ÖZBƏKİSTAN

Alat (özb. Olot) — Özbəkistanın Buxara vilayətində şəhər. == Əhalisi == 2010-cu ilin məlumatlarına görə Alatda 12.924 nəfər yaşamaqda imiş. === Milli tərkibi === Alatda Özbəklər üstünlük təşkil etməklə, Türkmənlər, Ruslar, Almanlar, Qazaxlar və Tatarlarda yaşayır.

Daşkənd (özb. Toshkent, ing. Tashkent) — Özbəkistanın paytaxtı. Sahəsi 334,8 km², əhalisi 2,5 milyon nəfərdir (2020). Mərkəzi Asiyada metropoliteni olan yeganə şəhərdir. Şəhərin su ehtiyaclarını təmin etmək üçün onun yaxınlığında süni Çarvak gölü yaradılmışdır. 2009-cu ilə olan məlumata görə şəhərin əhalisi 2 milyon 221 min nəfərdir. Şəhər 11 inzibati rayona bölünür. == Adı == Şəhərin əsasının e.ə. V-III əsrlərdə qoyulduğu güman edilir.

Dostluq (özb. Doʻstlik) — Özbəkistanın Cizzəx vilayətində şəhər.

Dəştabad (özb. Dashtobod) — Özbəkistanın Cizzəx vilayətində şəhər.

Özbəkistan (özb. Oʻzbekiston) və ya rəsmi adı ilə Özbəkistan Respublikası (özb. O‘zbekiston Respublikasi) — Mərkəzi Asiyada dövlət. Özbəkistan Mərkəzi Asiyanın mərkəzi hissəsində yerləşir. Şimalda Qazaxıstan, şimal-şərqdə Qırğızıstan, cənub-şərqdə Tacikistan, cənubda Əfqanıstan, cənub-qərbdə isə Türkmənistanla həmsərhəddir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Daşkənd şəhəri, ümumi sahəsi 448,978 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 35 milyon nəfərdən çoxdur. Əhalisinin sayına görə Mərkəzi Asiyada birinci yeri tutur. Özbəkistanın dənizə birbaşa çıxışı yoxdur və Lixtenşteynlə birlikdə dənizə çıxışı olmayan ölkələrlə əhatə olunmuş nadir dövlətlərdəndir. Özbəkistanda həm də Asiyanın ən böyük qızıl mədəni yerləşir. Özbəkistan böyük bir tarixi olan qədim ölkədir.

Gəzli (özb. Gazli) — Özbəkistanın Buxara vilayətində şəhər. 1977-ci ildə Gəzli şəhər statusu alıb. == Əhalisi == 2010-cu ilin məlumatlarına görə Gəzlidə 12.343 nəfər yaşamaqda imiş.

Kağan (özb. Kogon) — Özbəkistanın Buxara vilayətində şəhər. 1989-cu ildə əhalisi 48.054 nəfər imiş. Kağan keçmişdə Yeni Buxara (özb. Yangi Buxoro) kimi tanınarmış. == Tarix == Rus imperatorluğu yeni torpaqları imperiyanın mərkəzi ilə sürətli bir şəkildə çağdaş ticarət yolları ilə birləşdirməyə çalışırdı. Bu problemin ən yaxşı həlli dəmir yollarının tikintisi idi. Kağan dəmiryolu işçiləri üçün Rusiyanın Yeni Buxara kəndi kimi quruldu. 1888-ci ildə Transxəzər dəmir yolu xəttindəki stansiyalara və yollara qulluq göstərmək üçün Buxaradan 12 kilometr aralıda tikilən kənd, neçə ildən sonra bir növ səfirlik şəhərinə çevrildi. O dönəmlərdə yaşayış binalarının tikintisi üçün torpaq sahələri Buxara hökumətindən hər kvadrat sazen üçün təxminən 50 qəpik (3 Buxara tengəsi) qiymətinə satılırdı.

Qaqarin (özb. Gagarin) — Özbəkistanın Cizzəx vilayətində şəhər.

Qaragöl (özb. Qoroko'l) — Özbəkistanın Buxara vilayətində şəhər. == Əhalisi == 2010-cu ilin məlumatlarına görə Qaragöldə 24.250 nəfər yaşamaqda imiş.

Xanabad (Sovetabad (1972—1991)) — Özbəkistanın Əndican vilayətinə aid şəhər.

Özbəkistan bayrağı — Özbəkistanın Dövlət bayrağı

Özbəkistan coğrafiyası — Orta Asiyanın cənub-qərb hissəsində yerləşən ölkə. == Ümumi məlumat == Ümumi sahəsi 448,900 km²-dir. Bunların 425,400 km² (95%) quru sahəsidir (dünyada 56-cı yer). Bu ölkə İsveçlə demək olar ki, eyni ölçüdədir. İqlimi kəskin kontinentaldır. Orta temperatur: yanvar - +4 °C-dən 8 °C-ə, iyul - +22 °C-dən +26 °C-ə qədər. Düzənliklərdə orta illik yağıntı 90–580 mm, dağlıq rayonlarda 460–910 mm təşkil edir. Okeanlara şıxışı yoxdur. Lixtenşteynlə birgə, yalnız okeanlara çıxışı olmayan ölkələrlə həmsərhəd olan bir dövlətdir. Özbəkistan ərazisi tamamilə qapalı hövzələrinə daxildir.

Özbəkistan energetikası — Özbəkistan iqtisadiyyatının bir qolu. Enerji və kömür sənayesi ilə bağlı məsələlər Özbəkenerji ASC tərəfindən həll olunur. Əsas enerji təşkilatı — Özbəkistan Respublikası Energetika Nazirliyi. == Yanacaq enerjisi == === Neft === Özbəkistanda təsdiqlənmiş neft ehtiyatları 2016 -cı ilin əvvəlinə 81 milyon ton təşkil edib. Neft yataqları Qaraqalpaq Muxtar Respublikasında və altı inzibati bölgədə tədqiq edilmişdir: Kaşkadərya, Buxara, Surxandərya, Namangan, Əndican və Fərqanə. Ehtiyatların əsas həcmi, ilk növbədə, ölkənin ən böyük Kokdumalak yatağı daxilində, Kaşkadarya bölgəsində cəmlənmişdir. 2016 -cı ildə Özbəkistanda 2,1 milyon ton neft və qaz kondensatı hasil edilib, 2015 -ci ildə isə 2,2 milyon ton. Çıxarılan neft xammalı strukturunda qaz kondensatının payının artmasına meyl var. === Kömür mədəni === Özbəkistanın 1.832.8 milyon ton həcmində sübut olunmuş kömür ehtiyatlarına malikdir, o cümlədən: qəhvəyi - 1.786.5 milyon ton, daş kömür - 46.3 milyon ton. Ehtimal olunan ehtiyatlar 323,4 milyon ton kömürdür.

Özbəkistan Respublikasının Dövlət Gerbi Özbəkistan dövlətinin müstəqilliyinin rəmzidir. 2 iyul 1992-ci ildə təsdiq edilmişdir. Bir çox xüsusiyyətinə görə, Özbəkistan SSR-nın dövlət gerbinə bənzəyir. Gerbə Özbəkistanın dövlət rəngləri olan yaşıl, mavi və ağ rəngləri hakimdir. Gerbin üst hissəsində olan Rub Əl Hizb emblemi (۞) İslam dinini, dağların altında axan sular isə Amudərya və Sırdərya çaylarını simvolizə edir. == Tarix == Özbəkistan Respublikasının dövlət gerbi Özbəkistan Respublikasının 2 iyul 1992-ci il tarixli 616-XII saylı "Özbəkistan Respublikasının Dövlət rəmzləri barədə" qanunu ilə təsdiq olunmuşdur.

