AN

Ərəbcə “vaxt” deməkdir. 

AMPLİTUDA
ANA
OBASTAN VİKİ
Umm-an-Nasan
Umm-an-Nasan adası (ərəb. جزيرة المحرق‎) — Bəhreyn dövlətinin sahəsinə görə dördüncü ən böyük adası. İnzibati cəhətdən Şimal inzibati vahidliyə daxildir. == Coğrafiyası == Umm-an-Nasan bir səhralıqdan ibarət olan adadır. Əsas adadan 2,5 km şimal-qərbdə yerləşir. Səudiyyə Ərəbistanının Əl-Hubar şəhəri ilə arasında məsafə 16,5 km-dir. Ada özü düzbucaqlı formasına malikdir. Şimaldan cənuba 5,5 km, şərqdən qərbə 4 km məsafədə uzanır. Sahəsi 20 km², sahil xətdinin uzunluğu 19 km, maksimal hündürlüyü isə 3 metrdir. 2010-cu il məlumatına görə adada 10 nəfər yaşayırdı.
.an
.an — Niderland Atil adalarının internet kodu.
An-2
An-2, Kukruznik — sovet istehsalı olan çoxməqsədli təyyarə. Naqillə möhkəmləndirilmiş qanadlara sahib piston birmühərrikli biplandır. A. D. Şvetsov tərəfindən inkişaf etdirilmiş AŞ-62İR mühərriki ilə təchiz olunmuşdur. An-2 kənd təsərrüfatı, idman, nəqliyyat, təlim, sərnişin təyyarəsi kimi istifadə edilir və bir çox ölkələrin hava qüvvələrinin silahlanmasında yer alır. Bir çox An-2 təyyarəsi 40 ildən çoxdur uçur və onlardan bəzilərinin uçuş müddəti 20 min saata çatır. An-2 universal yüngül təyyarədir. Qrunt uçuş zolaqlarına qalxma və enmə, kiçik yüklərin daşınması, kənd təsərrüfatında görülən işlər, Şimal ərazilərin kəşfi və tədqiqatı, Sibir və Uzaq Şərq ərazilərinə sərnişin və yüklərin çatdırılması kimi işlər An-2 sayəsində mümkün olmuşdur. An-2 SSRİ-də, Polşada istehsal edilirdi və Çində hələ də istehsalı davam edir. Ümumilikdə, 18 mindən artıq An-2 istehsal edilib və dünyanın 26 ölkəsinə ixrac edilib. An-3 təyyarəsinin peyda olmasına kimi dünyanın ən böyük birmühərrikli biplan təyyarəsi idi.
An-225
Antonov An-225 Mriya (ukr. Мрія - "arzu"; NATO kod adı: Cossack - "Kazak") — dünyanın ən böyük yük təyyarəsi. 1984-1988-ci illərdə Ukrayna SSR-də Antonov konstruktor bürosu tərəfindən Kiyev Mexaniki Zavodunda istehsal edilmişdir. Təyyarənin ilk uçuşu 1988-ci il dekabrın 21-də baş tutmuşdur. Əsas məqsəd böyük raketlərin, kosmik gəmilərin daşınması olmuşdur. Təyyarənin uzunluğu 84 metr , hündürlüyü 18,1 metr, qanadlarının ucları arasındakı məsafə 88,4 metrdir. Yük kabinəsinin eni 6,4, hündürlüyü 4,4, uzunluğu isə 43 metrdir. Heyətin sayı 7, sərnişin tutumu isə 88 nəfərdən ibarətdir. Təyyarə 450 tonadək yük qaldıra bilir. == Təyyarənin vurulması == 27 fevral 2022-ci ildə Ukraynanın xarici işlər naziri Dmitro Kuleba Antonov An-225-in Rusiya-Ukrayna müharibəsi zamanı Rusiya ordusu tərəfindən vurulduğunu bildirdi.
An Ferbasax
I Kennet (ortagel: Cináed I, şot.kelt Coinneach I, ing. Kenneth I) və ya Kennet mak Alpin (ortagel: Cináed mac Ailpin, şot.kelt Coinneach mac Ailpein, ing. Kenneth MacAlpin; təq. 810, Ayona – 8 fevral 858, Forteviot[d]) — təqribən 834–858-ci illərdə Dal Riada kralı, 843–858-ci illərdə piktlər kralı və Makalpinlər sülaləsinin banisi olan II Alpinin oğlu. Dal Riada taxt-tacına irsən sahiblənən I Kennet 843–850-ci illərdə piktlərin krallığını ihlaq edir və bütün Şotlandiyanı fəth etməyə, eləcə də piktləri assimilyasiya etməyə başlayır. Buna görə də ona An Ferbasax (şot.kelt An Ferbasach, azərb. Fateh‎) ləqəbi verilmişdir. Onun krallığının paytaxtı Forteviot idi. O, Stratklayd krallığından olan britlərlə, eləcə də Piktlanda basqınlar təşkil edən danimarkalı vikinqlərlə vuruşmuşdur. Əlavə olaraq, I Kennet Skun daşı kimi talismanları Ayonadakı tərk edilmiş monastırdan götürüb başqa bir yerə aparmışdı.
