Azərbaycan İslam Müqavimət Hərəkatı

Azərbaycan İslam Müqavimət Hərəkatı və ya qısaca Hüseyniyyun, həmçinin Hüseynçilər — Azərbaycanı İslam Respublikasına çevirmək məqsədi daşıyan Azərbaycanda şiə islamçı antihökumət və terror təşkilatı. Təşkilat İran tərəfindən maliyyələşdirilir və dəstəklənir.

Azərbaycan İslam Müqavimət Hərəkatı
Növü İran tərəfindən maliyyələşdirilir və dəstəklənir
Yaranma tarixi 2015 — hal-hazırda
Ölkə Azərbaycan
Vəzifəsi müharibəsi, inqilab
Ləqəbi Hüseynçilər
Rəngləri sarı və yaşıl

Tarix

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1991-ci ildə Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin başlanğıcında yaradılan və "Qarabağın azad edilməsi" şüarını səsləndirən “Azərbaycan İslam Partiyası” ilk dövrlərdə hakimiyyət tərəfindən məhdudlaşdırılmışdır.[1] Töhid İbrahimbəyli bu hərəkatın banisi kimi tanınır. O, İlham Əliyev rejiminin qatı tənqidçisidir və hərəkatın məqsədinin Azərbaycan Respublikası şiələri arasında diskurs yaratmaq, çəkindirici qüvvə formalaşdırmaq və müqavimət modeli əsasında onları gücləndirmək və gücləndirmək olduğunu bəyan etmişdir.[2][3][4]

2015-ci ilin sonu və 2016-cı ilin əvvəlində Töhid İbrahimbəyli Qum və Məşhəddə din təhsili alan azərbaycanlı 14 tələbəyə tələbələrdən ibarət "Hüseynçilər briqadası" yaratmağı tapşırmışdı. İbrahimbəyli əvvəlcə 14 tələbəni İsgəndər Hüseynovun Qumdakı iş yerinə toplamış, bir günlük gözləmə və məşqdən sonra onları Suriyanın paytaxtı Dəməşq yaxınlığındakı hərbi hissəyə köçürmüşdür. Azərbaycandakı bəzi KİV-lərin məlumatına görə, İbrahimbəyli dərhal Dəməşqdə bəyan etmişdir ki, onların niyyətləri təkcə İŞİD-lə mübarizə deyil, həm də Azərbaycanda üsyana hazırlıqdır.[5][6][7]

Bununla belə, hərəkat bəyan edib ki, yeganə məqsədi Suriyada ekstremistlərlə mübarizə aparmaqdır və bu hərəkatın bəzi üzvlərinin İkinci Qarabağ müharibəsində Azərbaycanın xeyrinə iştirak etdiyi həddə qədər Azərbaycanda fəaliyyətini genişləndirmək planları yoxdur. Tövhid İbrahimbəylinin sözlərinə görə, İsrailin Azərbaycana dəstəyinə görə o, döyüşçülər yerləşdirməmişdir.[8] Təşkilatın adını Qasım Süleymani qoymuşdur.[9]

Bu qruplaşmanın Suriyada döyüşən üzvləri Azərbaycana qayıtdıqdan sonra əsasən həbs edilmişdilər.[10] Təşkilatın Suriyada olan yüksək rütbəli üzvü Elmir Zahidov 2021-ci ildə Şəki həbsxanasına salınmışdır.[11]

Tövhid İbrahimbəyli Azərbaycan hökumətinə qarşı davamlı və radikal cəhdlərdə ittiham olunmuş, bundan əvvəl İsrailin Bakıdakı səfirliyi qarşısında keçirilən etiraz aksiyası zamanı polis tərəfindən saxlanılmış və məhkəmənin qərarı ilə 7 sutka həbs edilmişdir. 2018-ci il iyulun 3-də qruplaşmanın Yunis Səfərov adlı üzvü Gəncə icma hakimi Elmar Vəliyevə sui-qəsd cəhdində təqsirli bilinmiş, İbrahimbəyliyə yaxın olan bir neçə nəfər isə 2018-ci il iyulun 14-də Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti tərəfindən həbs edilmişdir.[12]

2020-ci ildə hərəkatın üzvü Faliq Vəliyevin Rusiyada iqamətgahı müəyyən edilmiş və o, beynəlxalq axtarış çərçivəsində həbs edilmiş, avqustun 27-də Azərbaycana ekstradisiya olunmuşdur. O, "cinayətkar qrupa üzvü olmaq", "Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda terrorçuluq məqsədilə təlim keçmək" və "Azərbaycan Respublikasının qanunlarından kənar silahlı birləşmələrin fəaliyyətində iştirak etmək"də ittiham olunmuşdur. O, Gəncə Cinayətlər Məhkəməsinin hökmü ilə 8 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmişdir.[13][14]

İranla əlaqələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Töhid İbrahimbəylinin atası Aləm İbrahimli, anası isə Südabə İbrahimlidir. Əslən lənkəranlı olan ailə sonradan Məşhəddə məskunlaşmışdır.[15] 2013-cü ildə Töhid İbrahimbəyli "Azərbaycan Respublikası Mübariz Ruhanilər Məclisi"nin sədri kimi "Ümmət Üləması və İslami Oyanış" adlı toplantıda İranın ali dini lideri Seyid Əli Xamenei ilə görüşmüşdür. Görüş zamanı o, Azərbaycan Respublikasındakı müsəlman məhbusların vəziyyətindən danışmışdır.