Özbəkistan Respublikasının Dövlət Himni (özbəkcə: Oʻzbekiston Respublikasining Davlat Madhiyasi) — Özbəkistan Respublikasının əsas dövlət rəmzlərindən biridir. == Özbəkistan himni haqqında == Özbəkistan Respublikasının himni — bayraqla və gerblə yanaşı Özbəkistanın əsas dövlət simvollarından biridir. Himn Serquyosh hur o'lkam/Серқуёш ҳур ўлкам – "Günəşli azad ölkəm" (Sərgünəş hür ölkəm) adlanır. 10 dekabr 1992-ci il Özbəkistan Respublikasının Ali Sovetinin on birinci sessiyasında qəbul edilmiş qanuna əsasən daxil edilmişdir. Bu halda himnin musiqisi sovet dövründə olduğu kimi qaldı və yalnız sözləri dəyişdirildi. Birinci ifa və Özbəkistan Respublikasının Dövlət himninin ifasının etalonuyla rəsmən Özbəkistanın Milli simfonik orkestri qəbul edildi. 2006-cı ilin iyulunda Himn dövlət tədbirlərində radioda və televiziyada və s. 4 variantda yazılmışdır: Ciddi, adi, gənclər üçün və musiqi.

Özbəkistan Respublikası Hökuməti (özbək : O'zbekiston Respublikasının Hukumati / Узбекистон Республикасининг Höküməti ) Özbəkistan Respublikasında icra hakimiyyətini həyata keçirir. Özbəkistan Konstitusiyasında hökumət üzvlərinin Özbəkistan Prezidenti, Baş nazir, Nazirlər və nazir müavinlərindən ibarət olduğu bildirilir. == Mövcud kabinet == Kabinet aşağıdakı üzvlərdən ibarətdir: Özbəkistan Respublikası, Özbəkistan Prezidentinin həm dövlət başçısı, həm də hökumət başçısı olduğu bir prezident konstitusiya respublikasıdır. İcra hakimiyyətini hökumət həyata keçirir. Qanunverici hakimiyyət Ali Evin iki palatası - Senat və Qanunverici Məclisdədir. Məhkəmə şöbəsi Ali Məhkəmədən, Konstitusiya Məhkəməsindən və yurisdiksiyasını həyata keçirən Ali İqtisad Məhkəməsindən ibarətdir. Özbəkistanda iqtisadi islahatlar hərəkatı siyasi islahatlar hərəkatı ilə uyğun gəlmədi. Bunun əvəzinə, müstəqillik qazandıqdan sonra (1 sentyabr 1991-ci il) Özbəkistan hökuməti müxalifət qruplarına qarşı getdikcə daha çox sərt tədbirlər görərək öz nəzarətini gücləndirdi. Adlar dəyişsə də, dövlət qurumları Sovet İttifaqının dağılmasından əvvəl mövcud olanlarla qaldı. Digər keçmiş respublikalardakı ( qonşu Tacikistan kimi ) qarşıdurma və xaosdan bəhs edən hökumət, keçid dövründə sabitliyə və dəyişikliyə tədricən yanaşmağın vacibliyini vurğulayaraq ictimai toplantı, müxalifət partiyaları və mediaya qoyulan məhdudiyyəti əsaslandırdı.

Özbəkistan iqtisadiyyatı — Özbəkistan təbii qaz istehsalında dünyada 14-cü, ixracatda dünyada üçüncü və pambıq istehsalında altıncı, uran ehtiyatlarında dünyada yeddinci (dünya uran ehtiyatlarının% 4), ümumi qızıl ehtiyatlarında Özbəkistan dördüncü yerdədir dünya və qızıl istehsalı baxımından — yeddinci. 1991–2017-ci illərdə iqtisadiyyatın strukturu kəskin şəkildə dəyişdi: kənd təsərrüfatının ÜDM-dəki payı 37% -dən 19,2% -ə düşdü. Zəif tərəflər: taxıl idxalından asılılıq, daxili istehsal tələbatın yalnız 25% -ni əhatə edir. İqtisadiyyatın sahələri üzrə ÜDM-in strukturu (2017): ölkənin ÜDM-də kənd təsərrüfatının payı — 19,2%, xidmətlərin ÜDM-də payı — 47,3%, sənayenin ÜDM-də — 33,5%. Məşğulluq: Kənd təsərrüfatında% 44, sənayedə% 20, xidmətlərdə 36%. Özbəkistanın beynəlxalq reytinqlərdə obyektiv və düzgün qiymətləndirilməsini təmin etmək üçün Dövlət Statistika Komitəsi daim beynəlxalq təşkilatların 17 anketini doldurur. Xüsusilə, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Avropa İqtisadi Komissiyası, Beynəlxalq Valyuta Fondu, Dünya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, Asiya İnkişaf Bankı və digər beynəlxalq strukturlarla statistika sahəsində əməkdaşlıq qurulmuşdur. 2020-ci il üçün Özbəkistan iqtisadiyyatına istifadə edilmiş xarici investisiyaların həcmi təqribən 10 milyard dollar təşkil etmişdir. Mütəxəssislərin fikrincə Özbəkistanın ÜDM-də kölgə iqtisadiyyatının payı 45–46% -dir. == Yanacaq və enerji mənbələri == Bu gün ölkənin əsas yanacaq və enerji ehtiyatlarının strukturunda 97% -i neft və qaz, 2,3% -i kömür, 0,7% -i su elektrik enerjisidir.

Özbəkistan memarlığı orijinallığı ilə fərqlənir. Çoxları, dəyişən iqtisadi şərtlərə, texnoloji tərəqqiyə, demoqrafik dalğalanmalara və ölkənin yaşadığı mədəni dəyişikliklərə baxmayaraq Özbəkistanın memarlığının diqqətəlayiq olduğuna inanır. Özbəkistanın məşhur memarlıq mərkəzlərinə Səmərqənd, Buxara, Xiva, Şəhrisabz, Termiz və Kokand daxildir. Saraylar, məqbərələr, məscidlər və minarələr də daxil olmaqla müxtəlif qədim memarlıq şedevrləri günümüzə gəlib çatmışdır. Rəngli mozaika, dini rəmzlər və mücərrəd həndəsi naxışlar da Özbəkistanın memarlığını səciyyələndirir. Orta Asiyada aparılan arxeoloji tədqiqatlar, Aşel dövrünə paralel olan memarlıq meyllərini ortaya qoydu. Əslində həm daş, həm də tunc dövrünə aid abidələrin qalıqları ölkənin Surxandərya, Daşkənd, Səmərqənd, Fərqanə və Nəvai bölgələrində tapıldı. Orta əsrlərdə Özbək memarlığı, Böyük İpək Yolunun uzunluğu 11000 kilometr (7000 mil) olan mərkəzi əlaqə olması səbəbindən inkişaf etmişdir. XIV əsrdən XVI əsrə qədər olan Teymurilər dövrünün memarlığı, eləcə də XVI əsrdə Şeybanilər dövrü memarlığı İslam memarlığının inkişafına böyük töhfə vermişdir . XXI əsrdə Özbək memarlığı ənənəvi dizayn və müasir yenilik tarazlığı ilə xarakterizə olunur.

