Dördüncü sülalə (Misir)

IV sülalə - Qədim Misirdə Qədim padşahlıq dövrünün ikinci sülaləsi^[1]. Təxminən e.ə 2639–2506-cı illərdə hakimiyyətdə olmuşdur. Sülalə tarixdə "piramida tikənlər sülaləsi" kimi tanınmışdır. Beləki Xeops, Xefren, Menkaur piramidalarının tikintisi bu dövrə aiddir.

Qədim Misir tarixi

Sülalə öncəsi dövr

Tasi mədəniyyəti

Badar mədəniyyəti

Nakadi mədəniyyəti

Amrat mədəniyyəti (I Nakad) Gerzey mədəniyyəti (II Nakad)

Aşağı Misir

Yuxarı Misir

Sülalələr dövrü

Erkən padşahlıq

I sülalə • II sülalə

Qədim padşahlıq

III sülalə • IV sülalə V sülalə • VI sülalə

Birinci aralıq dövr

VII sülalə • VIII sülalə IX sülalə • X sülalə XI sülalə

Orta padşahlıq

XI sülalə • XII sülalə

İkinci aralıq dövr

XIII sülalə • XIV sülalə XV sülalə • XVI sülalə XVII sülalə

Yeni padşahlıq

XVIII sülalə XIX sülalə • XX sülalə

Üçüncü aralıq dövr

XXI sülalə XXII sülalə • XXIII sülalə XXIV sülalə • XXV sülalə XXVI sülalə

Sonrakı dövr

XXVIII sülalə XXIX sülalə • XXX sülalə

Fars dövrü

XXVII sülalə • XXXI sülalə

Yunan-Roma dövrü

Argeadlar • Ptolemeylər

bax müzakirə redaktə

Təxminən e.ə. 2613-2494-cü illərdə hökmranlıq edən IV sülaləsi Qədim Misir tarixində önəmli yerə malikdir və böyük piramidaların inşası ilə yadda qalıb. Bu dövr, Misir sivilizasiyasının zirvə nöqtəsi sayılır və ölkənin iqtisadi, mədəni və memarlıq inkişafını nümayiş etdirir.

Sülalənin banisi Snofru idi. Onun hakimiyyəti illərində üç böyük piramida inşa etdirildu. Snofrunun Dahşur bölgəsindəki Əyilmiş Piramidası unikal forması ilə seçilir. Bu illərə aid digər böyük tikili - Qırmızı Piramida isə ilk həqiqi düz bucaqlı piramida hesab olunur. Snofrunun dövründə Memfis güclü iqtisadi və mədəni mərkəzə çevrildi.

Cizədə üç böyük ehram - Xeops, Xefren və Menkaur piramidaları

Snofrudan taxta Xufu (Xeops) çıxdı. Onun adı qədim dövr memarlığının incilərindən, dünyanın yeddi möcüzəsidən müasir zamana qədər gəlib çatan yeganə abidə Böyük Cizə Piramidası ilə əbədiləşib. Bu piramidanın tikintisində misilsiz mühəndislik bacarıqları tətbiq edilib.

Xufudan sonra Xafra hakimiyyətə gəldi. O, öz adı ilə bağlı olan ikinci böyük Cizə piramidasını tikdirdi. Bununla yanaşı Böyük Sfinksin inşasını da onunla əlaqələndirirlər. Xafranın piramidası və Sfinks, qədim Misirin güc və mistik simvollarından sayılır.

Sülalənin son görkəmli fironu Menkaur idi. O, Qizada ən kiçik piramidanı inşa etdirdi. Menkauranın dövrü, əvvəlki fironlara nisbətən daha çox sosial və dini dəyişikliklərlə yadda qaldı. Bu illərdə sosial ədalətə və dini rituallara xüsusi diqqət yetirildi.

IV sülalə dövründə dini inanc sistemləri inkişaf etdi, fironların tanrı kimi qəbul olunması möhkəmləndi və Ra-nın kultu əhəmiyyət qazandı. Öz növbəsində piramidalar fironların ilahi qüdrətini və ölümdən sonrakı həyatlarını simvolizə edən möhtəşəm tikililər idi. Bu memarlıq nailiyyətləri sonrakı Misir sivilizasiyasına böyük təsir göstərdi.

Sülalənin sonu ilə Misir siyasi parçalanma və böhran dövrünə daxil oldu. Lakin IV sülalənin mirası, xüsusilə piramida tikililəri, Misirin gələcək mədəniyyətinə və tarixinə dərindən təsir etdi.

Ad	Şəkil	Hor adı	Hakimiyyət illəri
Snofru		Nebmaat	e.ə 2613-2589
Xufu		Medcedu	e.ə. 2589-2566
Cedefra		Xeper	e.ə. 2566-2558
Xefren		Userib	e.ə. 2558-2532
Bixeris			e.ə. 2532
Menkaur		Xaxet	e.ə. 2532-2503
Şepseskaf		Şepsesket	e.ə. 2503-2496
Cedefptah			e.ə. 2496-2494

1. ↑ "The Old Kingdom (c. 2543–c. 2120 bce) and the First Intermediate period (c. 2118–c. 1980 bce), Britannica". 2024-11-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-16.