XOMEYNİ RUHULLAH

(1320/1902 – 1409/1989) – ilahiyyatçı alim, görkəmli siyasətçi və İran İslam inqilabının rəhbəri olmuşdur. Tam adı Ruhullah Musəvi Xomeyni olmuşdur. O, Xomeyn şəhərində doğulmuşdur. Onun atası və babası da ilahiyyatçı alimlər olmuşdurlar. Gənc Ruhullah da onların yolu ilə getmişdir. Artıq o, 27 yaşında ayətullah adını qazanmışdır. İlahiyyatdan başqa o siyasətlə də məşğul olmuş, İslamı siyasiləşdirmək yolunda çoxlu işlər görmüşdür. Uzun illər boyu o, İranda monarxiya quruluşuna qarşı mübarizə aparmış, iranlıları hakimiyyətə qarşı üsyanlara dəvət etmişdir. Xomeyni şah rejiminə qarşı üsyanın İslam ideyaları ilə aparılmasının nəzəriyyəsini işləyib hazırlamışdır. 1381/1962-ci ildə şah Məhəmməd Rıza İranda yaşayan müsəlman olmayan vətəndaşlara seçilmək hüququnu vermişdir. Seçiləndən sonra onlar Qurana deyil, öz müqəddəs kitablarına əl basaraq and içə bilərdilər. Xomeyni və onun tərəfdarları bu qanuna qarşı çıxış etdilər. İranı etirazlar bürümüş və bunun sonunda şah o qərarın icrasını dayandırmışdır. Bundan sonra Xomeyni açıq olaraq monarxiyanın de-
XOF NAMAZI
XOMEYNİ RUHULLAH
OBASTAN VİKİ
Ruhullah Xomeyni
Ruhullah Mustafavi Musəvi Xomeyni (17 may 1900[…] və ya 24 sentyabr 1902, Xomeyn, Qacar dövləti – 3 iyun 1989, Tehran) – İran İslam Respublikasının 1-ci Ali Rəhbəri və qurucusu. Seyid. Ayətullah əl-üzma. == Həyatı == Ayətullah Xomeyni 1902-ci ildə sentyabr ayının 24-də İranın Xomeyn şəhərində anadan olmuşdur. 5 aylığında ikən atası Seyyid Mustafanı, 15 yaşında isə anasını itirmişdir. Uşaq yaşlarından başlayaraq dini mədrəsələrdə ərəb dili və ədəbiyyatı, məntiq, fiqh, üsul və başqa elmləri öyrənmişdir. 1919-cu ildə Ərak Elmiyyə Mədrəsəsinə qəbul olunan Xomeyni burada bir müddət təhsil aldıqdan sonra Qum şəhərində Elmiyyə Mədrəsəsinə daxil olmuşdur. Fiqh və üsul dərslərində müvəffəqiyyət qazanaraq qısa zamanda ictihad (müctəhidlik) dərəcəsini əldə etmişdi. Ayətullah Xomeyni fəlsəfə, təhzibi nəfs və əxlaq kimi fənlərdən dərs deməyə başlamış və tanınmış Qum alimləri arasında yer almış, sonralar isə fiqh və üsul dərslərinin məşhur müəllimlərindən biri olmuşdur. Xomeyni o dövrdə hökumət əleyhinə olan şəxslərlə əməkdaşlıq edərək Rza şaha və Pəhləvi sülaləsinə qarşı mübarizə aparırdı.