Özbək musiqisi — qədim köklərə malik musiqi irsi bizim günlərdə də janr rəngarəngliyini və monodik ifadə vasitələrinin zənginliyini qoruyaraq yaşadır. O, özündə xalq (bilavasitə folklor) və şifahi ənənəli peşəkar musiqi yaradıcılığını qovuşdurur. Bura mahnılar, instrumental pyeslər, dastanlar daxildir. == Xalq mahnıları == Mahnılar və instrumental melodiyalar iki cür olur: Müəyyən şəraitdə və ya müəyyən vaxtda ifa olunan - bura ailə, mərasim (toy, gəlin havaları, dəfn, matəm), ovsun mahnıları, əmək və beşik mahnıları, müxtəlif adət–ənənələr, kütləvi tamaşalar zamanı ifa olunan instrumental melodiyalar aiddir. Hər zaman və hər yerdə ifa olunan - bura özbək mahnı janrları olan terma, koşuk, lapar, yalla və aşula, həmçinin, analoji planda müxtəlif instrumental pyeslər daxildir. Çoxcəhətli məhəbbət lirikası, satira və yumor, tarixi mövzu, ictimai etiraz bu janrlardan hər birinin əsasını təşkil edə bilər.Terma melodiyanın reçitativliyi (danışığabənzər oxuma), kiçik diapazonu və yığcam forması ilə xarakterizə olunur. Onun mətnini 7-8 hecalı misralardan ibarət müxtəlif məzmunlu barmak xalq şeir forması təşkil edir. Ən uzun, mürəkkəb termalar baxşilər tərəfindən ifa olunur. Barmak şeir forması həm də koşuk, lapar, yalla mahnı janrlarında işlədilir.Koşuk – nəqəratli, kiçik diapazonlu, barmak şeirinin 1-2 misrasını əhatə edən sadə qafiyəli (örnəyin: aabb, aaba, abab) mahnıdır xarakterik deyil, bu da müəyyən ölçülü, dəqiq ritm əmələ gətirir. Koşukun ritmi dəqiq, müntəzəmdir, hecalar uzadılmır.

Özbəkistan mədəniyyəti — Orta Asiyada mərkəzi və şimal-qərb hissəsində yerləşən Özbəkistan Respublikasının mədəniyyəti. Özbəkistanın böyük tarixi malik zəngin mədəniyyəti var. Özbək mədəniyyəti Şərqin ən parlaq və orijinal nümunələrindən biridir. Türk xalqları içərisində özünəməxsusluğu ilə seçilən özbəklərin könül oxşayan xalq mahnıları, təsviri sənəti, zəngin mətbəxi, geyim mədəniyyəti və memarlığı var. == Tarixi abidələr == Ölkənin Daşkənd, Səmərqənd, Buxara, Xivə, Kokand, Şəhrisəbz və digər şəhərlərdə çoxsaylı tarixi abidələr, məscid və muzeylər mövcuddur.Tarixi abidələri sırasında Bibixanım məscidi, Uluqbəy rəsədxanası və mədrəsəsi, Şahi Zinda məqbərəsi, Əmir Teymur və onun nəslinin uyuduğu Qur-Əmir mavzoleyi, Ağ-Sarayın adını çəkmək olar. Təkcə Buxarada 140-a yaxın arxitektura abidəsi var. Müxtəlif əsr və xalqlara məxsus tarixi abidələrin məkanı olan qədim Xivə 1967-ci ildə, İçan-Qala isə 1990-cı ildə UNESCO-nun mədəni irs siyahısına daxil edilib.Müstəqillik dövründə qədim məscidlər bərpa olunub, yeniləri tikilib. Özbək xalqının şedevri və milli fəxri olan mədəni və tarixi abidələr bərpa olunmaqla yanaşı, çoxlu xatirə kompleksləri tikilib. Məsələn, İmam Əl-Buxari, Əl-Fərqaninin heykəlləri, Teymurilər muzeyi və çoxlu başqa abidələr Şərq memarlıq ənənələrini öz gözəlliyi, zərifliyi və parlaqlığı ilə fərqlənən müasir arxitekturanın nailiyyətlərilə birləşdirir. == Musiqisi == Özbək musiqisi müxtəlif janr və mövzularla xarakterizə olunur.

Özbək mətbəxi – Şərq ölkələrinin mətbəxi arasında öz rəngarəngliyi ilə seçilir. Bəzi reseptlər çoxəsrlik tarixə malikdir, onların hazırlanması isə dövrümüzə qədər gəlib çatmış mərasimlərlə müşayiət olunur. Ölkənin şimalında plov, qızardılmış ət və xəmir məmulatlarına üstünlük verirlərsə, cənubunda düyü və tərəvəzdən müxtəlif çeşiddə olan xörəklər hazırlayırlar. Çörək özbəklər üçün müqəddəs sayılır. Onlar kökəni təndirdə bişirirlər. Kökələrin isə "obi-non" "patır", "şirma", "loçire", "çevat", "katlama" kimi növləri var. Hətta, böyük alim İbn Sina bir çox xəstəlikləri müalicə etməkdə özbək çörəyini yeməyi də məsləhət görürdü. Plov Özbəkistanın ən ləziz xörəyidir. Onu kişilər hazırlayır. Özbək mətbəxində şorbalar da özünəməxsus yer tutur.

Özbəkistan Sumu (Özbəkcə: soʻm, сўм, ISO 4217 kodu: UZS) Özbəkistanda 1991-ci ildə Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra Rubl 1992-ci ilə qədər istifadə olunmağa davam edildi və sonra Sum Kupon adlı pul vahidi istifadə olunmağa başlandı. O illərdə yeni qurulmuş müstəqil iqtisadiyyat səbəbindən sürətlə dəyərini itirən Sum Kupon əskinasları dövriyyədən çıxarıldı və yeni Sum əskinasları ilə əvəz olundu. Özbəkistan Prezidenti İslam Kərimovun 16 iyun 1994-cü il tarixli və 870 nömrəli qərarı əsasında 1 iyul 1994-cü il tarixində Sum kuponu əvəzinə Sum istifadə edilməyə başlandı. == Etimologiyası == Sum sözü Qırğız, Uyğur, Özbək və bir çox digər türk dillərində "təmiz"(saf) mənasını verir. == İlk Sum == 15 Noyabr 1993-cü ildə Özbəkistanın yeni pul vahidi olan Sum təqdim edildi.

Özbəkistan Respublikası Orta Asiyada, Əfqanıstanın quzeyində yerləşən müstəqil Türk dövlətidir. Altay dil qrupuna daxil olan müxtəlif Türk tayfalarının bu ərazidə (Amudərya və Sırdərya çayları arasında) məskunlaşması prosesi hələ antik dövrlərdən başlanmışdır. == Tarixi == E.ə 3-cü əsrdə bu əraziyə köç edən tayfalar arasında hunlar da olmuşdur. Hunlar daha sonra ərazilərini genişləndirərək cənuba və qərbə doğru hərəkət etmişlər. VIII əsrdə Ərəb xilafətinin Mavərənnəhri (iki çay arasında Amudərya və Sırdərya çayları arasında yerləşən torpaq) işğal etməsindən sonra bu ərazi Xilafətin sosial və mədəni həyatında əsas rol oynayan regionlarından birinə çevrildi. Ərazidən keçən Böyük ipək yolu şərqlə-qərbi birləşdirir, cənubdan şimala, şimaldan cənuba gedən insanlar bu torpaqlardan keçməli olurdular. Bu bölgədə yerləşən Buxara, Səmərqənd və Kunya-Urgənc şəhərləri Hindistan, Çind, Misir, Bizans və slavyan ölkələrindən gələn karvan yollarının qovşağında yerləşirdilər. Xilafətin yaranması İslam dininin yayılması ilə nəticələndi. O dövrdən İslam bu regionda hökmran dinə çevrildi və buradakı mədəniyyətin əsasını təşkil etdi. 9-cu əsrin sonlarında region inkişaf etdi və paytaxtı Buxara olan Samani dövləti yarandı.

