İkinci aralıq dövr (Misir)

İkinci aralıq dövr — Qədim Misirdə Orta padşahlıq və Yeni padşahlıq arasındakı intervala verilən ad.^[1]

Qədim Misir tarixi

Sülalə öncəsi dövr

Tasi mədəniyyəti

Badar mədəniyyəti

Nakadi mədəniyyəti

Amrat mədəniyyəti (I Nakad) Gerzey mədəniyyəti (II Nakad)

Aşağı Misir

Yuxarı Misir

Sülalələr dövrü

Erkən padşahlıq

I sülalə • II sülalə

Qədim padşahlıq

III sülalə • IV sülalə V sülalə • VI sülalə

Birinci aralıq dövr

VII sülalə • VIII sülalə IX sülalə • X sülalə XI sülalə

Orta padşahlıq

XI sülalə • XII sülalə

İkinci aralıq dövr

XIII sülalə • XIV sülalə XV sülalə • XVI sülalə XVII sülalə

Yeni padşahlıq

XVIII sülalə XIX sülalə • XX sülalə

Üçüncü aralıq dövr

XXI sülalə XXII sülalə • XXIII sülalə XXIV sülalə • XXV sülalə XXVI sülalə

Sonrakı dövr

XXVIII sülalə XXIX sülalə • XXX sülalə

Fars dövrü

XXVII sülalə • XXXI sülalə

Yunan-Roma dövrü

Argeadlar • Ptolemeylər

bax müzakirə redaktə

XIII sülalənin süqutundan sonra Misir çoxlu müstəqil nomlara bölündü.^[2] Bu dövrdə mərkəzi hakimiyyət uğrunda mübarizə aparan Ksois sülaləsi (XIV sülalə) Nil deltasının yalnız kiçik bir hissəsinə nəzarət edə bilirdi.

İkinci aralıq dövrün başlaması iqtisadi tənəzzülün dərinləşməsi ilə bağlı idi. XIII və XIV sülalələrin dövründə aclıq bütün Misiri bürüyür.

e.ə. 1700-cü ildə Nubiya Misirdən ayrılır. E.ə. 1675-ci ildə Ərəbistan yarımadasında, Fələstin bölgəsində yaşayan hiksoslar Misirə hücum edərək Nil deltasını ələ keçirir. Burada onlar Avaris şəhərinin əsasını qoyurlar.^[3] Hiksos hökmdarları firon titulunu götürərək Misirdə hakimiyyətə gəlirlər. XV və XVI sülalələrin hər ikisi bu xalqın nümayəndəlidirlər.^[4] Ancaq hiksoslar öz təsirlərini bütün Nil sahilində yaya bilmədilər və yalnız Aşağı Misir onların fironlarına tabe oldu. Araşdırmalara görə XIV sülalədən olan firon III Neferhotepin dövründə Misirdə yenidən aclıq yaranır.

Yuxarı Misirdə isə bu illərdə Tebes dövləti qurulur. e.ə XVII əsrdə firon Xian Tebesi Aşağı Misirə birləşdirir. Amma onun ölümündən sonra bu ərazilər yenidən müstəqilləşirlər. Tebes hökmdarları özlərinə firon titulunu götürürlər (XVII sülalə). Tebes fironu Kamos Yuxarı Misirə hücum edərək hiksosları Avarisə sıxışdırır.^[5] Ondan sonra taxta çıxan I Ahmos isə Avarisi də ələ keçirərək hiksosları deltadan qovur.

I Ahmos həm də XVIII sülalənin əsasını qoyur. e.ə. 1550-ci ildə Qədim Misirdə yeni padşahlıq dövrü başlayır.

1. ↑ Schneider, Thomas. Periodizing Egyptian History: Manetho, Convention, and Beyond // Klaus-Peter Adam (redaktor). Historiographie in der Antike. Walter de Gruyter. 27 August 2008. 181–197. ISBN 978-3-11-020672-2. 18 February 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 October 2020.
2. ↑ Shaw, Ian, ed (2000). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford University Press. p. 480.
3. ↑ Holladay, John S. Jr. (1997) "The Eastern Nile Delta During the Hyksos and Pre-Hyksos Periods: Toward a Systemic/Socioeconomic Understanding", in Eliezer D. Oren. The Hyksos: new historical and archaeological perspectives. University Museum, University of Pennsylvania. 1997. 183–252. ISBN 978-0-924171-46-8. 2022-06-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-16.
4. ↑ Turin Kinglist Arxiv surəti 27 sentyabr 2006 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2006-09-27 at the Wayback Machine Accessed July 26, 1006 (line X.21 of the cited web link clearly provides this summary for the dynasty: "6 kings functioning 100+X years"). The surviving traces on the X figure appears to give the figure 8 which suggests that the summation should be read as 6 kings ruling 108 years.
5. ↑ James, T. G. H. "Egypt: From the Expulsion of the Hyksos to Amenophis I." Chapter 8, Volume II of The Cambridge Ancient History.