Ruhullah Musəvi Xomeyni
Ruhullah Mustafavi Musəvi Xomeyni (17 may 1900[…] və ya 24 sentyabr 1902, Xomeyn, Qacar dövləti – 3 iyun 1989, Tehran) – İran İslam Respublikasının 1-ci Ali Rəhbəri və qurucusu. Seyid. Ayətullah əl-üzma. == Həyatı == Ayətullah Xomeyni 1902-ci ildə sentyabr ayının 24-də İranın Xomeyn şəhərində anadan olmuşdur. 5 aylığında ikən atası Seyyid Mustafanı, 15 yaşında isə anasını itirmişdir. Uşaq yaşlarından başlayaraq dini mədrəsələrdə ərəb dili və ədəbiyyatı, məntiq, fiqh, üsul və başqa elmləri öyrənmişdir. 1919-cu ildə Ərak Elmiyyə Mədrəsəsinə qəbul olunan Xomeyni burada bir müddət təhsil aldıqdan sonra Qum şəhərində Elmiyyə Mədrəsəsinə daxil olmuşdur. Fiqh və üsul dərslərində müvəffəqiyyət qazanaraq qısa zamanda ictihad (müctəhidlik) dərəcəsini əldə etmişdi. Ayətullah Xomeyni fəlsəfə, təhzibi nəfs və əxlaq kimi fənlərdən dərs deməyə başlamış və tanınmış Qum alimləri arasında yer almış, sonralar isə fiqh və üsul dərslərinin məşhur müəllimlərindən biri olmuşdur. Xomeyni o dövrdə hökumət əleyhinə olan şəxslərlə əməkdaşlıq edərək Rza şaha və Pəhləvi sülaləsinə qarşı mübarizə aparırdı.
Xomeyni
Ruhullah Mustafavi Musəvi Xomeyni (17 may 1900[…] və ya 24 sentyabr 1902, Xomeyn, Qacar dövləti – 3 iyun 1989, Tehran) – İran İslam Respublikasının 1-ci Ali Rəhbəri və qurucusu. Seyid. Ayətullah əl-üzma. == Həyatı == Ayətullah Xomeyni 1902-ci ildə sentyabr ayının 24-də İranın Xomeyn şəhərində anadan olmuşdur. 5 aylığında ikən atası Seyyid Mustafanı, 15 yaşında isə anasını itirmişdir. Uşaq yaşlarından başlayaraq dini mədrəsələrdə ərəb dili və ədəbiyyatı, məntiq, fiqh, üsul və başqa elmləri öyrənmişdir. 1919-cu ildə Ərak Elmiyyə Mədrəsəsinə qəbul olunan Xomeyni burada bir müddət təhsil aldıqdan sonra Qum şəhərində Elmiyyə Mədrəsəsinə daxil olmuşdur. Fiqh və üsul dərslərində müvəffəqiyyət qazanaraq qısa zamanda ictihad (müctəhidlik) dərəcəsini əldə etmişdi. Ayətullah Xomeyni fəlsəfə, təhzibi nəfs və əxlaq kimi fənlərdən dərs deməyə başlamış və tanınmış Qum alimləri arasında yer almış, sonralar isə fiqh və üsul dərslərinin məşhur müəllimlərindən biri olmuşdur. Xomeyni o dövrdə hökumət əleyhinə olan şəxslərlə əməkdaşlıq edərək Rza şaha və Pəhləvi sülaləsinə qarşı mübarizə aparırdı.
Ruhullah Zam
Ruhullah Zəm (fars. روح‌الله زم‎; 27 iyul 1978, Tehran – 12 dekabr 2020, Tehran) — İran ictimai fəalı və jurnalisti. O, hökumət korrupsiyası haqqında sənədləri yayımlamaqla tanınır. Zəm 2009-cu ildə İran İnqilab Keşikçiləri tərəfindən həbs edilmişdi. Həbs edilməsindən və İranı tərk etməsindən sonra 2015-ci ildə "Amad News" adlı "Telegram" kanalı açan Zəm 2017–2018-ci il İran etirazları zamanı əhəmiyyətli jurnalistik fəaliyyət göstərmişdir. "Voice of America" portalının farsdilli bölməsi onu tez-tez buraxılışlarına dəvət edir. == Həyatı == Ruhullah Zəm 1978-ci ildə İranın paytaxtı Tehran şəhərində, ruhani ailəsində anadan olmuşdur. Onun atası Məhəmmədəli Zəm 1980–1990-cı illərdə müxtəlif dövlət vəzifələrində çalışmış bir islahatçı idi. Ruhullah Zəm 2009-cu ildə keçirilən etiraz aksiyalarına qoşulmuş, bir müddət Evin həbsxanasında saxlanılmışdır. O, 2011-ci ildə Əli Xameneiyə göndərdiyini açıq məktubda işgəncəyə məruz qaldığını bildirmişdir.
