Azərbaycanın fəxri adları

Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, ancaq mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. Lütfən mənbələri uyğun şəkildə mətnin daxilində yerləşdirərək məqalənin təkmilləşdirilməsinə kömək edin.

Azərbaycanın fəxri nişanları
(2009–indiyə kimi)

Azərbaycan Respublikasının xalq ... (həmçinin əməkdar incəsənət xadimi və əməkdar elm xadimi)

Azərbaycan Respublikasının əməkdar ...

Azərbaycanın fəxri adları — Azərbaycan Respublikasının dövlət təltifi. Fəxri ad bir fəxri nişan ilə birlikdə təltif olunur.

Azərbaycan SSR-də[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sovet Azərbaycanında ümumittifaq miqyasında fəxri adlarla yanaşı, müxtəlif fəaliyyət sahələrində fəxri adlar verilmişdir. Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 26 avqust 1983-cü il tarixli Fərmanı ilə isə 45 fəxri ad müəyyən edilmişdir.

• Əməkdar incəsənət xadimi (25 mart 1928 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar elm xadimi (25 mart 1928 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar elm və texnika xadimi (25 mart 1928 – 5 fevral 1991)
• Xalq artisti (28 iyul 1928 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar artist (28 iyul 1928 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar həkim (28 fevral 1940 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar məktəb müəllimi (28 fevral 1940 – 18 may 1959)
• Pambıq ustası (23 may 1940 – 26 avqust 1983)
• Neft ustası (19 avqust 1940 – 26 avqust 1983)
• Xalq rəssamı (2 avqust 1944 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar baytar həkimi (11 iyul 1949 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar zootexnik (11 iyul 1949 – 26 avqust 1983)
• Əməkdar aqronom (10 dekabr 1951 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar kitabxanaçı (23 dekabr 1955 – 26 avqust 1983)
• Xalq şairi (23 yanvar 1956 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar peşə-texnika təhsili ustası (19 sentyabr 1956 – 26 avqust 1983)
• Əməkdar texniki təhsil müəllimi (19 sentyabr 1956 – 18 may 1959)
• Əməkdar kənd təsərrüfatı mexanizatoru (6 iyun 1957 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar kollektiv (13 iyun 1958 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar müəllim (18 may 1959 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar metallurq (18 may 1959 – 26 avqust 1983)
• Əməkdar mühəndis (18 may 1959 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar irriqator (18 may 1959 – 26 avqust 1983)

  

• Əməkdar ixtiraçı (9 oktyabr 1959 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar səmərələşdirici (9 oktyabr 1959 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar inşaatçı (18 may 1959 – 5 fevral 1991)
• Tütün ustası (3 fevral 1960 – 26 avqust 1983)
• Çay ustası (3 fevral 1960 – 26 avqust 1983)
• Suvarma ustası (3 fevral 1960 – 26 avqust 1983)
• Tətbiqi incəsənət ustası (7 may 1960 – 5 fevral 1991)
• Xalq yazıçısı (26 mart 1960 – 5 fevral 1991)
• Maşınla pambıq yığımı (yığma) ustası (26 noyabr 1960 – 26 avqust 1983)
• Əməkdar bədən tərbiyəsi və idman xadimi (26 mart 1962 – 26 avqust 1983)
• Əməkdar rəssam (15 aprel 1964 – 5 fevral 1991)
• Usta-üzümçü (Üzümçülük ustası) (14 may 1964 – 26 avqust 1983)
• Usta-qarğıdalıçı (Qarğıdalı ustası) (14 may 1964 – 26 avqust 1983)
• Usta-tərəvəzçi (Tərəvəzçilik ustası) (14 may 1964 – 26 avqust 1983)
• Əməkdar qoyunçu (14 may 1964 – 26 avqust 1983)
• Əməkdar bağban (14 may 1964 – 26 avqust 1983)
• Əməkdar heyvandar (14 may 1964 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar iqtisadçı (9 iyun 1964 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar rabitəçi (16 iyul 1965 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar poliqrafçı (20 oktyabr 1966 – 26 avqust 1983)
• Əməkdar ticarət işçisi (28 iyun 1966 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar hüquqşünas (hüquqçu) (28 yanvar 1966 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar mədəniyyət işçisi (27 fevral 1967 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar arxitektor (14 avqust 1974 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar geoloq (20 iyul 1977 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar kommunal və əhaliyə məişət xidməti işçisi (20 iyul 1977 – 26 avqust 1983)
• Əməkdar səhiyyə işçisi (16 mart 1978 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar kənd təsərrüfatı mühəndisi (16 iyun 1978 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar nəqliyyat işçisi (1 sentyabr 1978 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar balıqçı (8 yanvar 1980 – 26 avqust 1983)
• Əməkdar ali məktəb işçisi (20 may 1980 – 5 fevral 1991)
• Gənclərin əməkdar hami tərbiyəçisi (12 avqust 1980 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar təbliğatçı (21 oktyabr 1980 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar balıqçılıq təsərrüfatı işçisi (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar energetiki (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar sənaye işçisi (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar bədən tərbiyəsi və idman işçisi (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar texniki peşə təhsili işçisi (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar neft və qaz sənayesi işçisi (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar meliorator və irriqator (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar meşə təsərrüfatı işçisi (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar mənzil-kommunal təsərrüfatı və əhaliyə məişət xidməti işçisi (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar təbiəti mühafizə işçisi (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar maşınqayıran (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar jurnalist (26 avqust 1983 – 5 fevral 1991)
• Əməkdar konstruktor (16 sentyabr 1985)
• Əməkdar texnoloq (16 sentyabr 1985)
• Əməkdar əczaçı (provizor) (9 aprel 1987 – 5 fevral 1991)

