Lüğətlərdə axtarış.

Lüğət ya da sözlük — bəlli üslubla düzülən, anlamı ya da tərcüməsi verilən və deyilişi göstərilən sözlərin toplusudur. Çağdaş sözlüklər daha çox əlifba sırası ilə düzülür. Sözlüklər praktik xarakter daşısa da, onlarda ədəbiyyat nəzəriyyəsinin inkişafı da öz qarşılığını tapır və elmin normativ vəziyyətini əks edən qaynağa çevrilir. == Tarixçəsi == Lüğətlər həm Şərqdə, həm də Qərbdə qədim tarixi vardır. Lüğətlərdə adətən ədəbi və fəlsəfi terminlərin şərhi verilirdi. Ensiklopediya lüğətin izahlı forması idi. Şərqdə daha çox təriqət terminlərini şərh edən lüğətlər məşhurdur. Sufi poeziyası simvol, rəmz və alleqoriyalar üzərində qurulduğundan sufi mütəfəkkirləri geniş sufi lüğətləri yazırdılar. Orta əsrlərin lüğətləri dini ehkama əsaslanırdı. Maarifçilik dövründən bəri yeni ideologiyaların hakim olmasının ardınsa yeni ensiklopediyaların yaranması ənənəsi yaranmışdır.

Etimoloji lüğət — sözlərin mənşəyini (kökənini) göstərən lüğət. == Altay dillərinin etimoloji lüğətləri == Сравнительный словарь тунгусо-маньчжурских языков. Материалы к этимологическому словарю. В 2 т. / Отв. ред. В. И. Цинциус, сост.: В. А. Горцевская, В. Д. Колесникова, О. А. Константинова, К. А. Новикова, Т. И. Петрова, В. И. Цинциус, Т. Г. Бугаева — Л: Наука, 1975—1977. — 672 с.+471с. Sergey Starostin, Anna Dıbo, Oleq Mudrak. Etymological Dictionary of the Altaic Languages, 3 Vol.

İzahlı lüğət - müxtəlif sahələrə aid, əlifba sırası ilə düzülmüş, başqa dilə tərcüməsi müəyyən dərəcədə izah olunmuş sözləridən ibarət kitabdır.

Ümumi Bazar (ÜB) — iqtisadi inteqrsiyanın başqa bir səviyyəsi olub, mal və xidmətlərin sərbəst hərəkəti ilə bərabər, kapital və istehsalda göstərilən xidmətlərin sərbəst hərəkətini təmin etməkdən ötrü maneələrin və tariflərin aradan qaldırımasıdır. Ümumi bazar "vahid bazar"a keçid mərhələsidir. Belə ki, vahid bazara keçən ölkələrdə bütün istehsal amillərinin maneəsiz hərəkəti təmin edilir. Həm də burada fiziki (sərhədlər), texniki (standartlar) və maliyyə (vergilər) faktorları maksimum səviyyədə uyğunlaşdırılır. Qeyd olunmalıdır ki, gömrük ittifaqı qurulmadan ümumi bazara keçid mümkündür. Yəni iqtisadi inteqrasiyanın 3-cü mərhələsində ümumi bazarda yaradıla bilər. İkisinin eyni anda tətbiq edildiyi zaman iqtisadi inteqrasiyanın 4-cü səviyyəsi olan iqtisadi ittifaq formalaşır.

Ümumi Hökûmet (Almanca: Generalgouvernement, Polyakca: Generalne Gubernatorstwo), İkinci Dünya Müharibəsi illərində Almaniyanın Polşa kampaniyası zamanı Polşanın hərbi işğalı zamanı Polşa ərazisinin bir hissəsini ifadə edən “Böyük Almaniyanın” ayrı bir hissəsi idi. 1941-ci ildə, Barbarossa əməliyyatından sonra, Şərqi Qalisiyada Adolf Hitlerin (əsasən ukraynalılar) verdiyi bir sərəncamla Ümumi İdarəetməyə əlavə edildi. Hans Frank bu işğal olunmuş ərazilərə general qubernator təyin edildi. Bu yeni administrasiyanın rəsmi adı olan Frankın sərəncamı adı, 31 iyul 1940-cı ildə Generalgouvernement (Ümumi Hökumət) olaraq dəyişdirildi. Sovetlər 1944-cü ildə Polşanı aldılar və Ümumi Hökumət dağıldı. Frank 1945-ci ilin may ayında Amerika əsgərləri tərəfindən tutuldu və Nürnberq məhkəməsində mühakimə olunaraq edam edildi.

Ümumi biologiya — Biologiya elminin ümumi qanunauyğunluqlarını öyrənən bölməsidir.Sistematik vəziyyətdən asılı olmayaraq buraya biologiyanın sitologiya,genetika,seliksiya,ekologiya,molekulyar biologiya,biokimya və s. kimi elm sahələri daxildir.

Ümumi fizika - texniki ali məktəblərdə fizika kursunun ümumi adı. Fizika elminin bütün bölmələri haqqında xülasə məlumat verir. Kursun tədris proqramı ali məktəbin xüsusiyyətindən asılı olaraq müəyyənləşdirilir. Ümumi fizika kursu bir qayda olaraq altı bölməyə bölünür: Mexanika Termodinamika Optika Atom fizikası Nüvə fizikası Elektromaqnetizm == Mənbə == Государственные образовательные стандарты по специальности физика Arxivləşdirilib 2004-08-11 at the Wayback Machine Государственные образовательные стандарты по физическим специальностям Arxivləşdirilib 2016-03-06 at the Wayback Machine Институт общей физики им.