An Vanq
An Vanq (ing. An Wang) – çin əsilli amerikalı mühəndis və sahibkar, Wang Laboratories kompüter şirkətinin banisi An Vanq 7 fevral 1920-ci ildə anadan olmuşdur. 1948-ci ildə Harvard Universitetinin fizika üzrə doktor elmi dərəcəsini alan Vanq həmin il element bazası maqnit oxlar olan yaddaş qurğularını yaratmışdır. Mikrosxemlərin yaranmasına qədər informasiyanın saxlanması üçün məhz bu qurğulardan istifadə edilirdi. 1951-ci ildə o, ofis kompüterləri və stolüstü kalkulyatorlar istehsal edən Wang Laboratories firmasının əsasını qoyur. 1986-cı ilə qədər şirkətin prezidenti vəzifəsində çalışan Vanq sonradan rəhbərliyi oğlu Frederikə tapşırır. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Əliquliyev R., Salmanova P. "İnformasiya cəmiyyəti: Maraqlı xronoloji faktlar", 2013, "İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı, 169 s.
AN.T TV
AzNews TV (AN.T) — Mərkəzi qərargahı Stokholmda yerləşən əsasən Azərbaycan dilində fəaliyyət göstərən televiziya kanalı. Kanal 2019-ci ilin iyun ayının 1-dən beş dildə fəaliyyətə başlayıb. == Haqqında == AzNews TV (AN.T) 2019-cu ilin iyunun 1-dən fəaliyyət göstərməyə başlayıb. Kanalın təsisçisi və direktoru insan haqları fəalı, hüquqşünas Saleh Kamranidir. Televiziyanın internet saytı Azərbaycan türkcəsi ilə yanaşı ərəbcə, rusca, ingiliscə və farsca xəbər və material yayımlayır. Verilişləri Stokholmdan yayımlansa da, kanalın proqramlarını dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan müxbir və jurnalistlər hazırlayır. AN.Tnin televiziya proqramları Yahsat peykindən 11900 üfüqlükdə və rəsmi saytında yayımlanır. Saytda istifadəçilərə siyasi, incəsənət, tarix, elm və texnologiya, idman, iqtisadiyyat, hüquq və ətraf mühit daxil olmaqla, ayrı-ayrı bölmələrdə ən son xəbərlər, hesabatlar və təhlillər təqdim edilir. Kanalın hədəfi bütün Azərbaycanın siyasi, sosial və mədəni sahələrində baş verən yenilikləri proqramlarda əks etdirməkdir. AN.T heç bir siyasi, sosial, mədəni, iqtisadi və dini təşkilatın maraqlarını müdafiə etmir və İranın daxili yaxud xaricində heç bir qrupa bağlı deyil.
Alman-an-Provans
Alman-an-Provans (fr. Allemagne-en-Provence, oks. Alemanha de Provença) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Provans Alpları. Ryo kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Din-le-Ben. INSEE kodu — 04004. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 497 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 323 nəfərdən (15–64 yaş) 217 nəfər iqtisadi fəal, 106 hərəkətsiz (fəaliyyət göstərici 67,2%, 1999-cu ildə bu 68,5%) idi. 217 fəal şəxsdən 187 nəfəri (101 kişi və 86 qadın), 30 nəfəri işsiz (14 kişi və 16 qadın) idi.
Vallon-an-Syulli
Vallon-an-Sülli (fr. Vallon-en-Sully) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Erisson kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Monlyuson. INSEE kodu — 03297. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 1711 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == Kənd təsərrüfatı Mişar fabriki 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 921 nəfərdən (15-64 yaş) 639 nəfəri iqtisadi cəhətdən fəal, 282 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 69.4%, 1999-cu ildə 64.7%). Fəal olan 639 nəfərdən 548 nəfəri (293 kişi və 255 qadın), 91 nəfəri işsizdir (44 kişi və 47 qadın). 282 hərəkətsiz 69 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 112 nəfər təqaüdçü, 101 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir.