Özbəkistan Respublikasında 2013-cü ildə, rəsmi statistikanın məlumatlarına əsasən, 119 şəhər hesablanırdı. == Buxara vilayəti == == Cizzəx vilayəti == == Daşkənd vilayəti == == Əndican vilayəti == == Fərqanə vilayəti == == Xarəzm vilayəti == == Qaşqadərya vilayəti == == Nəməngan vilayəti == == Nəvai vilayəti == == Səmərqənd vilayəti == Laish == Sırdərya vilayəti == == Surxandərya vilayəti == == Qaraqalpaqıstan Respublikası == == Daşkənd şəhəri == == Keçmiş şəhərlər == Gürlən — 1982-ci ildən şəhər, hazırda şəhər tipli qəsəbə. Xarəzm vilayəti. Kərminə — 1979-cu ildən şəhər, hazırda şəhər tipli qəsəbə. Nəvai vilayəti. Qoşköpir (Qoşakörpü) — 1983-cü ildən şəhər, hazırda şəhər tipli qəsəbə. Xarəzm vilayəti. Mərcanbulaq — 1980-ci ildən şəhər, hazırda şəhər tipli qəsəbə. Cizzəx vilayəti. Nərimanov — 1973-cü ildən şəhər, 1990-cı ildə Daşkənd şəhərinin tərkibinə girdi.

Özbəkistan ədəbiyyatı — Özbəkistanlı şair və yazıçıların Özbəkistan mədəniyyətinə, eləcə də dünya mədəniyyətinə bəxş etdikləri ədəbi-mədəni fikrin ən yaxşı nümunələri. == Qədim özbək ədəbiyyatı == == Teymurlular dövrü ədəbiyyatı == == XIX yüzil Özbək ədəbiyyatı == == Azərbaycan – Özbəkistan ədəbi-mədəni əlaqələri == Cəmiyyətin inkişafında mədəniyyətin rolunun artması dövrümüzün ən mühüm qanunauyğunluqlarından biridir. Mədəniyyətin formalaşması və inkişafı, xalqların mədəni irsi və irsə varislik, bu sahədə tərəqqi mədəni əlaqələr vasitəsilə də təzahür edir. Mədəniyyətin əsas sahələrindən biri olan ədəbiyyat və incəsənətin xalqa təsir qüvvəsi həmişə artmış və mədəni nailiyyətlərin mübadiləsi əsasında inkişaf etmişdir. Mədəni əlaqələrin təsiri ilə milli ədəbiyyat və incəsənətin inkişafı xalqın mənəvi aləminin zənginləşməsinə də kömək edir. Azərbaycan xalqı öz mədəniyyətini başqa ölkələrin xalqları, ilk növbədə türk xalqları ilə əməkdaşlıq, ədəbiyyat və incəsənətin qarşılıqlı surətdə zənginləşdirilməsi və milli nailiyyətlərin mübadiləsi əsasında inkişaf etdirir. Müasir dövrdə türk xalqları arasında mövcud olan mədəni əlaqələr bu xalqların tarixi keçmişinə əsaslanır. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev bu məsələyə böyük önəm verərək demişdir ki, Azərbaycan sülhsevər ölkə olaraq bütün dövlətlərlə və xalqlarla qarşılıqlı anlaşma, mehriban dostluq və əməkdaşlıq şəraitində yaşamaq istəyir. Ölkəmizin yaradıcılıq ittifaqları mədəni əlaqələrin yaranması və inkişafında yaxından iştirak edir. Bu əlaqələrin forma və vasitələri zəngin, coğrafi dairəsi geniş, əhəmiyyəti isə böyükdür.

ABŞ–Özbəkistan münasibətləri — ABŞ ilə Özbəkistan Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. 2002-ci il qlobal bir rəy sorğusuna görə, özbəklərin 85 %-i ABŞ-yə müsbət yanaşır, yalnız 10% -i ABŞ-yə mənfi münasibət bəsləyir. 2012-ci il ABŞ-nin Qlobal Liderlik Hesabatına görə, özbəklər in 40% -i ABŞ rəhbərliyini təsdiqləyir, 22% -i dəstəkləmir və 39% -i isə qeyri-müəyyən münasibət bildirir. == Tarixi == İkitərəfli münasibətlər 19 fevral 1992-ci ildə qurulmuşdur. 1992-ci ildən bəri ABŞ ilə Özbəkistan Sərhəd və Regional Təhlükəsizlik Proqramı, iqtisadi əlaqələr, siyasi və vətəndaş cəmiyyəti məsələləri, habelə Özbəkistan əhalisi üçün ingilis dili təhsili kimi sahələrdə əməkdaşlıq edir. Özbəkistan Orta Asiya bölgəsində sabitlik, firavanlıq və təhlükəsizliyin təmin edilməsində ABŞ-nin vacib bir tərəfdaşıdır və ABŞ bu məqsədləri irəli sürmək üçün Özbəkistana təhlükəsizlik yardımı göstərir. Regional təhdidlərə aşağıdakılar daxildir: narkotik ticarəti, insan alveri, terrorizm və ekstremizm. Özbəkistan NATO-nun Əfqanıstandakı sülhməramlı qüvvələri üçün, ilk növbədə istifadə üçün elektrik və dəmir yolu infrastrukturunun təmin edilməsi yolu ilə əsas tərəfdaşdır. 11 sentyabr 2001-ci il terror hücumlarından və ABŞ-nin himayəsində "qlobal antiterror koalisiyası" yaradıldıqdan sonra Özbəkistan ABŞ-ni antiterror kampaniyasında dəstəklədi və öz ərazisindən istifadə etməsinə icazə verir. Bundan sonra ABŞ və NATO, üsrtəlik Özbəkistanla Qərb arasındakı münasibətlər istiləşir.