Ümumi müvazinət (ing. general equilibrium) iqtisadi nəzəriyyədə — bir-birinə bağlı bir neçə bazarda tələb, tələb və qiymətlərin davranışını təsvir edir. Dar mənada ümumi tarazlıq müəyyən bir iqtisadiyyatda bütün bazarların eyni vaxtda tarazlıq vəziyyətinə aiddir. Beləliklə, ümumi tarazlıq nəzəriyyəsi bazarların bir-birindən təcrid olunmuş hesab edildiyi qismən tarazlıq nəzəriyyəsi ilə ziddiyyət təşkil edir. Ümumi tarazlıq nəzəriyyəsi iki əsas məsələni həll edir. Birincisi, tarazlıq qiymət modelindən istifadə edərək iqtisadiyyatı öyrənir. İkincisi, dar mənada ümumi tarazlığın qurulduğu şərtləri müəyyənləşdirir. Nəzəriyyə XIX əsrin 70-ci illərində yaranıb, onun təməl daşlarından biri Fransız iqtisadçısı Leon Valrasın "Saf siyasi iqtisadiyyatın elementləri" əsəri idi. Müasir ümumi tarazlıq konsepsiyası 1950-ci illərdə Kennet Errou, Jerar Debre və Lionel Makenizin əsərləri əsasında hazırlanmışdır. Dəyər nəzəriyyəsində (1959) Debreu, Nikolas Bourbaki üslubunda aksiomatik ümumi tarazlıq modelini təqdim etdi.

Ümumi məlumat ya da Ümumi bilik Müxtəlif vasitələrlə zamanla toplanan məlumatlardır.Tədqiqatlar müəyyən edib ki, müəyyən bir sahədə yüksək biliklərə malik olan insanlar bir çox sahədə məlumatlı olurlar. Həmçinin, ümumi biliyin uzunmüddətli semantik yaddaş qabiliyyəti ilə dəstəkləndiyi düşünülür.

Ümumi psixologiya — psixologiya elminin əsas problemlərini nəzəri və eksperimental istiqamətdə işləyir. Psixologiyanın metodoloji, nəzəri-tarixi məsələlərinin, məsələn, psixi proseslərin əmələ gəlməsi, psixoloji qanunlarının müəyyən edilməsi, tədqiqat metodlarının nəzəri-praktik məsələlərinin öyrənilməsi onun başlıca vəzifəsidir.

Ümumi məlumat ya da Ümumi bilik Müxtəlif vasitələrlə zamanla toplanan məlumatlardır.Tədqiqatlar müəyyən edib ki, müəyyən bir sahədə yüksək biliklərə malik olan insanlar bir çox sahədə məlumatlı olurlar. Həmçinin, ümumi biliyin uzunmüddətli semantik yaddaş qabiliyyəti ilə dəstəkləndiyi düşünülür.

Ümumi cərrahiyyə — qida borusu, mədə, nazik bağırsaq, yoğun bağırsaq, qaraciyər, mədəaltı vəzi, öd kisəsi, apendiks, öd yolları və çox vaxt qalxanabənzər vəzi də daxil olmaqla qarın boşluğuna diqqət yetirən cərrahi ixtisas. Ümumi cərrahiyyə həmçinin dəri, sinə, yumşaq toxuma, travma, periferik arteriya xəstəlikləri və yırtıqları əhatə edən xəstəliklərlə məşğul olur və qastroskopiya, kolonoskopiya və laparoskopiya kimi endoskopik əməliyyatları həyata keçirir. == Həcmi == Ümumi cərrahlar aşağıdakı fənlərdən biri və ya bir neçəsi üzrə ixtisaslaşa bilərlər: === Travmatik cərrahiyyə === Şimali Amerika, Avstraliya və Böyük Britaniya da daxil olmaqla dünyanın bir çox yerlərində travmaya qulluq üçün ümumi məsuliyyət ümumi cərrahiyyənin üzərinə düşür. Bəzi ümumi cərrahlar bu sahədə təkmil təlim və cərrahi reanimasiya üzrə ixtisaslaşdırılmış sertifikatdan keçirlər. Ümumi cərrahlar demək olar ki, hər hansı bir təcili cərrahi əməliyyatı idarə edə bilməlidirlər. Onlar çox vaxt ağır xəstələr və ya ağır yaralı xəstələr üçün ilk müraciət yeridir və bu xəstələri stabilləşdirmək üçün müxtəlif prosedurları yerinə yetirməlidirlər, məsələn, torakostomiya, krikotiroidotomiya, kompartman fasiotomiyaları və qanaxmaya nəzarət etmək üçün təcili laparotomiya və ya torakotomiya. Onlar həmçinin cərrahi reanimasiya və ya travma reanimasiya şöbələrinə dəvət olunurlar. Bütün ümumi cərrahlar təcili cərrahiyyə üzrə təhsil alırlar. Qanaxma, infeksiyalar, bağırsaq keçməzliyi və orqan perforasiyası onların qarşılaşdıqları əsas problemlərdir. Xolesistektomiya (öd kisəsinin cərrahi çıxarılması) — bütün dünyada ən çox görülən cərrahi əməliyyatlardan biridir.

