Praqa şəhəri

Praqa (çex. Praha, ing. Prague) — Çex Respublikasının paytaxtı.

Praqa
Praha
Bayraq[d] Gerb[d]
50°05′15″ şm. e. 14°25′17″ ş. u.
Ölkə	Çexiya[2]
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	VIII əsr
İlk məlumat	965[1]
Sahəsi	496,21 km²[3]
Mərkəzin hündürlüyü	235 m
Saat qurşağı	UTC+01:00 UTC+02:00
Əhalisi
Əhalisi	1.384.732 nəf. (1 yanvar 2024)[4]
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+420 2
Poçt indeksi	100 00–199 00[5], 252 26[5], 252 28[5]
Nəqliyyat kodu	A[6]
Digər
praha.eu
Xəritəni göstər/gizlə Praqa
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

31 dekabr 2007-ci il məlumatına əsasən əhalisi 1.212.097 nəfər (meqapolisdə 2.300.000 nəfər), sahəsi 496 km²-dir.^[7]

Praqa zəngin tarixə və Roma, Qotika, İntibah və Barokko memarlıqlarına malikdir.Mərkəzi Avropanın siyasi, mədəni və iqtisadi mərkəzidir.Praqa, Bohemiya Krallığının paytaxtı və bir neçə Roma İmperatorlarının, xüsusən də IV Karlın (1346-1378-ci illər) iqamətgahı olmuşdur.^[8]

Praqa, Habsburq monarxiyası və Avstriya-Macarıstan İmperiyası üçün əhəmiyyətli bir şəhər idi.Şəhər Bohemiya və Protestant İslahatlarında, Otuz İllik Müharibədə və 20-ci əsr tarixində Dünya Müharibələri ilə müharibədən sonrakı kommunist dövrü arasında Çexoslovakiyanın paytaxtı kimi böyük rol oynamışdır.^[9]

Praqada bir çox tanınmış mədəni abidələr var, onların bir çoxu 20-ci əsr Avropasının təcavüz və dağıntılarından sağ çıxıb. Əsas görməli yerlərə Praqa qalası,Karl körpüsü, Praqa astronomik saatı olan Köhnə Şəhər Meydanı, Yəhudi Məhəlləsi, Petrin təpəsi və Vişehrad daxildir. 1992-ci ildən Praqanın tarixi mərkəzi UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilmişdir.

Şəhərdə çoxsaylı teatrlar, qalereyalar, kinoteatrlar və digər tarixi eksponatlar ilə yanaşı ondan çox böyük muzey var. Geniş müasir ictimai nəqliyyat sistemi şəhəri birləşdirir. Burada Mərkəzi Avropanın ən qədim universiteti olan Praqadakı Çarlz Universiteti də daxil olmaqla bir çox dövlət və özəl məktəblər yerləşir.^[10]

GaWC araşdırmalar mərkəzinə görə Praqa "Alfa-" qlobal şəhəri kimi təsnif edilir.^[11]2019-cu ildə şəhər Mercer tərəfindən dünyanın 69-cu ən yaşana bilən şəhəri seçildi.^[12]Elə həmin il PICSA İndeks şəhəri dünyanın 13-cü ən yaşana bilən şəhəri kimi qiymətləndirdi.^[13] Zəngin tarixi onu məşhur turizm məkanına çevirdi və 2017-ci ilə qədər şəhər hər il 8,5 milyondan çox beynəlxalq ziyarətçi qəbul etdi. 2017-ci ildə Praqa London, Paris, Roma və İstanbuldan sonra Avropanın ən çox ziyarət edilən beşinci şəhəri olaraq siyahıya alındı.^[14]

Çexcə adı Praha köhnə slavyan sözü olan práh sözündən götürülmüşdür, bu da "ford" və ya "sürətli" mənasını verir və şəhərin Vltava çayının kəsişmə nöqtəsindəki mənşəyinə istinad edir.^[15]Eyni etimologiya Varşavanın Praqa rayonu ilə də bağlıdır.^[16]

Adın mənşəyinə dair başqa bir baxış da çex dilindəki práh (ərəfəsində mənası ilə) sözü ilə bağlıdır və əfsanəvi etimologiya şəhərin adını Pjemislidlər sülaləsinin mifik qurucusunun həyat yoldaşı, şahzadə Libuşe ilə əlaqələndirilir.

Praqa adının başqa bir törəməsi, orijinal qalanın inşa edildiyi şist yamacında olan qaya üçün orijinal termin olan na prazě sözündən götürüldüyü ehtimal olunur. O dövrdə qala gələcək şəhərin doqquz təpəsini əhatə edən meşələrlə əhatə olunmuşdu - çayın qarşı tərəfindəki Köhnə şəhər, eləcə də mövcud qalanın altındakı Kiçik Şəhər yalnız sonralar meydana çıxdı.

Şəhərin adının ingiliscə yazılışı fransız dilindən götürülmüşdür.^[17]

19-cu əsr riyaziyyatçısı Bernard Bolzanonun hesablamalarına əsaslanaraq Praqa həm də "Yüz bulaqlar şəhəri" adlanır.^[18]Praqa üçün aşağdakı ləqəblər də daxildir: Qızıl Şəhər, Şəhərlərin Anası və Avropanın Qəlbi.^[19]

Vikianbarda Praqa ilə əlaqəli mediafayllar var.

Vikianbarda Praqa ilə əlaqəli mediafayllar var.