Ruhullah Zəm
Ruhullah Zəm (fars. روح‌الله زم‎; 27 iyul 1978, Tehran – 12 dekabr 2020, Tehran) — İran ictimai fəalı və jurnalisti. O, hökumət korrupsiyası haqqında sənədləri yayımlamaqla tanınır. Zəm 2009-cu ildə İran İnqilab Keşikçiləri tərəfindən həbs edilmişdi. Həbs edilməsindən və İranı tərk etməsindən sonra 2015-ci ildə "Amad News" adlı "Telegram" kanalı açan Zəm 2017–2018-ci il İran etirazları zamanı əhəmiyyətli jurnalistik fəaliyyət göstərmişdir. "Voice of America" portalının farsdilli bölməsi onu tez-tez buraxılışlarına dəvət edir. == Həyatı == Ruhullah Zəm 1978-ci ildə İranın paytaxtı Tehran şəhərində, ruhani ailəsində anadan olmuşdur. Onun atası Məhəmmədəli Zəm 1980–1990-cı illərdə müxtəlif dövlət vəzifələrində çalışmış bir islahatçı idi. Ruhullah Zəm 2009-cu ildə keçirilən etiraz aksiyalarına qoşulmuş, bir müddət Evin həbsxanasında saxlanılmışdır. O, 2011-ci ildə Əli Xameneiyə göndərdiyini açıq məktubda işgəncəyə məruz qaldığını bildirmişdir.
Ruhullah Xaliqi
Ruhullah Xaliqi (fars. روح‌الله خالقی‎‎; 1906, Mahan, Kirman ostanı – 12 noyabr 1965, Zalsburq) — İran bəstəkarı, dirijoru, musiqi müəllimi və musiqişünası. Xaliqinin ən məşhur musiqi əsəri 1946-cı ildə yazılmış və ölkənin qeyri-rəsmi himninə çevrilmiş "Ey, İran!" mahnısıdır. Onun bir sıra başqa vətənpərvərlik mahnıları və lirik pyesləri də var. Bundan əlavə, Xaliqi görkəmli tarixçi və musiqi nəzəriyyəçisi, ikicildlik "İran musiqisi tarixi"nin, Qərb harmoniyasına dair sorğu əsərinin və digər əsərlərin müəllifi idi. Xaliqinin yüzilliyi üçün onun musiqisindən ibarət dörd CD buraxılmışdır.
Ayətullah Xomeyni
Ruhullah Mustafavi Musəvi Xomeyni (17 may 1900[…] və ya 24 sentyabr 1902, Xomeyn, Qacar dövləti – 3 iyun 1989, Tehran) – İran İslam Respublikasının 1-ci Ali Rəhbəri və qurucusu. Seyid. Ayətullah əl-üzma. == Həyatı == Ayətullah Xomeyni 1902-ci ildə sentyabr ayının 24-də İranın Xomeyn şəhərində anadan olmuşdur. 5 aylığında ikən atası Seyyid Mustafanı, 15 yaşında isə anasını itirmişdir. Uşaq yaşlarından başlayaraq dini mədrəsələrdə ərəb dili və ədəbiyyatı, məntiq, fiqh, üsul və başqa elmləri öyrənmişdir. 1919-cu ildə Ərak Elmiyyə Mədrəsəsinə qəbul olunan Xomeyni burada bir müddət təhsil aldıqdan sonra Qum şəhərində Elmiyyə Mədrəsəsinə daxil olmuşdur. Fiqh və üsul dərslərində müvəffəqiyyət qazanaraq qısa zamanda ictihad (müctəhidlik) dərəcəsini əldə etmişdi. Ayətullah Xomeyni fəlsəfə, təhzibi nəfs və əxlaq kimi fənlərdən dərs deməyə başlamış və tanınmış Qum alimləri arasında yer almış, sonralar isə fiqh və üsul dərslərinin məşhur müəllimlərindən biri olmuşdur. Xomeyni o dövrdə hökumət əleyhinə olan şəxslərlə əməkdaşlıq edərək Rza şaha və Pəhləvi sülaləsinə qarşı mübarizə aparırdı.