Ümumi marja — gəlirlə satılan məhsul və ya xidmətin dəyəri arasındakı fərq. Nəzərə almaq lazımdır ki, ümumi mənfəət əməliyyat mənfəətindən (vergilər, cərimələr və faizlər ödənilməzdən əvvəl mənfəət, kreditlər üzrə faizlər) fərqlənir. İstehsalçı üçün ümumi mənfəət: Ümumi mənfəət = Gəlir — Amortizasiya daxil olmaqla məhsul və ya xidmətlərin satışının dəyəri.Pərakəndə satış üçün ümumi mənfəət: Ümumi marja = Gəlir — Satılan malların dəyəriÜmumi mənfəət məlumatlarına əsaslanaraq, əməliyyat mənfəətini hesablaya bilərsiniz: Əməliyyat mənfəəti = Ümumi mənfəət — Əməliyyat xərcləri (işçilərin maaşları, ofis icarəsi, səyahət xərcləri və s.)və xalis gəliri: Xalis mənfəət = Əməliyyat mənfəəti — vergilərin, cərimələrin və cərimələrin, kreditlər üzrə faizlərin məbləği.İstehsal və ticarət üçün satılan malların dəyəri fərqli hesablanır. Ümumiyyətlə, bu göstərici dolayı xərclər nəzərə alınmadan əməliyyat üzrə mənfəəti əks etdirir. İstehsalçı üçün birbaşa məsrəflər məhsul yaratmaq üçün xammal, məsrəf materialları və elektrik enerjisi xərcləridir. Məsələn, bir maşını idarə etmək üçün elektrik enerjisi xərcləri çox vaxt birbaşa xərc hesab edilir, maşın otağının işıqlandırılması isə çox vaxt əlavə xərc hesab olunur. Əgər işçilərə istehsal olunan məhsul vahidi üçün qiymət ödənilirsə, əmək haqqı da birbaşa xərclər ola bilər. Bu səbəbdən, xidmətlərini saatlıq əsasda satan xidmət sənayeləri çox vaxt əmək haqqını birbaşa xərc kimi qəbul edirlər. Ümumi marja gəlirliliyin mühüm ölçüsüdür, lakin dolayı xərclərin uçotu xalis gəlirin hesablanmasını tələb edir. Xalis satış gəliri aşağıdakı kimi hesablanır: Xalis satış gəliri = Ümumi satış gəliri — Qaytarılan malların və verilən endirimlərin dəyəri.

Ləzgicə-azərbaycanca lüğət — Xəlilov Yusif Mövlud oğlu tərəfindən yazılmış izahlı lüğət. 12000-dən artıq söz və ifadənin toplandığı lüğət üzərində 15 ildən artıq vaxt sərf edilmişdir. Lüğət 2012-ci ildə çap olunmuşdur.

"Poliqlot elektron lüğəti" — bu sistemə Azərbaycan-İngilis, İngilis-Azərbaycan, Azərbaycan-Rus, Rus-Azərbaycan lüğətləri və ingilis, alman, fransız dillərindən Azərbaycan dilinə və Azərbaycan dilindən fransız dilinə məktəb proqramı çərçivəsində tərcümələr etmək üçün nəzərdə tutulan lüğətlər daxil edilmişdir. Poliqlotun yeni 1.1 versiyasında dəstəklənən lüğətlər siyahısına 20000-ə yaxın sözdən ibarət Azərbaycan və Rus lüğəti əlavə olunmuşdur.

Atmosferin ümumi sirkulyasiyası - iri planetar miqyasda materiklərin və onların böyük hissələri ölçüsündə hava axınları sistemi. Atmosferin ümumi sirkulyasiyasına zonal axınlar: tropik zonada troposferin alt hissəsində passatlar (şərq küləkləri), mülayim enliklərdə Yer sıthindən xeyli hündürdə qərb axınları (küləkləri), qütb enliklərində troposferin alt hissəsində şərq küləkləri daxildir. == İzahı == Atmosferin ümumi sirkulyasiyası iqlim yaradan amillərdən biridir. Çoxillik iqlim yaradan amillərdən biridir. Çoxillik iqlim dəyişmələrini hərtərəfli tədqiq etmək üçün müxtəlif zaman intervallarında dayanıqlıq halını saxlayan və böyük coğrafi əraziləri əhatə edən makroproseslərin dəyişilmə qanunauyğunluqlarını bilmək olduqca vacibdir. Atmosferin ümumi sirkulyasiyası və onun inkişafı çoxlu sayda qarşılıqlı təsirdə olan amillərlə müəyyən olunur. Onlardan əsasları bunlardır: Yer kürəsi üzrə istilik enerjisinin qeyri- bərabər paylanması Yerin fırlanması Quru və dənizlərin qeyri- bərabər paylanması və qızması, eləcə də oroqrafik xüsusiyyətlər Troposfer cəbhələrində siklonik fəaliyyət Günəş fəallığıYer kürəsi üzərində irimiqyaslı hava axınları sistemi atmosferin ümumi sirkulyasiyası adlanır. Belə axınlar öz ölçülərinə görə materik və okeanların böyük bir hissəsi ilə müqayisə oluna bilər.Gündəlik sinoptik hava xəritələrində görünür ki, Yer kürəsi və ya onun böyük sahələri üzərində ümumi sirkulyasiya axını necə paylanır və bu paylanma fasiləsiz olaraq necə dəyişir. Atmosferin ümumi sirkulyasiyasının müxtəlif formada özünü büruzə verməsi atmosferdə müxtəlif cür inkişaf edən və yerdəyişməyə məruz qalan nəhəng dalğa və burulğanların meydana gəlməsindən asılıdır. Siklon və antisiklon kimi meydana çıxan bu atmosfer təlatümləri ümumi atmosfer sirkulyasiyasının xarakterik əlamətləridiir.

