Kəndirqayış: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k tənzimləmə
 
(2 fərqli istifadəçi tərəfindən edilmiş 8 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{Personaj
{{Obraz
| color =
| color =
| adı = '''Kəndirqayış'''
| adı = '''Kəndirqayış'''
Sətir 17: Sətir 17:
| başlıq2 = Sehrli gücləri
| başlıq2 = Sehrli gücləri
| data2 = Qolların uzanması,<br>güclü bədən,<br>cildini dəyişmə
| data2 = Qolların uzanması,<br>güclü bədən,<br>cildini dəyişmə
| başlıq3 = Zəif cəhətləri
| başlıq3 = Növü
| data3 = bilinmir
| data3 = [[Demon|Şeytani varlıq]]
| başlıq4 = Əsas formaları
| başlıq4 = Əsas formaları
| data4 =
| data4 =
Sətir 56: Sətir 56:
}}
}}


'''Kəndirqayış''' və ya '''Çıntırqayış''' — [[Azərbaycan mifologiyası]]nda bədheybət.
'''Kəndirqayış''' və ya '''Çıntırqayış''' — [[Azərbaycan mifologiyası]]nda [[Demon|şeytani varlıq]]. Əsasən [[Naxçıvan Muxtar Respublikası]] ərazisində yayılmışdır.


== Fəaliyyəti ==
== Fəaliyyəti ==
Kəndirqayış miflərə görə axşamüstü yol kənarında insanların rastına çıxır. Uzun qolları var və arıqdır. Çıntırqayış yolçuların gözünə arıq, xəstə, köməksiz<ref name="ord"/> uşaq və ya qarı cildində görünür və onlardan kömək istəyir. Bədheybət uzun qollarını onu götürmək üçün əyilən yolçunun boynuna dolayır və onu sıxır.{{sfn|Süleymanova|2012|pp=62-63}} Digər bir halda isə qarı cildində olan Kəndirqayış yolçudan onu yolun digər ucuna keçirməsini istəyər. Yolçu onu qucağında o biri tərəfə keçirdikdən sonra bedhəybətin qolları uzanar və insanı elə sıxar ki, boğulub ölər.<ref name="ord">ORDUBAD FOLKLOR MÜHİTİ. Aytən Cəfərova. Azərbaycan Folklor İnstitutu. Bakı, 2016</ref>
[[Demon|Şeytani varlıq]] olan Kəndirqayış miflərə görə axşamüstü yol kənarında insanların rastına çıxır. Uzun qolları var və arıqdır. Kəndirqayış yolçuların gözünə arıq, xəstə, köməksiz<ref name="ord"/> uşaq və ya qarı cildində görünür və onlardan kömək istəyir. Bədheybət uzun qollarını onu götürmək üçün əyilən yolçunun boynuna dolayır və onu sıxır.{{sfn|Süleymanova|2012|pp=62-63}} Digər bir halda isə qarı cildində olan Kəndirqayış yolçudan onu yolun digər ucuna keçirməsini istəyər. Yolçu onu qucağında yolun o biri tərəfinə keçirdikdən sonra bedhəybətin qolları uzanar və insanı elə sıxar ki, boğulub ölər.<ref name="ord">ORDUBAD FOLKLOR MÜHİTİ. Aytən Cəfərova. Azərbaycan Folklor İnstitutu. Bakı, 2016</ref>

⚫
Bədheybət [[Naxçıvan]] ərazisində Kəndirqayış, [[Sədərək rayonu]]nda Çıntırqayış, [[Ordubad rayonu]]nda isə Cıntırqeyiş adlanır. Naxçıvan ərazisinə aid bir nağılda Kəndirqayış belə təsvir edilir:


