Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • вспять

    нареч.; книжн. Назад, обратно (о движении) Реки не текут вспять. Историю вспять не повернуть.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ВСПЯТЬ

    нареч. кьулухъ, элкъвена кьулухъ

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВСПЯТЬ

    нареч. dala, geri, geriləyərək, daldalı

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВСТАТЬ

    1. Qalxmaq, ayağa qalxmaq, durmaq; 2. Qalxışmaq; 3. Çıxmaq, doğmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • всыпать

    I всыпать -плю, -плешь; всыпанный; -пан, -а, -о; всыпь; св. см. тж. всыпать, всыпаться, всыпание, всыпка 1) что и чего во что Ссыпать, насыпать куда-л

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • встать

    -тану, -танешь; встающий; встань; св. см. тж. вставать, вставание 1) а) Принять стоячее положение, подняться на ноги. Встать со стула. В., уступив мес

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ВСЫПАТЬ

    ВСЫ́ПАТЬ сов. 1. tökmək, boşaltmaq, 2. dan. döymək, söymək. ВСЫПА́ТЬ несов. bax всы́пать (1-ci mənada).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВСТАТЬ

    ...doğmaq; солнце встало gün çıxdı (doğdu); ◊ встать грудью bax грудь; встать в позу bax поза; встать в строй bax строй; встать на квартиру (к кому) düş

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВСПАСТЬ

    : вспасть на ум (на мысль) köhn. fikrinə gəlmək, ağlına gəlmək.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВСЕЯТЬ

    сов. xüs. əkmək, səpmək (başqa bitkilərin arasında, içərisində)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВСЫПАТЬ

    несов., см. всыпать.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВСЫПАТЬ

    1. ичIирун, ттун, вигьин (мес. са ккуьниз техил). 2. пер. разг. чуькьуьн, вигьин (яни гатун ва я экъуьгъунар авун)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВСТАТЬ

    ...кIвачел акъвазна. 3. пер. акъвазун, атана акъвазун; перед нами встал вопрос чи вилик месэла акъвазна. 4. хкаж хьун; солнце встало рагъ хкаж хьана. 5.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • всеять

    -ею, -еешь; всеянный; всеян, -а, -о; св. см. тж. всевать, всеваться, всеивать, всеиваться, всевание, всеивание 1) Посеять среди чего-л. уже посеянного

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • İSPAT

    isbat

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • УСПАТ

    ...гафун успат яни? М. М. Тежедайвал. Синонимар: делил, субут. * успат авун гл„ ни вуч нел-квел шаклувал авачиз тайинарун. Нагагь кватӀа закни тахсир,

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • успат

    доказательство : успат авун - доказывать (что-л.).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • УСПАТ

    ...substantiation, evidence; witness, testimony; vindication, acquittal; seal; успат авун v. prove, demonstrate, evidence; aver, assert, avouch; vindica

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • УСПАТ

    isbat, sübut; əsaslandırma, sübut etmə; успат авун isbat etmək (eləmək), sübut etmək, isbata yetirmək, sübuta yetirmək; успат хьун isbat olmaq, sübut

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • DAL-DALI

    назад, вспять

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ШПАТ

    ШПАТ I м miner. şpat (silikatlar turşusundan olan müxtəlif mineralların adı). ШПАТ II м мн. нет bayt. şpat (atların ayaq sümüklərinin xronık iltihabı)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • СПАТЬ

    ...действовать решительно yatmaq deyil, qəti hərəkət etmək lazım idi; ◊ спать вечным (последним, могильным) сном; спать сном могилы ölmək; спать и (во с

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • СПАТЬ

    несов. ксун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ШПАТ

    мин. шпат (жуьреба-жуьре минералрин тIвар).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ŞPAT

    1 I сущ. шпат (устарелое название какого-л. минерала, обладающего способностью раскалываться на куски при ударе по нескольким направлениям спайности г

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞPAT

    I. i. miner. spar; çöl ~ı fieldspar; almaz ~ı corundum II. i. bayt. Spavin

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • СПАТЬ

    1. yatmaq, susub qalmaq, susmaq, kəsalət basmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • шпат

    -а; м. (нем. Spat) Устарелое название какого-л. минерала, обладающего способностью раскалываться при ударе в определённых направлениях. Полевой шпат.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • спать

    сплю, спишь; спал, спала, спало; спящий; нсв. см. тж. спящий, спящая, спаньё 1) а) Находиться в состоянии сна. Лечь спать. Не спать всю ночь. Спать кр

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • şpat

    şpat

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ŞPAT²

    [alm.] сущ. шпат (балкӀандин кӀвачин кӀарабрин азар).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ŞPAT¹

    [alm.] сущ. шпат (жуьреба-жуьре минералрин тӀвар).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • şpat

    is. miner. spath m ; çöl ~ı fieldspath m

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • ŞPAT

    is. [alm.] Atın ayaq sümüklərinin iltihabı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞPAT

    is. [alm.] Silikatlar turşusundan olan müxtəlif mineralların adı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İSBAT

    [ər.] сущ. успат, субут; успат авун, субут авун, бинеламишун; isbat etmək (eləmək) успат авун, субут авун, успатун, субутун; isbat olmaq успат хьун, с