Bozqır general-qubernatorluğu (rus. Степное генерал-губернаторство) və ya Bozqır diyarı (rus. Степной край) — Rusiya imperiyasının ümumi qubernatorluqlarından biri olmuşdur. == Haqqında == Bozqır general-qubernatorluğu 18 (30) may 1882-ci ildə Akmola və Semipalatinsk bölgələrinin bir hissəsi olaraq İdarəetmə Senatına verilmiş qeydə alınmış ən yüksək fərmanla quruldu. Bozqır general qubernatorunun köməkçisi vəzifəsi qurulmamışdı. Qubernatorluq bugünkü Qazaxıstan və Qırğızıstanın şərqini əhatə edirdi və mərkəzi Omsk idi. Qubernatorluq 1882-ci ildə Qərbi Sibir general-qubernatorluğunun yerinə qurulmuş və 1918-ci ildə ləğv edilmişdir. 1882-ci ildə müharibə naziri P. S. Vannovskinin təşəbbüsü ilə Rusiya ilə Çin arasında həmsərhəd olan ərazilərin vahid bir qubernatorluğa birləşdirilməsinin zəruriliyi ilə əlaqədar olaraq yaradılmışdır. Qubernatorluğun yaradılması ilə Qərbi Sibir general-qubernatorluğu ləğv edilmiş, oradan Akmola və Semipalatinsk vilayətləri köçürüldü. Yeni general-qubernatorluğun tərkibinə daxil olan üçüncü bölgə əvvəllər Türkistan general-qubernatoruna tabe olan Semireçye vilayəti idi.

Bu sözün aşağıdakı mənaları vardır : Müdafiə — hərbi əməliyyatlar növü. Müdafiə - nəyinsə hücumdan qorunması və ya düzgün sayılan mövqenin isbat edilməsi.

Nöq́tə:

Nöq́tə:

Relyefin ümumi səciyyəsi - Azərbaycan Respublikasının ümumi sahəsi 86.6 min km² olub Qafqazın kənar cənub-şərq hissəsində yerləşir və Cənubi Qafqazın çox hissəsini əhatə edir. Ərazi şərqdən 825 km məsafədə Xəzər dənizi ilə əhatələnir. Cənubda Talış dağ silsilələri və Araz çayının dərəsi ilə İran və Türkiyə ilə həmsərhəddir. Şimalda Baş Qafqaz silsiləsinin suayrıcı və Samur çayının aşağı axını ilə Dağıstan MR-ilə, qərbdə və şimal-qərbdə isə Gürcüstan Respublikası və Ermənistanla həmsərhəddir. Respublikamızın ərazisində zirvələri qar və buzlaqlarla örtülü uca dağlar, yaylalar, dağarası çökəklilklər, geniş düzənliklər, ovalıqlar bir-birini əvəz edir. Göstərilən səth formalarının hamısı relyef adlanır. Azərbaycan Respublikası ərazisinin relyefi çox müxtəlifdir. Burada düzənliklər və dağlar üstünlük təşkil edir. Azərbaycan dağlıq ölkə hesab edilsə də, ərazisinin yarıya qədəri düzənliklərdən ibarətdir. Respublikamızın əsas geomorfoloji vahidləri Böyük Qafqaz, Kiçik Qafqaz dağları, Talış dağları, Kür-Araz ovalığı, Arazyanı düzənliklərdən və silsilələrdən ibarətdir.

Yeni ümumi kataloq və ya NGC (ing. New General Catalogue və ya NGC) — həvəskar astronomiyada uzaq kosmik obyektlərin ən məşhur kataloqu. Kataloq qeyri-ixtisaslaşdırılmış böyük kataloqlardan biri hesab olunur. Çünki, kataloqda uzaq kosmosun bütün tip obyektləri yer alır (məsələn, təkçə yalnız qalaktikalarla ixtisaslaşmır). Kataloqa 7840 obyekt daxildir. Kataloq 1880-ci illərdə Con Lüdviq Emil Dreyer tərəfindən əsasən Vilyam Herşelin müşahidələri əsasında yaradılmışdır, daha sonra isə iki indeks kataloqlarının (IC I & IC II) vasitəsilə 5326 obyekt də əlavə olunaraq genişləndirilmişdir. Cənub yarımkürəsinin səma obyektləri daha az kataloqlaşdırılmışdır, lakin çoxusu Con Herşel tərəfindən müşahidə edilmişdir. "Yeni ümumi kataloq"da bir neçə səvlər var idi, əksəriyyəti "Yenilənmiş yeni ümumi kataloq"da aradan qaldırıldı.

Ümumi eroziya bazası – (rus. общий базис эрозии, ing. general base level, permanent base level) daimi eroziya bazisi, baş eroziya bazisi- Dünya okeanı səviyyəsi, bilavasitə və yaxud başqa çayların vasitəsilə okeana tökülən çaylar üçün, şərti olaraq yatağın dərinləşməsi həddini müəy­yən edir. Lakin Dünya okeanı sə­viyyəsi özü də dəyişilməz deyildir.