Özbəkistan Respublikasının Ali Məclisi (özb. Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi) — Özbəkistan Respublikasının parlamentidir, dövlət hakimiyyətinin təmsilçisi və qanunverici orqanı. 27 yanvar 2002-ci il tarixli ümumxalq konstitusiya referendumunun nəticələrinə görə, Özbəkistan Respublikası Ali Məclisi iki palatadan - Özbəkistan Respublikası Ali Məclisi Senatından (yuxarı palata) və Özbəkistan Respublikası Ali Məclisinin Qanunvericilik Palatasından (aşağı palata) ibarətdir. 1994-cü ildə qurulduğu gündən və referenduma qədər Özbəkistan Respublikasının Ali Məclisi birpalatalı parlament idi. Hər iki palatanın səlahiyyət müddəti beş ildir. Özbəkistan Respublikası Ali Məclisinin sələfi 1938-1994-cü illərdə mövcud olan Özbəkistan SSR/Özbəkistan Respublikası birpalatalı Ali Sovetidir. == Aşağı palata == Qanunvericilik Palatası qanuna uyğun olaraq seçilmiş 150 deputatdan ibarətdir. Qanunvericilik Palatasında əsas şəxs Ali Məclisin Qanunvericilik Palatasının sədridir. İndi bu vəzifəni yeni seçilən Nurdincon İsmoilov tutur.Aşağı pakata deputatlarından 135-i birbaşa ümumi seçkilərdə seçilmiş, 15 yer Özbəkistan Ekoloji Hərəkatı üçün ayrılmışdı. Qanunvericilik Palatasının fəaliyyət qaydası Özbəkistan Respublikasının Konstitusiyası, "Özbəkistan Respublikası Ali Məclisinin Qanunvericilik Palatası haqqında" qanun və digər qanunvericilik aktları ilə müəyyən edilir.

Özbəkistan Respublikasının Ali Məclisi (özb. Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi) — Özbəkistan Respublikasının parlamentidir, dövlət hakimiyyətinin təmsilçisi və qanunverici orqanı. 27 yanvar 2002-ci il tarixli ümumxalq konstitusiya referendumunun nəticələrinə görə, Özbəkistan Respublikası Ali Məclisi iki palatadan - Özbəkistan Respublikası Ali Məclisi Senatından (yuxarı palata) və Özbəkistan Respublikası Ali Məclisinin Qanunvericilik Palatasından (aşağı palata) ibarətdir. 1994-cü ildə qurulduğu gündən və referenduma qədər Özbəkistan Respublikasının Ali Məclisi birpalatalı parlament idi. Hər iki palatanın səlahiyyət müddəti beş ildir. Özbəkistan Respublikası Ali Məclisinin sələfi 1938-1994-cü illərdə mövcud olan Özbəkistan SSR/Özbəkistan Respublikası birpalatalı Ali Sovetidir. == Aşağı palata == Qanunvericilik Palatası qanuna uyğun olaraq seçilmiş 150 deputatdan ibarətdir. Qanunvericilik Palatasında əsas şəxs Ali Məclisin Qanunvericilik Palatasının sədridir. İndi bu vəzifəni yeni seçilən Nurdincon İsmoilov tutur.Aşağı pakata deputatlarından 135-i birbaşa ümumi seçkilərdə seçilmiş, 15 yer Özbəkistan Ekoloji Hərəkatı üçün ayrılmışdı. Qanunvericilik Palatasının fəaliyyət qaydası Özbəkistan Respublikasının Konstitusiyası, "Özbəkistan Respublikası Ali Məclisinin Qanunvericilik Palatası haqqında" qanun və digər qanunvericilik aktları ilə müəyyən edilir.

Avropa İttifaqı–Özbəkistan münasibətləri — Avropa İttifaqı ilə Özbəkistan Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. Özbəkistan Respublikası ilə Avropa İttifaqı arasındakı münasibətlər 15 aprel 1992-ci ildə Özbəkistan Respublikası Hökuməti ilə Avropa İcmaları Komissiyası arasında Anlaşma Memorandumunun imzalanması ilə başladı. 16 Noyabr 1994-cü ildə tərəflər arasında diplomatik münasibətlər qurulmuşdur . Avropa İttifaqı ilə Özbəkistan arasında mövcud Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişi 1996-cı ilin iyun ayında Florensiyada dövlət başçıları səviyyəsində imzalanmışdır. == Ticarət == Avropa İttifaqı ilə Özbəkistan arasında mövcud Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişi Aİ və Özbəkistanı bir-birinə aşağıdakı sahələrdə ən çox dəstəklənən ölkə ilə təmin etməyi öhdəsinə götürür: idxal və ixrac olunan mallara gömrük rüsumları və vergiləri; idxal olunan malların birbaşa və dolayı vergiqoyması daxili bazarda malların ticarəti, alınması, daşınması, paylanması və istifadəsi qaydaları. Avropa İttifqı Özbəkistanın vacib ticarət və iqtisadi tərəfdaşıdır və respublikanın xarici ticarətində beşinci yerdədir. 2013-cü ilin sonunda Aİ ölkələri ilə ticarət 1.655 milyon avro təşkil etmişdir (bu Avropa İttifqı ilə Gürcüstan və Moldova kimi ölkələr arasındakı ticarətin təxminən yarısıdır). Özbəkistan üçün ixrac 247 milyon dollar, idxal isə 1.408 milyon dollar təşkil etmişdir. 2012-ci ilə qədər dövriyyənin artımı 10,2 % olmuşdur . == Digər əməkdaşlıq sahələri == Avropa İttifaqı ilə Özbəkistan arasında mövcud Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişi müddəalarının daha bir tətbiqi olaraq qeyd etmək lazımdır ki, Özbəkistan və Aİ 2011-ci ildə enerji sahəsində əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu imzalamışdır.

Azərbaycan-Özbəkistan qısametrajlı sənədli filmi rejissor Əbdül Həsənov tərəfindən 1947-ci ildə> çəkilmişdir. Bakı Kinostudiyasında istehsal edilmişdir. Film Azərbaycan və Özbəkistan pambıqçılarının əmək yarışından, iki xalqın dostluğundan, hər iki qardaş xalqın pambıqçıları arasında yaranan əməkdaşlıqdan söhbət açır. == Məzmun == Film Azərbaycan və Özbəkistan pambıqçılarının əmək yarışından, iki xalqın dostluğundan, hər iki qardaş xalqın pambıqçıları arasında yaranan əməkdaşlıqdan söhbət açır.

== Kişilər == === Əsas milli komanda === 24.04.1998 Bakı YO Azərbaycan – Özbəkistan 2:1 18.08.1999 Səmərqənd YO Özbəkistan – Azərbaycan 5:1 15.02.2001 Albena YO Özbəkistan – Azərbaycan 2:1 21.08.2002 Bakı YO Azərbaycan – Özbəkistan 2:0 28.05.2004 Bakı YO Azərbaycan – Özbəkistan 3:1 07.02.2007 Karşi YO Özbəkistan – Azərbaycan 0:0 07.03.2007 Çimkənd BT Özbəkistan – Azərbaycan 0:1 01.02.2009 Dubay YO Azərbaycan – Özbəkistan 1:1 02.02.2013 Dubay YO Azərbaycan – Özbəkistan 0:0 20.08.2014 Bakı YO Azərbaycan – Özbəkistan 0:0 === U-21 === 27.05.2021 Kiyev, Ukrayna BT Azərbaycan – Özbəkistan 0:1 05.06.2022 Bakı YO Azərbaycan (U-20) – Özbəkistan (U-20) 3:2 07.06.2022 Bakı YO Azərbaycan (U-20) – Özbəkistan (U-20) 0:0 === U-19 === 10.01.2010 Sankt-Peterburq BT Özbəkistan – Azərbaycan 1:1, pen.