2017-ci ildə İbrahimbəyli Zəncanda keçirilən "Nardaran şəhidlərinin xatirəsi"ndə iştirak etmişdir və 2015-ci ildə Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinin xüsusi təyinatlı polis qüvvələrinin Nardarandakı əməliyyatı və 4 sakinin həlak olması hadisəsindən danışmışdır.[16][17]

Qrup 2020-ci ildə Qasım Süleymaninin Kirmandakı məqbərəsini ziyarət etmişdir.[18]

Hüseynçilər mesajında ​​Seyid İbrahim Rəisini 2021-ci il İran prezident seçkilərində qələbəsi münasibətilə təbrik etmişdir.[19]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "The Huseynyun: Iran's new IRGC-backed movement in Azerbaijan  – Middle East Monitor". 2021-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-13.
  2. ↑ "جنبش حسینیون در پی گفتمان سازی است". برخط نیوز. 2021-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-13.
  3. ↑ "تشکیل حسینیون مرهون بصیرت و حمایت‌های حاج‌قاسم است". www.javanonline.ir. 2021-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-13.
  4. ↑ "تشکیل "حسینیون" مرهون بصیرت و حمایت‌های سردار سلیمانی است/ حاج قاسم گفت من کمر زیر تابوت تو رفتن را ندارم!". مشرق نیوز. October 12, 2021. May 2, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 13, 2022.
  5. ↑ "İbrahimbəyli "Hüseyniyyun" dəstəsi yaradıb - Şok DETALLAR". Metbuat.az. 2021-09-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-13.
  6. ↑ "İbrahimbəyli "Hüseyniyyun" dəstəsi yaradıb - Şok məlumat". Axar.Az. July 15, 2018. July 17, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 13, 2022.
  7. ↑ "Tohid İbrahimbəyli İranda dini təhsil alan şəxslərin iştirakı ilə "Hüseyniyyun" (Hüseynçilər) adlı silahlı dəstə yaradıb". Apa.az. 2023-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-13.
  8. ↑ Agentliyi, ABNA Xəbər. "44-günlük Vətən Müharibəsində Hüseynçilər necə vuruşurdu və hərbiçimiz bu haqda nə danışdı? – Video". abna24.com. February 27, 2021.
  9. ↑ bultannews.com, بولتن نیوز. "یکی از کارهای بزرگ حاج قاسم تشکیل حسینیون در آذربایجان بود". fa. October 16, 1399.[ölü keçid]
  10. ↑ "باکو تحت تأثیر غرب مسلمانان را محدود می‌کند/ تلاش رژیم صهیونیستی برای نزدیکی به ایران از مسیر ارمنستان". خبرگزاری آنا. March 18, 2020. May 18, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 13, 2022.
  11. ↑ https://www.rajanews.com/news/351449
  12. ↑ "Hüseynçilər təşkilatının sədri danışdı: "Yunis Səfərov həqiqətən bizim üzvümüzdür, amma..."". Ovqat.com. 2018-07-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-13.
  13. ↑ "Rusiyadan ekstradisiya edilən şəxsə hökm oxundu". www.azerbaycan24.com. September 25, 2021. October 2, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 13, 2022.
  14. ↑ "В Гяндже вынесен приговор арестованному в России Фалигу Велиеву". media.az. 2021-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-13.
  15. ↑ "The Huseynyun: Iran's new IRGC-backed movement in Azerbaijan". October 9, 2021. October 9, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 13, 2022.
  16. ↑ "نسخه چاپی". basijnews.ir. 2021-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-13.
  17. ↑ "شیخ توحید ابراهیم بیلی در یادواره شهدای نارداران در زنجان: نارداران در آسیای میانه و قفقاز، نماد دشمنی با صهیونیسم، آمریکا و نماد مقاومت است". 2021-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-13.
  18. ↑ "Hüseynçilər təşkilatı Şəhid Hacı Qasim Süleymanin məzarını ziyarət etdilər". Islam Times. December 24, 2020. October 2, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 13, 2022.
  19. ↑ "تبریک جنبش مقاومت اسلامی جمهوری آذربایجان به رئیسی". خبرگزاری ایلنا. 2021-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-13.