== İstinadlar ==

Ümumi milli gəlir və ya ümumi milli məhsul (ing. gross national income (GNI), gross national product (GNP)) — iqtisadi əlaqələr nəticəsində yaranan (verilən və alınan) ilkin gəlirlərin saldosu nəzərə alınmaqla, rezident-vahidlər tərəfindən əldə edilən ilkin gəlirlərin cəmidir. Ümumi milli gəlir ÜDM-dən, başqa ölkələrə verilmiş və ya başqa ölkələrdən alınmış ilkin gəlirlər nəzərə alınmaqla hesablanır (əvvəllər ümumi milli gəlir ümumi milli məhsul adlanırdı). == ÜDM və ÜMG müqayisəsi == G N I = G D P + Money flowing from foreign countries − Money flowing to foreign countries {\displaystyle \mathrm {GNI} =\mathrm {GDP} +{\text{Money flowing from foreign countries}}-{\text{Money flowing to foreign countries}}} GNI — ÜMG GDP — ÜDM Money flowing from foreign countries — Xarici ölkələrdən pul axını Money flowing to foreign countries — Xarici ölkələrə pul axını == Nominal Ümumi milli gəlir (Atlas Metodu) == Nominal, Atlas metodu — cari milyonlarla ABŞ dolları ilə (ilk 15) == Ümumi milli gəlir AQP Atlas metodu == AQP – milyonlarla beynəlxalq dollar (top 15) == Ümumi milli məhsul == Ümumi Milli Məhsul (ÜMM), ölkə vətəndaşlarının təmin etdiyi əməyin və əmlakın bir ildə istehsal etdiyi bütün mal və xidmətlərin bazar dəyəridir. Ümumi daxili məhsuldan (ÜDM), istehsalın coğrafi mövqeyinə əsasən istehsalın müəyyənləşdirilməsindən fərqli olaraq, ÜDM, əmlakın yerləşdiyi əraziyə görə paylanmış istehsalı göstərir. Əslində, gəliri mülk və yaşayış yerinə görə hesablayır, buna görə də adı daha az anlaşılmaz ümumi milli gəlirdir. ÜMG, ÜDM-yə və rezidentlərin xarici investisiyalardan qazandıqları bütün gəlirlərə, xarici rezidentlər tərəfindən daxili iqtisadiyyatda qazandıqları gəlirlərə bərabər olan bir iqtisadi statistikadır. GSMH texniki sənət səviyyəsinin keyfiyyətcə yaxşılaşması (məsələn, kompüterdə işləmə sürətinin artması) ilə malların kəmiyyət artımı (məsələn, istehsal olunan kompüterlərin sayı) arasında fərq qoymur və hər ikisini “iqtisadi artım” ın formaları kimi qəbul edir. Bir ölkənin kapitalı və ya işçi qüvvəsi sərhədlərindən kənarda istifadə edildikdə və ya xarici bir firma öz ərazisində fəaliyyət göstərdikdə, ÜDM və ÜDM ümumi məhsulun fərqli göstəricilərini verə bilər. Məsələn, 2009-cu ildə ABŞ ÜMG 14.119 trilyon dollar, ÜMM isə 14.265 trilyon dollar olaraq qiymətləndirdi .

Dehxuda lüğəti (fars. لغت‌نامه دهخدا‎)- indiyə qədər ən böyük hərtərəfli fars dilində nəşr olunmuş lüğət ki 16 ​​cilddən ibarətdir. Tam iş davam edən bir prosesdir ki Dehxuda və digər mütəxəssislərdən ibarət heyətin qırx beş illik səylərin ehtiva edir. Fars dilinin izahlı lüğətini Pəhləvi İranında Dehxoda adlı görkəmli alim tərtib etmiş və “Lüğətinameyi Dehxoda” adı ilə 48 cilddə çap etdirmişdi. Lüğətə fars, türk, ərəb sözləri ilə yanaşı Pəhləvi dövründən qalan xeyli arxaik sözləri də toplayaraq onu praktik lüğətdən daha çox paniranist ideyaların iftixar mənbəyi olaraq formalaşdırmışdı. == İstinadlar == == Mənbə == The introduction section in the digital version of the Dehkhoda Dictionary, release 3.0. Tehran University Press. 2006.

Müin lüğəti fars dilində lüğət.Müəllifi Məhəmməd Müindir.

"Rus dili lüğəti" — ümumi lüğətin normativ izahlı lüğəti. Sovet dilçisi S.İ.Ojeqov tərəfindən yaradılmışdır. == Tarixi və nəşrlər == S.İ.Ojeqovun leksikoqrafik fəaliyyətinin başlanğıcı (1900-1964), SSRİ Elmlər Akademiyasının Müxbir üzvü D.N.Uşakovun redaktoru olduğu dörd cildlik "Rus dilinin izahlı lüğəti" nin tərtibində iştirakı sayılmalıdır. 1930-cu illərin alimləri. Ojeqov, fəaliyyətinin əvvəlindən həm təşkilati, həm də lüğətin (sözləri D. N. Uşakov) "həqiqi hərəkətvericisi" halına gələn və "tərtib edən" işə qoşuldu. Böyük Vətən Müharibəsindən bir qədər əvvəl Uşakov Rus dilinin Kiçik İzahatlı Lüğətinin yaradılması fikrini irəli sürdü. Təşkilati məqsədlər üçün bir komissiya və daha sonra gələcək lüğətin bir nəşri yaradıldı. D.N.Uşakov baş redaktor təyin edildi və S.İ. Ojeqov lüğət planı tərtib etdi. 1942-ci ildə Uşakov öldü və lüğətin tərtib edilməsi ilə bağlı bütün işlər Ojeqova verildi. İlk materiallar radikal şəkildə yenidən işlənmiş və yenidən redaktə edilmişdir.