Vallon-an-Sülli
Vallon-an-Sülli (fr. Vallon-en-Sully) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Erisson kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Monlyuson. INSEE kodu — 03297. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 1711 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == Kənd təsərrüfatı Mişar fabriki 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 921 nəfərdən (15-64 yaş) 639 nəfəri iqtisadi cəhətdən fəal, 282 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 69.4%, 1999-cu ildə 64.7%). Fəal olan 639 nəfərdən 548 nəfəri (293 kişi və 255 qadın), 91 nəfəri işsizdir (44 kişi və 47 qadın). 282 hərəkətsiz 69 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 112 nəfər təqaüdçü, 101 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir.
Vernyoy-an-Burbonne
Vernöy-an-Burbonne (fr. Verneuil-en-Bourbonnais) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Sen-Pursen-syur-Siul kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Mulen. INSEE kodu — 03307. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 245 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == İqtisadiyyatın əsası şərabçılıq təşkil edir. 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 145 nəfərdən (15-64 yaş) 114 nəfəri iqtisadi cəhətdən fəal, 31 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 78.6%, 1999-cu ildə 65.2%). Fəal olan 114 nəfərdən 108 nəfəri (64 kişi və 44 qadın), 6 nəfəri işsizdir (3 kişi və 3 qadın).
Vernöy-an-Burbonne
Vernöy-an-Burbonne (fr. Verneuil-en-Bourbonnais) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Sen-Pursen-syur-Siul kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Mulen. INSEE kodu — 03307. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 245 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == İqtisadiyyatın əsası şərabçılıq təşkil edir. 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 145 nəfərdən (15-64 yaş) 114 nəfəri iqtisadi cəhətdən fəal, 31 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 78.6%, 1999-cu ildə 65.2%). Fəal olan 114 nəfərdən 108 nəfəri (64 kişi və 44 qadın), 6 nəfəri işsizdir (3 kişi və 3 qadın).
Viller-an-Arti
Viller-an-Arti (fr. Villers-en-Arthies ) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — Manö-an-Veksen. Əhalisi — 426 nəfər (1999). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 55 km şimal-qərbdə, Serji belediyyənin 26 km qərbdə yerləşir.
Vitrak-an-Vyaden
Vitrak-an-Vyaden (fr. Vitrac-en-Viadène, oks. Vitrac) — Fransada kommuna, Cənub-Pireneylər regionunda yerləşir. Departament — Averon. Sent-Jenevyev-syur-Arjans kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Rodez. INSEE kodu — 12304. Kommuna təxminən Parisdən 460 km cənubda, Tuluza şəhərindən 175 km şimal-şərqdə, Rodezdən isə 55 km şimal-qərbdə yerləşir. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 113 nəfər təşkil edirdi. == İdarərtmə == == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 58 nəfər (15-64 yaş) arasında 47 nəfər iqtisadi fəal, 11 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 81.0%, 1999-cu ildə 67.8%).
Vo-an-Byuje
Vo-an-Büje (fr. Vaux-en-Bugey) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Lanyö kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle. INSEE kodu — 01431. == Əhalisi == 2010-ci ildə əhalinin sayı 1169 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2010-cu ildə 747 nəfər əmək qabiliyyətli insanlar arasında (15-64 yaş) 588 nəfər İqtisadi cəhətdən fəal, 159 hərəkətsiz (fəaliyyət göstərici 78.7%, 1999-cu ildə 73.4%) idi. Fəal 588 sakindən 549 nəfər (303 kişi və 246 qadın), 39 nəfəri işsiz (18 kişi və 21 qadın) idi. 159 hərəkətsiz 42 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 74 nəfər təqaüdçü, 43 digər səbəblərə görə hərəkətsizdir.
Vo-an-Büje
Vo-an-Büje (fr. Vaux-en-Bugey) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Lanyö kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle. INSEE kodu — 01431. == Əhalisi == 2010-ci ildə əhalinin sayı 1169 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2010-cu ildə 747 nəfər əmək qabiliyyətli insanlar arasında (15-64 yaş) 588 nəfər İqtisadi cəhətdən fəal, 159 hərəkətsiz (fəaliyyət göstərici 78.7%, 1999-cu ildə 73.4%) idi. Fəal 588 sakindən 549 nəfər (303 kişi və 246 qadın), 39 nəfəri işsiz (18 kişi və 21 qadın) idi. 159 hərəkətsiz 42 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 74 nəfər təqaüdçü, 43 digər səbəblərə görə hərəkətsizdir.
Vyen-an-Arti
Vyen-an-Arti (fr. Vienne-en-Arthies) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — Manö-an-Veksen. Əhalisi — 352 nəfər (2006). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 55 km şimal-qərbdə, Serji belediyyənin 25 km qərbdə yerləşir.
Şalon-an-Şampan
Şalon-an-Şampan (fr. Châlons-en-Champagne), 1998-ci ilə qədər Şalon-sür-Marn (fr. Châlons-sur-Marne) — Fransanın Qrand Est regionunda şəhər. Marna departamentinin inzibati mərkəzidir.