Azərbaycan–Özbəkistan münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə Özbəkistan Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. == Tarixi == İki ölkə arasında qarşılıqlı münasibətlərin tarixi uzaq əsrlərə gedib çıxır. Özbək və Azərbaycan xalqlarını yaxın milli adət və ənənələr, ümumi dil qrupu, mədəniyyət və din birləşdirir. Uzun illər ərzində hər iki dövlət SSRİ-nin müttəfiq respublikaları olublar. Ötən əsrin 30-cu illərində kütləvi repressiyalar zamanı on minlərlə azərbaycanlı Özbəkistan torpağında sığınacaq tapıb. Bu gün 40 mindən çox azərbaycanlı Özbəkistan cəmiyyətinin sosial, ictimai, iqtisadi və digər sahələrində fəal iştirak edir. 1966-cı ilin aprelində dağıdıcı zəlzələdən sonra Daşkəndin bərpasında azərbaycanlılar yaxından iştirak ediblər. == Diplomatik əlaqələr == İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1995-cü ilin oktyabr ayının 2-də qurulmuşdur.1996-cı ilin ortalarında Azərbaycan Respublikasının Özbəkistan Respublikasında, 1998-ci ilin may ayında Özbəkistan Respublikasının Azərbaycan Respublikasında səfirlikləri fəaliyyətə başlayıb. İkitərəfli münasibətlərin inkişafında dövlət başçılarının səfərləri xüsusilə böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu baxımdan Özbəkistan Respublikasının Prezidenti İslam Kərimovun Azərbaycana 26-27 may 1996-cı il tarixdə ilk rəsmi səfəri xüsusi qeyd olunmalıdır.

Azərbaycan Respublikasının Özbəkistan Respublikasındakı Səfirliyinin nəzdindəki Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi — Özbəkistan Respublikasının paytaxtı Daşkənd şəhərinin Mirabad rayonunun mərkəzindəki Heydər Əliyev küçəsi 9 ünvanında yerləşən Mədəniyyət təşkilatı. Qeyd edək ki, Daşkənddə Azərbaycanın Özbəkistandakı Səfirliyinin nəzdində Heydər Əliyev adına Mədəniyyət Mərkəzinin binasının əsaslı təmir və bərpadan sonra (2010-cu il) açılışında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və Özbəkistanın Baş naziri Şavkat Mirziyayev iştirak etmişlər. Bina ilə tanışlıq zamanı məlumat verildi ki, azərbaycanlıların yığcam yaşadıqları Daşkəndin Mirabad rayonunun mərkəzindəki Heydər Əliyev küçəsində yerləşən mərkəzdə Heydər Əliyev, Azərbaycanın dövlətçilik tarixi, Azərbaycan və Özbəkistanın müştərək tarixi muzeyləri fəaliyyət göstərir. Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasovdur. Samir Abbasov 1998-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Kitabxanaşünaslıq-İnformasiya fakültəsinə daxil olmuş, 2002-ci ildə sözügedən fakültədə Biblioqrafiyaşünaslıq ixtisası üzrə magistratura təhsili almışdır. 2006-cı ildən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında "XXI əsrdə Azərbaycan kitabxanalarının aftomatlaşdırılması problemləri" mövzusu üzrə disertantı olmuşdur. Əmək fəaliyyətinə Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında - kitabxanaçı, biblioqraf, Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanasının Elmi İnformasiya şöbəsində - mütəxəssis, aparıcı mütəxəssis, Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin Mədəniyyət Siyasəti şöbəsində və Nəşriyyat, reklamın təşkili, informasiya şöbəsində məsləhətçi vəzifələrində çalışmışdır. 2013-cü ilin fevral ayından Özbəkistan Respublikasındakı Azərbaycan Səfirliyinin nəzdnindəki Heydər Əliyev adına Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru vəzifəsinə təyin edilmişdir. S.Abbasov həmçinin Azərbaycan Səfirliyinin mədəniyyət, turizm, təhsil və diaspora məsələləri üzrə attaşesidir. == Tarixi == 27 sentyabr 2010-cu ildə mərkəzin binasının əsaslı təmir və bərpadan sonra açılışı olmuşdur.

== Kişilər == === Əsas milli komanda === 24.04.1998 Bakı YO Azərbaycan – Özbəkistan 2:1 18.08.1999 Səmərqənd YO Özbəkistan – Azərbaycan 5:1 15.02.2001 Albena YO Özbəkistan – Azərbaycan 2:1 21.08.2002 Bakı YO Azərbaycan – Özbəkistan 2:0 28.05.2004 Bakı YO Azərbaycan – Özbəkistan 3:1 07.02.2007 Karşi YO Özbəkistan – Azərbaycan 0:0 07.03.2007 Çimkənd BT Özbəkistan – Azərbaycan 0:1 01.02.2009 Dubay YO Azərbaycan – Özbəkistan 1:1 02.02.2013 Dubay YO Azərbaycan – Özbəkistan 0:0 20.08.2014 Bakı YO Azərbaycan – Özbəkistan 0:0 === U-21 === 27.05.2021 Kiyev, Ukrayna BT Azərbaycan – Özbəkistan 0:1 05.06.2022 Bakı YO Azərbaycan (U-20) – Özbəkistan (U-20) 3:2 07.06.2022 Bakı YO Azərbaycan (U-20) – Özbəkistan (U-20) 0:0 === U-19 === 10.01.2010 Sankt-Peterburq BT Özbəkistan – Azərbaycan 1:1, pen.

Azərbaycan–Özbəkistan münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə Özbəkistan Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. == Tarixi == İki ölkə arasında qarşılıqlı münasibətlərin tarixi uzaq əsrlərə gedib çıxır. Özbək və Azərbaycan xalqlarını yaxın milli adət və ənənələr, ümumi dil qrupu, mədəniyyət və din birləşdirir. Uzun illər ərzində hər iki dövlət SSRİ-nin müttəfiq respublikaları olublar. Ötən əsrin 30-cu illərində kütləvi repressiyalar zamanı on minlərlə azərbaycanlı Özbəkistan torpağında sığınacaq tapıb. Bu gün 40 mindən çox azərbaycanlı Özbəkistan cəmiyyətinin sosial, ictimai, iqtisadi və digər sahələrində fəal iştirak edir. 1966-cı ilin aprelində dağıdıcı zəlzələdən sonra Daşkəndin bərpasında azərbaycanlılar yaxından iştirak ediblər. == Diplomatik əlaqələr == İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1995-cü ilin oktyabr ayının 2-də qurulmuşdur.1996-cı ilin ortalarında Azərbaycan Respublikasının Özbəkistan Respublikasında, 1998-ci ilin may ayında Özbəkistan Respublikasının Azərbaycan Respublikasında səfirlikləri fəaliyyətə başlayıb. İkitərəfli münasibətlərin inkişafında dövlət başçılarının səfərləri xüsusilə böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu baxımdan Özbəkistan Respublikasının Prezidenti İslam Kərimovun Azərbaycana 26-27 may 1996-cı il tarixdə ilk rəsmi səfəri xüsusi qeyd olunmalıdır.