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ÇƏRXİ-KƏÇMƏDAR

    сущ. устар. колесо, вращающееся вспять

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ВОПИТЬ

    несов. кIевиз гьараюн; ав ацалтна шехьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВИТАТЬ

    несов. 1. хиялар къекъуьн; (фикирар) къекъуьн; буш хиялрал машгъул хьун. 2. кьилихъ атана акъвазун, къекъуьн (ажал, кьиникь )

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВКОПАТЬ

    ччиле акIурун, эгъуьнна ттун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЛИЯТЬ

    несов. эсер авун, таъсир авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВОНЯТЬ

    несов. 1. пис (нагьакьан) ни атун. 2. ни авун, ни акъудун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВШИВАТЬ

    несов., см. вшить.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВОСПЕТЬ

    манийралди, шиирралди тариф авун, тарифдай манияр туькIуьрун (лугьун)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВПАСТЬ

    ...(яхун хьана, вилер; хъвехъ хъуькъве акIун). 2. пер. гьатун; акатун; впасть в бедность кесибвиле гьатун. ♦ впасть в противоречие вичин фикирар сад сад

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВПАЯТЬ

    луьгьуьмдалди кукIурун (са затIун къене са затI)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВСЕЛЯТЬ

    несов., см. вселить

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЪЕХАТЬ

    ...экъечIун (балкIандал ва маса затIунал алаз). 3. разг. аватун, гьатун; въехать в лужу яд авай лекъвез аватун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВИЛЯТЬ

    несов. 1. галтадун, къекъуьрун; собака виляет хвостом кицIи ттум къекъуьрзава (галтадзава). 2. пер. къекъуьрун, гьилле авун, уюнар акъудун (яни лугьуд

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВИДАТЬ₀

    несов., см. видеть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВИДАТЬ₁

    обл. разг. 1. аквада; аквазва. 2. аквадай гьалда, акунрай

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЛИЯТЬ

    təsir etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЕЩАТЬ

    несов. уст. виликамаз хабар гун, таквазвай кардикай хабар гун, жезмай кардикай хабар гун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • VƏFAT

    ...vəfatından sonra Nurəddində böyük təğyir görünürdü. S.S.Axundov. □ Vəfat etmək – ölmək. Budur, üç il bundan qabaq Aslan, sonra övrəti vəfat etdilər.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • VƏFAT

    смерть, кончина

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ВАЛЯТЬ

    1. Diyirlətmək, gillətmək, yumbalatmaq; 2. Sürütmək, süründürmək; 3. Çüvirmək, qurdalamaq; 4. Yoğurmaq (xəmir); 5

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЕДАТЬ

    1. Bilmək, xəbərdar olmaq; 2. Idarə etmək, nəzarət etmək, baxmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЕШАТЬ

    1. Asmaq; 2. Çəkmək (tərəzidə)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВИДАТЬ

    görmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВИЛЯТЬ

    1. Bulamaq, oynatmaq,2. Hiyləgərlik etmək, hiylə etmək, boyun qaçırmaq, azdırmaq, kələk gəlmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВИТАТЬ

    dolaşmaq, uçmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЕЩАТЬ

    1. Qabaqcadan xəbər vermək, qabaqcadan söyləmək; 2. Vernək, yaymaq (radio, televiziya vasitəsilə)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВОНЯТЬ

    pis iy vermək, iylənmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫДАТЬ

    1. Vemək; 2 . Təslim etmək; 3. Açmaq, bildirmək, aşkar etmək, məlum etmək, 4. Ələ vermək; 5. Göstərmək, qələmə vermək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫЖАТЬ

    1. Sıxmaq; 2. Sıxıb çıxartmaq; 3. Qaldırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫПАД

    1. Düşmə, yerindən düşmə; 2. Tökülmə; 3. Atılma, bədəni irəli vermə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫСЛАТЬ

    1. Göndərmək, yollamaq; 2. Çıxartmaq, köçürtmək, sürgün etmək, sürmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЫЩИПАТЬ

    yolmaq, çıxartmaq, qırpıb qopartmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЯЗАТЬ

    1. Bağlamaq; 2. Toxumaq, 3. Bərkitmək, yapışdırmaq; 4. Bir-birinə keçirtmək, geydirmək, taxmaq, bənd etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВАЛЯТЬ

    несов. 1. экъуьрун, атадун (мес. са затI палчухда, живеда, гьуьре). 2. кьун, расун (мес. тинидикай фан кIвалакIар, фар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЕДАТЬ

    несов. 1. уст. чир хьун, чизваз хьун. 2. идара авун, килигун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВПАСТЬ

    1.çuxura düşmək, batmaq; 2. Düşmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЕШАТЬ

    несов. 1. куьрсарун. 2. асмишун. 3. алцумун, чIугун (терезра). 4. экIягъун (парталар кьуруриз)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СЫПАТЬ

    1. tökmək, böşaltmaq, dağıtmaq; 2. səpmək, səpələmək; 3. yağdırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • İSBAT

    доказательство, довод

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ДОСПАТЬ

    1. Yatmaq; 2. ...qədər yatmaq; 3. Yuxusunu almaq, yuxudan doymaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ИСКАТЬ