Ruhulla Xomeyni
Ruhullah Mustafavi Musəvi Xomeyni (17 may 1900[…] və ya 24 sentyabr 1902, Xomeyn, Qacar dövləti – 3 iyun 1989, Tehran) – İran İslam Respublikasının 1-ci Ali Rəhbəri və qurucusu. Seyid. Ayətullah əl-üzma. == Həyatı == Ayətullah Xomeyni 1902-ci ildə sentyabr ayının 24-də İranın Xomeyn şəhərində anadan olmuşdur. 5 aylığında ikən atası Seyyid Mustafanı, 15 yaşında isə anasını itirmişdir. Uşaq yaşlarından başlayaraq dini mədrəsələrdə ərəb dili və ədəbiyyatı, məntiq, fiqh, üsul və başqa elmləri öyrənmişdir. 1919-cu ildə Ərak Elmiyyə Mədrəsəsinə qəbul olunan Xomeyni burada bir müddət təhsil aldıqdan sonra Qum şəhərində Elmiyyə Mədrəsəsinə daxil olmuşdur. Fiqh və üsul dərslərində müvəffəqiyyət qazanaraq qısa zamanda ictihad (müctəhidlik) dərəcəsini əldə etmişdi. Ayətullah Xomeyni fəlsəfə, təhzibi nəfs və əxlaq kimi fənlərdən dərs deməyə başlamış və tanınmış Qum alimləri arasında yer almış, sonralar isə fiqh və üsul dərslərinin məşhur müəllimlərindən biri olmuşdur. Xomeyni o dövrdə hökumət əleyhinə olan şəxslərlə əməkdaşlıq edərək Rza şaha və Pəhləvi sülaləsinə qarşı mübarizə aparırdı.
İmam Xomeyni
Ruhullah Mustafavi Musəvi Xomeyni (17 may 1900[…] və ya 24 sentyabr 1902, Xomeyn, Qacar dövləti – 3 iyun 1989, Tehran) – İran İslam Respublikasının 1-ci Ali Rəhbəri və qurucusu. Seyid. Ayətullah əl-üzma. == Həyatı == Ayətullah Xomeyni 1902-ci ildə sentyabr ayının 24-də İranın Xomeyn şəhərində anadan olmuşdur. 5 aylığında ikən atası Seyyid Mustafanı, 15 yaşında isə anasını itirmişdir. Uşaq yaşlarından başlayaraq dini mədrəsələrdə ərəb dili və ədəbiyyatı, məntiq, fiqh, üsul və başqa elmləri öyrənmişdir. 1919-cu ildə Ərak Elmiyyə Mədrəsəsinə qəbul olunan Xomeyni burada bir müddət təhsil aldıqdan sonra Qum şəhərində Elmiyyə Mədrəsəsinə daxil olmuşdur. Fiqh və üsul dərslərində müvəffəqiyyət qazanaraq qısa zamanda ictihad (müctəhidlik) dərəcəsini əldə etmişdi. Ayətullah Xomeyni fəlsəfə, təhzibi nəfs və əxlaq kimi fənlərdən dərs deməyə başlamış və tanınmış Qum alimləri arasında yer almış, sonralar isə fiqh və üsul dərslərinin məşhur müəllimlərindən biri olmuşdur. Xomeyni o dövrdə hökumət əleyhinə olan şəxslərlə əməkdaşlıq edərək Rza şaha və Pəhləvi sülaləsinə qarşı mübarizə aparırdı.
Bəndər İmam Xomeyni
Bəndər İmam Xomeyni (Bəndər Şapur)— İranın Xuzistan ostanının Bəndər Mahşəhr şəhristanının Bəndər İmam Xomeyni bəxşində liman şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 67,078 nəfər və 14,681 ailədən ibarət idi. 1979-cu il İran inqilabından qabaq ,Bəndər Şapur kimi tanınmışdır.