Orfoqrafiya lüğəti — hər hansısa bir dilə aid nəşr olunmuş konkret, tam səhvsiz mənbə Orfoqrafiya lüğəti tam səhvsiz olmalıdır. Bu tipli lüğətlərdə səhvlərə yol verilməməlidir. Çünki orfoqrafiya lüğəti mübahisələrə son qoyan bir istinad mənbəyidir. Elə bu səbəbdən orfoqrafiya lüğətində ən adi səhv bağışlanılmır, bir hərf səhvinə belə bəraət qazandırılmır. Məlumdur ki, oradakı səhvlər belə istifadəçilər tərəfindən düzgün kimi qəbul olunur. Lüğətdə getmiş səhvləri iki başlıq altında birləşdirmək olar: ənənəvi və mexaniki səhvlər. Ənənəvi səhv deyəndə onu nəzərdə tuturuq ki, bu nəşr özündən əvvəlki nəşrlərdə yol verilmiş səhvləri özündə qoruyub saxlayıb. Azərbaycanda ilk dəfə orfoqrafiya lüğəti latın qrafikası ilə 1929-cu ildə nəşr edilib. Bundan sonra 1940, 1960, 1975-ci ildə orfoqrafiya lüğətləri nəşr olunub. 29 illik fasilədən sonra sonuncu dəfə orfoqrafiya lüğəti 2004-cü ildə işıq üzü görüb.

Tərcümə lüğəti — iki və daha artıq dillərin (onların bu və ya digər hissəsinin, yaxud hamısını) lüğət tərkibinin planlı şəkildə müqayisəsini əks etdirən lüğət. == Növləri == Ümumi leksika tərcümə lüğətləri — müəyyən qaydada düzülmüş müvafiq (adətən əlifba üzrə) tərcümə və (yaxud) digər dildə (müəyyən kontekstdə mümkün ekvivalentlərinin) sözlərin şərh edən lüğətlər. Elmi-texniki tərcümə lüğətləri iki cür olur: politexnik (ümumtexnik), ixtisas lüğətləri. Politexnik lüğətlərə elm və texnikanın bütün əsas qollarından terminlər, ixtisas lüğətlərində isə bir sahənin terminləri daxildir. Hər iki növ iki və çoxdilli ola bilər.

Slenq lüğəti — slenqlərin əlifba sırası ilə siyahısını ehtiva edən arayış kitabçası. Rəsmi istifadədə ümumiyyətlə qəbuledilməz xalq dili lüğətidir — adətən məna, tələffüz və etimologiya da daxil olmaqla hər bir söz üçün verilən məlumatlar daxildir. O, daha dünyəvi terminlərdən (məs. "yağış yoxlaması") gizli cinsi təcrübələrə qədər bir sıra jarqon terminləri müəyyən edə bilər. Bu cür əsərlərə müxtəlif dialektlərdən və jarqonlardan yaranan söz və ifadələr də daxil ola bilər ki, onlar daha geniş istifadə oluna bilsinlər. == Məşhur slenq lüğətləri == === XVII və XVIII-ci əsrlər === Slenq lüğətləri yüz illərdir mövcuddur. The Canting Academy, or Devil's Cabinet Opened 1673-cü ildə oğru fanatizmini təyin etməyə çalışan Riçard Head tərəfindən yazılmış XVII-ci əsrə aid jarqon lüğəti.Qədim və müasir terminlərin Yeni Canting Crey lüğəti — ilk dəfə 1698 ildə nəşr olunmuşdur. A Classical Dictionary of the Vulgar Tongue — Fransis Qros tərəfindən ilk dəfə 1785-ci ildə nəşr edilmişdir. Qrosun işi Con Camden Hottenin 1859-cu ildə Müasir slenq, zərflər və vulqar sözlər lüğətinə qədər, şübhəsiz ki, ən əhəmiyyətli ingilis dilli jarqon lüğəti idi. === Müasir dövr === Son illərdə daha çox akademik yönümlü lüğətlər xalq etimologiyası və yalan etimologiyadan irəli gələn problemlərdən qaçaraq, slenqlərə qəti bələdçi vermək cəhdi ilə etimoloji tədqiqatları bir araya gətirməyə çalışıblar.

Lövgər vilayəti (dəri لوگر) və ya Lögər vilayəti (puşt. لوګر) — Əfqanıstan İslam Respublikasının 34 vilayətindən biri. == Coğrafiyası == Vilayətin ərazisi 3.880 km², 2009-cu ilin əvvəlinə olan rəsmi məlumata əsasən əhalisi 354.9 min nəfər, inzibati mərkəzi Pul-i-Aləm şəhəridir. Əhalisinin 60%-i puştun dilində, 40%-i isə dari dilində danışır.

Lünet — qeyri-sərt valların metalkəsən dəzgahlarda emal zamanı kəsmə qüvvəsinin təsiri altında və məxsusi ağırlıqdan yaranacaq elastiki yerdəyişmələri azaltmaq, hissənin titrəməyə qarşı davamlığını artırmaq məqsədi ilə tətbiq edilən dəzgah komponentidir. Lünet tərpənməz olaraq dəzgahın gövdəsinə bərkidilir və ya da hərəkətli olaraq supportla birlikdə emal zamanı hərəkət etdirilir.