    1. Axtarmaq; 2. Iddia etmək, tələb etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЛАПАТЬ

    əlləmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ДОСПАТЬ

    бегьем ксун, бегьем ахвар авун; не доспать бегьем ксун тавун, ахвар бес жедалди ксун тавун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЦАПАТЬ

    1. qapmaq, qamarlamaq; 2. çaynaqlamaq, çaynağına keçirmək, pəncəsinə keçirmək, çənginə keçirmək, yapışmaq; 3

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЩЕПАТЬ

    doğramaq, yarmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЩИПАТЬ

    1. çimdikləmək, çimdik götürmək, çimdik vurmaq; 2. yandırmaq, göynətmək, 3. dartmaq, çəkmək, didmək, yolmaq, qopartmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЩИПАТЬ

    1. çimdikləmək, şimdik götürmək, çimdik vurmaq; 3. məc. yandırmaq, göynətmək; 3. dartmaq, çəkmək, qopartmaq, didmək, yolmaq 2

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • İSPAN

    ...roman dillərindən birində danışan xalq və bu xalqa mənsub adam. İspan musiqisinin janr xüsusiyyətləri. İspan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələri. İs

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AŞPAZ

    повар, кулинар

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ИСКАТЬ

    несов. къекъуьн (са затIунихъ), жугъуриз алахъун, ахтармишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • İSBAT

    ...sözlərin isbatın: Nədəndi binası abi-həyatın? Aşıq Ələsgər. □ İsbat etmək (eləmək) – sübut etmək. Yalanı kürsüyə mindirir qəni; Ac eyləyə bilməz doğr

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AŞPAZ

    is. [fars.] Xörək bişirən, xörək hazırlayan usta. Aşpazdan küsən evinə ac gedər. (Ata. sözü). Noxudu bozbaşa salanda aşpazı qoyub axund ilə məsləhət e

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • попятный

    -ая, -ое. Обратный, идущий вспять. П-ое движение, развитие. - на попятный - на попятную

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • регресс

    ...обратное движение); книжн. Ухудшение в развитии чего-л., движение вспять; упадок, деградация (противоп.: прогресс) Экономика переживает период регрес

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • необратимый

    ...который не может развиваться в обратном направлении, двигаться вспять по уже пройденному пути. Н-ые реакции, процессы. Н-ые коллоиды. 2) Такой, котор

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • YENƏ

    ...qayıtmaq” mə­nasını verən söz olub (rus dilindəki опять (müqayisə et: вспять) sözü də на­зад deməkdir). Yenə kəlməsinin qədim mənası “təkrar” anlamın

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • покатиться

    ...отчаяния). Покатиться со смеху (громко рассмеяться). Войска покатились вспять (отступать).

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TƏKƏR

    ...təkərini geri döndərməyə çalışmaq пытаться повернуть колесо истории вспять (назад)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TƏRSİNƏ

    ...tərsinə dövran edir indi теперь злой фортуны колесо вертится вспять

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DÖNDƏRMƏK

    ...кого; tarixin təkərini geriyə döndərmək повернуть колесо истории вспять (назад); üz döndərmək kimdən, nədən отворачиваться, отвернуться от кого

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • повернуть

    ...времени и т.п.) Зима повернула на весну. Казалось, время повернуло вспять. б) лекс., безл. От оттепели опять повернуло к морозцу. 6) Изменить чьи-л.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TARİX

    ...döndərməyə çalışmaq стараться, попытаться повернуть колесо истории вспять; canlı tarix живая история; tarix susur kim, nə haqqında история умалчивает

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • история

    ...в человеческой памяти как знаменательное событие). Повернуть вспять, остановить колесо истории (пытаться приостановить закономерный ход исторического