Şampan-an-Valrome
Şampan-an-Valrome (fr. Champagne-en-Valromey) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Viryo-le-Qran kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle. INSEE kodu — 01087.
Şatiyon-an-Mişay
Şatiyon-an-Mişay (fr. Châtillon-en-Michaille) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Belqrad-syur-Valzerin kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Nantyua. INSEE kodu — 01091. == Əhalisi == 2010-ci ildə əhalinin sayı 3120 nəfər təşkil edirdi.
Şatne-an-Frans
Şatne-an-Frans (fr. Châtenay-en-France) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d'Uaz, rayon — Sarsel, kanton — Lüzarş. Əhalisi — 61 nəfər (1999). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 25 km şimalında, Serji bələdiyyəsinin 29 km şərqində yerləşir.
An Do Hyeon
An Do Hyeon (15 dekabr 1961, Yeçxon[d], Könsan-Pukto[d]) — cənubi Koreyalı şair və universitet professorudur. == Həyatı == An Do Hyeon 1961-ci ildə Yeçion, şimali Gyeonsan əyalətində anadan olmuşdur. Məktəbdə oxuyan zamanlar "Taedonggi Ədəbiyyat Cəmiyyəti"adlı kreativ yazıçılar klubuna daxil olmuşdur və orada Hong Sang-vu, Seo Cang-yun, Park Deok-gyu, Kvon Tae-hyeon, Ha Eung-baek, və Li Jeng-ha kimi yazıçılr ilə tanış olmuşdur. Fərqli ölkə daxili yazıçılıq müsabiqələrindən və kreativ yazıçılıq yarışlarından, içində "Hakvon Ədəbiyyat Mükafatı" daxil olmaqla, bir sıra mükafatlar qazanmışdır. 1980-ci ildə Vonkvang Universitetinə Koreya ədəbiyyatı fakültəsinə qəbul olmuşdur. Bununla birlikdə o, yazıçılar Park Gi-yonq, Park Sanq-bonq və Canq Çunq-il ilə birlikdə Daequda nəşr olunan ədəbi ünsiyyət jurnalı Guksi-nin üzvü kimi fəal idi. O, ədəbi karyerasına 1981-ci ildə "Nakdong River" (낙동강) şeirinin "Daegu Maeil Shinmunun Yeni YazıçılarMüsabiqəsini" yarışının qalibi olaraq və "Jeon Bong-jun Seula Gedir" (서울로 가는 전봉준) əsərinin 1984-cü ildə Dong-A Ilbo-nun Yeni Yazıçı Müsabiqəsini qazanaraq yoluna başladı. O, təhsil sahəsində karyerasına 1985-ci ilin fevralında İri Orta Məktəbində Koreya dili müəllimi kimi başlamışdı, lakin 1989-cu ilin avqustunda Koreya Müəllimlər və Təhsil İşçiləri Həmkarlar İttifaqına (KTU) qoşulduğu üçün İri Orta Məktəbindəki vəzifəsindən azad edilmişdir. Daha sonra, 1994-cü ilin fevral ayına qədər o, KTU-nun İri İksan filialında işləmişdi və Kim Jinkyung, Do Jong-hvan, Bae Çang-hvan, Co Cae-do, Ceong Yeong-sang, Co Seong-sun və Co Hyeon-seol ilə birlikdə "Təhsil Yaradıcı Yazılar Cəmiyyəti"nin üzvü kimi fəaliyyət göstərmişdilər. 1994-cü ilin mart ayında o, şimali Ceolla əyalətinin Cangsu əyalətindəki Sanseo Liseyinə transfer olundu, lakin 1997-ci ilin fevralında müəllimlikdən istefa verərək və yazıçılığa başladı.
Nquyen Hıyu An
Nquyen Hıyu An (vyet. Nguyễn Hữu An; 1 oktyabr 1926, Gia Vien[d], Ninbin[d] – 9 aprel 1995, Hanoy) — Vyetnam hərbçisi, Vyetnam Xalq Ordusunun generalı. == Həyatı == Nquyen Hıyu An, Vyetnamın Ninbin vilayətində anadan olmuşdur. 1945-ci ilin sentyabrında Vyetnam Xalq Ordusuna qoşulmuşdur. Birinci Hind-Çin müharibəsində An bir neçə həlledici döyüşdə iştirak etmişdir. 1949-cu ildə Bonq Lau keçidi və Lunq Fay döyüşlərində iştirak etmişdir. Növbəti il Sərhəd kampaniyasında iştirak etmiş, Donq Khe döyüşündə 174-cü alayın 251-ci batalyonunun komandiri olmuşdur. Dyenbyenfu döyüşündə 316-cı diviziyanın 174-cü alayına komandanlıq etmiş və üç dəfə A1 təpəsinə hücum keçirmişdir. Vyetnam müharibəsində Ya-Dranq döyüşündə Şimali Vyetnam qüvvələrinə komandanlıq etmişdir. 1974-cü ildə ona general-mayor rütbəsi verilmişdir.