Özbəkistan–Belarus münasibətləri — Belarus Respublikası ilə Özbəkistan Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 21 yanvar 1993-cü ildə qurulmiuşdur. Belarusun Daşkənddəki səfirliyi 1994-cü ilin fevralında açılmışdır. Özbəkistanın Minskdəki səfirliyi 2018-ci ilin mart ayında açılmışdır. Hər iki ölkə keşmiş SSRİ adlı ittifaqa daxil olan müttəqif respublikalar olmuşlar. == Dövlət ziyarətləri == Belarus Prezidenti Aleksandr Lukaşenko Özbəkistana ilk rəsmi səfərini 1994-cü ilin dekabrında edir və bu müddət ərzində Dostluq və Əməkdaşlı haqqında Bəyannamə imzalanır. Növbəti rəsmi səfər 12-14 sentyabr 2018-ci il tarixlərində baş tutur, bu müddət ərzində yeni bir "Amkodor-Aqrotexmaş" birgə müəssisəsi açılır. 16 ikitərəfli sənəd imzalanır və 19 sentyabr tarixinədək fəaliyyət göstərmiş Uzexpocentre-də "Made in Belarus" yarmarkası açılır. Belarus Prezidenti Şavkat Mirziyayevin Tyan-Şanın ətəklərində yerləşən "Kaynarsay" şəxsi iqamətgahını ziyarət edən dövlət başçılarından birincisi olur. Özbəkistan Prezidenti İslam Kərimov 2014-cü ilin oktyabrında Minskə səfər edir.

Bolqarıstan-Özbəkistan münasibətləri — Bolqarıstan və Özbəkistan arasındakı beynəlxalq münasibətlərdir. Hər iki ölkə diplomatik münasibətləri 12 sentyabr 1992-ci ildə qurmuşdur. Bolqarıstanın Özbəkistan Respublikasının paytaxtı Daşkənddə səfirliyi vardır. Hər iki ölkə Avropa Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatına üzvdür. Qara dəniz limanları vasitəsilə Bolqarıstan, Özbəkistan və Avropa Birliyi arasındakı ticarəti təmin edir. Hər iki ölkə ticarəti bu şəkildə genişləndirməyi hədəfləmişdir. Lakin, məsələ ilə bağlı dəfələrlə müzakirələrə baxmayaraq, Özbəkistan bu günə qədər Nabukko qaz kəmərindən təbii qaz üçün istifadə etməkdən imtina etmişdir. == Arxa plan == Soyuq müharibə dövründə hər iki ölkə Varşava Paktı və Qarşılıqlı İqtisadi Yardım Şurası olaraq Şərq Blokunda kommunist dövlətlər idi. O zaman Bolqarıstan rəsmi olaraq Sovet İttifaqının Bolqarıstan Xalq Respublikası adı altında peyk dövləti idi və Özbəkistan rəsmi olaraq Sovet İttifaqı tərəfindən Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası olaraq qurulan respublikalardan biri idi. == Rəsmi görüşmələr == 1997-ci ilin noyabrında Bolqarıstan xarici işlər naziri Özbəkistanla iqtisadi əməkdaşlıq barədə danışıqlar apardı.

Bolqarıstan-Özbəkistan münasibətləri — Bolqarıstan və Özbəkistan arasındakı beynəlxalq münasibətlərdir. Hər iki ölkə diplomatik münasibətləri 12 sentyabr 1992-ci ildə qurmuşdur. Bolqarıstanın Özbəkistan Respublikasının paytaxtı Daşkənddə səfirliyi vardır. Hər iki ölkə Avropa Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatına üzvdür. Qara dəniz limanları vasitəsilə Bolqarıstan, Özbəkistan və Avropa Birliyi arasındakı ticarəti təmin edir. Hər iki ölkə ticarəti bu şəkildə genişləndirməyi hədəfləmişdir. Lakin, məsələ ilə bağlı dəfələrlə müzakirələrə baxmayaraq, Özbəkistan bu günə qədər Nabukko qaz kəmərindən təbii qaz üçün istifadə etməkdən imtina etmişdir. == Arxa plan == Soyuq müharibə dövründə hər iki ölkə Varşava Paktı və Qarşılıqlı İqtisadi Yardım Şurası olaraq Şərq Blokunda kommunist dövlətlər idi. O zaman Bolqarıstan rəsmi olaraq Sovet İttifaqının Bolqarıstan Xalq Respublikası adı altında peyk dövləti idi və Özbəkistan rəsmi olaraq Sovet İttifaqı tərəfindən Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası olaraq qurulan respublikalardan biri idi. == Rəsmi görüşmələr == 1997-ci ilin noyabrında Bolqarıstan xarici işlər naziri Özbəkistanla iqtisadi əməkdaşlıq barədə danışıqlar apardı.

Braziliya–Özbəkistan münasibətləri — Braziliya Respublikası ilə Özbəkistan Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. == Diplomatik əlaqələrin qurulması == Braziliya-Özbəkistan ikitərəfli münasibətləri başlanğıc mərhələsindədir. Braziliya Latın Amerikasında 1993-cü ildə Özbəkistanla diplomatik əlaqələr quran ilk dövlət olur. == Ölkələrin ümumi xüsusiyyətləri == Özbəkistan 202-ci ildə 29 illik müstəqilliyini qeyd edən keçmiş Sovet respublikasıdır (1 sentyabr 2020). Braziliya Respublikası 520 illik yubileyini 22 aprel 2020-ci ildə qeyd etmişdir. == Tarix == === Siyasi təmaslar və səfərlər === Özbəkistan və Braziliya arasındakı əlaqələrin genişləndirilməsində, 2007-ci ilin avqustunda Braziliyada baş tutan iki ölkənin xarici işlər nazirlikləri arasında siyasi məsləhətləşmələr böyük əhəmiyyət kəsb edir. Uzinfoinvest ilə Braziliya Ticarət və İnvestisiyaların Təşviqi Agentliyi (APEX) arasında Anlaşma və Əməkdaşlıq Memorandumu imzalanmışdır. 1–4 noyabr 2008-ci il tarixində Rio-de-Janeyro Bələdiyyə Başçısı S. Maye Özbəkistana səfər edir və Özbəkistan Respublikasının Prezidenti İslam Kərimov tərəfindən qəbul edilir. Səfərin ardından Səmərqənd və Rio-de-Janeyro şəhərləri arasında tərəfdaşlıq və əməkdaşlığın qurulması haqqında Protokol imzalanmışdır. Özbəkistanla Latın Amerikası ölkələri arasındakı münasibətlərdə əhəmiyyətli bir hadisə, Braziliya Prezidenti Luis İnasio da Silva tərəfindən qəbul edilən Özbəkistan Respublikasının Prezidenti İslam Kərimovun Braziliya Federativ Respublikasına ilk rəsmi səfəri olur.

Cənubi Koreya–Özbəkistan münasibətləri — Cənubi Koreya və Özbəkistan arasındakı ikitərəfli münasibətlər. Koreya Respublikası 30 dekabr 1991-ci ildə Özbəkistanın müstəqilliyini tanıyan Asiya-Sakit okean bölgəsindəki ilk ölkə olur və iki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 29 yanvar 1992-ci ildə qurulur. O vaxtdan bəri ikitərəfli münasibətlər davamlı inkişaf edir. İki ölkə arasında siyasi, iqtisadi və təhsil sahələrində əməkdaşlıq genişlənmişdir. == Tarixi == İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 29 yanvar 1992-ci ildə qurulmuşdur. Qısa müddət sonra Cənubi Koreya Daşkənddə, Özbəkistan isə Seuldakı səfirliyini açır. 22-25 noyabr 2017-ci il tarixlərində Şavkat Mirziyayev dörd günlük Cənubi Koreyaya səfər edir və burada Cənubi Koreya Prezidenti Mun Çje İn ilə görüşür. Səfər zamanı Mirziyayevə Bələdiyyə Başçısı Park Vonsun tərəfindən Seulun Fəxri Vətəndaşı adı da verilir. 18-21 aprel 2019-cu il tarixlərində Cənubi Koreya Prezidenti Mun Çje İn Özbəkistana dördgünlük dövlət səfəri edir və burada prezident Mirziyayev ilə görüşür. Cənubi Koreya Prezidenti həmçinin, Ali Məclisin iclasında çıxış edir.