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Aspar
Flavi Ardabur Aspar (400 – 471, Konstantinopol) — Bizans generalı. Milliyyətcə Alan olmuşdur. Aspar imperator I Leonun zamanında Konstantinopolun əsl hakimi idi. Bizans İmperiyasının ən yüksək hərbi rütbəsi olan Magister militum idi. Aspar Ariçiləri dəstəkləməsi səbəbindən özü imperator ola bilmədi. Onun yerinə imperator Feodosinin bacısı Pulçeriya ilə evlənən və ondan daha aşağı rütbəli olan Marsian imperator oldu. Aspar ostroqotların kralı Böyük Teodorikin müəllimi olmuşdu. Oğlu Ardabur ilə birlikdə sui - qəsd nəticəsində öldürülmüşdür.
Asqat
Asqat — Monqolustanın Zavxan vilayətinin 24 rayonundan (som) biri.
Astat
Astat (At) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 85-ci element. Bu element 1940-cı ildə süni olaraq siklotronda bismutu alfa-hissəciklərlə şüalandırmaqla alınmışdır. Amma yalnız kəşfdən 7 il sonra Çmilio Çino Seqre (1905-1989) başda olmaqla Amerika fiziklər qrupu bu elementə ad verdilər: yunan sözü astatos - “davamsız, səbatsız”-dan yaranmışdır. Bu elementin ən uzun ömürlü izotopu 7,2 saat yarımparçalanma dövrünə malikdir.
Aşpaz
Aşpaz — peşəsi yemək bişirmək olan insan. Bu iş tənəffüs orqanları, ürək-damar sistemi, qidalanma orqanları, böyrək və sidik yolları, dayaq-sümük aparatı, əsəb sistemi xəstəlikləri, əllərində dəri xəstəliyi və bakteriya daşıyıcılığına malik insanlara tövsiyə olunmur. Aşpazın işi üçün sanitariya kitabı tələb olunur. Aşpaz yalnız müəyyən yeməklərin hazırlanmasında praktik bacarıqlar tələb etmir, həm də qida istehsalının təşkili, məhsulların xüsusiyyətləri haqqında dərin nəzəri biliklər tələb edir.
İspan
İspanlar — Avropada xalq. İspanlar Avropanın qərbində, Priney yarmadasında yaşayan İspaniyanın yerli əhalisinə verilən addır. Bundan başqa, ən böyük hissəsi Latın Amerikası olmaqla, dünyanın bir çox bölgələrində ispan mühacirlərinin kökündən olan milyonlarla İspan yaşayır.İspanlar roman əsilli xalqdır.İspan dili roman dillərinə daxildir.
AŞPA
Avropa Şurası Parlament Assambleyası (AŞPA) insan hüquqlarının, demokratiyanın və qanunun aliliyinin müdafiəsi ilə məşğul olan 46 dövlətdən ibarət beynəlxalq təşkilat olan Avropa Şurasının parlament qoludur. Assambleya Avropa Şurasına üzv dövlətlərin milli parlamentlərini təmsil edən 306 üzvdən ibarətdir və adətən ildə dörd dəfə Strasburqda bir həftəlik plenar iclaslarda toplanır. O, daimi dialoq aparan hökumətləri təmsil edən icraedici orqan olan Nazirlər Komitəsi ilə birlikdə Avropa Şurasının iki qanuni orqanından biridir. Bununla belə, adətən təşkilatın “mühərriki” kimi qəbul edilən, hökumətləri insan hüquqları məsələlərində hesaba çəkən, demokratik standartları dəstəkləmək üçün dövlətlərə təzyiq göstərən, təzə ideyalar təklif edən və islahatlara təkan yaradan Assambleyadır. Assambleya ilk sessiyasını 10 avqust 1949-cu ildə Strasburqda keçirdi və onu Avropanın ən qədim beynəlxalq assambleyalarından birinə çevirdi. Onun əsas nailiyyətləri arasında: yeni üzv dövlətlərdən bütün edamları dayandırmağı tələb etməklə, Avropada ölüm hökmünün ləğvi; Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının yaradılması və formalaşması; Avropa Şurasına üzv dövlətlərdə insan hüquqlarının pozulmasını ifşa edən yüksək profilli hesabatlar; 1989-cu ildən sonra demokratiyaya keçiddə keçmiş sovet ölkələrinə yardım; bir çox yeni mütərəqqi milli qanunların formalaşmasına ilham verən və kömək edən; münaqişələrin aradan qaldırılmasında və ya mübahisəli siyasi və ya sosial məsələlərdə konsensusa nail olmaqda üzv dövlətlərə yardım etməkAvropa Şurası Parlament Assambleyası - Avropa Şurasının iki əsas orqanından biri sayılır və üzv dövlətlərin əsas siyasi tendensiyalarını təmsil edir. Assambleya, Avropa əməkdaşlığı ideyasını Avropa boyu bütün demokratiyalara yaymaqda həlledici rol oynayır. == Səlahiyyətlər == Avropa Parlamentindən (Avropa İttifaqının institutu) fərqli olaraq, Assambleya məcburi qanunlar qəbul etmək səlahiyyətinə malik deyil. Bununla belə, o, 700 milyon avropalı üçün danışır və hüququna malikdir: Avropa Şurasının 46 ölkəsinin hökumətlərindən