Jui-an-Jozas
Jui-an-Jozas — Fransanın İl-de-Frans bölgəsindəki İvelin departamentində bir kommunadır. Sakinləri "Jovaciens" və "Jovaciennes" adlanır. Şəhər 1964-cü ildən bəri HEC Paris-in əsas kampusuna ev sahibliyi etməklə dünyaca məşhurdur.
An Ce Hyon
Ah Jae-Hyung (8 yanvar 1965) — Cənubi Koreyanı təmsil edən stolüstü tennisçi. == Karyerası == Ah Jae-Hyung Cənubi Koreyanı 1988-ci ildə Seul şəhərində baş tutan XXIV Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və cüt turnirdə bürünc medala sahibi olub.
Tyerri Anri
Tyerri Anri (17 avqust 1977[…]) — keçmiş Fransa futbolçusu. == Həyatı == Anri peşəkar karyerasını 1994-cü ildə "Monako" klubunda başlayıb, oradan ilk dəfə olaraq milli komandaya çağırılıb. 1998-ci ildə futbolçunu Turinin Yuventus klubu alır. Yuventusda Anri sol cinah yarımmüdafiəçisi rolunda oynayır, lakin uğursuz sezondan sonra, 1999-cu ildə o 10,5 mln funt sterlinqlə Londonun Arsenal klubuna keçir. Arsenalda Anri dünya ulduzuna çevrilir. Arsen Venqerin məşqçiliyi altında Anri klubun güclü hücumçusu olur. O, dörd dəfə İngiltərə Çempionatının bombardiri və iki dəfə Qızıl buts mükafatını qazanır. 2005-ci ildə Anri Arsenalın tarixi ərzində ən sərrast bombardiri olur. Tyerri iki dəfə dünyanın ən yaxı futbolçusu adına təklif olunub və iki dəfə İngiltərə Premyer-Liqası mükafatını qazanıb. Arsenalda keçirdiyi axırıncı iki ildə Anri komandasının kapitanı olur, 2006-cı ildə isə komandasına UEFA Çempionlar Liqasının finalına çıxmağa kömək edir, halbuki 2007-ci ilin iyununda Arsenalda keçirdiyi səkkiz ildən sonra 16.1 mln funt sterlinqlə Barselonaya transfer olunub.
Tyerri Daniel Anri
Tyerri Anri (17 avqust 1977[…]) — keçmiş Fransa futbolçusu. == Həyatı == Anri peşəkar karyerasını 1994-cü ildə "Monako" klubunda başlayıb, oradan ilk dəfə olaraq milli komandaya çağırılıb. 1998-ci ildə futbolçunu Turinin Yuventus klubu alır. Yuventusda Anri sol cinah yarımmüdafiəçisi rolunda oynayır, lakin uğursuz sezondan sonra, 1999-cu ildə o 10,5 mln funt sterlinqlə Londonun Arsenal klubuna keçir. Arsenalda Anri dünya ulduzuna çevrilir. Arsen Venqerin məşqçiliyi altında Anri klubun güclü hücumçusu olur. O, dörd dəfə İngiltərə Çempionatının bombardiri və iki dəfə Qızıl buts mükafatını qazanır. 2005-ci ildə Anri Arsenalın tarixi ərzində ən sərrast bombardiri olur. Tyerri iki dəfə dünyanın ən yaxı futbolçusu adına təklif olunub və iki dəfə İngiltərə Premyer-Liqası mükafatını qazanıb. Arsenalda keçirdiyi axırıncı iki ildə Anri komandasının kapitanı olur, 2006-cı ildə isə komandasına UEFA Çempionlar Liqasının finalına çıxmağa kömək edir, halbuki 2007-ci ilin iyununda Arsenalda keçirdiyi səkkiz ildən sonra 16.1 mln funt sterlinqlə Barselonaya transfer olunub.
Typhlodromips andamanicus
Typhlodromips annae
Typhlodromips anuwati
Typhlodromus andrei
Typhlodromus andrei (lat. Typhlodromus andrei) — phytoseiidae fəsiləsinin typhlodromus cinsinə aid heyvan növü. == İstinadlar == Typhlodromus andrei Catalogue of Life saytında Mites GSDs: PhytoseiidBase.
