Kəndirqayış: Redaktələr arasındakı fərq
k tənzimləmə |
|||
(2 fərqli istifadəçi tərəfindən edilmiş 6 dəyişiklik göstərilmir) | |||
Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{Personaj |
|||
{{Obraz |
|||
| color = |
| color = |
||
| adı = '''Kəndirqayış''' |
| adı = '''Kəndirqayış''' |
||
Sətir 17: | Sətir 17: | ||
| başlıq2 = Sehrli gücləri |
| başlıq2 = Sehrli gücləri |
||
| data2 = Qolların uzanması,<br>güclü bədən,<br>cildini dəyişmə |
| data2 = Qolların uzanması,<br>güclü bədən,<br>cildini dəyişmə |
||
| başlıq3 = |
| başlıq3 = Növü |
||
| data3 = |
| data3 = [[Demon|Şeytani varlıq]] |
||
| başlıq4 = Əsas formaları |
| başlıq4 = Əsas formaları |
||
| data4 = |
| data4 = |
||
Sətir 56: | Sətir 56: | ||
}} |
}} |
||
'''Kəndirqayış''' və ya '''Çıntırqayış''' |
'''Kəndirqayış''' və ya '''Çıntırqayış''' — [[Azərbaycan mifologiyası]]nda [[Demon|şeytani varlıq]]. Əsasən [[Naxçıvan Muxtar Respublikası]] ərazisində yayılmışdır. |
||
== Fəaliyyəti == |
== Fəaliyyəti == |
||
[[Demon|Şeytani varlıq]] olan Kəndirqayış miflərə görə axşamüstü yol kənarında insanların rastına çıxır. Uzun qolları var və arıqdır. |
[[Demon|Şeytani varlıq]] olan Kəndirqayış miflərə görə axşamüstü yol kənarında insanların rastına çıxır. Uzun qolları var və arıqdır. Kəndirqayış yolçuların gözünə arıq, xəstə, köməksiz<ref name="ord"/> uşaq və ya qarı cildində görünür və onlardan kömək istəyir. Bədheybət uzun qollarını onu götürmək üçün əyilən yolçunun boynuna dolayır və onu sıxır.{{sfn|Süleymanova|2012|pp=62-63}} Digər bir halda isə qarı cildində olan Kəndirqayış yolçudan onu yolun digər ucuna keçirməsini istəyər. Yolçu onu qucağında yolun o biri tərəfinə keçirdikdən sonra bedhəybətin qolları uzanar və insanı elə sıxar ki, boğulub ölər.<ref name="ord">ORDUBAD FOLKLOR MÜHİTİ. Aytən Cəfərova. Azərbaycan Folklor İnstitutu. Bakı, 2016</ref> |
||
⚫ | Bədheybət [[Naxçıvan]] ərazisində Kəndirqayış, [[Sədərək rayonu]]nda Çıntırqayış, [[Ordubad rayonu]]nda isə Cıntırqeyiş adlanır. Çox |
||
NAXÇIVAN BÖLMƏSİNİN İNCƏSƏNƏT, DİL VƏ ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTU. “Tusi”, 2020.</ref> Bundan başqa Naxçıvan ərazisinə aid bir nağılda Kəndirqayış belə təsvir edilir: |
|||
⚫ | Bədheybət [[Naxçıvan]] ərazisində Kəndirqayış, [[Sədərək rayonu]]nda Çıntırqayış, [[Ordubad rayonu]]nda isə Cıntırqeyiş adlanır. Çox sözə baxmayan və ağlayan uşaqları qorxutmaq üçün Naxçıvanda Kəndirqayış obrazından istifadə edilir.<ref name="naxc">AXTARIŞLAR. Cild 13. AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI NAXÇIVAN BÖLMƏSİNİN İNCƏSƏNƏT, DİL VƏ ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTU. "Tusi", 2020.</ref> Bundan başqa Naxçıvan ərazisinə aid bir nağılda Kəndirqayış belə təsvir edilir: |
||
{{sitat|müəllif={{sfn|Süleymanova|2012|pp=62-63}}|Məlik Cümşüd hər nə qiyamət qopdusa, kəndirqayış kimi yerindən tərpənmədi ki, tərpənmədi.}} |
{{sitat|müəllif={{sfn|Süleymanova|2012|pp=62-63}}|Məlik Cümşüd hər nə qiyamət qopdusa, kəndirqayış kimi yerindən tərpənmədi ki, tərpənmədi.}} |
||
Əl-ayağın uzanması Azərbaycan folklorunda geniş yayılmışdır. Kəndirqayış kimi [[Al Ana|Hal |
Əl-ayağın uzanması Azərbaycan folklorunda geniş yayılmışdır. Kəndirqayış kimi [[Al Ana|Hal anasın]]ın [[keçi]] dönərgəsi [[Unuqay]] da bu xüsusiyyətə malikdir.{{sfn|Süleymanova|2012|pp=62-63}} |
||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
Səhifəsinin 10:09, 1 sentyabr 2023 tarixinə olan son versiyası
Kəndirqayış | |
---|---|
Yaşadığı yer | Yol ətrafı |
Sehrli gücləri |
Qolların uzanması, güclü bədən, cildini dəyişmə |
Növü | Şeytani varlıq |
Əsas formaları |
|
Kəndirqayış və ya Çıntırqayış — Azərbaycan mifologiyasında şeytani varlıq. Əsasən Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində yayılmışdır.
Fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şeytani varlıq olan Kəndirqayış miflərə görə axşamüstü yol kənarında insanların rastına çıxır. Uzun qolları var və arıqdır. Kəndirqayış yolçuların gözünə arıq, xəstə, köməksiz[1] uşaq və ya qarı cildində görünür və onlardan kömək istəyir. Bədheybət uzun qollarını onu götürmək üçün əyilən yolçunun boynuna dolayır və onu sıxır.[2] Digər bir halda isə qarı cildində olan Kəndirqayış yolçudan onu yolun digər ucuna keçirməsini istəyər. Yolçu onu qucağında yolun o biri tərəfinə keçirdikdən sonra bedhəybətin qolları uzanar və insanı elə sıxar ki, boğulub ölər.[1]
Bədheybət Naxçıvan ərazisində Kəndirqayış, Sədərək rayonunda Çıntırqayış, Ordubad rayonunda isə Cıntırqeyiş adlanır. Çox sözə baxmayan və ağlayan uşaqları qorxutmaq üçün Naxçıvanda Kəndirqayış obrazından istifadə edilir.[3] Bundan başqa Naxçıvan ərazisinə aid bir nağılda Kəndirqayış belə təsvir edilir:
Məlik Cümşüd hər nə qiyamət qopdusa, kəndirqayış kimi yerindən tərpənmədi ki, tərpənmədi. |
Əl-ayağın uzanması Azərbaycan folklorunda geniş yayılmışdır. Kəndirqayış kimi Hal anasının keçi dönərgəsi Unuqay da bu xüsusiyyətə malikdir.[2]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Ləman Vaqif qızı Süleymanova. Şəki folklor mühiti, Bakı, 2012. – 248 səh.