təşkilatın icraedici orqanı vasitəsilə birgə cavab verməli olan tədbirlər tələb etmək; Üzv dövlətlərin hər hansı birində insan hüquqlarının pozulmasını araşdırmaq; hər hansı məsələ ilə bağlı baş nazirlərə və dövlət başçılarına suallar verin; parlamentariləri seçkiləri müşahidə etmək və böhranlarda vasitəçilik etmək üçün göndərmək; dövlətlərin veto hüququ sayəsində Avropa Şurasına daxil ola biləcəkləri şərtləri müəyyən etmək; ruhlandırmaq, təklif etmək və yeni milli qanunların formalaşmasına kömək etmək; üzv dövlətlərin qanunlarına və konstitusiyalarına hüquqi baxış tələb etmək; üzv dövlətin xaric edilməsini və ya fəaliyyətinin dayandırılmasını tövsiyə etməklə ona qarşı sanksiyalar tətbiq etməkAŞPA-nın qanunla müəyyən edilmiş mühüm funksiyaları Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinə hakimlərin, Avropa Şurasının İnsan Hüquqları üzrə Komissarı və onun Baş katibinin, habelə İşgəncələrin Qarşısının Alınması üzrə Komitənin üzvlərinin seçilməsidir. Ümumiyyətlə, Assambleya ildə dörd dəfə Strasburqda, Palais de l'Avropa sarayında bir həftəlik plenar iclaslar keçirir.
Osat
Osat (serb. Osat / Осат) — Bosniya və Herseqovina ərazisində yerləşən coğrafi vilayət. Podrinenin mərkəzi hissəsində (Drina çayının sağ sahili boyunca), Vişeqrad və Srebrenisa şəhərləri arasında yerləşir. Osat vilayəti ərazisinə Bratunas və Srebrenisa icmaları bütünlüklə, Biraç regionunun isə bir hissəsi daxildir. Vasili Stefanovun yazdıqlarına görə Osat vilayətində 1860-cı ildə aşağıdakı kəndlər mövcud olmuşdur: Blajieviçi, Boleviçi, Bojiçi, Buyakoviçi, Srvisa, Yaketiçi, Karina, Kalimoniçi, Kosytolomsi, Krniçi, Mleçva, Moşiçi, Osatisa, Petrisa, Postole, Pribidol-Srpski, Pribidol-Turski, Radoçeviçi, Ratkoviçi, Stanatoviçi, Teqare, Toplisa, Vraneçeviçi, Vusare, Jakobnisa-Srpska, Jakobnisa-Turska, Kliebas. == Tarixi == Osat vilayəti orta əsrlərdə Jupaniya adı ilə tanınırdı. 1402–1459-cu illərdə Serb despotiyasının tərkib hissəsi olmuşdur. 1459-cu ildə Osmanlı imperiyası ərazisinə daxil edilmişdir. Bundan sonra vilayət Zvornik sancağının bir hissəsinə çevrilmişdir. 1804–1813-cü illər ərzində ilk serb üsyanı zamanı Kara-Marko Vasicin qoşunları bir müddətliyinə də olsa Osatı Srvisadan qoparıl ələ keçirə bilirlər.
SEAT
SEAT, İspan avtomobil istehsalçısı. 1919-da qurulan firma 1931-ci ilə qədər Fiat-Hispania adı altında satılmışdır. Şüarı "Avto Emocion"-dur.
SPAR
SPAR — Niderlandda yaranmış, pərakəndə ticarətlə məşğul olan şirkət. 1932-ci ildə Niderlandda Adrian van Vell tərəfindən təsis edilib və 2021-ci ildə 48 ölkədə 13.623 satış nöqtəsinə sahibdir. == Tarixi == O, 1932-ci ildə Adrian van Well tərəfindən "De SPAR" adlı könüllü baqqal şəbəkəsi kimi təsis edilib. Əsas məqsəd Avropada böyük pərakəndə satış şəbəkələrinin yaranmasına cavab olaraq müstəqil topdansatışçılar və pərakəndə satıcılar arasında əməkdaşlığı davam etdirmək olur. Şəbəkənin adı şüarın ilk hərflərindən yaranıb: "Door Eendrachtig Samenwerken Profiteren Allen Regelmatig", yəni "Biz hamımız əməkdaşlıqdan faydalanırıq" deməkdir. Holland dilində spar sözü "Şam ağacı" deməkdir, bu ağac şirkətin loqosunda təsvir edilib. SPAR konsepsiyası 1940-cı illərin sonlarında Niderlanddan kənara çıxır və Belçika "SPAR"ın fəaliyyət göstərdiyi ikinci ölkə olur. Almaniya şəbəkəyə 1952-ci ildə qoşulur. 1950-ci illərdə SPAR konsepsiyası sürətlə bütün Qərbi Avropaya yayılır. 1953-cü ildə ilk prezidenti Adrian van Vell "SPAR İnternational"l təsis edir və 1957-ci ildə ilk SPAR Beynəlxalq Konqresi Hollandiyada keçirilir.
SWAT
Amerika əyalətlərində təşkilatlanan seçmə bir polis taktika vahididir. Nizamlı bir təhsil ilə yüksək riskli əməliyyatları reallaşdırmaq üçün öyrədilmişdir. Vəzifələri girov qurtarmaq və yüksək riskli həbs, arama və terrorla mübarizə əməliyyatlarıdır. Bir SWAT qrupu, ümumiyyətlə, yüngül pulemyotlar, hücum tüfəngləri daxil olmaq üzrə, xüsusi silah, ov tüfəngi, qarışıqlıq idarə agentləri, baş gicəlləndirici əl bombaları və iti nişançı tüfəngləri ilə təchiz edilmişdirlər. Ayrıca gecə fikiri üçün xüsusi təchizata və xüsusi can yeleklerine malikdir. İlk SWAT timi, 1968-ci ildə Los Anceles Polis Müəssisəsində quruldu. SWAT vahidləri qurulduğu tarixdən etibarən müvəffəqiyyətli performansları ilə Amerikanın diqqət çəkən vahidlərindəndir.