Tüklü (Anadolu) palıd
Türkiyədə antiərəbizm
Türkiyədə antiərəbizm — Türkiyədə ərəblərə və ya ərəb mədəniyyətinə qarşı müxalifət, düşmənçilik, nifrət, inamsızlıq, qorxu və onu ümumi olaraq bəyənməmək. Türkiyənin Osmanlı imperiyasından qalma güclü antiərəbizm tarixi var. Bu cərəyan ölkədə son illərdə Suriya qaçqın böhranı səbəbindən əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlir. == İndiki dövrdə == "Haaretz" Türkiyədə antiərəb irqçiliyin əsasən iki qrupa təsir etdiyini bildirmişdir. Bunkar Körfəz ölkələrindən olan, "zəngin və alçaq" olaraq xarakterizə edilən turistlər və Türkiyədəki suriyalı qaçqınlardır. "Haaretz" həmçinin bildirmişdir ki, Türkiyədə antisuriya əhval-ruhiyyəsi fələstinlilər də daxil olmaqla bütün ərəblərə qarşı ümumi düşmənçiliyə çevrilmişdir. "Zəfər Partiyası"nın sədri Ümid Özdağ qaçqın axını səbəbilə Türkiyənin "Yaxın Şərq ölkəsi" olmaq riski ilə üzləşdiyini demişdir.
Təbliğat Analizi İnstitutu
Təbliğat Analizi İnstitutu (ing. Institute for Propaganda Analysis; abbr. IPA) — ABŞ-də 1937-1942 illərdə ictimaiyyətə propaqanda və onu müəyyənləşdirmək yolları haqqında təhsil vermək məqsədi ilə fəaliyəət göstərən qurum. == Tarixi == 1937-ci ilin martın 29-da Bostonda yerləşən Universitet Klubunda Edvard Filaynın təşəbbüsü ilə "demokratiya üçün təhsil" mövzusu ilə bağlı görüş keçirilib. Alfred Adler, Liman Brayson, Edvard Berneys, Klayd R. Miller və s. bu görüşə qatılanlar arasında olmuşlar. Berneys hesab edirdi ki, bu görüşdən "heç nə alınmadı". Eyni zamanda, görüşdən ilhamlanan Miller Ceyms Mendenholnan birgə növbəti həftə ərzində "təhsil, ictimai fikir və propaqanda araşdırmaları üçün institutunun" layihəsinin qaralamanı hazırlayırdı. İkinci görüş Nyu York şəhərində keçirilib. Orda, Miller hzazırladığı layihəsi üçün Filaynın Good Will Fund-dan 10000 dollar alıb.:129,30 Beləliklə, Kolumbiya Universitetinin Müəllimlər Kollecinin professoru olan Miller Təbliğat Analizi İnstitutu Nyu York şəhərdində 1937-ci ilin oktyabr ayında təsis edib.
Təzəkənd-i Anhar (Urmiya)
Təzəkənd-i Anhar (fars. تازه كندانهر‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Urmiya şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 96 nəfər yaşayır (17 ailə).
Uca andız
Uca andız (lat. Inula helenium) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin andız cinsinə aid bitki növü. == Botaniki xarakteristikası == Hündürlüyü (60) 80–150 sm və daha hündür olan, gövdəsi düzduran, qalın, şırımlı, qısa tüklü, yuxarı hissədə qalxanşəkilli və ya uzun ensiz salxımşəkilli süpürgə şəklində süpürgəvari budaqlanan çoxillik iri ot bitkisidir. Yarpaqları iridir, uzunluğu 40–50 sm, üst tərəfdən zəif tüklü və ya çılpaq, alt tərəfdən sıx yumşaq məxmər tüklüdür, aşağı yarpaqları saplaq üzərindədir, uzunsov-elliptik, xırda dişli və ya mişarlı, yuxarı yarpaqları oturaqdır, uzunsov-yumurtaşəkilli, sivriləşmiş, qaidəsi ürəkşəkilli, yarımgövdə həcmini artırandır. Səbətləri çoxsaylı deyil, iridir, eni 20–35 mm olub, qismən uzun saplaq üzərindədir. Qının bayır yarpaqcıqları otşəkilli, çoxsaylı, demək olar ki, qalın dərilidir, yumurtaşəkilli, boz keçə tüklü, uzunluğu 1–2 (2,5) sm-dir, ortadakılar enli tünd törəməlidir, daxili yarpaqcıqları daha ensiz, kürəkşəkilli və kütdür. Dilcikşəkilli çiçəkləri sarı rəngli, çoxsaylı, ensiz xətvaridir, təpə hissədə sivriikidişlidir, qından uzundur. Toxumlarının uzunluğu 4–5 mm, prizmaşəkillidir, çılpaqdır; kəkili qəhvəyi rəngli, 2–2,5 dəfə toxumdan uzundur. İyun-sentyabr ayında çiçəkləyir, avqust-oktyabr aylarında meyvə verir. == Azərbaycanda yayılması == Samur-Şabran oval., BQ (Quba), BQ şərq, BQ qərb, KQ mərkəzi, KQ şimal, KQ cənub, Nax.