Azərbaycan Respublikasında[redaktə | mənbəni redaktə et]

1991–1993-cü illərdə[redaktə | mənbəni redaktə et]

5 fevral 1991-ci ildə Azərbaycan SSR-in Azərbaycan Respublikası adlandırılmasından, daha sonra isə Azərbaycanın müstəqillik əldə etdikdən sonra fəxri adlar barədə heç bir hüquqi sənəd qəbul olunmamışdı. Buna baxmayaraq, 1991–1993-cü illərdə sovet dövrünün bir sıra fəxri adlarının verilməsi davam etmişdi. 1993–1998-ci illərdə isə heç bir fəxri ad təqdim olunmamışdır.

• Əməkdar incəsənət xadimi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar elm xadimi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar elm və texnika xadimi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Xalq artisti (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar artist (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar həkim (5 fevral 1991-ci ildən)
• Xalq rəssamı (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar baytar həkimi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar aqronom (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar kənd təsərrüfatı mexanizatoru (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar kollektiv (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar müəllim (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar mühəndis (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar ixtiraçı (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar səmərələşdirici (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar inşaatçı (5 fevral 1991-ci ildən)
• Xalq yazıçısı (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar rəssam (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar heyvandar (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar iqtisadçı (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar rabitəçi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar ticarət işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar hüquqşünas (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar mədəniyyət işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar arxitektor (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar geoloq (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar kənd təsərrüfatı mühəndisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar səhiyyə işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar nəqliyyat işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar ali məktəb işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Gənclərin əməkdar hami tərbiyəçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar təbliğatçı (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar balıqçılıq təsərrüfatı işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar energetik (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar sənaye işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar bədən tərbiyəsi və idman işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar texniki peşə təhsili işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar neft və qaz sənayesi işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar meliorator və irriqator (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar meşə təsərrüfatı işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar mənzil-kommunal təsərrüfatı və əhaliyə məişət xidməti işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar təbiəti mühafizə işçisi (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar maşınqayıran (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar jurnalist (5 fevral 1991-ci ildən)
• Əməkdar provizor (5 fevral 1991-ci ildən)

Hazırkı dövrdə[redaktə | mənbəni redaktə et]

22 may 1998-ci ildə Azərbaycan Respublikasının fəxri adları yenidən təsis edilmiş, əsasnaməsi isə 14 may 1999-cu ildə təsdiq edilmişdir.

• Azərbaycan Respublikasının xalq yazıçısı (22 may 1998)
• Azərbaycan Respublikasının xalq şairi (22 may 1998)
• Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (22 may 1998)
• Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı (22 may 1998)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimi (22 may 1998)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi (22 may 1998)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (22 may 1998)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar rəssamı (22 may 1998)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi (22 may 1998)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar müəllimi (22 may 1998)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar həkimi (22 may 1998)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar memarı (19 aprel 2000)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar dövlət qulluqçusu (22 noyabr 2005)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar bədən tərbiyəsi və idman xadimi (4 mart 2005)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar jurnalisti (14 iyul 2005)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar mühəndisi (21 iyul 2005)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar hüquqşünası (22 noyabr 2005)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi (9 oktyabr 2008)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar pilotu (3 may 2010)
• Azərbaycan Respublikasının əməkdar tibb işçisi (6 iyul 2012)

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Фәхри ад // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә ]. IX ҹилд: Спутник—Фронтон. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев . 1986. С. 540–541.
• Звания почётные // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Награды, медали, значки и почетные звания Республики Азербайджан Управление делами Президента Азербайджанской Республики
• Azərbaycan Respublikasının ordenləri, medalları, döş nişanlari və fəxri adları Управление делами Президента Азербайджанской Республики (az.)