Saat
Saat — bir sutkadan az olan müddətdə verilmiş vaxt anını və ya vaxt parçasını ölçmək üçün istifadə edilən cihazdır. Saatların əsas tətbiq sahəsi gün ərzində zaman intervalında oriyentasiya yaratmaqdır. Saatların köməyi ilə işləri planlaşdırmaq, müxtəlif hadisələrin uzunluğunu ölçmək, vaxt fərqini təyin etmək mümkündür. == Tarixi haqqında == İlk dəfə qədim misirlilər və çinlilər, yunanlar günəşin hər gün müntəzəm bir hərəkətlə doğub, müəyyən vaxtlarda göy üzünün eyni nöqtələrində olub batdığını müşahidə etdilər və bunun bir günü zaman hissələrinə bölməkdə istifadə edilə biləcəyini kəşf etdilər. Beləliklə, günəşin bu hərəkətindən yararlanaraq ilk günəş saatını düzəltdilər. Bu saat, meydanlıq bir yerə yüksək bir daş qoymaq və günəşin hərəkəti əsnasında bu daşın kölgəsini izləməkdən ibarət idi. Misir, vəziyyəti etibarilə şimal yarımkürədə ancaq ekvatora yaxın bir ölkə olduğuna görə, günəş çıxanda, kölgə dərhal qərbdə meydana gəlir, günəş yüksəldikcə kölgə şimala, yəni sağa doğru hərəkət edərək, günəş batanda şərq yönünə çatırdı. Daha sonralar, çarxlı, batareyalı saatlarda da istiqamət dəyişmədi, hətta sağa doğru fırlanma "saat istiqamətinə dönmə" kimi də adlandırıldı. Avstraliya kimi ekvatorun cənubundakı ölkələrdə, günəş doğarkən daşın kölgəsi cənuba düşər və günəş yüksəldikcə sola doğru dönməyə başlayar. İlk saat orada kəşf edilsəydi, bu gün əqrəb və yelqovan əks istiqamətdə hərəkət edə bilərdi.
Spam
Spam — kütləvi olaraq yayılan və eyni zamanda alınması arzuolunmaz olan reklam və ya digər məzmunlu məlumatdır. İlk növbədə spam termini elektron məktublara şamil olunur. Başqa sözlə, spam – tələb edilməmiş məlumatların kütləvi və anonim göndərilməsidir. Burada anonim yayma dedikdə məlumatların gizli və ya saxta əks ünvanla avtomatik yayılması başa düşülür. Hazırda elə spam göndərən yoxdur ki, o öz ünvanını və göndərmə yerini gizlətməsin. == Yaranma tarixi == SPAM sözünün yaranma tarixi 1937-ci ilə təsadüf edir. SPAM – Hornel Foods şirkətinin məhsulu olan donuz konservlərinin adıdır. Spam – 1920-30-cu illərdə çox məşhur olan ət konservlərinin adıdır. Spam ingiliscə SPices hAM – "istiotlu vetçina" (qaxac edilmiş donuz əti) kimi izah edilir. Kütləvi reklam kampaniyaları və məhsulun ucuzluğu onu qısa zamanda bütün Amerikada istehlak edilən məhsula çevirmişdir.
Ştat
ABŞ ştatları — Öz suverenliyni ABŞ federal hökuməti ilə bölüşən 50 inzibati ərazi vahidinin hər biri. Hər bir ştat öz suverenliyini federal hökumət ilə bölüşdüyü üçün Amerika vətandaşları həm ABŞ-nin, həm də yaşadığı ştatın vətəndaşı sayılır. Ştat vətandaşlığı və ya oranın sakini olma şərtidir və ştatlararası yerdəyişmə üçün heçbir xüsusi icazə tələb olunmur (əksini göstərən məhkəmə əmri yoxdursa). Ştatların əhalisi müxtəlif ola bilir (məs. Vayominq — 600 000, Kaliforniya 38 mln.) Ştatlar qraflıqlara və ya buna bərabər inzibati ərazi vahidlərinə bölünür. Qraflıqlar heçbir suverenliyə malik deyillər. Bu bölgü hər ştatda müxtəlifdir. Hər bir ştatın öz konstitusiyası vardır. ABŞ Konstitusiyasına ratifikasiya etməklə, ştatlar öz məhdud suverenliklərini bu konstitusiya vasitəsi ilə federal hökumətə köçürülür. Tarixən hüquq-mühafizə, ictimai təhsil, səhiyyə, nəqliyyat və infrastruktur əsasən ştatların məsuliyyətində olub, lakin federal hökumətin bütün bu sahələrdə də nəzərəçarpan maliyyələşdirməsi və nəzarəti mövcuddur.
Anna Espar
Anni Espar (d. 8 yanvar 1993) — İspaniyanı təmsil edən su poloçusu. == Karyerası == Anni Espar, İspaniya yığmasının heyətində 2012-ci ildə Birləşmiş Krallığın London şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Final görüşündə ABŞ yığmasına 5:8 hesabı ilə məğlub olan İspaniya yığması, London Olimpiadasının gümüş medalına sahib oldu. Daha sonra Anni Espar, İspaniya yığmasının heyətində 2016-cı ildə Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Beşinci pillə uğrunda görüşdə Çin yığmasını 11:6 hesabı ilə məğlub edən İspaniya yığması, Rio-de-Janeyro Olimpiadasını beşinci pillədə başa vurdu.