Ud Ana
Ud Ana — türk, monqol və altay mifologiyasında inək ilahə. Uy Ana və ya Ut Ana da deyilir. İnək Ana təbiri də istifadə edilər. Monqollar Üne (Üneğe) Ece deyərlər. Malları qoruyar. Gücü təmsil edir. Bəzi türk tayfaları, nəsillərinin inəkdən törədiyini inanar. Məsələn qırğızlar ilk analarının bir inək olduğuna və bir mağarada yaşadığına inanırlar. Qəhrəmanlardan olan buynuz anlayışı buğadan ilhamlanmışdır. Bu boynuzlar gücü işarələr və Ayın simvoludur.
Ugamia angrenica
Uqamiya (lat. Ugamia) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Növləri == Ugamia angrenica — Qazaxıstan, Özbəkistan və Qırğızıstan ərazisində bitən yeganə növüdür.
Uistlerin anası
1 №-li boz və qara aranjiman: Rəssamın anasının portreti (ing. Arrangement in Grey and Black, No.1: Portrait of the Artist's Mother) çox vaxt "Vistlerin anası" (ing. Whistler's Mother) kimi xatırlanır — amerikalı rəssam Ceyms Vistlerin 1871-ci ildə çəkdiyi ən məşhur rəsm əsəri. Əsərdə rəssamın anası Anna Vistler (1804–1881) təsvir olunub. Fransanın Paris şəhərindəki Orse muzeyində saxlanılır. Əsərin ölçüsü 144,3 × 162,4 sm-dir. == Tarixi == Anna Makneyl Vistler oğlu ilə London, Cheyne Walk, Çelsi-də yaşayarkən portret üçün poza verdi. Əsərlə əlaqədar bir neçə təsdiqlənməyən hekayə mövcuddur, onlardan biri belədir ki, bir gün portret üçün poza verməli olan model planlaşdırılan sessiyaya gəlmədiyindən Ceyms Vistler öz anası Anna Makneyl Vistlerdən onun portretini çəkmək üçün poza verməsini istəmişdir. Əvvəlcə o, modeli ayaq üstə çəkmək niyyətində idi. Lakin o zaman 67 yaşı olan yaşlı ana üçün uzun müddət ayaq üstə dayanmaq çox çətin idi.
Ulduzşəkilli anis
Ulu Ana
Ust-Manıç su anbarı
Ust-Manıç su anbarı — Rusiyanın Rostov vilayətinin ərazisində Manıç çayının yatağında yerləşən su anbarı. Su anbarı Manıçskaya stansiyanında 1936-cı ildə atılan bənd sayəsində mrydana gəlmişdir. Ümumi uzunluğu 60,5 km, orta dərinliyi 1,2 m, maksimal dərinliyi isə 3,5 m təşkil edir. Hazırda axınlı şəraitdə hündürlüyü 2,8 metrdir. Sahəsi idə 80 km²-dir. Həcmi 72 mln m³-dir. == Fiziki-coğrafi xüsusiyyətləri == === Relyef === Ust-Masiysk su anbarı ensiz bir ərazidə yerləşir. Burada üç iri liman vardır: Şaxaevski, Zaoadenski, Pesçanı. Cənub və qərb sahilləri alçaq, şimal və şərq sahilləri isə hündürdür. === Hidroqrafiya və iqlim === Su təminatı Vesyolovskoe su anbarı, Podpolnoy çayı və bir sıra çay və bulaq suları axır.
Ust-İlimsk su anbarı
Ust-İlimsk su anbarı — Anqara çayındakı Ust-İlimsk Su Elektrik Stansiyasının su anbarı. Su anbarı 1974-1977-ci illərdə doldurulmuşdur. Su anbarı çay boyunca Bratsk Su Elektrik Stansiyasının bəndinə qədər uzanır və il ərzində suyun səviyyəsində əhəmiyyətsiz bir yarım metr dəyişmə ilə xarakterizə olunur. == Əsas məlumatlar == Su anbarının sahəsi 1833 km², həcmi - 59.4 km³, Anqara çayı boyunca 300 km-dən çox, İlim çayı ilə isə 299 km məsafədə uzanır. Ən eni hissəsi 12 km, orta dərinliyi 32 m, maksimal dərinliyi 91 metrə çatır. Anbarın faydalı həcmi 2.74 km³ təşkil edir. Bu Ust-İlimsk Su Elektrik Stansiyasının mövsümi axın tənzimlənməsi zamanı 1.5 m arasında su səviyyəsindəki dalğalanmalara uyğundur. Dəniz səviyyəsindən yüksəkliyi 294,5 metrdir. Su tutarında orta temperatur −3 ° C, yanvarın orta temperaturu - 23 ° C, iyulda isə +18 ° C-dir. Donma oktyabrın sonundan dekabr ayına qədər baş verir.