NuGet (Nyu Get deyə tələffüz olunur) — Proqramçıların təkrar istifadə edilə bilən kodu paylaşmalarını təmin etmək üçün hazırlanmış bir paket idarəetmə sistemi. Proqram pulsuz və açıq-mənbəlidir. Outercurve Fondu əvvəlcə NuPack adı altında yaratdı. 2010 -cu ildə istifadəyə verildikdən sonra NuGet daha böyük alət və xidmətlər ekosisteminə çevrildi. == Haqqında == NuGet, proqramçılar üçün bir paket meneceridir. Yaradıcılara faydalı kodu paylaşmağa və istehlak etməyə imkan verir. NuGet paketi, .nupack və ya .nupkg fayl adı sonluğuna malik olan və .NET assemblylərini (Birlikdə işləmək və məntiqi bir funksionallıq vahidi yaratmaq üçün qurulmuş növlər və mənbələr toplusu) və onlara lazım olan faylları ehtiva edən tək bir ZIP faylıdır. NuGet əvvəlcə bir Microsoft Visual Studioya "əlavə funsiya" olaraq paylandı. Visual Studio 2012 -dən başlayaraq həm Visual Studio, həm də Mac üçün Visual Studio NuGet paketlərini yerli olaraq istehlak edə bilər. NuGet-in əsas işlədiləbilən faylı olan nuget.exe, həm paketlər yarada, həm də istehlak edə bilən pulsuz və açıq mənbəli əmr sətiri tətbiqidir.

Pikadilli (ing. Piccadilly) — Londonun tarixi mərkəzi olan Vestministerdə yerləşən və şəhərin ən gur küçələrinndən biri. Pikadilli mərkəzindən Hayd-Parka qədər uzanır. Kral İncəsənət Akademiyası burada yerləşir. == Tarixi == 17-ci əsrə qədər küçənin bir hissəsi Portuqaliya adlanırdı, daha sonralar bütünlüklə küçə Portuqaliya adlanmağa başladı. Küçə indiki adını Robert Beykerin malikanəsindən almışdır. Robert Beyker 17-ci əsrin əvvəllərində dəbdə olan piccadill yaxalıqları alveriylə məşğul olmuş və burdan gələn gəlirlə varlanmışdır. 1612-ci ildə o, bu küçədən torpaq almış və burada ev tikdirmişdir. Sonralar onun malikanəsi Pikadilli-holl adını almışdır. 1660-cı ildə ingilis monarxiyasının bərpasından sonra bu küçədə dəbdəbəli evlər tikilməyə başlandı.

Lesbos (yunan. Λέσβος, türk. Midilli) — Egey dənizinin şimal-şərq hissəsində yerləşən, Yunanıstana məxsus ada. Lesbos adasının ərazisi 1 636 km²-dir. Ada ərazisinin böyüklüyünə görə Yunanıstan adaları arasında 3-cü, Aralıq dənizi hövzəsində isə Siciliya, Sardiniya, Kipr, Korsika, Krit, Malyorka və Evbeyadan sonra 8-ci yeri tutur. Əsas şəhəri Mitilenadır. == Tarixi == Şair Terpandr (e.ə. VIII əsr) bu adada anadan olmuşdur. Qədim yunan şairəsi Sapfo da e.ə. VII–VI əsrlərdə bu adada yaşayıb-yaratmışdır.

Urumi (sinh. ethunu kaduwa; malaya. uṟumi; hind āra) – əyilgən və qamçıyaoxşar tiyəsi olan hind qılıncı. Hindistanın Kerala ərazisində yaranmışdır. Bu qılınc növünün ilk dəfə Sanqam dövründə hazırlandığı düşünülür. Urumi polad qamçı hesab olunur və ondan istifadə etmək üçün xeyli təcrübə tələb olunur. Buna görə hind döyüş sənətlərində urumi ən sonda öyrənilən silahlardan biridir. == Etimologiya == "Urumi" sözü bu silahın malayalam dilindəki adıdır və silah ən çox bu adla tanınır. Malayalam dilində bu silaha "çuttuval" da deyilir. Bu söz hərfi tərcümədə "qıvrılan qılınc" deməkdir.

Pikadilli meydanı (ing. Piccadilly Circus) — Londonun mərkəzində yerləşən meydan. Şəhərin mərkəzində yerləşdiyi üçün turistlərin sevimli məkanlarından və Böyük Britaniyanın, həmçinin dünyanın ən məşhur meydanlarından biridir.

İtidişli armud (lat. Pyrus acutiserrata) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin armud cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Cənubi Zaqafqaziyada, Qafqazda yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Alçaqboy ağacdır. Cavan budaqları bozumtul-qonur qabıqlı, bəzən nazik iynələrlə qurtarır. Yarpaqları dərili, enli-lansetvari, uzunluğu 5-8 sm, eni 2-3 sm, uzun, pazşəkilli bünövrəli, kənarları iti dişli, ucu vəzicikli, bəzən kənarları bütövdür. Cavan yarpaqların üstü yapışqanlı tükcüklü, alt tərəfi keçəli tükcüklü, meyvəvermə dövründə üstü parlaq, yaşıl, çılpaq, alt tərəfi keçəli olur. Yarpaqları xallı-keçəli, nisbətən çılpaq, saplaqları nazik keçəli, uzunluğuna görə yarpaq ayasının yarısına bərabər və ya ondan qısadır. Tumurcuqları yumurtavari-konusvari, seyrək tükcüklü, pulcuqludur. Çiçəkləri çox xırda, sıx tükcüklü çiçək saplağında yerləşir.