Anni Espar
Anni Espar (d. 8 yanvar 1993) — İspaniyanı təmsil edən su poloçusu. == Karyerası == Anni Espar, İspaniya yığmasının heyətində 2012-ci ildə Birləşmiş Krallığın London şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Final görüşündə ABŞ yığmasına 5:8 hesabı ilə məğlub olan İspaniya yığması, London Olimpiadasının gümüş medalına sahib oldu. Daha sonra Anni Espar, İspaniya yığmasının heyətində 2016-cı ildə Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Beşinci pillə uğrunda görüşdə Çin yığmasını 11:6 hesabı ilə məğlub edən İspaniya yığması, Rio-de-Janeyro Olimpiadasını beşinci pillədə başa vurdu.
Asiat Naniyeva
Asiat Naniyeva (18 yanvar 1940, Sir[d], Cənubi Osetiya Muxtar Vilayəti) — Cənubi Osetiya uşaq yazıçısı, publisist və tərcüməçi. Osetiya Yazıçılar Birliyinin və Cənubi Osetiya Yazıçılar Birliyinin üzvü. Cənubi Osetiyanın Əməkdar Mədəniyyət İşçisi. Nafi Cusoyti adına ədəbi mükafat laureatı (Cənubi Osetiya). == Bioqrafiyası == O, 1940-cı ildə Cənubi Osetiya Muxtar Vilayətinin Sir kəndində kəndli ailəsində anadan olmuşdur. İbtidai məktəbi doğma kəndində bitirir, sonra Leninqorski rayonunun Zakkor kəndində orta məktəbdə oxuyur. Məktəbin ədəbi dərnəyinin fəaliyyətində iştirak etmişdir. Məktəbli ikən ilk jurnalist yazılarını "Molodoy Stalinets" qəzetində dərc etdirir. Orta təhsilini 1958-ci ildə bitirmişdir. Cəbhəçi atasının ölümündən sonra o, anasına ev işlərində kömək edir.
Baş aşpaz
Baş aşpaz , Aşpazbaşı və ya Şef qida hazırlanmasının bütün aspektlərində təcrübəli olan yüksək bacarıqlı peşəkar aşpaz.
Erno Oşvat
Erno Oşvat (mac. Osvát Ernő; 7 aprel 1877 – 28 oktyabr 1929, Budapeşt) — Macarıstan yazıçısı, redaktoru. == Həyatı == İlk əsəri 1897-ci ildə Esti Újság adlı macar qəzetində nəşr olundu. 1902-ci ildə Magyar Géniusz qəzetinin redaktoru oldu və onu bir milliyyətçi nəşrdən müasir macar ədəbiyyatının beşiyinə çevirdi. Daha sonra 20-ci əsrin əvvəllərində ən mühüm Macarıstan ədəbi jurnalının Nyuqat jurnalının təsisçi redaktoru oldu. 1929-cu ildə intihar etdi.
Klara Espar
Klara Espar (d. 29 sentyabr 1994) — İspaniyanı təmsil edən su poloçusu. == Karyerası == Klara Espar, İspaniya yığmasının heyətində 2016-cı ildə Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Beşinci pillə uğrunda görüşdə Çin yığmasını 11:6 hesabı ilə məğlub edən İspaniya yığması, Rio-de-Janeyro Olimpiadasını beşinci pillədə başa vurdu.
Ovsat Abdinov
Ovsət Bəhram oğlu Abdinov (23 fevral 1944, Balakən – 29 oktyabr 2016) — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru (1986), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (2014). == Həyatı == Ovsət Abdinov 23 fevral 1944-cü ildə Balakən şəhərində anadan olub. 1966-cı ildə Bakı Dövlət Universitetinin Fizika fakültəsini bitirib. Namizədlik dissertasiyasını 1972-ci ildə, doktorluq dissertasiyasını isə 1986-cı ildə müdafiə etmişdir. 2014-cü ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilib. == Əmək fəaliyyəti == Ovsət Abdinov müxtəlif illərdə Bakı Dövlət Universiteti və Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub. Belə ki, o, 1973–1975-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Nəzəri fizika kafedrasında baş müəllim vəzifəsini icra edib. 1975-ci ildən AMEA Fizika İnstitutunun Yüksək enerjilər fizikası laboratoriyasının rəhbəri olub.1993–2002-ci illərdə Birləşmiş Nüvə Tədqiqatları İnstitutunda (BNTİ, Dubna şəh., Rusiya) baş elmi işçi vəzifələrində çalışıb. === Üzv olduğu şuralar === Ovsat Abdinov Birləşmiş Nüvə Tədqiqatları İnstitutunda Azərbaycan Respublikasının tamhüquqlu nümayəndəsinin müavini, həmçinin Birləşmiş Nüvə Tədqiqatları İnstitutunun Elmi Şurasının üzvü olub. O, AMEA Fizika İnstitutunun Elmi Şurasının, habelə AAK-ın Fizika üzrə Ekspert Şurasının üzvü olub.
Riyazi isbat