Uzunoba su anbarı
Uzunoba su anbarı — Naxçıvan MR Babək rayonu ərazisində Naxçıvan şəhərindən şimalda yerləşir. Su anbarı kənd təsərrüfatı torpaqlarının su ilə təmin etmək məqsədilə 1961-ci ildə istismara verilmişdir. == Texniki göstəriciləri == Bəndin hündürlüyü 17.5m, bəndin uzunluğu 1868 m və su anbarının ümumi həcmi 9 mln.m³-dur. Suvarma sahəsi 2400 ha-dır.
Uşaqlıq (anatomiya)
Uşaqlıq (lat. uterus, yunanca metra, delphus, hystera) — tək və əzələvi üzvlərdən olub kiçik çanaqda, düz bağırsağın önündə, sidikliyin arxasında yerləşmişdir. Yuxarıda uşaqlıq boruları ilə və aşağıda uşaqlıq yolu ilə birləşir. Uşaqlığım vəzifəsi döllənmiş yumurtanı daxilində müəyyən vaxt bəsləməkdən ibarətdir; döl yetişdikdən sonra uşaqlıq yığılaraq onu xaricə çıxarır. Bu prosesə doğuş deyilir. == Ümumi məlumat == Uşaqlıq öndən arxaya yastılaşmış armuda bənzəyir; girdə enli ucu sərbəst olaraq yuxarıya və önə dar, ucu aşağı və arxaya çevrilmişdir. Yuxarı çox hissəsi uşaqlıq cismi – lat. corpus uteri və aşağı az hissəsi uşaqlıq boynu – lat. cervix uteri adlanır. Uşaqlıq cisminin uşaqlıq borularının başlanan yerindən yuxarı olan hissəsi uşaqlıq dibi – lat.
Uşaqlıq yolu (anatomiya)
Uşaqlıq yolu (ing. vagina) ― 8–10 sm uzunluğunda boru şəklində olub uşaqlığı xarici cinsiyyət üzvləri ilə birləşdirir; dölün və aybaşı qanının uşaqlıqdan xaricə çıxması və toxumun (spermatozoidin) uşaqlığa daxil olması üçün bir yol təşkil edir. Bunun ön divarı — lat. paries anterior və arxa divarı — lat. paries posterior vardır. Bunlar uşaqlıq yolu boş olan vaxt bir-birinə söykənir və aralarında frontal istiqamətdə durmuş bir yarıq qalır. Uşaqlıq yolu aşağıya doğru daralaraq uşaqlıq yolu dəliyi (girəcəyi) — lat. ostium vaginae (introitus vaginae BNA) vasitəsilə uşaqlıq yolu dəhlizinə açılır; yuxarıda isə uşaqlıq boynunun uşaqlıq yolu hissəsini (lat. portio vaginalis cervicis) əhatə edir və nəticədə uşaqlıq yolu ilə lat. portio vaginalis arasında uşaqlıq yolu tağı — lat.
V Feliks (Antipapa)
VIII Amadeus (it. Amedeo VIII di Savoia) və ya V Feliks (it. Felice V) (4 sentyabr 1383[…], Şamberi[…] – 7 yanvar 1451[…], Cenevrə, Cenevrə kantonu[…]) — ilk Savoyya hersoqu. Atasının vəfatının ardından hələ 8 yaşında ikən Savoyya qrafı, anası isə taxt naibəsi elan olundu. 1416-cı ildə Müqəddəs Roma imperatoru Sigismund tərəfindən hersoqluğa yüksəldi. 1439-cu ildə IV Yevqenə qarşı papalıq iddia edərək özünü Roma papası elan etdi və V Feliks adıyla bu iddiasını davam etdirdi. Roma tarixinin son antipapası olaraq qəbul edilir. Ancaq sonrakı illərdə öncə hersoqluqdan, daha sonra isə papalıqdan çəkildi və qalan ömrünü kilsəyə qapanaraq keçirdi. == Mənbə == Andenmatten, B.; Paravicini Bagliani, A. (ed.) (1992). Amédée VIII-Félix V, premier duc de Savoie et pape (1383-1451).
Vaccinium angustifolium
Vaccinium angustifolium (lat. Vaccinium angustifolium) — bitkilər aləminin erikaçiçəklilər dəstəsinin erikakimilər fəsiləsinin qaragilə cinsinə aid bitki növü.
Vachellia anegadensis
Acacia anegadensis (lat. Acacia anegadensis) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin akasiya cinsinə aid bitki növü.

Digər lüğətlərdə