⚫
Bədheybət [[Naxçıvan]] ərazisində Kəndirqayış, [[Sədərək rayonu]]nda Çıntırqayış, [[Ordubad rayonu]]nda isə Cıntırqeyiş adlanır. Çox sözə baxmayan və ağlayan uşaqları qorxutmaq üçün Naxçıvanda Kəndirqayış obrazından istifadə edilir.<ref name="naxc">AXTARIŞLAR. Cild 13. AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI NAXÇIVAN BÖLMƏSİNİN İNCƏSƏNƏT, DİL VƏ ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTU. "Tusi", 2020.</ref> Bundan başqa Naxçıvan ərazisinə aid bir nağılda Kəndirqayış belə təsvir edilir:
{{sitat|müəllif={{sfn|Süleymanova|2012|pp=62-63}}|Məlik Cümşüd hər nə qiyamət qopdusa, kəndirqayış kimi yerindən tərpənmədi ki, tərpənmədi.}}
{{sitat|müəllif={{sfn|Süleymanova|2012|pp=62-63}}|Məlik Cümşüd hər nə qiyamət qopdusa, kəndirqayış kimi yerindən tərpənmədi ki, tərpənmədi.}}


Əl-ayağın uzanması Azərbaycan folklorunda geniş yayılmışdır. Kəndirqayış kimi [[Al Ana|Hal anası]]nın [[keçi]] dönərgəsi [[Unuqay]] da bu xüsusiyyətə malikdir.{{sfn|Süleymanova|2012|pp=62-63}}
Əl-ayağın uzanması Azərbaycan folklorunda geniş yayılmışdır. Kəndirqayış kimi [[Al Ana|Hal anasın]]ın [[keçi]] dönərgəsi [[Unuqay]] da bu xüsusiyyətə malikdir.{{sfn|Süleymanova|2012|pp=62-63}}


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
{{İstinad siyahısı|2}}


== Mənbə ==
== Mənbə ==

Səhifəsinin 10:09, 1 sentyabr 2023 tarixinə olan son versiyası

Kəndirqayış
Yaşadığı yer Yol ətrafı
Sehrli gücləri Qolların uzanması,
güclü bədən,
cildini dəyişmə
Növü Şeytani varlıq
Əsas formaları
  • Bədhəybət
  • Qarı
  • Uşaq

Kəndirqayış və ya Çıntırqayış — Azərbaycan mifologiyasında şeytani varlıq. Əsasən Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində yayılmışdır.

Fəaliyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şeytani varlıq olan Kəndirqayış miflərə görə axşamüstü yol kənarında insanların rastına çıxır. Uzun qolları var və arıqdır. Kəndirqayış yolçuların gözünə arıq, xəstə, köməksiz[1] uşaq və ya qarı cildində görünür və onlardan kömək istəyir. Bədheybət uzun qollarını onu götürmək üçün əyilən yolçunun boynuna dolayır və onu sıxır.[2] Digər bir halda isə qarı cildində olan Kəndirqayış yolçudan onu yolun digər ucuna keçirməsini istəyər. Yolçu onu qucağında yolun o biri tərəfinə keçirdikdən sonra bedhəybətin qolları uzanar və insanı elə sıxar ki, boğulub ölər.[1]

Bədheybət Naxçıvan ərazisində Kəndirqayış, Sədərək rayonunda Çıntırqayış, Ordubad rayonunda isə Cıntırqeyiş adlanır. Çox sözə baxmayan və ağlayan uşaqları qorxutmaq üçün Naxçıvanda Kəndirqayış obrazından istifadə edilir.[3] Bundan başqa Naxçıvan ərazisinə aid bir nağılda Kəndirqayış belə təsvir edilir:

" Məlik Cümşüd hər nə qiyamət qopdusa, kəndirqayış kimi yerindən tərpənmədi ki, tərpənmədi.
 "

Əl-ayağın uzanması Azərbaycan folklorunda geniş yayılmışdır. Kəndirqayış kimi Hal anasının keçi dönərgəsi Unuqay da bu xüsusiyyətə malikdir.[2]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 ORDUBAD FOLKLOR MÜHİTİ. Aytən Cəfərova. Azərbaycan Folklor İnstitutu. Bakı, 2016
  2. ↑ 1 2 3 Süleymanova, 2012. səh. 62-63
  3. ↑ AXTARIŞLAR. Cild 13. AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI NAXÇIVAN BÖLMƏSİNİN İNCƏSƏNƏT, DİL VƏ ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTU. "Tusi", 2020.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Ləman Vaqif qızı Süleymanova. Şəki folklor mühiti, Bakı, 2012. – 248 səh.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Kəndirqayış&oldid=7214230"