İyirmi birinci sülalə (Misir)

XXI sülalə - Qədim Misir tarixində üçüncü aralıq dövrə aid edilən sülalə.

Qədim Misir tarixi

Sülalə öncəsi dövr

Tasi mədəniyyəti

Badar mədəniyyəti

Nakadi mədəniyyəti

Amrat mədəniyyəti (I Nakad) Gerzey mədəniyyəti (II Nakad)

Aşağı Misir

Yuxarı Misir

Sülalələr dövrü

Erkən padşahlıq

I sülalə • II sülalə

Qədim padşahlıq

III sülalə • IV sülalə V sülalə • VI sülalə

Birinci aralıq dövr

VII sülalə • VIII sülalə IX sülalə • X sülalə XI sülalə

Orta padşahlıq

XI sülalə • XII sülalə

İkinci aralıq dövr

XIII sülalə • XIV sülalə XV sülalə • XVI sülalə XVII sülalə

Yeni padşahlıq

XVIII sülalə XIX sülalə • XX sülalə

Üçüncü aralıq dövr

XXI sülalə XXII sülalə • XXIII sülalə XXIV sülalə • XXV sülalə XXVI sülalə

Sonrakı dövr

XXVIII sülalə XXIX sülalə • XXX sülalə

Fars dövrü

XXVII sülalə • XXXI sülalə

Yunan-Roma dövrü

Argeadlar • Ptolemeylər

bax müzakirə redaktə

XX sülalədən hökmdar III Ramzes hakimiyyətini möhkəmləndirmək üçün din xadimləri ilə yaxınlaşır. Kahinlər firondan geniş səlahiyyətlər və var-dövlət alırlar. Nəticədə onlar çox güclənərək artıq mərkəzin siyasəsitindən yayınmağa başlayırlar. III Ramzesdən başlayaraq Misirdə bölünmə gedikcə güclənir, mərkəzi hakimiyyət zəifləyir. Bu isə öz növbəsində ayrı-ayrı bölgələrin müstəqilləşməsinə şərait yaradır.

Tebesdəki Amon məbədi baş kahini o qədər güclənmişdi ki,artıq firona tabe olmurdu. Din xadimlərinin gücü baş kahin Amenhotepin zamanında daha da artır. Sonuncu firon XI Ramzesin hakimiyyəti dövründə baş kahin Herihor bütün vacib dövlət vəzifələrini əlində cəmləşdirmişdi. Artıq din xadimləri fironlarla yox, tanrı ilə insanlar arasında vasitəçi rolunu oynayırdı. Buna görə hökmdarlar əvvəlki kimi ilahiləşdirilən gücə malik deyildilər^[1].

XI Ramzesin ölümü ilə XX sülalə də süqut etdi. Tebes və ətraf torpaqlarda hakimiyyət baş kahin Herihorda qalırsa, Nil deltasında XXI xanədan taxta çıxdı. Bununla Misirdə mərkəzləşdirilmiş dövlət yenidən bölündü. Tarixdə bu dövr üçüncü aralıq dövr adlanır.

XXI sülalənin banisi Smendes XI Ramzesin qızı evli idi. Xanədanlığın mərkəzi Tanis şəhəri idi. Ancaq Smendes və onun davamçıları hakimiyyətlərini ancaq Aşağı Misirdə yaya bildilər.

XXI sülaləsinin son fironu II Psusennes olmuşdur. Onun ölümündən sonra liviyalı I Şeşonk Nil deltasında taxtı ələ keçirdi.

Manefona görə XXI sülalədən olan 7 firon 130 il hakimiyyətdə olmuşlar^[2].

Ad	Şəkil	Taxt adı	Hakimiyyət illəri
Smendes		Hedcxeperre Setepenra	e.ə. 1077-1051
Amenemnisu		Neferkara Heqavaset	e.ə. 1051-1047
I Psusennes		Axeperra Setepenamun	e.ə. 1047-1001
Amenemope		Usermaatra Setepenamun	e.ə. 1001-992
Osorkon		Axeperra Setepenra	e.ə 992-986
Siamun		Netyerxeperra Setepenamun	e.ə. 986-967<center
Psusennes II		Titxeperura Setepenre	e.ə. 967-943

1. ↑ "New Kingdom of Egypt". Ancient History Encyclopedia. Retrieved 2017-05-06". 2021-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-16.
2. ↑ Kenneth A. Kitchen, The Third Intermediate Period in Egypt (1100–650 BC), 3rd edition, 1986, Warminster: Aris & Phillips Ltd, p.531