İtidişli itburnu (lat. Rosa oxyodon) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü. == Ümumi yayılması == Gürcüstanda (Tuşeniya) və Dağıstanda təbii arealı vardır. == Azərbaycanda yayılması == Böyük Qafqazda Quba rayonu ərazisində rast gəlinir. == Statusu == Azərbaycanın nadir bitkisidir. VU D2. == Bitdiyi yеr == Yuxarı dağ və subalp qurşaqlarda meşələrin kənarlarında, kolluqlarda çayların kənarlarında, çəmənliklərdə və yamaclarda yayılmışdır. == Təbii ehtiyatı == Azərbaycanda dar bir arealı vardır. == Bioloji xüsusiyyətləri == Hündürlüyü 1 m-ə qədər olan qırmızımtıl və ya tünd qırmızı qabıqlı alçaqboy koldur. Qopartikanları möhkəm, düz yönəlmiş tək-tək və ya cüt-cüt yеrləşmişdir.

İtidişli topulqa (lat. Spiraea × arguta) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin topulqa cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Aralıq dənizyanı ərazilərdə yayılmlşdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 2 metr olan enli, dağınıq çətirli koldur, qışda yarpaqlarını tökür. Yarpaqları ensiz, neştərvari, 4 sm uzunluğunda, tünd yaşıldır. Çiçəkləri ağ, çətirvari çiçək qrupundan toplaşır, diametri 1 sm-ə qədərdir və kütləvi çiçəkləmə dövründə kolu örtür. May ayında çiçəkləyir. == Ekologiyası == Şəhər şəraitinə dözümlüdür. == Azərbaycanda yayılması == Böyük Qafqazda təbii halda rast gəlinir. Bakı Mərkəzi Nəbatət bağına, Mərdəkan dendroloji bağına introduksiya edilmişdir.

İkidilim ginkqo (lat. Ginkgo biloba) — bitkilər aləminin ginkqofitlər şöbəsinin ginkqoopsidlər sinfinin ginkqotoxumlular dəstəsinin ginkqokimilər fəsiləsinin ginkqo cinsinə aid bitki növü. Təxminən 1730-cu ildə ikiayalı ginkqo Qərbi Avropaya, 50 ildən sonra isə Şimali Amerikaya gətirilmişdir. İkidilim ginkqonun elmi adını Karl Linney vermişdir. İngiltərə bağçılarından biri bu bitkini təbiətşünas Linneyə göndərmiş, 1771-ci ildə isə Linney bu bitkini "Ginkqo biloba" adı ilə elmi ədəbiyyata daxil etmişdir. Qədimdən ginkqo ağacları müqəddəs ağac kimi Yaponiyada, Çində və Koreyada qədim kilsələri əhatə edən bir çox parklarda becərilirdi. Hündürlüyü 40 m-ə çatan ikievli bitkidir. Ginkqonun gövdəsi cavan yaşlarında boz, yaşlandıqca boz-qəhvəyi rəngdə olub, çətiri aşağıdan oval, yuxarıdan enli seyrəkdir. Budaqları parlaq, açıq sarı, narıncıdır, gövdənin qabığı isə tünd-narıncı rəngdə olub, üzərində çatlar vardır. Ginkqonun bir çox iynəyarpaqlılardan əsas fərqi bu bitkidən qatranın əmələ gəlməsidir.

Georq Lüger (alm. Georg Johann Luger‎; 6.3.1849, Ştaynah, Avstriya — 23.12.1923, Şönayxe, Almaniya) — məşhur avstriyalı silah konstruktoru. 1900-cü ildə ixtira etdiyi Lüger tapançasına görə tanınır. Lüger 9x19 mm çaplı tapança patronunu yaratmış və yüksək göstəricilərinə görə həmin patron 1953-cü ildə NATO ölkələri üçün standart döyüş sursatı kimi qəbul edilmişdir. Hazırda 9 mm Luger (və ya 9 mm Para və 9 mm NATO) dünyada ən geniş yayılmış tapança patronudur. == Həyatı == Georq Lüger cərrah Bartolameus fon Lügerin ailəsində anadan olub. Onun ailəsi Paduyaya köçür və italyan dili onun ikinci dilinə çevrilir. Məktəbi bitirdikdən sonra valideynləri Georqu Vyana Kommersiya Məktəbinə göndərirlər. 1867-ci ilin oktyabr ayında Georq Lüger 78-ci piyada alayına könüllü qoşulur. Bir il sonra o, xidmət giziri olur.

Luger PO8 — tapança növü == Tarix == İkinci dünya müharibəsində alman komandirlərin istifadə etdiyi bu tapança Faşist Almaniyasının hərbi gücünün simvolu olmuşdur. Müharibədən sonra müttəfiq qoşunlarında hədiyyə və qənimət kimi istifadə edilib. Həm dövründə, həm də indi bahalı kolleksiya əşyası kimi satılır. Avtomatik doldurma funksiyası olan tapançanın uzun atış ömrü olub.

Midilli boğazı (yun. Στενό της Μυτιλήνης, türk. Midilli Boğazı) — Yunanıstanın Lesbos adası ilə Türkiyənin qərb sahili arasında olan Egey dənizinə aid boğazı. Boğazın sahilində Midillinin əsas şəhəri və limanı yerləşir]. Bizans dövründə Midilli adı tez-tez bütün adaya münasibətdə istifadə olunurdu. Boğazdan keçən bərə xidməti Midilini Ayvalıq və Dikili ilə birləşdirir . Boğaz cənub-şərqdəki Çandarlı körfəzindən Dikili körfəzindən[ keçərək Edremit körfəzinə aparır. Boğazın cənub girişində, Aqrilla burnu ilə üzbəüz Baston adaları yerləşir. Mahera və Mavros-Lofos burnu arasında Pamfilon adası, Ayvalıq yaxınlığında Mosko adaları yerləşir.