Qərbi Afrika Dövlətlərinin İqtisadi Birliyi

Qərbi Afrika Dövlətlərinin İqtisadi Birliyi (QADİB) (fr. Communauté Économique des États de l'Afrique de l'Ouest (CEDEAO); ing. The Economic Community of West African States (ECOWAS)) — Qərbi Afrika Ölkələrinin Regional Birliyi[2]. Blokun öz kollektiv hərbi qüvvələri ECOMOG vardır[3].

Qərbi Afrika Dövlətlərinin İqtisadi Birliyi
ECOWAS[1], CEDEAO, CEDEAO, CEDEAO, ЭКОВАС, ЕКОВАС, 西共体, 西共體, EKOŜ, EKOWAS
Westafrikanische Wirtschaftsgemeinschaft
Yaranma tarixi 28 may 1975
Rəsmi dili
Mərkəzi
ecowas.int
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

QADİB-in mərkəzi Nigeriyanın Abuca şəhərindədir[4].

İştirak edən ölkələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

QADİB 15 dövləti əhatə edir[5][6]:

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qərbi Afrika Dövlətlərinin İqtisadi Birliyi (ECOWAS) 28 may 1975-ci ildə 16 Qərbi Afrika ölkəsinin Laqos müqaviləsi imzaladığı zaman quruldu. Birliyin yaradılmasında məqsəd bölgə ölkələrinin iqtisadi inteqrasiyasını təşviq etməkdir. Mavritaniya 2000-ci ildə QADİB-dən ayrıldı[7].

2004-cü ildə Cəmiyyətin Müdafiə Nazirləri 2010-cu ilədək daimi hazırlıq qüvvəsini (1,5 min nəfər) və əsas sülhməramlı briqadanı (5 min nəfər) əhatə edəcək döyüşə hazır ECOWAS sülhməramlı kontingentinin yaradılması təkliflərini təsdiqlədilər.

Əslində, onlar azad ticarət zonası yaratmaq mərhələsindədirlər.

QADİB qərargahı Abuca, Nigeriya

Strukturu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ali idarəetmə orqanı Dövlət və Hökumət Başçılarının Konfransıdır. ECOWAS-da Parlament, Məhkəmə, Ekobank, İqtisadi və Sosial Şura, komissiyalar (ticarət, gömrük siyasəti və s.) vardır[8].

Məqsədi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • yoxsulluğa qarşı mübarizə[9];
  • "qaynar nöqtələrdə" (Liberiya, Qvineya-Bisau) barışıq və təhlükəsizliyin təmin edilməsi, cinayətkarlıqla və kiçik silahların yayılması, tərksilah, qaçaqmalçılıqla mübarizə. Məqsəd əhalinin həyat səviyyəsini yaxşılaşdırmaq, iqtisadi sabitliyə nail olmaq, üzv dövlətlər arasında yaxşı münasibətləri inkişaf etdirmək və Afrika qitəsinin irəliləməsinə və inkişafına töhfə verməkdir[10][11].

Qeyri-iqtisadi fəaliyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2012-ci ilin sentyabr ayında QADİB, BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən sanksiyaya məruz qaldığı təqdirdə, Malinin ərazi bütövlüyünü bərpa etmək üçün 3300 əsgər göndərməyə hazır olduğunu bildirdi[12]. Xalq, ölkənin şimalını üç islamçı qrupun: Ənsar əd-Din, Birlik Hərəkatı və Qərbi Afrikadakı Cihad və İslam Məğribindəki Əl-Qaidə hakimiyyətindən qurtarmaq üçün Maliyyədə hərbi əməliyyata hazırlaşmağa başladı.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Idrissa A. Historical Dictionary of Niger (ing.). Rowman & Littlefield, 2020. P. 200–201. ISBN 978-1-5381-2014-9
  2. ↑ Data. "GDP (current US$) | Table". World Bank. 5 September 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 August 2014.
  3. ↑ "African Union". 17 oktyabr 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2014.
  4. ↑ Data. "GNI per capita, PPP (current international $) | Table". World Bank. 14 June 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 August 2014.
  5. ↑ Data. "GDP, PPP (current international $) | Table". World Bank. 8 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 August 2014.
  6. ↑ Odeyemi, Temitayo Isaac, Oloruntoba, Samuel Ojo (redaktor), "Regional Integration and the Political Economy of Morocco's Desire for Membership in the Economic Community of West African States (ECOWAS)", Pan Africanism, Regional Integration and Development in Africa (ingilis), Springer International Publishing, 2020, 97–123, doi:10.1007/978-3-030-34296-8_6, ISBN 978-3-030-34295-1
  7. ↑ "History | Economic Community of West African States(ECOWAS)" (ingilis). 2022-04-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-14.
  8. ↑ "Welcome !". GIABA. 2020-12-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-16.
  9. ↑ "CCJ Official Website". 2020-11-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-25.
  10. ↑ Adeyemi, Segun. "West African Leaders Agree on Deployment to Liberia". Jane's Defence Weekly. 6 August 2003.
  11. ↑ "The 5 previous West African military interventions". Yahoo News. AFP. 20 January 2017. 28 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 January 2017.
  12. ↑ "Военная операция в Мали: европейские оккупанты в связке с ЭКОВАС". 2014-01-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-25.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Qərbi Afrika Dövlətlərinin İqtisadi Birliyi ilə əlaqəli mediafayllar var.
  • ecowas.int — Qərbi Afrika Dövlətlərinin İqtisadi Birliyinin rəsmi saytı