Riyazi isbat — elm aləmində qəbul olunmuş aksiom və qaydalar əsasında, ardıcıl məntiqi nəticələrdən istifadə edərək, müəyyən riyazi fərziyyənin doğru olmasını göstərmək deməkdir. Riyaziyyatda isbat fərziyyə müddəalar teorem adlanırlar. Misal üçün, fərz edək ki, "Düzbucaqlı üçbucaqda katetlərin kvadratları cəmi hipotenuzun kvadratına bərabərdir. Əgər a və b katetlər, c isə hipotenuz olarsa onda a² + b² = c² ". Bu fərziyyə həndəsi aksiom və qaydalar əsasında isbat edilmişdir (bax şəkilə) və Pifaqor (e.ə. 569–475-ci illər) teoremi adlanır.
Vedat Albayrak
Vedat Albayrak — Türkiyəni təmsil edən cüdoçu. 2 mart 1993-cü ildə Gürcüstanda anadan olan Vane Revazişvili cüdo ilə məşğul olmağa başladıqdan sonra, Yunanıstana yollanaraq, Roman Moustopoulos ad-soyadı ilə mübarizə aparmağa başlayıb və hətta 2016-cı il Rio-de-Janeyro Yay Olimpiya Oyunlarına lisenziya qazanıb. 2017-ci ildən isə o, Türkiyə millisində Vedat Albayrak ad-soyadı ilə çıxış edir. 2018-ci ildə Bakıda keçirilən cüdo üzrə dünya çempionatında Türkiyə millisinə dünya çempionatlarında 17 ildən sonra ilk medalı qazandıraraq, 81 kq çəki dərəcəsində bürünc medala sahib olub.
Vedat Okyar
Vedat Okyar — Türkiyə futbolçusu 1945-ci ildə Bursada anadan olan Vedat Bursaspor, Beşiktaş, "Diyarbakirspor" və "Karagümrük" klublarının şərəfini qoruyub. 1968-1976-cı illərdə Beşiktaşda forma geyinən və kapitan sarğısını daşıyan Okyar 253 oyunda 21 gol vurub. 33 dəfə milli komanda heyətində yer alan mərhum futbolçu karyerasını bitirdikdən sonra idman yazarı kimi çalışırdı. 19 iyul 2009-cu ildə xeyli vaxtdır xəstəxanaların birində müalicə olunan Okyar dünyasını dəyişib.
İspan Amerikası
İspan Amerikası Amerikadakı İspan ərazilərinə şamil edilir. "İspan Amerikası" termini xüsusilə 15-19-cu əsrlər arasında ərazilərin imperiya dövründə istifadə edilmişdir. İmperator hakimiyyətinin sonuna qədər İspaniya Amerika və Filippindəki xaricdəki ərazilərinin Kolumbun qərbə üzərək Asiyaya çatdığına dair təsəvvürü əsasında "Hindistan" adlandırdı. Bu ərazilər yüksək əhəmiyyətə çatdıqda isə, tac 1524-cü ildə Aztek İmperatorluğunun fəthindən sonra onun mülkləri üzərində daimi kral nəzarətini təsdiqləyən Hindistan Şurasını yaratdı. İspan köçkünlərini cəlb edən sıx yerli əhali və mineral sərvət mənbələri olan bölgələr müstəmləkə mərkəzlərinə çevrildi və belə resursları olmayanlar isə maraq dairəsində idi. Bölgələr imperiyaya daxil edildikdən və onların əhəmiyyəti qiymətləndirildikdən sonra, xaricdəki mülklər daha güclü və ya zəif tac nəzarəti altına düşdü. Tac Karib dənizindəki Kristofer Kolumbun və onun varislərinin hökmranlığından dərs aldı və onlar heç vaxt kəşfiyyatçılara və fatehlərə süpürmə səlahiyyətləri vermədilər. Katolik monarxlarının 1492-ci ildə Qranadanı fəth etməsi və yəhudiləri qovulması "Amerika müstəmləkəçiliyinin başlanğıcı anında dini dövlətçiliyin döyüşkən ifadəsi idi". Tacın dini sferadakı gücü papalığın Patronato real qrantı sayəsində onun xaricdəki mülklərində mütləq idi və "Katoliklik kral hakimiyyəti ilə ayrılmaz şəkildə bağlı idi". Kilsə-dövlət münasibətləri fəth dövründə quruldu və 1700-cü ildə, Burbon monarxları böyük islahatlar həyata keçirən və tac və qurbangah arasındakı əlaqəni dəyişdirən Habsburq dövrünün sonuna qədər sabit qaldı.
İspan dili
İspan dili (español) — Hind-Avropa dil ailəsinin roman qrupuna aid dil. == Yayılma arealı == İspaniyada, Argentinada, Meksikada, Kubada, Kosta-Rikada, Uruqvayda, Venesuelada, Kolumbiyada, Puerto-Rikoda, Nikaraquada, Hondurasda, Çilidə, Peruda, Ekvadorda, Qvatemalada, Boliviyada, Dominikan Respublikasında, Salvadorda, Paraqvayda, Panamada, Ekvatorial Qvineyada, Qərbi Səhrada və qeyri-rəsmi olaraq Amerika Birləşmiş Ştatlarında, Filippində, Andorrada, Belizdə və Cəbəli-Tariqdə danışılır. İspan dili və ya kastiliya dili (İsp: español və ya castellano), Hind-Avropa dil ailəsinə bağlı latın dillərindən biridir. Dünyada ən çox danışılan ikinci dildir(Çindən sonra.) 559 milyon insanın danışdığı dildir.Avropa ölkələrindən sadəcə İspaniyada rəsmi dildir. Həmçinin, bu dil, bir çox Latın Amerika ölkələrinində rəsmi dilidir. Məsələn: Kuba, Argentina, Kolumbiya, Kosta-Rika, Çili, Ekvador, Qvatemala, Peru, Meksika, Uruqvay və digər ölkələr == Qrammatikası == == Fonetikası == == İstinadlar == === Xarici keçidlər === İspan ədəbiyyatı antologiyası. Bakı: "Şərq-Qərb", 2007.