Ruhulla Musəvi Xomeyni
Ruhullah Mustafavi Musəvi Xomeyni (17 may 1900[…] və ya 24 sentyabr 1902, Xomeyn, Qacar dövləti – 3 iyun 1989, Tehran) – İran İslam Respublikasının 1-ci Ali Rəhbəri və qurucusu. Seyid. Ayətullah əl-üzma. == Həyatı == Ayətullah Xomeyni 1902-ci ildə sentyabr ayının 24-də İranın Xomeyn şəhərində anadan olmuşdur. 5 aylığında ikən atası Seyyid Mustafanı, 15 yaşında isə anasını itirmişdir. Uşaq yaşlarından başlayaraq dini mədrəsələrdə ərəb dili və ədəbiyyatı, məntiq, fiqh, üsul və başqa elmləri öyrənmişdir. 1919-cu ildə Ərak Elmiyyə Mədrəsəsinə qəbul olunan Xomeyni burada bir müddət təhsil aldıqdan sonra Qum şəhərində Elmiyyə Mədrəsəsinə daxil olmuşdur. Fiqh və üsul dərslərində müvəffəqiyyət qazanaraq qısa zamanda ictihad (müctəhidlik) dərəcəsini əldə etmişdi. Ayətullah Xomeyni fəlsəfə, təhzibi nəfs və əxlaq kimi fənlərdən dərs deməyə başlamış və tanınmış Qum alimləri arasında yer almış, sonralar isə fiqh və üsul dərslərinin məşhur müəllimlərindən biri olmuşdur. Xomeyni o dövrdə hökumət əleyhinə olan şəxslərlə əməkdaşlıq edərək Rza şaha və Pəhləvi sülaləsinə qarşı mübarizə aparırdı.
İmam Xomeyni məqbərəsi
İmam Xomeyni türbəsi (fars. حرم سید روح‌الله خمینی‎) - İran İslam Respublikasının paytaxtı Tehran şəhərində yerləşən türbə kompleksidir. Türbənin tikintisinə 1989-cü ilin 19 iyul tarixində memar Pərviz Moyyadın layihəsi əsasında başlanılmış və tikinti işləri 1992-ci ilin 2 iyun tarixində yekunlaşdırılmışdır. İmam Xomeyni türbəsi adından da göründüyü kimi İran İslam Respublikasının 1-ci Ali Rəhbəri və qurucusu Ruhullah Xomeyninin məzarı üzərində inşa edilmişdir. Türbədə Ruhullah Xomeyni və onun ailəsi, eyni zamanda İran İslam Respublikasının keçmiş prezidenti olan Əli Əkbər Haşimi Rəfsəncani və başqa siyasətçilərin məzarları vardır. Türbə Tehran şəhərinin cənubunda Beheşte- Zəhra məzarlığındadır. Türbə İran İslam İnqilabının və İranın Ali Dini Lideri Ruhullah Xomeyninin 3 iyun 1989-cu ildə ölümündən sonra tikilməyə başlanmışdır. Tikinti işləri hələ də davam etdirilən bu türbə tikilib qurtarandan sonra təxminən 20km²-lik bir sahəyə, turizm və mədəniyyət mərkəzinə, İslam dini ilə bağlı araşdırmalar Universitetinə, alış-veriş mərkəzinə çevriləcək. Həmçinin türbənin 20.000 avtomobillik bir avtodayanacağa sahib olması da planlaşdırılmışdır. İran hökuməti bu məqsəd ilə 2 milyard ABŞ dolları həcmində maliyyə ayırmağı planlaşdırır.
İmam Xomeyni türbəsi
İmam Xomeyni türbəsi (fars. حرم سید روح‌الله خمینی‎) - İran İslam Respublikasının paytaxtı Tehran şəhərində yerləşən türbə kompleksidir. Türbənin tikintisinə 1989-cü ilin 19 iyul tarixində memar Pərviz Moyyadın layihəsi əsasında başlanılmış və tikinti işləri 1992-ci ilin 2 iyun tarixində yekunlaşdırılmışdır. İmam Xomeyni türbəsi adından da göründüyü kimi İran İslam Respublikasının 1-ci Ali Rəhbəri və qurucusu Ruhullah Xomeyninin məzarı üzərində inşa edilmişdir. Türbədə Ruhullah Xomeyni və onun ailəsi, eyni zamanda İran İslam Respublikasının keçmiş prezidenti olan Əli Əkbər Haşimi Rəfsəncani və başqa siyasətçilərin məzarları vardır. Türbə Tehran şəhərinin cənubunda Beheşte- Zəhra məzarlığındadır. Türbə İran İslam İnqilabının və İranın Ali Dini Lideri Ruhullah Xomeyninin 3 iyun 1989-cu ildə ölümündən sonra tikilməyə başlanmışdır. Tikinti işləri hələ də davam etdirilən bu türbə tikilib qurtarandan sonra təxminən 20km²-lik bir sahəyə, turizm və mədəniyyət mərkəzinə, İslam dini ilə bağlı araşdırmalar Universitetinə, alış-veriş mərkəzinə çevriləcək. Həmçinin türbənin 20.000 avtomobillik bir avtodayanacağa sahib olması da planlaşdırılmışdır. İran hökuməti bu məqsəd ilə 2 milyard ABŞ dolları həcmində maliyyə ayırmağı planlaşdırır.
