərin tapılması, komplementin normal səviyyəsi və ADAMTS13 aktivliyinin aşağı olması və ya ona qarşı AT aşkarı SLE üçün xarakterik deyildir. SLE üçün xarakterik Kumbs-müsbət hemolitik anemiyanın olmasını istisna etmək lazımdır. SLE bağlı kəskin TTP-də metalloproteinazanı əvəz etmək üçün təcili plazmaferez aparılır, sonra isə təzə dondurulmuş plazma köçürülür. QK, immunodepressantlar və rituksimab istifadə edilir, trombosit kütləsinin köçürmək məsləhət deyil.