Özbəkistan Respublikasının Daxili işlər orqanları ( özb. Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar organlari) — Özbəkistan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyinin tərkibində olan hüquq-mühafizə orqanı. 23 may 2019-cu ildə ölkə prezidenti Şavkat Mirziyayev "Özbəkistan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına cinayət prosesi iştirakçılarının hüquqlarının müdafiəsinin təmin edilməsi ilə bağlı dəyişikliklər və əlavələr edilməsi haqqında". Bununla da bir neçə mühüm sənəddə "polis" ifadəsi "daxili işlər orqanları" ilə əvəz edilmişdir. Bununla yanaşı, Özbəkistanda "polis" termini hələ də fəal şəkildə istifadə olunur. Bu, bu sözün uzun müddət işlədilməsi ilə, həmçinin "daxili işlər orqanlarının əməkdaşı" ifadəsinin tələffüzünün çətinliyi ilə bağlıdır. Özbəkistanda avtomobilləri və digər avadanlıqları üzərində "Polis" yazısı olan Özbəkistanın turist polisi formalaşdırılmışdır.

Özbəkistan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi ( özb. Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi) — Özbəkistanda daxili işlər, ictimai asayişin və ictimai təhlükəsizliyin qorunması, cinayətlərin açılması və onların qarşısının alınması, narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının dövriyyəsinə, eləcə də miqrasiya sahəsinə nəzarət baxımından dövlət siyasətinin və hüquqi tənzimləmənin həyata keçirilməsi funksiyalarını icra edən mərkəzi icraedici hakimiyyət orqanı. Özbəkistan milisləri ona tabedir. Hüquq-mühafizə və dövlət qulluğunu təmin edir. Odlu silahlar və digər silahları əldə etmək hüququ olan dövlət hərbiləşdirilmiş təşkilatlarına aiddir. Daxili işlər nazirinin birinci müavini Davron Nəzərmuhammədovun sözlərinə görə, Daxili İşlər Nazirliyinin əməkdaşlarının sayı 120 min nəfərə çatmışdır.

Özbəkistan Respublikasının Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (özb. Oʻzbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati) — Özbəkistan Respublikasının xüsusi səlahiyyətli dövlət orqanı. Bu, Özbəkistan Respublikasının öz səlahiyyətləri daxilində xüsusi vasitə, forma və üsullarla dövlətin və milli təhlükəsizliyin təmin edilməsi məsələlərini həll edən xüsusi xidmət orqanıdır. Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin rəhbəri sədrdir və qurumun özü bilavasitə Özbəkistan Respublikasının Prezidentinə tabedir. Qurum ilkin istintaq və təhqiqat, əməliyyat-istintaq və kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat fəaliyyətini həyata keçirmək hüququna malikdir. Hərbi, hüquq-mühafizə və dövlət qulluğu təmin edilir. Hərbi, əl, atıcı silahlar və digər silahlar əldə etmək hüququ olan dövlət hərbiləşdirilmiş təşkilatlarına aiddir. == Tarixi == 13 mart 2018-ci ildə Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyayevin “Özbəkistan Respublikasının dövlət təhlükəsizlik sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında” fərmanı ilə Özbəkistan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Xidməti Özbəkistan Respublikasının Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinə çevrilmiş, Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti Milli Təhlükəsizlik Xidməti-nin varisi kimi tanınmışdır. . 2 oktyabr 2018-ci il tarixində Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyayev Özbəkistan Respublikasının Ali Məclisi tərəfindən qəbul edilmiş “Özbəkistan Respublikasının Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti Gününün təsis edilməsi haqqında” qanunu imzalamışdır. Qanuna əsasən hər il 5 aprel tarixi Özbəkistanın Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin və onun əməkdaşlarının rəsmi günü hesab edilir.

Özbəkistan–Ermənistan münasibətləri — Özbəkistan və Ermənistan arasındakı mövcud ikitərəfli münasibətlər. Hər iki ölkə bir-birini müstəqil dövlətlər və dünya birliyinin tamhüquqlu üzvləri kimi tanıyırlar. Ölkələr arasında diplomatik münasibətlər 27 oktyabr 1995-ci ildə qurulmuşdur (Moskvada ortaq protokol). Hər iki dövlət 1991-ci ilin ikinci yarısında de-fakto və ya rəsmi müstəqillik əldə etdikləri SSRİ tərkibindəki keçmiş ittifaq respublikalarındandır. Tərəflərin 2019-cu il iyununadək bir-birinin ərazilərində birbaşa səfirlikləri və ya digər nümayəndəlikləri yoxdur. Ermənistan Özbəkistan Respublikasının Moskvadakı (Rusiya) səfirliyinin konsulluq bölgəsinə daxil edilmişdir. . SSRİ dağılandan bəri iki dövlət arasında vizasız rejim mövcuddur. Özbəkistan vətəndaşları Ermənistanda vizasız 180 gün, Ermənistan vətəndaşları isə Özbəkistanda 90 gün vizasız qalmaq hüququna sahibdirlər. 2018-ci ilin nəticələrinə görə 1529 nəfər Ermənistan vətəndaşı Özbəkistana səfər etmişdir. == Müqayisə == == Əlaqələrin tarixi == SSRİ dövründə iki respublikanın iqtisadiyyatı ilə yanaşı digər ittifaq respublikalarının iqtisadiyyatları da sıx əlaqələrə malik idi.

Özbəkistan–Finlandiya münasibətləri — Finlandiya ilə Özbəkistan Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. Statistika mərkəzinin məlumatına görə, 2018-ci ildə Finlandiyada 800-ə yaxın Özbəkistan vətəndaşı yaşamışdır. == Tarix == 30 dekabr 1991-ci ildə Finlandiya Özbəkistanı müstəqil bir dövlət kimi tanıyır. 26 fevral 1992-ci ildə iki ölkə arasında diplomatik münasibətlər qurulur. Finlandiya bu ölkədə özünün diplomatik nümayəndəliyinə sahib deyil və yalnız üç qonşu dövlətdə - Tacikistan, Türkmənistan və Özbəkistanda diplomatik funksiyaları həyata keçirən bir səfir tərəfindən təmsil olunur. == İqtisadiyyat == Finlandiya-İsveç şirkəti olan Telia Company, Ucell ticarət nişanı altında mobil rabitə xidmətləri göstərən Coscom mobil operatorunun 94%-ə sahib idi. Bununla birlikdə 2013-cü il korrupsiya qalmaqalından sonra, şirkətin Mərkəzi Asiyadan tamamilə geri çəkilməsinə qərar verilir. 2015-ci ildə Finlandiya ilə Özbəkistan arasındakı ticarət həcmi 16 milyon avro təşkil etmişdir. Finlandiya şirkətləri əsasən maşınqayırma sənayesindən məhsullar, kimyəvi maddələr, elektrik cihazları və süd məhsulları ixrac edirlər. Meyvə və tərəvəzlər əsasən Orta Asiya respublikasından Finlandiyaya idxal olunur.

Futbol üzrə Özbəkistan kuboku (özb. O‘zbekiston Kubogi) — Özbəkistan Futbol Federasiyası tərəfindən idarə olunan ölkədəki ən yüksək səviyyəli liqadır.