İmam Xomeyni Beynəlxalq Universiteti
İmam Xomeyni Beynəlxalq Universiteti — (farsca: دانشگاه بین‌المللی امام خمینی, Dāneshgāh-e Beynəlmeləli-ye Emam Xomeyni) (IKIU), İranın Qəzvin şəhərində yerləşən ali təhsil müəssisələrindən biri. İran İslam İnqilabından sonra qurulmuş beynəlxalq bir universitetdir. IKIU əsasnaməsi qanun layihəsi kimi 1984-cü ilin yanvarında İran Parlamenti tərəfindən təsdiqlənmişdir. IKIU-nun təsis orqanları arasında Qəyyumlar Şurası, prezident və parlament spikeri yer alır. Təhsil, Tədqiqat, Tələbələr və Mədəniyyət üzrə müavinlər digər şöbələrdəndir. Bundan əlavə bir Elm və Texnologiya Parkı və 100.000-dən çox kitab və jurnalın olduğu mərkəzi kitabxanası mövcuddur. == Ümumi məlumat == Qəzvin Beynəlxalq Universiteti 1984-cü ildə İranın Elm, Tədqiqat və Texnologiya Nazirliyinin tabeliyində İslami elm və təhsil müəssisəsi kimi yaradılmışdır. 1991-ci ildən isə Beynəlxalq Universitetə ​​İran İslam Respublikasının banisi hesab edilən İmam Xomeyninin adı verilmişdir. 2016-cı ildəki məlumatlara əsasən, Universitetin professor-müəllim heyətinə 41 ixtisas üzrə bakalavr, 54 ixtisas üzrə magistr və 12 proqram üzrə doktor hazırlayan 416 müəllim daxildir. Universitetin 6 fakültəsində 107 ixtisas üzrə 6300 iranlı və 530 əcnəbi tələbə təhsil alır və eyni zamanda Fars Dilinin Öyrənilməsi Mərkəzindəki kurslarda 260 əcnəbi tələbə təhsil alır.
İmam Xomeyni adına Beynəlxalq Hava Limanı
İmam Xomeyni adına Beynəlxalq Hava Limanı (fars. فرودگاه بینیالمللی امام خمینی‎) — Tehranın 40 km cənubunda və Tehran-Qum və Tehran-Saveh magistral yollarının kənarında yerləşir. Bu hava limanı İranın ən böyük hava limanıdır. Hava limanının adı 1979-cu ildə İran İslam İnqilabının lideri Ruhullah Xomeynidən gəlir. Bu hava limanının illik tutumu 5.4 milyon sərnişin və 120 min ton yük daşımaqdır və sərnişin tutumu 5.6 milyon nəfərə qədər artırıla bilər. Bu hava limanının rəsmi açılışından sonra (Ciddə, Mədinə və Şam istisna olmaqla) bütün beynəlxalq uçuşlar Mehrabad Beynəlxalq Hava Limanından bu hava limanına köçürülmüşdür. == Tarixçə == Beynəlxalq İmam Xomeyni Hava Limanının inşası 1968-ci ildə Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatının təklifi ilə nəzərdən keçirildi və 1973-cü ildə inşaat əmri dövlət tərəfindən Əhmədabad Hava Limanı olaraq təsdiq edildi. Amerika və İran şirkətləri tərəfindən aparılan iş İran inqilabı ilə yarımçıq qalmışdır. Nəhayət, Fransa və İran şirkətlərinin müştərək işi ilə bu hava limanı rəsmi olaraq 2005-ci ildə açılmışdır. == Açılış müzakirələri == Bu hava limanının açılışı da çox mübahisəlidir.

Digər lüğətlərdə